Johan Piets
maandag, 06 juli 2009 00:00
Matthias (St. Matthiaskerk)
MATTHIAS (St. Matthiaskerk)
Adres: Boschstraat 97, Maastricht
Beeld Franse kalksteen
Niet gesigneerd, gedateerd 1949
Afmetingen: 80cm x 30cm (rechts) en 25cm (links); voetstukje: diepte 9cm (rechts en links)
Achter Sint Matthias, in de muur gegrift: links "A.D. 1949"; rechts "S. Matthias b.v.o.". [1]
Op initiatief van het bestuur van de Vereniging "Boschstraatbewoners" werd uit devotie voor de Heilige Matthias op hoek pand Boschstraat 97 een gevelbeeld geplaatst.
Op een plaat van natuursteen staat de Heilige (voor een kalkstenen achterwand) afgebeeld met een blik gericht op de kerk. Hij straalt in houding en gebaar verwondering uit: een open mond, grote open ogen, opgeheven rechterhand en uitgestrekte linkerhand. Bovenaan rechts op de achterplaat staat de tekst:
S.MAT
THIAS
b.v.o.
AD 1949
Aan de linker van Matthias is een omhoog slingerende plant en op de natuurstenen onderplaat rust een rechtopstaande bijl, het attribuut van de Heilige. [2]
Voorstudie
In het Bonnefantenmuseum bevindt zich in de Kerncollectie Limburg een voorstudie van het beeld.
Vos heeft de opbouw van het tafereel in de definitieve versie gehandhaafd. Op detailniveau zijn er enige afwijkingen, zoals de houding van het hoofd.
[1] Graatsma, Paulussen, Charles Vos, straat-beelden, Maastricht 1988
[2] Graatsma, Paulussen, Charles Vos, straat-beelden, Maastricht 1988
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Tagged under
maandag, 06 juli 2009 00:00
Maria (Celebesstraat)
MARIA (Celebesstraat)
Adres: Celebesstraat / Madoerastraat, Maastricht
Beeld en sokkel: Franse kalksteen "Euville", afkomstig uit Noord-Frankrijk, in de nabijheid van Commercy.
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1948]
Afmetingen: Beeld 96cm x 30cm x 30 cm; Voetstuk 12cm x 54cm x 54cm; Sokkel 163cm x 59cm x 59cm [1]
In mei 1948 ontving kapelaan E.Tilmans van OLV-basiliek in Maastricht zijn benoeming tot bouwpastoor van de wijk Mariaberg. Architect A. Boosten kreeg van het kerkbestuur de opdracht om een ontwerp voor de nieuw te bouwen kerk, die de naam Onbevlekt Hart van Maria zou krijgen, te maken. In de naam werd de verbondenheid van de pastoor met de Maria-devotie tot uitdrukking gebracht. Hij was in zijn oude parochie voorzitter van het Comité "Devotie langs de weg". Ook in de nieuwe parochie moest een Maria-monument komen. Op de Tweede Paasdag 1949 werd het Maria-monument op de Celebesstraat/ Madoerastraat door de bisschop van Roermond, Mgr. Lemmens, ingewijd.
Op een zuil met verbrede onderzijde staat het Mariabeeld met Kind. Op een console staat Maria ten voeten uit afgebeeld. Zij houdt haar gezicht enigszins opzij gericht. Zij draagt over haar kleed een wijd openvallende mantel. Aan haar linkerzijde draagt hij op gezichtshoogte haar staande Zoon, die door zijn moeder met beide armen wordt ondersteund. Het Kind glimlacht en houdt zijn armen met opengespreide handen langs zijn lichaam. [2]
Rond 2000 werd het hoofd van het Christuskind ontvreemd. [3]
Woningbouwvereniging Maasvallei gaf in 2009 opdracht het beeld te restaureren. De restauratie werd verricht door kunstenaar Marco Jurien. Na een afwezigheid van twee jaar vond de inzegering plaats op 28 april 2011 door de pastoor en werd muzikaal opgeluisterd door de Harmonie Kunst door Oefening. [4]
inzegening in 2011
inzegening in 2011
na restauratie
Inzegening van het beeld op 18 april 1949 door bisschop Lemmens
oude ansichtskaart
wijk in aanbouw in 1950, de kerk is nog niet gebouwd. Foto RHCL
[1] Graatsma, Paulussen, Charles Vos, straat-beelden, Maastricht 1988
[2] Graatsma, Paulussen, Charles Vos, straat-beelden, Maastricht 1988
[3] Minis Servé, De verbeelding van Maastricht. Kunstwerken in de openbare ruimte van de stad Maastricht; Maastricht 2015, blz.67
[4] www.mariaberg-onlinel.nl, 29 april 2011
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Tagged under
maandag, 06 juli 2009 00:00
Kruisigingsgroep en Verpleging Zieke (Klevarie, Envida)
KRUISIGINGSGROEP EN VERPLEGING ZIEKE (Klevarie, Envida)
Adres: Calvariestraat 11, Maastricht
Kruisigingsgroep [1]
Hardsteen.
Niet gesigneerd, niet gedateeerd
Groep afmetingen: 195cm x 150cm x 27cm (dwarsbalk kruis) resp. 11cm (achtergrondreliëf Maria en Johannes); sokkel afmetingen 60cm x 160cm x 25cm. *1
Op dit moment uitsluitend te bereiken via de tuin. Het reliëf staat tegen de achtergevel van oude Kannunikenhuis. Na een periode van leegstand is het gebouw nu in gebruik bij de Gemeente. *1
Charles Vos ontving van het kerkbestuur van de Sint Michaëlskerk te Sittard een opdracht om, in samenwerking met de architect W. Schellinx, een Calvariegroep te ontwerpen. Doordat het kerkbestuur de vereiste gelden voor het reliëf niet bijeen kreeg, bleef het werk in het atelier van Vos staan. In 1965 werd het aangekocht door de directeur van het Burgerlijk Armenbestuur, die het tegen de achtergevel van het oude Kannunnikhuis liet plaatsen. *1
Vanaf 1974 diende het oude Kannunnikenhuis als opslagplaats en stond het een tijd lang leeg, totdat het na een grondige restauratie onlangs als kantoorruimtes in gebruik werd genomen door de Sociale Dienst, Calvariestraat 11 te Maastricht. In 2021 werden plannen opgesteld om het complex om te bouwen tot een appartementencomplex.
Hij draagt een lendendoek. Opvallend is dat zijn voeten met slechts een spijker zijn vastgenageld. *1
Maria (links) en Johannes (rechts) staan beschut onder het kruis. Maria is en profil naar rechts afgebeeld. Haar blik is op haar overleden zoon gericht. Zij houdt haar ten hemel gericht. Johannes is enigszins ineen gedoken weergegeven. Zijn wanhopige blik is op de overledene gericht. Zijn ene hand rust tegen zijn borst, de andere is omhoog geheven. *1
VERPLEGING ZIEKE
Aan de achterzijde van het gebouw (voormalige Economische, Sociale Zaken Gemeente Maastricht) bevindt zich evens een werk van Charles Vos.
Reliëfsteen
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1923]
Afmetingen: hoogte 77cm en breedte 77cm
De steen is afkomstig uit de gevel van het voormalig zusterklooster Abtstraat 8, Maastricht. [2] Het verwijst naar de zusters van Eliabeth Strouven, stichteres van klooster Calvariënberg (Klevarie), die zich inzetten voor de ziekenverzorging.
Op de achtergrond hangt Christus aan het Kruis. Zijn naar rechts gericht hoofd ligt op zijn rechterschouder. Op de voorgrond zijn twee nonnen, beiden in habijt, die bij een zieke man staan. De non aan de rechterzijde richt haar hoofd naar de liggende man, die zijn bovenlichaam heeft opgericht. Met haar rechterhand pakt zij de uitgestrekte linkerhand van hem vast. Haar linkerhand heeft zij voor haar habijt. De andere non, aan de linkerzijde, ondersteunt met de linkerhand die schouder van de zieke. Haar blik is op hem gericht. De zieke kijkt omhoog naar het kruis.
[1] naast de teksten uit Graatsma, Paulussen, Charles Vos, straat-beelden, Maastricht 1988 (aangegeven met *1) is ook gebruik gemaakt van:
Minis, Gebeiteld & verguld, gevelstenen in Maastricht, Vierkant Maastricht nr, 19, Maastricht 1991, blz. 101. Opschrift "DEO OPTIMO MAXIMO" is niet aanwezig.
[2] Gesprek met I.Paulussen, 22 november 2008
*1 Graatsma, Paulussen, Charles Vos, straat-beelden, Maastricht 1988
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Tagged under
maandag, 06 juli 2009 00:00
Onze Lieve Vrouw Heilige Moeder Gods (Plantsoen Bouillionstraat)
OLV HEILIGE MOEDER GODS (Plantsoen Bouillionstraat)
Adres: plantsoen, Bouillonstraat, Maastricht. Dit beeld ligt ook op de bidweg (zie nummer devotiebeelden).
Mariabeeld
Beeld en sokkel: Franse kalksteen
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1948]
In de Bouillonstraat voor nr 7 (voormalig Militair Wachthuis en IJkkantoor) staat een Mariabeeld met Kind op een sokkel van Franse kalksteen. Het beeld staat op een rechthoekig blok dat aan de onderzijde verbreed is met een tweetal treden. Het rechthoekig blok is aan twee zijden versierd met een reliëf. Aan de rechterzijde zijn een viertal personen afgebeeld. Achteraan staat de vader "en profil" naar links afgebeeld. Hij houdt met beide handen zijn vrouw, driekwart en face afgebeeld (het hoofd "en profil"). Zij kijkt naar haar dochter die voor haar staat. De moeder laat haar linkerhand op de schouder van de dochter rusten en met de andere arm wijst zij naar Maria. Het meisje is eveneens en profil naar links afgebeeld. Zij heeft haar benen gekruist. Haar handen houdt ze gevouwen in een hoek van negentig graden voor haar gezicht en haar blik is op Maria gericht. Voor haar zit haar broer op zijn knieën, "en profil" naar links. Hij houdt in zijn handen rozen, met daaronder de stadsster op een schild, vast die de twee reliëfs verbinden. *1
Bij het linkerreliëf staat aan de buitenzijde de vader "en profil" naar rechts gericht. Zijn rechterarm houdt hij langs zijn lichaam met in zijn hand een rozenkrans. Zijn linkerhand rust op de schouder van zijn vrouw die gedraaid voor hem staat. Haar blik is naar links boven gericht. In de in elkaar gevouwen handen houdt zij een rozenkrans vast. Voor de ouders staat hun zoon en profil met zijn blik naar Maria gericht. Hij houdt zijn gevouwen handen omhoog geheven. Voor hem zit zijn broer op zijn knieën met zijn linkerarm omhoog geheven. Met de andere hand ondersteunt hij de rozen die de twee reliëfs verbinden. *1
In de ruimte tussen de twee reliëfs is de tekst TOON DAT GIJ ONZE MOEDER ZIJT aangebracht. *1
Boven op het rechthoekige blok staat het beeld van Maria met Kind. De gekroonde Maria staat ten voeten uit afgebeeld op golven met een naar rechts gerichte blik. Zij draagt over haar kleed een wijd openvallende mantel. Op haar linkerarm draagt zij het zittende Kind, dat zijn linkerhand uitstrekt naar de lelies die zijn moeder in haar rechterhand vasthoudt. Boven haar hoofd staat een ster. *1
Het beeld heeft grote overeenkomsten met het beeld van OLV Sterre der Zee in de OLV-Basiliek (Genadekapel).
Prof. J.J.M. Timmers noemde het beeld "een der minst geslaagde beelden van de betreurde en talentvolle Charles Vos".[2]
Voorstudies
Particulier bezit
Enveloppe met op de achterzijde de tekst "Aylvalaan 54 Maastricht".
Op de voorzijde een potloodtekening
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1948]
Afmetingen enveloppe: breedte 19cm en hoogte 10cm
Afmetingen tekening: breedte 6,5cm en hoogte 12cm (dwars op enveloppe getekend)
Dit is een tekening van het beeld in het plantsoen in de Bouillionstraat te Maastricht.
Maria met kroon heeft haar hoofd naar links omlaag gericht op haar Zoon, die zij op haar linkerarm draagt. Schetsmatig is op de tekening de lelie in haar rechterhand weergegeven.Maria is gehuld in een wijduitlopende mantel, staat op golven (niet duidelijk uitgewerkt), terwijl de ster boven haar hoofd prijkt (op de tekening lopen kroon en ster in elkaar over).
In het Bonnefantenmuseum bevindt zich in de Kerncollectie Limburg een voorstudie van het beeld.
De compositie van het ontwerp komt overeen met het uitgevoerde werk. De onderzijde van de sokkel is gewijzigd. De twee figurengroepen zijn in de definitieve versie verder naar achteren geplaatst om in het raakvlak plaats te creën voor een tekst die in het ontwerp ontbreekt. Het Mariabeeld is in het ontwerp slechts ruw geschetst zonder uitwerking in details.
Particulier bezit
Een voorstudie in gips
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 90cm en breedte 70cm
De voorstudie bestaat uitsluitend uit het Mariabeeld; de sokkel ontbreekt.
De eigenaar heeft het beeld ontvangen van de familie Vos waar het in opslag was.
De houding van het hoofd van de voorstude wijkt af van de definitieve versie.
foto eigenaar beeld
[2] Limburgs Dagblad 19 november 1964
*1 Graatsma, Paulussen, Charles Vos, straat-beelden, Maastricht 1988
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Tagged under
maandag, 06 juli 2009 00:00
Devotiebeelden
DEVOTIEBEELDEN (Bidweg)
Devotiebeelden die geplaatst zijn langs de bidweg ter ere van Onze Lieve Vrouw "Sterre der Zee", Maastricht. De route ging van de (tweede) Minderbroedersklooster in de Tongersestraat (waar het beeld Onze Lieve "Sterre der Zee" oorspronkelijk stond) via de Bouillionstraat, Papenstraat, Bredestraat naar OLVrouwekerk, en vandaar via de Cortenstraat, Witmakerstraat en Kapoenstraat weer terug naar het klooster. Later toen het beeld in de OLVrouwekerk kwam te staan (vanaf 1837), was deze kerk begin- en eindpunt: OLVrouwekerk, Cortenstraat, Witmakerstraat, Lenculenstraat, Bouillionstraat, Papenstraat, St. Jacobsstraat, Bredestraat, OLVrouwekerk.[1]
Bij gelegenheid van de Heiligdomsvaart in 1943 werd een beeldje van Maria geplaatst in de Bredestraat 14. Het beeld viel zeer goed in de smaak. Dit leidde tot de oprichting van het Comité Devotie langs de Weg met als doel de devotie van Maria te bevorderen o.a. door het markeren van de bidweg met Mariabeelden.
Langs de bidweg in Maastricht kwamen in totaal negen beelden waarvan er zes door Charles Vos vervaardigd, alle gemarkeerd door een zespuntige ster, het symbool van Maria "Sterre der Zee".
Het beeld van H. Maria "OLV hulp der Christenen", dat deel uitmaakte van de zogenaamde Bidwegbeelden is onvindbaar. Het gebakken en geglazuurde origineel werd in 1943 geplaatst in de hoeknis boven het pand Bredestraat-hoek-Heggenstraat. Nadat het in hetzelfde pand op een andere plek was herplaatst, werd het enige tijd later gestolen. [2]
OLV VAN DEN GOEDEN DUIK
Adres: Cortenstraat / Koestraat 2, Maastricht.
Beeld gebakken klei in verschillende kleuren geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1946]
Afmetingen: hoogte 160cm, breedte 77cm en diepte 16cm [3]
Maria is staande ten voeten uit, met vooruitgebogen knieën, afgebeeld op een wolk. Op haar rechterarm draagt zij het zittende Kind. Haar linkerhand houdt de voeten van haar Zoon vast. Haar blik is op het Kind gericht. Over haar witte kleed draagt zij een openvallende blauwe mantel waaronder zich aan weerszijden twee onderduikers schuil houden. Het Kind, met uitgestrekte armen, kijkt naar de onderduikers. Hun smekende blik is naar boven gericht op Maria en haar Zoon.
Linksboven, naast het hoofd van Maria, is op de achterwand een vliegende bom (V-wapen) afgebeeld. Aan de andere zijde een duif met vredestak. Bovenaan staat: 1940 1945. Op de banderole beneden staat rechts op een rood schild de stadsster van Maastricht; aan de andere zijde op een blauw schild een vallende ster.
Een Maastrichtse familie gaf Charles Vos de opdracht een beeld te maken als dank voor terugkeer van hun zoon die in 1942 een tijd ondergedoken had gezeten om zich te onttrekken aan de Duitse Arbeiteinsatz. Daar komt de benaming van OLV van de goede duik vandaan. [3a]
OLV ALLERZUIVERSTE MAAGD
Adres: Witmakerstraat/Kapoenstraat 30-32, Maastricht.
Beeld gebakken klei in verschillende kleuren geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 125cm, breedte 67cm en diepte 13cm [4]
Het beeld staat in een nis. Het afdakje van de nis wordt aan de beide buitenzijden ondersteund door een engel. Onderaan houden twee engelen een banderol vast met de tekst:
ALLERZUIVERSTE MAAGD
BESCHERM UWE STAD.
Maria is staande ten voeten uit afgebeeld. Onder haar voeten vertrapt zij twee slangen. Over haar wit kleed draagt zij een openvallende blauwe mantel. Op haar hoofd draagt ze een bloemenkrans. Haar rechterhand wijst naar haar hart; in de linker houdt zij een lelie, het symbool van haar zuiverheid, vast.
Achter haar hoofd is in de nis de zespuntige ster aangebracht.
OLV STERRE DER ZEE
Adres: Lenculenstraat 21, Maastricht
Plaquette gebakken klei in verschillende kleuren geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1947]
Afmetingen: hoogte 57cm, breedte 32,5cm en diepte 0,5cm [5]
In 1947 werd aan de voorgevel van het voormalig R.K. Weeshuis (nu het Hof van St. Monica) een plaquette van OLV Sterre der Zee aangebracht..
Maria (voorzien van een nimbus) met Kind is staande ten voeten uit afgebeeld op banderole met de tekst STELLA DUCE. Zij draagt over haar wit kleed en een openvallende mantel die bovenaan is vastgemaakt. Op haar linkerarm draagt zij het Kind (in zithouding), dat zich met zijn linkerhandje aan zijn moeder vasthoudt. De blik van het Kind is op de toeschouwer gericht. Zijn moeder heeft haar hoofd tegen het kinderhoofdje aangevleid.
Links onderaan is een op de golven deinend schip met bolle zeilen weergegeven. Maria's rechterhand wijst naar het zeil. Aan de andere zijde van Maria zijn lelies.
Aan de bovenzijde aan weerszijden van haar hoofd is een afbeelding aangebracht: links de OLV-basiliek (voorgevel) en rechts de bidwegster.
Met uitzondering van de onderzijde is het geheel omlijst met roosjes.
Replica's
Van de plaquette van OLV Sterre der Zee in de Lenculenstraat 21, Maastricht zijn vele replicaties gemaakt. De kleur is verschillend, de tekst is wisselend of ontbreekt. In het artikel heiligenbeelden in particulier bezit wordt aan deze replica's bijzondere aandacht besteed.
OLV VAN SMARTEN
Adres: Vrijthof / Bredestraat 30a-32, Maastricht
Pièta Maulbrunner zandsteen
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 60cm, breedte 39cm en diepte 22cm [6]
Onder een luifel is een zetelende Maria met Zoon weergegeven. Op haar schoot ligt het levenloze lichaam van haar Zoon. Maria ondersteunt het van pijn vertrokken hoofd van Jezus met haar rechterarm; de rechterhand houdt de omlaag hangende arm van haar Zoon vast. Haar linkerarm houdt ze gespreid naar buiten. Haar hoofd, met verdrietige blik, is naar rechts boven gericht.
Voorstudie:
Particulier bezit
Potloodtekening, gesigneerd CHV, niet gedateerd [1946]
Afmetingen breedte aflopend van 18 naar 17,5cm en hoogte van links naar rechts aflopend 23,5 naar 22,8cm. Tekening 6,8 bij 8cm.
Bij de tekening staat een tweetal maten: hoogte 49', breedte 335. Onderaan de tekst "Ont. PIÉTA Breedestr. Maulbrunner Zandsteen"
De tekening laat zien dat de beide figuren qua houding afwijken van de uitvoering in steen. Het grotere achtergrond reliëf met de luifel vormt op de tekening een sluitend geheel. De uiteindelijke maten wijken af van de tekening. Ook het lampje aan elke zijde naast het beeld is niet (meer?) aanwezig.
OLV ALLERHEILIGST HART VAN MARIA
Adres: Bredestraat / OLVrouweplein 26-27, Maastricht
Beeld hardsteen
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1946]
Afmetingen: hoogte 80cm, breedte 18cm en diepte 18 cm [7]
In 1946 werd dit gevelbeeld, waarbij de ster ontbreekt, geplaatst. [7a)
Maria is staande ten voeten uit afgebeeld op een wolk. In haar handen, op borsthoogte, houdt ze een hart omgeven door een doornenkrans vast. Haar blik is enigszins naar links afgewend. Zij draagt een lang kleed en is voorzien van een sluier waaronder een vlecht uitkomt.
Ontwerp "OLV hulp der Christenen"
Particulier bezit.
Gips, lichtbruin gepatineerd
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1942-1943]
Afmetingen: hoogte 55cm, breedte 25cm en diepte 14cm
Dit beeld is een ontwerp voor het eerste Mariabeeld, genaamd "Onze Lieve Vrouw Hulp Der Christenen", dat deel uitmaakte van de zogenaamde Bidwegbeelden: de langs de route van de bidweg van "OLV Sterre der Zee" geplaatste Maria-afbeeldingen te Maastricht.
Het gebakken en geglazuurde origineel werd in 1943 geplaatst in de hoeknis boven het pand Bredestraat-hoek-Heggenstraat. Nadat het in hetzelfde pand op een andere plek was herplaatst, werd het enige tijd later gestolen. Sindsdien is dit Mariabeeld spoorloos verdwenen.
Maria is met het naar rechts gewende hoofd en staande ten voeten uitgebeeld. Zij strekt haar rechterhand reddend uit naar de hulploze naakte man, die ten halve lijve in het water is afgebeeld. Drie van de zes punten van de bidwegster, met vallende stralen zijn afgebeeld ter rechterzijde van Maria's hoofd. *1 Bij haar linkerhand houdt ze haar zittende Zoon vast aan zijn linkerbeen. Zijn rechterhand houdt hij om zijn moeders hals. De andere hand steunt op Maria's linkerarm. Hij kijkt naar de hulploze mans.
foto's Paulussen
Het beeld was nog op de hoek aanwezig. Eerst was in het front boven de begane grond geplaatst. De nis nog zichtbaar.
foto: monumentenzorg
huidige situatie (links de voorgevel, rechts de hoeknis)
ontwerp beeld
[1] www.meerten.knaw.nl, april 2008
[2] Paulussen Charles Vos 1888-1954, tentoonstelling 13-11-1994 tot en met 29-01-1995, Gemeentemuseum voor Religieuze Kunst Jacob van Horne, Weert 1994
[3] Graatsma, Paulussen, Charles Vos, straat-beelden, Maastricht 1988
[3a] Minis Servé, De verbeelding van Maastricht. Kunstwerken in de openbare ruimte van de stad Maastricht; Maastricht 2015, blz. 67
[4] Graatsma, Paulussen, Charles Vos, straat-beelden, Maastricht 1988
[5] Graatsma, Paulussen, Charles Vos, straat-beelden, Maastricht 1988
[6] Graatsma, Paulussen, Charles Vos, straat-beelden, Maastricht 1988
Van deze voorstelling is de ontwerpschets bewaard gebleven (locatie onbekend). Deze in de linkerbenedenhoek CHV. gesigneerde tekening in zwart en bruin gekleurd (waterverf) laat zien dat de beide figuren qua houding afwijken van de uitvoering in steen. Het grotere achtergrond reliëf met de luifel vormt op de tekening een sluitend geheel.
[7] Graatsma, Paulussen, Charles Vos, straat-beelden, Maastricht 1988
[7a]Graatsma, Paulussen, Charles Vos, straat-beelden, Maastricht 1988
*1 Paulussen Charles Vos 1888-1954, tentoonstelling 13-11-1994 tot en met 29-01-1995, Gemeentemuseum voor Religieuze Kunst Jacob van Horne, Weert 1994
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Tagged under
maandag, 06 juli 2009 00:00
Maria met Kind (Klooster Zusters onder de Bogen)
MARIA MET KIND (KLOOSTER ZUSTERS ONDER DE BOGEN)
Adres: zusters Carolus Borromeus ("Onder de Bogen"), Onder de Bogen, Maastricht
Eikenhouten beeld
Gesigneerd "CH. VOS", niet gedateerd
Op een console staat Maria, met een sterk terugwijkend bovenlichaam naar rechts gewend, ten voeten uit afgebeeld. Haar glimlachende blik is op haar Zoon gericht die ze op haar linkerarm draagt. In haar rechterhand heeft ze een bloempot met lelies. Het Kind heeft de bloempot met zijn linkerhand vast en reikt met de andere hand naar de bloemen. Maria draagt een ruim plooiende mantel.
Ontwerp Maria met kind
Particulier bezit.
Gips, bruin geschilderd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Het Kind houdt een druiventros in zijn handjes.
*1 Paulussen Charles Vos 1888-1954, tentoonstelling 13-11-1994 tot en met 29-01-1995, Gemeentemuseum voor Religieuze Kunst Jacob van Horne, Weert 1994
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Tagged under
donderdag, 30 juli 2009 00:00
Maastricht
U kunt in de linkerkolom kiezen uit de verschillende werken
Henric van Veldeken
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Tagged under
maandag, 06 juli 2009 00:00
Sint Servaasbron
SINT SERVAASBRON
Adres: Keizer Karelplein, Maastricht (voorheen Vrijthof ZW Maastricht)
Beeld St. Servaas als bisschop [0]
Beeld brons; gemerkt CH. VOS; bronsgieter A. Prowaseek, Leiden; afmetingen: 187cm x 110cm x 75cm; sokkel, basaltsteen; afmetingen: 160cm x 51cm (achterzijde) x 70cm; voorzijde: waterbekken 16cm x 111cm x 35cm. Bronbekken met oorspronkelijk toegang via twee treden; ontwerp architect A. Boosten; octogoon met een grootste doorsnede van 370cm; elke zijde 72cm x 162cm; basaltsteen; binnenzijde van bekken bekleed met koper, kerkelijk kunstatelier Edm. Kersten, Maastricht. [1]
In 1934 werd ter financiering van het beeld een kaart verkocht voor de prijs van 25 cent.
Een bronmonument, opgericht op initiatief van het comité "Heiligdomsvaart 1937", ter herdenking van de 1550-ste sterfdag van Sint Servaas; Vrijthof (zw-hoek) Maastricht.
Na de restauratie van de St. Servaaskerk in de tachtiger jaren van de twintigste eeuw is het monument verplaatst naar het Keizer Karelplein.
Sint Servaas is als bisschop ten voeten uit afgebeeld, met mijter op, staf in rechter- en sleutel in linkerhand. Opschrift, aan onderzijde van het in zwierige plooien vallend gewaad:
"LAETIFICAT * CIVITATEM DEI * FLV-MINIS * 1MPETUS": "De snelle stroom van de rivier stemt de stad Gods tot vreugde".
De buitenzijde is voorzien van drie reliëfs, taferelen uit het leven van de Heilige:
St. Petrus overhandigt de "hemelse" sleutel aan St. Servaas (70cm x 50cm);
Het overbrengen van de relieken - van Tongeren naar Maastricht - door St. Servaas (67cm X 55cm);
Een engel overhandigt staf aan St. Servaas: bisschopswijding (66cm x 53 cm).
De reeks bronmonumenten die het Vrijthof sinds de late middeleeuwen gekend heeft, werden allen voorzien van water dat via houten leidingen werd aangevoerd uit de natuurlijke Servaasbron die zich in Biesland bevindt. Bij dit in 1934 opgerichte monument is met die traditie gebroken en ontspringt het (leiding)water aan de voet van het beeld waar de staf van St. Servaas de grond raakt om vandaar af te vloeien in iet bekken. [2]
Eind december 1933 vroeg het comité voor de Heiligdomsvaart aan de gemeente om grond in erfpacht af te staan aan het RK Kerkbestuur van de Sint Servaaskerk voor de oprichting van de Servaasbron. De gemeente stelde een stuk grond ter beschikking. B en W stelde de Raad voor de diverse werkzaamheden in verband met de oprichting van de bron uit te voeren op kosten van de gemeente. [3]
De onthulling vond plaats op 12 mei 1934, in het bijzijn van de kerkelijke en wereldlijke autoriteiten, grote stoeten wit geklede bruidjes en maagden, een voor de gelegenheid samengesteld mannenkoor van 500 zangers van onder leiding van toenmalige dirigent van de Mastreechter Staar dhr Peter Gielen.
Om 16.00uur vertrok een stoet van hoge gasten van de pastorie van deken Wouters naar de kiosk op de Vrijthof. Hierna volgde een defilé. Na afloop hiervan namen de hoge gasten plaats voor het Servaasmonument.
Mr. F. Janssen, voorzitter van comité voor de Heiligdomsvaart, sprak een begroetingswoord. Het idee voor dit beeld was ontstaan bij gelegenheid van de Heiligdomsvaart in 1930 toen een groot beeld van St. Servaas (van de hand van Charles Vos) het plein versierde.
Janssen "bracht nog dank aan de ontwerpers van het monument, de Heeren Vos, beeldhouwer, en Boosten, architect, wier groote toewijding, in staat stelde, het werk te volbrengen en heden tot de onthulling te kunnen overgaan." De feestrede werd vervolgens uitgesproken door pater Hentzen. Daarna betrad Mgr. Lemmens het spreekgestoelte om het monument te onthullen. [4]
Degenen, die een bepaald bedrag storten, werden vermeld op een oorkonde als Stichter, die op de dag van de onthulling en inwijding van het monument werd ingemetseld. [4a]
De Sint Servaasfontein, sinds decennia op het Vrijthof, werd in 1990 zijn plek ontnomen.Deze ingreep was na de restauratie van de kerk nodig om de terrasvorming aan te passen aan de nieuwe situatie, die ontstond toen de twee nieuwe toegangspoorten ter weerszijden van de apsis in gebruik werden genomen. [4b]
Bij zijn zestigste verjaardag verscheen een artikel in het Limburgs Dagblad waar de St. Servaasbron ter sprake werd gebracht: "Charles Vos is een zwijgzaam man. Op zijn atelier heeft hij misschien meer beelden gemaakt dan woorden gesproken. Maar hij bezit een geestigheid, die zich al boetserend uit, omdat de klei nu eenmaal zijn "stem" is, en al zijn beelden ontstaan onder monkelende binnenpret. Hij heeft maar drie mannekes nodig om de intocht van St. Servaas tegen de wand der fontein uit te beelden, maar zijn relief is historisch volledig. Het is alsof hij proeft met een zesde zintuig wat men een ander artiest moet uitleggen. Vergelijk dit reliëf met de "intocht van St. Servaas" zoals een collega die een omhaal van talrijke figuratie op de gebeeldhouwde manchet van de Wilhelminabrug heeft afgebeeld: Een Servaas te paard fier als een feestelijke Sinterklaas. Mis! Vos weet dat beter. Servaas liep te voet want er zijn legenden die spreken van hevige dorst. En het hoofdmotief van Vos' reliëf is zelfs niet St. Servaas, maar dat is de reliekenkast! Die kwam naar Maastricht, en Servaas begeleidde deze schat. De collega-beeldhouwer der Wilhelminabrug heeft de reliekenkas helemaal vergeten, vermoedelijk omdat de Rijkswaterstaat dat er niet bijgezegd had. En zie hoe die twee mannekes die de kast dragen, lopen, strompelen. Dat ding is zwaar, en die weg was lang. Het zit er allemaal in, inclusief de eksterogen van twee dragende levieten." [4c]
Jan Beerens [5] beschrijft het beeld:
"Het vrijstaande beeld op het Vrijthof beeldt den bisschop als den milden heilige, neerblikkend op de aarde. Dit beeld rijst voor ons op met heel den zwier der barokke sculptuur. De voeten tot voortschrijden gereed, staat St. Servaas voor ons. Naast den voorttredenden voet, plant zijn hooggeheven rechterhand den ranken bisschopsstaf, de zijdelings geheven linkerhand houdt den monumentalen sleutel, over schouders en armen golft de bisschopsmantel. Op den zwierig geboetseerden romp rust het mild gebogen hoofd, dat de opvlammende, uitwaaierende beweging prachtig herleidt. De trekken van het gelaat zijn mild en ernstig. De onwerkelijkheid in pose en gebaar (men zie naar het maniërisme van de sleuteldragende hand) verraadt een zekere pathetiek, welke uit een barok levensgevoel ontspringt, en men zou zich kunnen afvragen welk een toekomst dit werk heeft. Zal het zich door grootheid van gevoel kunnen handhaven, of zal het verloopen in uiterlijken zwier? Wij weten het niet, maar de weg dien deze beeldhouwer ging, is zeker niet zonder gevaar.”
ontwerp van de Servaasbron
ontwerp van de Servaasbron
In 1934 werd ter financiering van het beeld een kaart publicatie bij het gereedkomen van het monument
verkocht voor de prijs van 25 cent
de onthulling van het monument
de onthulling van het monument
de onthulling van het monument
de oorkonde
st servaasbron nog op de Vrijthof
st servaasbron nog op de Vrijthof
de ontmanteling van de bron op het Vrijthof juni 1986 (Dagblad de Limburger)
huidige locatie op Keizer Karelplein
Ontwerp Servaas kop
Particulier bezit (Collectie Peters Smeets)
Gips, groen gepatineerd
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1934]
Afmetingen: hoogte 31cm, breedte 24cm en diepte 29cm
Op een vijfhoekige console met ongelijke benen staat op een cilinder het hoofd van St. Servaas.
Dit is het ontwerp in gips, op ware grootte, van het bronzen St. Servaasbeeld op het Keizer Karelplein in Maastricht.
foto Peters Smeets
Replica
Locatie onbekend
Uit een foto uit het tijdschrift Het Zuiden uit 1951 blijkt dat er nog een replica van het beeld is. Bijgevoegde tekst luidt "Maastricht. Bonnefantenstraat 2. Replica van het Sint Servaasbeeld van Charles Vos. Het beeld wordt vervoerd naar Roermond in verband met een tentoonstelling. Uiterst rechts: de beeldhouwer Charles Vos."
foto: Het Zuiden
Replica
In de Limburger Koerier van 9 april 1934 verscheen onderstaand artikel:
"ZUID-LIMBURG Maastricht. Een derde St. Servaasbeeld van Charles Vos.
Het Comité voor het St. Servaas-Eeuwfeest 1934 koesterde bereids lang het streven om, nu in dit jaar in Maastricht twee openbare St. Servaasmonumenten zullen verrijzen - één in brons op het Vrijthof en één in massieven hardsteen op de St. Servaasbrug, beide uit te voeren door Charles Vos - mede de beschikking te krijgen over eene kunstzinnige beeltenis van den grooten Heilige, welke meer bepaald bestemd en geëigend is eene plaats in te nemen in meer intiemen huiselijken kring by de Katholieken.
Thans is het Comité op schitterende wyze in zijn streven geslaagd en wel dank zij de groote welwillendheid van onzen Maastrichtsehen kunstenaar bij uitnemendheid, den beeldhouwer Charles Vos.
De uitvoering van een aanvankelyk voornemen tot reproductie op kleine schaal van het beeld der St. Servaasfontein stuitte op technische en andere bezwaren, weshalve de heer Charles Vos besloot, belangloos ter beschikking van het Comité te stellen een door hem speciaal voor dit doel ontworpen beeldje van St. Servaas, ter grootte van ongeveer veertig centimeters.
Van dit beeldje zijn in opdracht van het Comité door het bekende atelier van de firma Hack-Butten, Wolfstraat, buitengewoon goed geslaagde reproducties gemaakt, welke tot een beperkt aantal verkrygbaar zullen worden gesteld in enkele uitvoeringen als: in bronstinten (groen - bruin - gepatinéerd), in lichte en donkere terra-cotta-kleur en in oud-ivoor-tint.
Dit beeld, hetwelk naar het oordeel van bevoegde beoordeelaars hooge kunstwaarde vertegenwoordigt, wordt vanaf heden geëxposeerd in den Kunsthandel Dejong-Bergers, den boekhandel Meyer-Dupuits, den boekhandel J. H. Vos, by de Uitgevers-Maatschappij "Veldeke" en de firma Hack-Rutten.
De opbrengst komt ten bate van het fonds voor de oprichting van het St. Servaas-monument op het Vrijthof."
[0] Tekst van het artikel gebaseerd op: Limburger Koerier 8 september 1933; Limburger Koerier 24 maart 1934; Limburger Koerier 20 januari 1935; Limburger Koerier 14 mei 1934 en Graatsma, Paulussen, Charles Vos, straatbeelden, Maastricht 1988
[1] Graatsma, Paulussen, Charles Vos, straatbeelden, Maastricht 1988
[2] Boetkens, Beeldig Maastricht, Maastricht 1983
Graatsma, Paulussen, Charles Vos, straatbeelden, Maastricht 1988
[3] De Nieuwe Koerier van 20 december 1933 en 19 januari 1934; de Tijd 21 december 1933
[4] De Nieuwe Koerier van 14 mei 1934
[4a] T., beeldhouwer Charles Vos wordt zestig jaar; Limburgs Dagblad 8 september 1948
[4b] Limburgsch Dagblad 3 februari 1934
[4c] Dohmen B, Jaarboek Maastricht 1989
[5] Beerens Jan, Het beeldhouwwerk van Charles Vos in RK het Bouwblad jg. 6 nr. 11 27 december 1934, blz. 166-169
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Tagged under
woensdag, 24 juni 2009 00:00
(voormalig) Bernadettekerk (Abdissenbosch)
Kerk: (voormalig) Bernadettekerk (Abdissenbosch)
Adres: Reeweg/ Bernadettelaan to 62, 6374 BX Abdissenbosch (Landgraaf)
Architect: Peutz
Kunstenaars: Verheyen, Jacques
Vos, Charles
Eenbeukige kerk met driezijdig gesloten koor en een half ingebouwde toren met ingesnoerde spits.
Frits Peutz ontwierp de kerk, die in 1935-'36 werd gebouwd, waarbij hij geïnspireerd werd door neogotische dorpskerken. De bogen gaf hij echter een romaans aanzien, terwijl de pastorie rechthoekige ramen kreeg.
Het interieur is in mergel uitgevoerd. De glas-in-loodramen zijn van Jac Verheijen. [1]
Op zondag 29 mei 2022 vond de laatste eucharistieviering plaats en werd de kerk onttrokken aan de Eredienst.[2]
Heilig Hart
Houten beeld
Op een console loopt van links naar rechts een banderol met tekst "CUIUS MANIBUS SACERDOTIUM CONSERCRATEA SUNT". Het Heilig Hart is ten voeten uit staande afgebeeld. Hij maakt met beide armen (gespreid) een zegenend gebaar. Zijn hoofd is iets naar links beneden gericht. Onder zijn rechterarm is een engel met vleugels die in zijn linkerhand een kelk en in zijn rechterhand, boven de kelk, een hostie vasthoudt. Onder zijn linkerarm is een man afgebeeld die zijn blik gericht heeft op het Heilig Hart. Op zijn linkerschouder rust een kruis dat voor hem op de grond staat en de dwarsbalk zich achter zijn hoofd bevindt. Hij houdt het kruis met beide armen vast.
foto parochie Bernadettekerk
[2] ’t Kirkebledje 2022 nr. 5
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Tagged under
woensdag, 24 juni 2009 00:00
(voormalig) Maria altijd durende Bijstand (Overschie)
Kerk: (voormalig) Onze-Lieve-Vrouw van Altijddurende Bijstand
Adres: Burgemeester Baumannlaan 171, 3402 AD Overschie (Rotterdam)
Architect: Hooijkaas, B jr
Kunstenaars: Vos, Charles
Sinds 1 januari 2014 maakte de kerk deel uit van de Bernadetteparochie. De kerk werd in 2019 gesloten en wordt verbouwd tot een appartementencomplex.
De huidige locatie van het Heilig Hartbeeld van Charles Vos is onbekend.
Werken van Charles Vos:
Heilig Hart
Dit beeld is een van de twee kopieën van het Heilig Hartbeeld in het Ursulinenklooster in Venray. (zie ook St. Jan de Doper (Uithoorn)).
Eikenhouten beeld
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1954]
Afmetingen: hoogte 160cm en breedte 75cm [1]
De beelden zijn door Vos assistent Jan Balendong gekapt en dateren van omstreeks 1954.[2]
Christus H. Hart is staande op een console ten voeten uit afgebeeld. Zijn linkerbeen is vooruit geplaatst, zijn rechtervoet is zijwaarts geplaatst. Over zijn kleed draagt hij een wijdvallende geplooide mantel. Zijn blik is vooruit gericht. Zijn rechterarm met open hand houdt hij gespreid zijwaarts. Zijn linkerhand wijst op het kruis op zijn hart. Op het kruis rust het Heilig Hart. Achter het kruis is een stralenkrans. Ook de achterzijde van het beeld is volledig uitgewerkt.
foto Onze-Lieve-Vrouw van Altijddurende bijstand
foto Onze-Lieve-Vrouw van Altijddurende bijstand foto Onze-Lieve-Vrouw van Altijddurende bijstand
[1] E-mail parochiesecretariaat H. Nicolaas, 12 augustus 2010
[2] De toewijzing is gebaseerd op gegevens uit het parochie-archief van Uithoorn dat oud-pastoor Van der Meer aan mevrouw I. Paulussen heeft doen toekomen (gesprek met I. Paulussen 25 maart 2009)
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Tagged under