www.charlesvos.nl

dinsdag, 24 september 2013 00:00

Angela Merici met aan elke zijde een drietal reliëfs (Grote Gracht)

ANGELA MERICI MET AAN ELKE ZIJDE EEN DRIETAL TEGELRELIËFS (Grote Gracht)

Adres: Grote Gracht 74, 6211 SZ Maastricht (tegen buitenmuur van een gang die richting kloosterkapel loopt)
Angela de Merici
Keramiek
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1950] [1]
Ontworpen ter gelegenheid van het eeuwfeest
 
Angela Mercini werd geboren op 21 maart 1474 in Desenzano del Garda, een kleine stad aan het Gardameer. Op ongeveer 10-jarige leeftijd werd zij wees. Toen haar oom, die de kinderen had opgenomen, en haar zus stierven, was Angela pas twintig jaar. Zij trad toe tot de Derde Orde van Sint Franciscus. Angela geloofde dat beter christelijke onderwijs nodig was voor jonge meisjes en ging vervolgens haar tijd wijden aan het geven van onderwijs aan meisjes.
Op 25 november 1535 stichtte zij  te Brescia de 'Compagnia di S. Orsola', een genootschap met St. Ursula van Keulen als beschermster.
Zij legde zich toe op het geven van christelijk onderwijs aan jonge meisjes. De Compagnie bestond uit een groep vrouwen die thuis bleven wonen en van daaruit werkten, maar wel een religieuze leefregel onderhielden. Samen gingen ze steeds meer kinderen verzorgen en les geven, vooral aan kleine meisjes. Toen kwam Angela op de gedachte naast catechese, ook koken, naaien, wassen en ziekenverzorging te gaan onderwijzen. In 1540 stierf Angela.
Vanuit de Compagnie van de H. Angela kwamen de orden en congregaties der Ursulinen voort. De Ursulinen richten zich voornamelijk op het geven van onderwijs en opvoeding aan jonge meisjes.

De orde van de Ursulinen werd genoemd naar de heilige Ursula, een Britse koningsdochter uit de 3e eeuw. Toen ze, tegen haar wil, door haar vader ten huwelijk werd gegeven aan een heidense koning, vluchtte ze met 11 andere maagden (volgens anderen waren het er zelfs 11.000!) de Noordzee over. Ze kwamen in een riviermonding in Nederland terecht en voeren door naar Keulen. Daar werden ze doodgemarteld door de Hunnen die de stad belegerden.

In april 1818 stichtte pastoor Johannes Lambertz (1792-1869), een schooltje in het Belgische Thildonck. De school was begonnen met de hulp van drie dames. Dit groepje groeide snel uit tot een zustergemeenschap, en in 1830 vormde pastoor Lambertz de gemeenschap om in een Ursulinen Congregatie. Vanuit dit Belgische Ursulinenklooster kwamen, op verzoek van Mgr. Rutten, de eerste Ursulinen naar Maastricht om leiding te geven aan een bewaarschool in de Jodenstraat in Maastricht.
In mei 1851 trad Adèle Claereboets in, in 1855 gevolgd door haar jongere zus Pauline Claereboets. Zij waren dochters van Andrè Claereboets, een gefortuneerde fabrikant in behangselpapier.
In 1862 werd het 18de eeuwse herenhuis Bonhomme gekocht, gelegen aan de Grote Gracht 74. Hier werd met financiële steun van Claereboets klooster en kapel (naar ontwerp van architect Johannes Kayser) voor de Ursulinen gebouwd.
De zusters breidden het onderwijs steeds verder. Op de Grote Gracht 76 en de Capucijnenstraat 112 kwamen onderwijsinstellingen (meisjes kweekschool, meisjes HBS, MMS, lagere school).
In 2000 beëindigden de zusters hun onderwijsactiviteiten. Het klooster werd in 2005 opgeheven. [2]

Werk van Charles Vos:
Angela Merici met aan elke zijde een drietal tegelreliëfs.
Tegen de buitenmuur is een rechthoekige nis gecreëerd door een band van dwars op de muur gemetselde stenen.
Boven over de gehele breedte de tekst:
ter herinnering aan ons eeuwfeest
1850            8 april                1950
Het middelgedeelte bestaat uit een zevental reliëfs. Centraal een afbeelding van de heilige Angela Merici met links en rechts ervan een drietal reliëfs waarvan de middelste groter van maat is.
Onderaan over de hele breedte de tekst:
stichteres van de
orde der H. VRSVLA
Beschrijving van de reliëfs:
Centraal:
De Heilige Angela is ten voeten uit staande in ordekledij afgebeeld. Zij heeft haar hoofd licht naar links gebogen. Om haar middel heeft zij een rozenkrans die aan haar rechterzijde afhangt. In haar rechterhand, op borsthoogte, houdt een kruis, dat tegen haar lichaam aan rust, vast. In de andere hand, eveneens op borsthoogte, heeft zij een boek vast.
 
Links boven:
Aan de linkerzijde staat Angela "en profil", gekleed in een blauw kleed en een wit schouderstuk. Haar blik is naar boven gericht. Haar armen houdt ze in een hoek van negentig graden omhoog en wijst met een vinger naar Maria die aan de rechterzijde hoger is afgebeeld. Maria draagt een wit kleed met een blauwe openvallende mantel die aan de boven aan de voorzijde met een speld is dicht gemaakt. Zij maakt een zegenend gebaar.
 
Links midden:
Angela, in ordekledij, zit "en profil". Gehurkt aan de linkerzijde. Haar blik en haar armen zijn omhoog gericht. Zij kijkt naar Maria omgeven door engelen. Maria is staande op een trap (aan de rechterzijde) weergegeven en maakt een zegenend gebaar. Zij is omringd door een groep van muziekspelende engelen.
 
Links onder:
Aan de linkerzijde staat Angela "en profil". In haar handen voor zich heeft ze een open boek vast waar haar blik op gericht is. Voor haar een schoolbank met een drietal meisjes die aandachtig naar hun lerares luisteren.
 
Rechts boven:
Aan de linkerzijde is een geknielde Angela, in ordekledij, "en profil" weergegeven. Zij houdt haar handen gevouwen tegen haar lichaam en haar blik is naar boven gericht waar een gekroonde Maria "en face" met haar blik naar Angela op een wolk staande staat afgebeeld. Maria houdt in haar linkerhand een staf met vaan vast. Met de andere hand maakt zij een zegenend gebaar. Onder rechts ligt een lelie.
 
Rechts midden:
Onder een afdak is een zetelende Angela "en face" weergegeven. Op haar staat ligt een opengeslagen boek dat zij met beide handen vasthoudt. Voor haar, links en rechts, zit "en profil" een leerling in ordekledij. Rondom Angela zijn een vijftal leerlingen, in ordekledij, weergegeven. Alle leerlingen tonen een grote belangstelling voor het verhaal dat hun lerares hen verteld.
 
Rechts onder:
De overleden Angela wordt door haar medezusters in de doodskist gelegd. Aan het uiteinde van de kist zit een zuster geknield in een biddende houding met haar blik op de hemel gericht.
Achter de zijkant staat een tweetal zusters die hun blik op Angela gericht hebben; de ene maakt een zegenend gebaar, de andere heeft haar handen gevouwen voor zich. Aan het hoofdeind staat een voorover gebogen zuster die de overledene omarmd. Op de voorgrond zit "en profil" een zuster op een stoel achter een lessenaar waarop een opengeslagen boek ligt. Zij spreekt gebeden uit voor Angela.
 
23147a
 
 
 
23147b
 
 
 
23147c
 
 
 
23147d
 

23147e
 
 
23147f
 
 
23147g
 
 
23147h
 
In 2019 is het werk van Charles Vos gerestaureerd.
De restauratie van het werk is tot stand gekomen op initiatief van Stichting Vrienden van De Merici in samenwerking met museum Sjoen Limburg en mede door een subsidie van Stichting Bonhomme Tielens Maastricht en een waarderingsbijdrage van Prins Bernhard Cultuurfonds.
 
 
 23127i.jpg 23127j.jpg 23127k.jpg
foto's Wiel Soudant

[1] Minis, Gebeiteld & Verguld, gevelstenen in Maastricht, Vierkant Maastricht nr 18, Maastricht 1991
[2] Bovenstaande tekst is gebaseerd op: www.heiligen.net september 2013; www.reliwiki.nl september 2013; wikipedia 2008; lezing de heer Soudant (Vrienden van de Merici) op 15 september 2013; Ursulinen, Bij een eeuwfeest 1850-1950, Maastricht 1950; Ubachs en Evers, Historische encyclopedie Maastricht,  Zutphen 2005
Read 3048 times Last modified on maandag, 30 januari 2023 13:31