Centre Céramique
Sphinx
De in 1836 opgerichte aardewerkfabriek van Petrus Regout werd een van de grootste producenten van aardewerk ter wereld. Aanvankelijk produceerde Regout kommen en borden, gemaakt van zacht wit aardewerk. Rond 1850 lukte het hem om het harde witte baksel van Wedgwood te evenaren. Na zijn dood in 1878 zetten zijn vier zonen het bedrijf voort als vennootschap onder de naam Petrus Regout & Co. Tevens werd het beeld van de liggende Sphinx ingevoerd. In 1899 werd de nieuwe naam van het bedrijf De Sphinx. Na fusie met de Société Céramique, werd door de N.V Sphinx-Céramique in 1969 het laatste aardewerk geproduceerd aan de Boschstraat.
Société Céramique
Centre Céramique ligt binnen de contouren van het voormalige fabrieksterrein van de Société Céramique te Wijck. De naam Centre Céramique verwijst naar de geschiedenis van deze plek. In 1851 werd de Société Céramique hier opgericht door de Maastrichtenaar W.N. Clermont en zijn zwager C. Chainaye. Deze fabriek werd een grote concurrent van de Sphinx. Société Céramique produceerde gedegen en duurzaam huishoudelijk aardewerk en combineerde dit met een kunstzinnige vormgeving. Vanaf 1912 produceerde men er ook sanitair aardewerk. Architect-constructeur J.G. Wiebenga bouwde hiervoor de eerste fabriekshal. In de Eerste Wereldoorlog kwam aan de snelle vooruitgang, waarvan tot op dat moment sprake was, abrupt een einde. Ook daarna werd het bedrijf door verslechterde economische omstandigheden tegengewerkt. Met de ontwikkeling van de afdeling vuurklei, de invoering van het parafeuprocedé en het verleggen van het accent naar sanitaire producten hield Société Céramique echter stand. Na 1945 gaat het de onderneming jarenlang voor de wind. Menigeen heeft zich dan ook verbaasd over de fusie met aartsrivaal de Sphinx in 1958. De productie van huishoudelijk aardewerk op het terrein van de voormalige Société Céramique werd in 1963 beëindigd.
Collectievorming De collectie Maastrichts aardewerk bevat de archiefcollectie van de beroemde Maastrichtse aardewerkfabrieken Petrus Regout/De Sphinx, Société Céramique en Mosa. Een groot deel van de collectie werd aan de Gemeente Maastricht overgedragen door de N.V. Koninklijke Sphinx Gustavsberg, na het beëindigen van de productie van huishoudelijk aardewerk. Het betreft de 'fabriekscollectie': een systematische verzameling van al het Regout/Sphinxaardewerk vanaf enkele jaren na de oprichting tot het einde, en een kleiner en minder compleet deel verzameld aardewerk van Société Céramique. In 2009 schonk kenner en verzamelaar H. van Buren zijn gehele collectie Mosa aardewerk (11.000 stuks) aan de Gemeente Maastricht. Enkele kleinere schenkingen van particulieren vullen de collectie aan. [1]
Charles Vos
Charles heeft gedurende korte tijd gewerkt voor de Sphinx.
In de collectie van het Centre Céramique zijn beelden en serviesgoed ontworpen door Charles Vos opgenomen. [2]
Daarnaast zijn nog diverse moules aanwezig die nog niet gepubliceerd zijn op het internet, zie voorbeelden bij het onderdeel Sphinx.
Lijst op de site van Centre Céramique: [3]
|
Afb / objectnr
|
titel
|
Vervaardiger/
Ontwerper/
Materiaal
|
Techniek
|
|
410 01 SCF07379
|
Sauskom
|
Petrus Regout/
Charles Vos/
Aardewerk
|
Fileren
|
|
410 02 SCF31005
|
Ronde schaal
|
Idem
|
Handschilderen
|
|
410 03 SCF32384
|
Sauskom
|
Idem
|
Handschilderen-filet
|
|
410 04 SCF32691
|
Suikerpot
|
Idem
|
Sjablonen-filet
|
|
410 05 SCF32750
|
Theepot
|
Idem
|
Ongedecoreerd
|
|
410 06 SCF32767
|
Kaasstolp
|
Idem
|
Handschilderen-filet
|
|
410 07 SCF32804
|
Soepterrine
|
Idem
|
Handschilderen-filet
|
|
410 08 SCF32805
|
Soepterrine
|
Idem
|
Handschilderen
|
|
410 09 SCF33631
|
Sauskom
|
Idem
|
Handschilderen
|
|
410 10 SCF33683
|
Ronde dekschaal
|
Idem
|
Handschilderen-filet
|
|
410 12 SCF36055
|
Ronde schaal
|
Idem
|
Handschilderen-filet
|
|
410 13 SCF36065
|
Ronde dekschaal
|
Idem
|
Handschilderen-filet
|
|
410 14 SCF36067
|
Soepterrine
|
Idem
|
Handschilderen-filet
|
|
410 15 SCF5142
|
Kinderkopje
|
Idem
|
Ongedecoreerd
|
|
410 16 SCF55388
|
Pinguïn
|
Idem
|
Ongedecoreerd
|
|
410 17 SCF55676
|
Maastrichter staar
|
Idem
|
Ongedecoreerd
|
|
410 18 SCF55677
|
Fabrieksarbeider
|
Idem
|
Ongedecoreerd
|
|
410 19 SCF56086
|
IJsbeer
|
Idem
|
Ongedecoreerd
|
|
410 20 SCF56143
|
Theresa van Liseux
|
Idem
|
Ongedecoreerd
|
|
410 21 SCF56144
|
Heilig hart
|
Idem
|
Ongedecoreerd
|
|
410 22 SCF56344
|
Jozef met Kind
|
Idem
|
Ongedecoreerd
|
|
410 23 SCF56488
|
Ronde schaal
|
Idem
|
Sjablonen-filet
|
|
410 24 SCF56490
|
Ronde dekschaal
|
Idem
|
Sjablonen
|
1. Sauskom hoogte 10cm, diameter 10,2cm (41001)
2. Ronde schaal hoogte 12,3cm, diameter 20,7cm, deksel ontbreekt (41002)
3. Sauskom hoogte 9,8cm, diameter 10cm (41003)
4. Suikerpot hoogte 7,9 cm, diameter 11,3cm, deksel ontbreekt (41004)
5. Theepot hoogte 10,7cm, diameter 15,6cm (41005)
6. Kaasstolp hoogte 10,5cm, lengte 16cm, breedte 12cm (41006)
7. Soepterrine hoogte18,5cm, diameter 20,5cm (41007)
8. Soepterrine hoogte 18,6cm, diameter 20,6cm (41008)
9. Sauskom hoogte 9,5cm, diameter 10,2cm (41009)
10. Ronde dekschaal hoogte 11,6cm, diameter 18,5cm (41010)
12. Ronde schaal hoogte 12,5cm, diameter 21cm (41012)
13. Ronde dekschaal hoogte 12,5cm, diameter 20cm (41013)
14. Soepterrine hoogte 18,6cm, diameter 20,7cm, deksel ontbreekt (41014)
15. Kinderkopje hoogte 25,5cm (41015)
16. Pinguïn hoogte 19,5cm (41016)
17. Maastrichter Staar hoogte 46cm (41017)
18. Fabrieksarbeider hoogte 48cm (41018)
19. IJsbeer hoogte 13,5cm, lengte 22cm (41019)
20. Theseria van Liseux hoogte 27cm (411020)
21. Heilig Hart hoogte 30cm (41021)
22. Jozef met Kind hoogte 29cm (41022)
23. Ronde schaal hoogte 11,5cm, diameter 20cm (41023)
24. Ronde dekschaal hoogte 12,5cm,- diameter 21cm (41024)
nr 001 (foto E. Somers) nr 002 (foto E. Somers)
nr 003 (foto E. Somers) nr 004 (foto E. Somers)
nr 005 (foto E. Somers) nr 006 (foto E. Somers)
nr 007 (foto E. Somers) nr 008 (foto E. Somers)
nr 009 (foto E. Somers) nr 010 (foto E. Somers)
nr 011 ontbreekt
nr 012 (foto E. Somers) nr 013 (foto E. Somers)
nr 014 (foto E. Somers)
nr 015 (foto E. Somers) nr 016 (foto E. Somers)
nr 017 (foto E. Somers) nr 018 (foto E. Somers)
nr 019 (foto E. Somers)
nr 020 (foto E. Somers) nr 021 (foto E. Somers) nr 022 (foto E. Somers)
nr 023 (foto E. Somers) nr 024 (foto E. Somers)
Maria (buste)
Charles Vos heeft een gipsen model gemaakt van Maria (buste), hoogte 24cm. Als dit model werd goedgekeurd werd er een moule gemaakt en vervolgens kon het in productie worden genomen door de Sphinx. De buste van Maria is echter nooit in productie genomen.
Maria is afgebeeld met haar hoofd ietwat naar rechts beneden afgedraaid. De ogen zijn gesloten.
foto's E. Somers
De plaquette met het portret van Brouwers
Collectie Centre Cermaque [5]
Geglazuurd aardewerk
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 39cm, lengte 34cm en breedte 3,5cm
Petrus Hubertus Gordefriedus E.J. Brouwers (Hubert) werd geboren op 1 april 1866. Zijn ouders waren J.H. Brouwers (1833-1892) en A.E.M.H. Regout (1834-1886). Hij was van 1893 tot 1899 commissaris van de Commanditaire Vennootschap Petrus Regout & Co (1878-1899).
Daarna was hij van 1899 tot 1935 bestuurder van N.V. Kristal-, Glas- en Aardewerkfabriek De Sphinx voorheen Petrus Regout & Co (1899-1958). Hij overleed 13 juli 1949.
Het hoofd van Hubert Brouwers is "en profil" naar rechts afgebeeld. Hij draagt een bril en heeft een ringbaard. Linksboven de tekst ÆT.SVÆXX en rechtsboven het familiewapen met eronder een afbeelding van de fabriek.
Onderaan over de volledige breedte drie regels tekst:
P. HUB. G.E.J. BROUWERS.
1893 COMMISSARIS 1928
N.V. DE SPHINX. [afb. liggende sphinx] MAASTRICHT.
foto centre ceramique
De plaquette met het portret Weustenraad
Collectie Centre Ceramique [8]
Geglazuurd aardewerk
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 41,5cm, lengte 43cm en breedte 3,5cm[9]
Fernand A.K.H. Weustenraad werd geboren te Maastricht op 4 januari 1858. Zijn ouders waren J.A. Weustenraad (1813-1859) en M.G.H. Regout (1826-1898).[10] Hij was van 1893 tot 1899 commissaris van de Commanditaire Vennootschap Petrus Regout & Co (1878-1899).
Daarna was hij van 1899 tot 1939 bestuurder van N.V. Kristal-, Glas- en Aardewerkfabriek De Sphinx voorheen Petrus Regout & Co (1899-1958).[11] Hij overleed te Antwerpen in 1939.[12]
Het hoofd van Weustenraad is "en profile" naar rechts afgebeeld. Hij draagt een lorgnet en heeft een snor. Rechtsboven de tekst ÆT.SVÆXX en in het middendeel, op de achtergrond, een afbeelding van de fabriek. Rechts in het middel, naast zijn achterhoofd, het familiewapen bestaande uit een breeduitstaand gewei met in het midden daarop "en profile" een zwaan. Links onder een liggende sphinx.
Onderaan over de volledige breedte drie regels tekst:
F.A.H.M. WEVSTENRAAD.
1893 BESTUURDER 1928
N.V. DE SPHINX. MAASTRICHT
Er is nog een plaquette van ongeglazuurd aardewerk van roodbakkende klei.
foto's centre ceramique
plaquettes van Weustenraad en Brouwers op een tafel tijdens
een tentoonstelling in het Bonnefantenmuseum (foto T.Quick)
[1] Website van Centre Ceramique
[2] Website van Centre Ceramique
SCF 56334 Titelloos; niet opgenomen. Dit betreft een werk van Johan Lint (email E.Somers 4 december 2013)
SCF 56142 Kinderkopje. Dit betreft een werk van Frans van der Laar (email Peters-Smeets 3 december 2013; boek Antoine Jacobs, Frans van der Laar (1853-1933) artiste-sculpteur, Sittard mei 2013). Vos heeft van dit beeld voor de Sphinx een moule gemaakt op basis waarvan de productie heeft plaatsgevonden. De moule is ook tussen zijn werken teruggevonden. (telefonisch gesprek Peters-Smeets 5 december 2013).
SCF 56499, SCF 56500, SCF 56501 en SCF 56544 niet opgenomen. Dit betreft werk van Giel Keulen (email Peters-Smeets 4 december 2013)
[4] Mails van de heer E. Somers (Centre Cermamique) december 2013, ook de foto's zijn van hem afkomstig.
[5] Email E. Somers, 22 januari 2014
[6] Szénássy I.,Maastrichts Aardewerk 2, Industriële vormgevers bij de Sphinx 1918-40, Beek 1980, blz. 28
[7] bronnen: Szénássy I.,Maastrichts Aardewerk 2, Industriële vormgevers bij de Sphinx 1918-40, Beek 1980, Maenen, 125 100 Sphinx-Ceramique, Maastricht 1959, blz 399 en www.bert-bartholomeus.
Szénássy spreekt over G.E.J. Brouwers en Maenen over P. Hubert G.E.J. Brouwers en Hubert Brouwers en www.bert-bartholomeus over Petrus Hubertus Gordefriedus E.J. Brouwers. Waarschijnlijk is vader Hubert Brouwers commissaris van de Commanditaire Vennootschap Petrus Regout & Co geweest van 1879 tot 1892 (Maenen) en na zijn overlijden opgevolgd in 1893 door zijn zoon P.H.G.E.J.
[8] Email E. Somers, 22 januari 2014
[9] Szénássy I.,Maastrichts Aardewerk 2, Industriële vormgevers bij de Sphinx 1918-40, Beek 1980, blz. 28
[10] www.stamboom.onderzoeker.nl, januari 2014
[11] Maenen, 125 100 Sphinx-Ceramique, Maastricht 1959, blz 399
[12] www.stamboom.onderzoeker.nl, januari 2014
