www.charlesvos.nl

woensdag, 29 juli 2009 00:00

Petrus Canisius (voormalig klooster Jezuïeten)

PETRUS CANISIUS (voormalig klooster Jezuïeten)

Adres: Universiteit van Maastricht, Tongersestraat 53, Maastricht.
Franse hardsteen
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1938-1939]
Afmetingen: hoogte ca 3m [1]
 
Canisius werd geboren in 1521 als Peter Kanis. Hij was de zoon van burgemeester Jacob Derickszn Kanis en Jelis van Houweningen. Zijn moeder overleed op zijn vijfde en zijn vader op zijn drieëntwintigste. Na de Latijnse school in Nijmegen, studeerde hij filosofie en theologie te Keulen en behaalde daarin de doctorsgraad. Hij studeerde ook korte tijd kerkelijk recht in Leuven. In 1543 trad hij, na een ontmoeting met de Jezuïet Pierre Lefèbre als eerste Nederlander in bij de toen net opgerichte orde der Jezuïeten. Hij doceerde in zijn leven op verschillende plaatsen in Duitsland. Ook nam hij deel aan twee sessies van het Concilie van Trente. Petrus Canisius speelde een voorname rol in de Contrareformatie. Onder andere door het schrijven van verschillende catechismussen bestreed hij de reformatie en de onwetendheid op geloofsgebied onder de katholieken. Zijn beroemdste catechismus is de Summa Doctrina Christianae van 1555 in vraag-antwoord-vorm die in vele talen werd vertaald en ontelbare uitgaven kent. Zijn catechismus beleefde meer dan duizend herdrukken in 26 talen en is daarmee een van de meest herdrukte boeken in de Nederlandse geschiedenis. Canisius overleed te Fribourg in Zwitserland op 21 december 1597 met zijn catechismus in zijn handen. [2]
 
Op 24 juni 1938 werd de eerste steen van het nieuwe Canisiasum gelegd. Het buurtcomité bood een angelusklokje aan, de burgerij van Maastricht schonk een glas-in-loodraam voor de hal, met verschillende taferelen van het verblijf van de Jezuiëten in de stad. Directeur Ligthart van de grootste Mariacongregatie gaf zonder overleg met de raad Charles Vos de opdracht een ontwerp te maken voor een groot beeld van Petrus Canius.
Toen in oktober de eerste termijn van fl. 500,- ( ongeveer € 225,-) betaald moest worden bleek er geen geld voor te zijn. Gelukkig hielp een weldoenster de pater, zodat het beeld op 18 januari 1939 met een onbezwaard gevoel naar boven kan worden getakeld. De resterende som van fl. 400,- (ongeveer € 180,-) werd pas in het najaar van 1940 voldaan, kort na het vertrek van Ligthart. [3]
Rechts van de hoofdingang bovenop de pyloon werd het beeld van Petrus Canisius geplaatst. In 1980 werd het gebouw in gebruik genomen door de universiteit van Maastricht.
Canisius is staande ten voeten uit afgebeeld. Zijn blik is naar beneden gericht. In zijn handen houdt hij op borsthoogte aan zijn rechterzijde van hem een reliëf van Maria vast. Het is een zogenaamde  "Maria in de Mandorla" (zinnebeeld van Maria, als Moeder van de Rooms Katholieke Kerk). [4] Een mandorla is een amandelvormige stralenkrans. Het wijst op de bijzondere relatie van Canisius met Maria. Zij zou hem op zijn sterfbed zijn verschenen om hem te troosten.[4a]
Het beeld werd ter plaatse door Charles Vos gekapt, daarbij geassisteerd door J. Balendong. [5]
Er is een bidprentje gemaakt naar het beeld van Petrus Canisius.

ospm13c

 

      ospm13a 

                                                                                                                               

ospm13f

Balendong (links) aan het werk aan het beeld; Vos (rechts) kijkt toe

1116e

 Vos en Balendong bij het beeld

(collectie Peters Smeets)

 

Directeur Ligthart bij het beeld (foto archief van de Nederlandse Provincie van de Sociëteit van Jezus, Nijmegen)

 

 

 

 

ospm13d

Ontwerp Petrus Canisius
Een ontwerp van het beeld is in Van Hornemuseum te Weert.
Beschilderd gips
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1939]
Afmetingen: hoogte 132cm
Het is in bruikleen gegeven door de Jezuïtenorde Nederland. [6]

 40203
 foto Peters Smeets

[1] Graatsma, Paulussen, Charles Vos, straat-beelden, Maastricht 1988
[2] Wikipedia, mei 2008
[3] Lindeijer Marc sj, Pater Ligthart en de zaak Rothaan. Streven naar heiligheid in het utopische tijdperk 1914-1968, Hilversum 2010, blz 208-209
[4] Graatsma, Paulussen, Charles Vos, straat-beelden, Maastricht 1988
[4a] Informatie op kaartje bij het beeld in het Van Hornemuseum te Weert
[5]Graatsma, Paulussen, Charles Vos, straat-beelden, Maastricht 1988
[6] Informatie op kaartje bij het beeld in het Van Hornemuseum te Weert
 

 

Read 3292 times Last modified on woensdag, 04 januari 2023 11:49