Print this page
zondag, 21 juni 2009 00:00

H. Theresia van het Kind Jezus (Sevenum)

Kerk:     H. Theresia van het kind Jezus

Adres:             Meerweg 8, 5976 NT Sevenum (Kronenberg)
Architect:        Valk
Kunstenaars:  Smeets, René
                       Vos, Charles

Werken van Charles Vos:

De altaren[1]
Het belangrijkste onderdeel bij de inrichting van :en katholieke kerk is de offertafel. Al vanaf het eerste ontwerp van het gebouw spelen de plaats en functie van het altaar een grote rol. Dit was zeker het geval bij Rector Kessels. Terwijl zijn nieuwe kerk in aanbouw was, dacht hij er veel over na, hoe het altaar moest worden. Hij correspondeerde er over met Jean Adams, priester en professor kunstgeschiedenis te Rolduc en met de jonge kunstenaar Charles Vos. Beiden maakten een concept voor een met beelden versierd hoofdaltaar. Maar ondertussen was Kessels in contact gekomen met de Benedictijner pater Dom André Beekman. Hij begon een frequente raadpleging en briefwisseling met de geleerde pater. Deze kwam zelfs meerdere malen persoonlijk naar Kronenberg om de kerk te bezichtigen en Rector Kessels vanuit eigen waarneming te adviseren. In een brief van maart 1934 verwees hij de voorstellen van Adams en Vos met weinig vleiende woorden naar de prullenbak. Hij wilde een altaar van zuivere verhoudingen en van een edel materiaal, zonder beelden en andere "santekraam, want die leiden de aandacht af van de hoofdzaak, d. i. het altaar als offerplaats.... De mensa is het voornaamste stuk. Dus neme men die niet te licht, maar flink. Met de pooten in proportie en niet teveel naar het midden. Als u een blije rijke kleur aan 't altaar wilt geven, neemt u een lichte kleur dan steen. U kunt zelf de groeve in België gaan bezoeken. Misschien is een groenige tint bij de rode baksteen 't beste". Dom Beekman maakte zelf een ontwerp in deze geest; hij vervaardigde een maquette in karton. Het kerkbestuur ging akkoord met het voorstel van Beekman.

De beelden [2]
Al voordat het gebouw klaar was, nam Rector Kessels contact op met de Maastrichtse beeld­houwer Charles Vos. Hij dacht daarbij allereerst aan beelden voor de kapitelen op de halfronde kolommen tussen de vensterbogen in de apsis van de kerk. Vos kwam zelf in december 1931 naar Kronenberg om zijn ontwerpen af te stem­men op het interieur van de kerk. Het resulteerde in een viertal reliëfbeelden van circa 75cm bij 40cm. in veelkleurig geglazuurd aardewerk. Het waren beelden van de H. Theresia, patrones van de kerk en van drie populaire volksheiligen: Cornelius, Antonius en Gerardus. De eerste twee beelden werden door Vos binnen een halfjaar geleverd; voor 300 gulden (is ongeveer € 135) ieder. De vormgeving is vrij traditioneel maar enigszins gestileerd en vertekend in de breedte. Van her en der kwam er wat kritiek, maar "de beelden beantwoordden aan de architectuur van de kerk", schreef Vos; boven­dien wilde hij "dat ze voor iedereen begrijpelijk waren en innerlijke waarde toonden".

kr10a 

Cornelius en Theresia van Lisieux

Cornelius
Veelkleurig geglazuurd aardewerk, 1932.
Boven het beeld de tekst "H. CORNELIVS B.V.O."
Cornelius stamde af van het voorname geslacht van de Cornelii, hij is geboren te Rome in het begin van de derde eeuw. Omwille van de vervolging van Decius bleef de pauselijke troon na de dood van Fabianus 15 maanden lang onbezet. Daarna werd Cornelius in 251 tot bisschop van Rome gewijd (dus ook tot paus). Zijn gematigde houding tegenover afvallige christenen bracht hem in conflict met Novatianus die extreme opvattingen verdedigde en zichzelf als paus zag (hij werd niet officieel erkend).
Toen keizer Gallus de kerkvervolgingen opnieuw aanscherpte werd paus Cornelius verbannen en gevangengenomen in Civitavecchia. Het was hier dat hij in juni 253 stierf, volgens sommigen door onthoofding (vandaar het zwaard waar hij soms mee wordt afgebeeld). Officieel stierf hij door de ontberingen van zijn verbanning, hierdoor verkreeg hij de titel "martelaar" en wordt nu als heilige vereerd.
Zijn attributen zijn een hoorn (Cornelius betekent "sterk als een hoorn"), de pauselijke tiara en een driedubbele kruisstaf. Men roept hem aan als beschermheilige van de boeren en het rundvee (inzonderheid hoorn- en kleinvee). Steun van hem wordt gevraagd tegen epilepsie (de Corneliusziekte), kramp, zenuw- en oorkwalen. [3]
Op een console van blauwe golven is Cornelius staande ten voeten afgebeeld. Hij draagt een wit kleed met daarover een bruine mantel die ter hoogte van de hals sluit en draagt als paus een koorkap, en heeft in zijn over elkaar gevouwen handen een hoorn liggen. Aan zijn rechterzijde knielt een vrouw (met blauw kleed), die naar hem opkijkt en haar handen naar hem uitstrekt.
Jan Beerens schrijft:
“ In een ander ceramiek, voorstellende St. Cornelius (afgedrukt in onzen vierden jaargang), treft de tegenstelling tusschen de zware, boersche heiligenfiguur en de tengere in de plooien van zijn mantel neerhurkende, om verhooring biddende vrouw.” [3a]

 

 

kr10b

 

Theresia van Lisieux [4] 
Veelkleurig geglazuurd aardewerk, 1932.
Boven het beeld de tekst "VAN LISIEVX".
Theresia van Lisieux, doopnaam: Thérèse Martin, kloosternaam: Thérèse de l'Enfant-Jésus et de la Sainte-Face (2 januari 1873 - 30 september 1897) is een Franse heilige. Haar feestdag valt op 1 oktober.
Ze werd als Thérèse Martin geboren in Alençon. Op haar tiende werd ze ernstig ziek totdat het Mariabeeld op 13 mei boven haar bed naar haar glimlachte, waarna ze volledig genas. Al op jonge leeftijd voelde ze dat het haar roeping was God te dienen. Ze was uitzonderlijk vroom, maar stond ook bekend om haar gevoel voor humor. Ze besloot in te treden bij de orde van de Ongeschoeide Karmelietessen in Lisieux (Normandië) waar twee zussen van haar, waaronder haar lievelingszus Pauline, al eerder waren ingetreden (een derde zus zou in 1894 ook volgen). Op haar vijftiende trad zij met speciale toestemming van paus Leo XIII daadwerkelijk in bij de orde. In 1890 deed zij haar professie en in 1893 kreeg zij de zorg over de novicen toebedeeld. Zelf wilde ze geen non worden maar altijd novice blijven. Op aanwijzingen van haar zus, die op dat moment tevens overste was, begint zij in 1895 met het opschrijven van haar levensverhaal. In 1896 werd tuberculose bij haar geconstateerd. Ze stierf op 24-jarige leeftijd aan de ziekte. [5]
Op een console van blauwe golven is Theresia staande ten voeten uit afgebeeld, gekleed in het zwart-witte habijt van de Ongeschoeide Karmelitessen. Zij houdt haar handen gevouwen voor haar borst. In haar handen heeft ze een kruis. Haar hoofd is naar links beneden gericht. Aan de zijkanten zijn rozen, als symbool van haar dienstbaarheid aan de mensen, ook na haar dood, weergegeven.
Rector Kessels heeft een aantal exemplaren, als promotionele actie, van een klein reliëfbeeldje (30 cm) van de H. Theresia (in geglazuurd aardewerk) in omloop gebracht. [6]

kr10c

kr10d

Gerardus Majelle en Antonius van Padua met Kind

 

Gerardus Majella
Veelkleurig geglazuurd aardewerk, 1933.
Gerardus Majella werd op 23 april 1726 in Muro bij Napels als zoon van een eenvoudige kleermaker geboren. Zijn vader stierf toen Gerardus 12 jaar oud was, waarna de jongen werd uitbesteed bij een gildebroeder om het vak van kleermaker te leren. Tenslotte vond hij zijn bestemming en trad op 23-jarige leeftijd in als lekenbroeder bij de redemptoristen. Hij leidde een leven van versterving en zelfgekozen pijniging. Vooral in de laatste drie jaar van zijn leven bleek Gerardus over mystieke gaven te beschikken: regelmatig verkeerde hij in extase, werd op twee plaatsen tegelijk gezien, kon gedachten lezen, deed voorspellingen en verrichtte wonderen. In 1755 overleed hij. Al snel verspreidde zich een devotie tot deze volksheilige over Europa, mede door de wonderen, die op zijn voorspraak gebeurden. In 1875 werden al 77 wonderen vermeld. Na in 1893 zalig te zijn verklaard, werd hij op 8 december 1904 door paus Pius X heilig verklaard. Na de heiligverklaring nam de devotie voor Gerardus Majella een hoge vlucht. Vooral door toedoen van de redemptoristen werden ook in Nederland en België veel kerken aan hem gewijd. [7]
H. Gerardus is gehurkt afgebeeld in de ordepij met een koord om zijn middel. Het kruis  rust op zijn rechter bovenarm en omklemt het met zijn rechterhand. Met zijn linkerhand houdt hij het uiteinde van het kruis op borsthoogte vast. Zijn blik is naar rechts gericht op het kruis.

kr10e

 

Antonius van Padua met Kind
Veelkleurig geglazuurd aardewerk, 1933.
Antonius is hurkend afgebeeld. Zijn rechterknie rust op de grond en zijn linkerbeen staat in hoek van negentig graden op de grond waarbij zijn voet onder ordepij uitkomt. Om zijn middel zit een koord en een rozenkrans. Zijn linkerhand wijst naar zijn hart. In zijn rechterhand heeft hij een boek, dat op zijn schoot rust, vast. Naast zijn linkerbeen is een vaas met bloemen. Daarachter is het bovenlichaam van het kindje Jezus (met nimbus) afgebeeld. Zijn hoofd is naar Antonius gericht en hij maakt met zijn rechterarm een zegenend gebaar naar de heilige; de andere arm houdt hij geopend opzij gericht.

kr10f

 

Maria met Kind
Eikenhout, 1932
Vos kreeg ook de opdracht voor een groot eikenhouten beeld van O.L. Vrouw.
Het beeld van een zetelende Maria met Kind, naar rechts gewend en 130cm hoog, staat op een voet van twee krullen. Zij heeft het kindje Jezus in haar linkerarm; haar andere arm rust op haar schoot. Haar blik is op haar zoon gericht. Het Jezuskind heeft een vergulde wereldbol in de linkerhand, waarna hij kijkt, en met zijn andere hand maakt hij een zegenend gebaar. Het beeld werd geleverd in 1932, maar bleek naderhand gebarsten en moest gerepareerd worden.

kr10g

 

Jozef
Het bijpassende beeld van St. Jozef werd geplaatst in mei 1935. De heilige met zijn zoon is op een console ten voeten afgebeeld. Jozef aan de rechterzijde en het kindje Jezus aan de linkerzijde.  Jozef draagt een mantel over de schouder; in zijn lin­kerhand houdt hij een lelietak die door zijn zoon met zijn linkerhand is aangereikt; de rechterhand rust op de schouder van het kind. Jozef kijkt omlaag naar zijn zoon. Jezus draagt een lang kleed en heeft lang krullend haar. Zijn rechterbeen staat iets schuin vooruit. Met zijn rechterarm, op borsthoogte, maakt hij een zegenend gebaar. 

kr10h

 

Kerststal [8]
De kerk bezit een kerstgroep van ongeverfde houten beelden, ongeveer 30cm hoog. Deze groep stond in 1931 tijdens de kersttijd in een traditionele kerststal, dat toen dienst deed als noodkerk, opgesteld.

kr10i

De kerststal bestaat uit:
Een losse kribbe waarin het kindje Jezus gelegd kan worden

kr10j

Het kindje ligt met een lang kleed aan in de mooi versierde kribbe. Zijn handen liggen op zijn borst.

kr10k

Maria
Op een console zit een knielende Maria, met kleed en lange mantel, die met gevouwen handen bidt.

kr10l

Jozef
Op een console is Jozef ten voeten uit afgebeeld. Hij draagt over zijn kleed een lange mantel die met een gesp op borsthoogte is vastgezet. Zijn rechterhand ligt op zijn hart en in de andere hand, langs zijn lichaam, draagt hij een lamp.

kr10m

Een herder
De herder staat ten voeten uit afgebeeld, staande op een console. Hij draagt een kleed tot net onder de knie en heeft halfhoge schoenen aan. Met een koord (om de schouder) hangt voor hem een hoorn. In de rechterhand heeft hij een wandelstok; in de andere hand heeft hij zijn hoed.

kr10n

Drie schaapjes

kr10o

Een os

kr10p

Een ezel

kr10q

De dieren zijn allemaal geplaatst op een console.

Reliëfbeeld Theresia van Lisieux [9]
In de kerk van de H. Theresia van het kind Jezus te Sevenum (Kronenberg) bevindt zich een beeld van de H.Theresia.
Rector Kessels heeft een aantal exemplaren, als promotionele actie, van een klein reliëfbeeldje (30cm) van de H. Theresia in geglazuurd aardewerk in omloop gebracht.
Theresia is staande op een halve cirkel, met bloemen aan de voorkant versierd, ten voeten uit afgebeeld. Over haar kleed draagt zij een blauwe openvallende mantel. Haar gesluierde hoofd is naar links gericht. Voor haar borst houdt zij (schuin) een kruis. Haar rechterhand houdt het kruis onderaan vast, haar linkerhand rust op het midden van het kruis.

 

owp109a


[1] Kerstjens, Kronenbereg levend dorp, Heemkundevereniging Sevenum 2007
[2] Kerstjens, Kronenbereg levend dorp, Heemkundevereniging Sevenum 2007
[3] Wikipedia, juli 2008
[3a] Beerens Jan, Het beeldhouwerk van Charles Vos in RK het Bouwblad  jg. 6 nr. 11 27 december 1934, blz. 166-169
[4] www.theresia.lisieux.hyves.nl, juli 2008
[5] Wikipedia, juli 2008
[6] E-mail P.Kersten (19 augustus 2008)
[7] Wikipedia, juli 2008
[8] Mevr Isabel Paulussen (gesprek 22 november 2008) is van mening dat de Kerststal niet door Charles Vos is gemaakt.
[9] E-mail P.Kerstjens, dd 19 augustus 2008; Collectie P. Kerstjens
Read 4178 times Last modified on vrijdag, 30 december 2022 10:49

Latest from Johan Piets