www.charlesvos.nl

zondag, 19 juli 2009 00:00

Antonius van Padua (Hofke van Antonius , Heerlen)

Antonius van Padua (Hofke van Antonius, Heerlen) 
Adres: Sittardweg 139, 6412 CD Heerlen (Musschemig). Inmiddels is de kerk afgebroken en is het Hofke gesloten (het verkeerd in desolate staat).
Beeld van H. Antonius (in kapel) en beelden (in staties).
Houten beeld
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1938-1939]
 
De snelle groei van Heerlen in het begin van de twintigste eeuw maakte het wenselijk dat er naast de St. Pancratiuskerk een nieuwe parochie zou worden opgericht. In 1909 verzocht de Roermondse bisschop (Mgr. Drehmans) de Provinciaal van de Franciscanen (pater Vitalis Keenen) om in de buurt van Heerlen een klooster met hulpkerk te bouwen om de pastorale zorg van vooral de mijnwerkers op zich te nemen. Dit verzoek werd ingewilligd.
Als bouwplaats werd gekozen voor een terrein aan de Sittardseweg. Architect Jos Seelen ontving de opdracht tot het ontwerpen en bouwen van een eenbeukige kerk en een klooster voor circa 22 bewoners. Het werk werd gegund aan aannemer J.Ubachs.
Op 13 januari 1911 kon deken Brewers de kloosterkerk inzegenen, de kerkconsecratie door Mgr. Drehmans vond pas plaats op 20 mei 1912.
De kerk bleef een kloosterkerk en geen parochiekerk, zodat de gelovigen voor het vervullen van o.a. hun Paasplicht, doop en huwelijk naar de parochiekerk moesten gaan (vanaf 1924 H. Hart te Schandelen, Meesbroekerweg 116).
In 1935 werd de kloosterkerk tot rectoraatskerk verheven en in 1966 tot parochiekerk verheven.
In 1983 werd, na terugloop van het aantal kloosterlingen, besloten het klooster te sluiten en de parochie terug te geven aan het Bisdom. De kerk en het klooster zijn in 1995 gesloopt en inmiddels heeft op terrein woningbouw plaatsgevonden.
De Antoniusvereniging werd in 1923 geïntroduceerd en de invoering van de "Negen Dinsdagen". Tijdens de noveem werd in het kerkportaal een grote tijdelijke Antoniuskapel ingericht.
Het plan om een Antoniuskapel te bouwen werd door rector Malachias Geelen op 26 april 1938 -de derde dinsdag- aan de bezoekers bekend gemaakt. Tegen betaling van een gulden kreeg men een prentje. Ook kwamen meerdere giften binnen. Tevens werd in Heerlen gecollecteerd. In totaal beschikte men aan het einde van de noveem over 600 gulden (ongeveer € 270).
In 1938 werd in een deel van de kloostertuin van de Franciscanen afgescheiden en werd er de Antoniuskapel gebouwd. Dit deel van de tuin werd het Hofke St. Antonius genoemd.
De eerste steen werd op 17 juli 1938 gelegd. De kapel werd door mijnwerker en kerkmeester Jean Peeters belangeloos gebouwd. Op 18 december 1938 was de kapel gereed en op 16 april 1939 ingezegend.
De kapel is opgetrokken uit baksteen, die aan de buitenzijde is bepleisterd. Twee grote deuren sluiten de kapel af. Voor de kapel zijn banken opgesteld. Via een poort aan de Sittardseweg is het Hofke vanaf de openbare weg toegankelijk. [1]
 
In de kapel was oorspronkelijk een uit hout gesneden en ongepolychromeerd beeld van de heilige Antonius van Charles Vos aanwezig. Antonius staat in contrapost houding met het Jezuskind aan zijn rechterzijde. Zijn gebruikelijke attribuut, de lelietak, ontbreekt. Het houten beeld is later vervangen door een gipsen replica. Het houten beeld stond in 1996 in de H. Geestkerk van Heerlen-Meezenbroek (in opslag) Waar het beeld zich op dit moment bevindt is onduidelijk. Ook de locatie van het gipsen beeld is onbekend.
 
Antonius is staande op een console ten voeten uit afgebeeld. Hij draagt de ordekledij met aan koord een rozenkrans. Aan zijn linkerzijde verschijnt op een wolk het Christuskind. Hij is naar rechts gewend, houdt de benen gekruist en maakt met zijn handen een zegenend gebaar. Antonius schrikt van de verschijning en kijkt bedeesd naar het Kind. De Heilige houdt zijn linkerarm tegen zijn borst en maakt met de andere arm een zegenend gebaar.
Naast Antonius ligt een opengeslagen boek met een lelietak omgeven.
 
In het park stonden dertien terracotta staties die scènes uit het leven van de heilige Antonius weergeven. Wie de reliëfs maakte is onbekend. Aangezien zij stilistisch en kwalitatief nogal verschillend zijn, zullen meerdere kunstenaars actief zijn geweest. Sommige staties zijn votiefgaven van Antoniusvereerders. Statie negen fungeert tevens als oorlogsmonument. Er is een plaquette op aangebracht met de namen van de Limburgse priesters die tijdens de Tweede Wereldoorlog in gevangenissen en concentratiekampen om het leven kwamen. Onder hen bevond zich de toenmalige secretaris van het bisdom, Leo Moonen, die geboren en opgegroeid was in het rectoraat. 
Op 21 juni 1952 bracht Charles Vos een bezoek aan het Hofke van Antonius waar in maart vijf van de dertien staties door vandalisme vernield waren. Vos zou voor het Hofke nieuwe beeldgroepen maken. De geraamde kosten van de vernieling bedroegen fl. 4.000 (ruim € 1800). [2]
De huidige locatie van de staties is onbekend. Slechts restten nog foto's van enkele staties.
Statie nr 2: De sculptuur van Antonius die zijn belofte van zuiverheid doet en zich aan Maria toewijdt. Aan de onderzijde van de statie zijn twee dankplaquettes aangebracht van mannen die behouden uit de Tweede Wereldoorlog zijn teruggekeerd. [3]

orml18a orml18b

de kapel in 1995                                                                                  kapel met beeld in 1995

 

23226t2

 inzegening van de kapel

orml18c orml18c1

het originele beeld

orml18d orml18e

de ingang van het Hofke in 2008                                                                                                        de kapel in 2008

 

orml18f orml18g

een statie in 2008                                                  statie 2 (datum onbekend)

 

orml18h orml18i

statie  (datum onbekend)                                                                     statie  (datum onbekend)          

                  

orml18j

statie  (datum onbekend)

23226t1\

negende statie

In 2019 ontstond het burgerinitiatief om het Hofke zoveel als mogelijk in oude luister te herstellen. Het moet een openbare ontmoetingsruimte voor bewoners en bezoekers worden. Op 1 oktober 2022 vond de opening plaats.[4]

23226t3.jpeg

Foto: site Hofke van Sint Antonius

 

 

 

 


[1]  www.kerkgebouwen-in-limburg.nl
Paulussen  Charles Vos 1888-1954, tentoonstelling 13-11-1994 tot en met 29-01-1995, Gemeentemuseum voor Religieuze Kunst Jacob van Horne, Weert 1994
www.meertens.nl, april 2008
www.kerkgebouwen-in-limburg.nl, april 2008
Jacobs A,. Een bedevaartsoord te Heerlen: het Sint-Antoniushofke, in Land van Herle afl 02 1997 blz 65-70
[2] Limburgs Dagblad 2 mei en 24 juni 1952
[3] www.meertens.nl, april 2008 
[4] www.hofkevansintantonius.nl, december 2022
Read 3354 times Last modified on woensdag, 01 februari 2023 11:32