Hermes geflankeerd door twee allegorische figuren [1]
Grote Gracht 82[2], 6211SZ Maastricht
Hermes geflankeerd door twee allegorische figuren
Eigenaar pand: Universiteit van Maastricht
Steen
Niet gesigneerd, niet gedateerd (rond 1938)
Een drietal stenen aangebracht in de gevel tussen de eerste en tweede verdieping tussen de raampartijen van de etages.
Het pand was rond 1900 in handen van Groutars. Hij overleed in 1909 waarna zijn weduwe Maria Catharina Ph. van Beneden in 1910 in bezit kwam van het pand, en het in 1926 verkocht aan N.V. verzekeringsbank De Maas, gevestigd op de Grote Gracht 82. In 1937 ging het eigendom over naar een aangepaste vorm van de genoemde verzekeringsbank: N.V. Levensverzekering Maatschappij De Maas. Toen werd het pand gesloopt en een jaar later herbouwd. De beelden zullen wel toen zijn aangebracht. In 1964 werd het pand aan de gemeente verkocht die het uiteindelijk doorverkocht aan de Stichting Algemeen Mijnwerkersfond van de steenkolenmijnen in Limburg, die gevestigd was in Heerlen.[3] Rond 2010 was het pand nog niet wit geverfd.[4] Op dit moment is de Universiteit van Maastricht eigenaar van het pand.
Het drietal stenen heeft grote overeenkomsten met een drietal stenen geplaatst boven de zij-ingang van het Oude Gouvernement in de Lenculenstraat in Maastricht. Deze laatst genoemden zijn met zekerheid gemaakt door Charles Vos. Gezien de gelijkenis en de periode waaruit de stenen stammen (jaren dertig van de vorige eeuw) ga ik er vanuit dat Charles Vos ook de maker is van de stenen op de Grote Gracht.
De N.V. verzekeringsbank De Maas heeft hoogstwaarschijnlijk de opdracht gegeven aan Charles Vos om het drietal stenen te maken. De keuze voor deze beelden is helaas onbekend.
Centraal is Hermes, een figuur uit de Griekse mythologie, afgebeeld. Hij is de zoon van de oppergod Zeus en de bergnimf Maia. Hij was de boodschapper tussen de goden.
Hij is bekend als de god van o.a. de handel en reizigers.
Hermes wordt meestal afgebeeld als een jongeman met baard en een korte mantel. Hij draagt een helm met vleugels en houdt aan zijn rechterzijde een herautenstaf met beide handen vast. Deze staf gaf een koerier of onderhandelaar ongehinderde doorgang in het oude Griekenland. Aan zijn voeten draagt hij gevleugelde sandalen. Vos heeft al deze attributen uitgebeeld.
De rechterafbeelding is een landbouwer met gedraaid onderlichaam en het gezicht naar rechts beneden afgewend. Met zijn linkerarm houdt hij een bundel aren vast. In zijn rechterhand heeft hij een sikkel. Net bij het Oude Gouvernement heeft Wim van Hoorn model gestaan.
Wim van Hoorn was student van Charles Vos aan de Middelbare Kunstnijverheidschool in Maastricht. Na zijn opleiding in Maastricht ging hij op voorspraak van Vos naar de Academie in Amsterdam. Hij zou een bekend beeldhouwer worden.
De linkerafbeelding is moeilijk te duiden. Waarschijnlijk is het een vrouw met een lang kleed. Haar gezicht is naar links beneden afgewend. Op borsthoogte houdt zij tussen haar handen (linkerhand beneden, rechterhand boven) een voorwerp vast. Het voorwerp is niet te duiden.
[1] Dank aan J. Bartelet voor zijn inbreng
[2] Het huisnummer 84 komt niet voor bij het RCE. Het betreffende pand is tussen nr 82 (beschreven als: het voormalige kanunnikenhuis van de gebroeders Soiron) en nr. 86 (beschreven als: HUIS met lijstgevel, XVII, met banden, profiellijsten en hoekblokken) gelegen.
Het pand met de beeld van Hermes komt bij het RCE niet voor en heeft geen monumentenstatus.
Ook in het officiële postcodeboek komt het nummer 84 niet voor.
Vanaf dat N.V. verzekeringsmaatschappij De Maas het pand in 1926 in bezit kreeg, het altijd samen met Grote Gracht 82 werd doorverkocht aan bovengenoemde partijen.
Bronnen:
Email A. Valleau (RCE) 12 januari 2022; Email M. Kaesler (UM) 12 januari 2022; Email J. Bartelet 19 januari 2022;
https://www.postcode.nl/6211SZ/64-92.
[3] Email J. Bartelet 19 januari 2022
[4] Zichtbaar op oude foto’s