www.charlesvos.nl

dinsdag, 28 december 2010 00:00

Gertrudis (stadhuis, Maasbracht)

GERTRUDIS (Stadhuis Maasbracht)
Raadhuis, Markt 36 6051 DZ Maasbracht
Tufstenen beeld
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1939-1939]
Afmetingen: hoogte 160cm en breedte 50cm incl. sokkel, ingemetseld in de zuidwestelijke hoek van het Gemeentehuis van Maasgouw. [1]
 
Op 6 november 1938 vond onder grote belangsteling de eerste steenlegging van het in aanbouw zijnde gemeentehuis plaats. Na het spelen van het Wilhelmus door de plaatselijke muziekgezelschappen St. Cecilia en Eensgezindheid nam de heer M.J. Linssen, de voorzitter van het comité, het woord. Na iedereen welkom te hebben geheten, vroeg hij burgemeester, mr. J. Geradts, de eerste steenlegging te willen verichten.
Vervolgens herinnert Linssen aan de opdracht aan het comté om gelden in te zamelen voor een geschenk van alle ingezetenen aan de Gemeente bij de eerste steenlegging. De benodigde gelden voor een beeld van de heilige Gertrudis zijn door de grote vrijgevigheid van bevolking aanwezig. De H. Gertrudis is zowel de patrones van de Gemeente als van de parochie. De opdracht voor het maken van het beeld zal aan Charles Vos worden verstrekt.
Linssen biedt het geld voor het beeld aan aan de burgemeester die vervolgens een dankwoord uitspreekt. [2]
Op 6 augustus 1939 werd het nieuwe gemeentehuis plechtig in gebruik genomen. Het beeld van de H. Gertrudis is aangebracht in een nis op de hoek van het front en de rechter zijgevel.[3]
 
De H. Gertrudis van Nijvel werd geboren in 626 te Landen (B) als dochter van Hofmeier Pepijn van Landen (een voorouder van Karel de Grote) en de (Heilige) Itta van Aquitanië. Van jongs af wilde Gertrudis haar leven in dienst stellen van de Heer. Op aanraden van bisschop Amandus - de "apostel van Vlaanderen" - stichtten haar ouders voor haar een mannen- en vrouwenklooster te Nijvel (B). In haar vijfentwintigste levensjaar werd Gertrudis hiervan de eerste abdis. Bij dit klooster stichtte Gertrudis een hospitium voor reizigers en pelgrims. Na een zeer vroom, deugdzaam en voor­beeldig leven stierf Gertrudis, 33 jaar oud, op 17 maart 659. Na haar dood gebeurden op haar voorspraak zeer vele wonderen. Vermeldenswaard is o.a. de wijze, waarop zij een ridder van een duivelspact redde, nabij het "Duivelsbrugske" in Heppeneert (B). Hier zou later óók een H. Gertrudiskerk worden gesticht; dezelfde kerk waar tegenwoordig ook Onze Lieve Vrouw van Rust wordt vereerd.
De H. Gertrudis (feest op 17 maart) wordt vaak afgebeeld met een opengeslagen Bijbel (die zij veel bestudeerde) en een abdissenstaf met muizen erop. Wellicht heeft dit te maken met de legende dat de duivel haar in de gedaante van een muis heeft trachten te ver­leiden. Zij is o.a. de patrones van ziekenhuizen, van pelgrims en van reizigers (vroeger dronk men, vóór men op reis ging, een zgn. "St. Geerte-minne" voor een behouden terugkeer). Verder is zij een beschermheilige tegen allerlei lichamelijke kwalen, tegen muizen en ratten, tegen gevaren op zee, enz..
Tegen het einde van de Middeleeuwen (de periode 1000-1400 n. Chr.) werden veel kapellen en kerken toegewijd aan de H. Gertru­dis van Nijvel. In de Nederlanden vooral vanwege haar hulp tegen ziekten. Alleen al in Nederlands Limburg zijn een 13-tal kerken aan deze heilige toegewijd.

In Maasbracht werd zij niet alleen de patrones van de parochie­kerk, maar heeft zij ook, tot aan de gemeentelijke herindeling van 1 januari 1991 het gemeentewapen gesierd. [4]

Op een ronde console (met op de voorzijde de tekst S Gertrudis) staat de heilige met nimbus ten voeten uit in ordekleding afgebeeld. In haar rechterhand houdt zij een opengeslagen bijbel voor zich op borsthoogte vast. Haar blik is op de bijbel gericht. In haar andere hand houdt zij een kromstaf vast die op de console steunt. Langs de staf kruipen twee muizen omhoog.
Onderaan zijn beide zijkanten versiert met linten en bloemen.
Onder de console is het wapenschild van Maasbracht aangebracht.
Het wapen wordt door het NGW beschreven als:
Wapen: rechts in de keel een St. Andrieskruis, vergezeld van twaalf herkruiste kruisjes in elk kanton drie. Links de heilige Gertrudis van Nivelles, in het gewaad van abdis, met in haar linkerhand een kromstaf, waartegen achter elkander drie muisjes opklimmen. Haar rechterhand houdt zij open naar voren gericht. [5]. Naast het wapenschild is aan beide zijden een banderole aangebracht, rondom versiert met bloemmotieven.
Vos heeft zich enkele afwijkingen bij de heilige Gertrudis ten opzichte van bovenstaande beschrijving veroorloofd.


 
otpbm34a
 
 
 
otpbm34b otpbm34c
 
otpbm34d otpbm34e
 

[1] Ficken, Rustpunten van devotie in Brachterbeek & Maasbracht (dorp), Maasbracht 2009, blz 23-24
[2] Eerste steenlegging nieuw raadhuis. Maasbracht. Het geschenk der gemeenschap in De Nieuwe Koerier van 7 november 1938 en Het nieuwe raadhuis van Maasbracht. Een nieuw centrum geschapen in De Nieuwe Koerier van 20 januari 1939
[3] In De Nieuwe Koerier van 3 augustus 1939
[4] Ficken, Rustpunten van devotie in Brachterbeek & Maasbracht (dorp), Maasbracht 2009, blz 23-24
[5] www.ngw.nl, januari 2011
 
 
 
Read 2814 times Last modified on maandag, 30 januari 2023 13:37