www.charlesvos.nl

donderdag, 18 juni 2009 00:00

H Jozef (Weert)

Kerk:     H. Jozef

Adres:             St. Jozefskerkplein 1,  6006 ZH Weert (Keent)
Architect:        Boosten, Alphons
Kunstenaars:  Maas, Ad
                       Stassen, Jos
                       Vos, Charles

Inleiding:
Aan het begin van de 20ste eeuw is er maar één kerk in Weert  omgeving, de Martinuskerk. [1]
Bisschop Mgr. L. Schijen van Roermond besluit in 1918 dat er in de buurtschappen Alweert, Keent en Moesel een nieuwe parochie moet worden gesticht. [2]
In de jaren dertig van de vorige eeuw komt "aan de andere kant van de tunnel" een nieuwe wijk, Keent. In 1931 geeft de bisschop na overleg met het kerkbestuur toestemming tot het overgaan van de aankoop van een terrein dat geschikt is voor een pastorie en een noodkerk. [3]
Architect Van Groenendael uit Maastricht maakt een ontwerp terwijl de aanbesteding voor fl. 17.156,- (ongeveer € 7.800,-) wordt gegund aan Nijsten-Van Deurnen en Scheyven te Nederweert.[4]
Op 22 mei vindt de feestelijke inzegening door deken Souren plaats terwijl het interieur van de kerk nog niet is voltooid. Ruim een maand later wordt J. Frantzen als pastoor geïnstalleerd.
De behoefte aan een grotere kerk neemt toe doordat de bevolking van Keent groeit en er een garnizoen wordt gevestigd.
Architect A. Boosten uit Maastricht maakt het ontwerp en de bouw wordt aanbesteed aan de gebr. Salemans te Baexem voor fl. 134.000,-
(ruim € 60.000,-). De bouw start op 13 mei 1939. Op 22 juni 1940 vindt de inzegening van de kerk plaats. [5]

Werken van Charles Vos  

Sculptuur
De ingang is gedecoreerd met drie inspringende bogen met sculpturaal motief.
Boosten werkt e graag samen met Limburgse kunstenaars. Aan Charles Vos versterkte hij de opdracht: op drie trapsgewijze halve cirkels van 129 beeldjes (3 x 43) van grauwgele klei aan te brengen. Ze werden in de fabrieken van Prosper en Eduard Regout te Maastricht vervaardigd. De beeldjes zijn niet geglazuurd zodat na verloop van tijd de kleur verandert en de beeldjes enigszins aangetast zijn. Vos heeft talloze heiligen, bijbelse taferelen en mystieke symbolen in beeld gebracht en met veel plastische bekoorlijkheid. [6]

 kk05a

 

 

kk05b kk05c

 

kk05d kk05e

 

De detailfoto's geven een overzicht van links naar rechts

kk05f

 

Kruiswegstaties
Kruiswegstatie. Keramiek
De kruisweg wordt in maart 1948 geplaatst. De staties staan op een console in de vorm van een banderole. Op de voorzijde is het nummer en de tekst van de statie gekrast.
In 1948 werd de kerk verrijkt met nieuwe kruiswegstaties in zeer ingetogen, maar gevarieerde kleuren door Ch Vos. Zich aansluitend aan het sobere karakter van de baksteenwanden, maakte hij in vier jaar tijd zijn  staties van gepolychromeerd keramiek. Ze zijn fors en haast schetsmatig van opzet met een dynamiek van gedragen figuren in een breed gebaar. Het wordt wel als een nadeel gezien dat ze, van dichtbij beschouwd, niet noodzakelijk ruw zijn, bijv de handen en dat ze veel lijken op de beroemde reeds die destijds voor de kerk van de Huskenkolonie  te Heerlen werden gemaakt. [7]

"I  JEZUS WORDT  TER DOOD VEROORDEELD"
Links staat Pontius Pilatus die door twee voor hem staande priesters wordt
gewezen op Jezus die een veroordeling tot de dood moet krijgen. Jezus staat in een lang wit kleed met gebogen hoofd en met de handen op de rug gebonden tussen twee soldaten. Een van de soldaten  heeft in de rechterhand een gesel.
 
"II  JEZUS NEEMT HET KRUIS OP ZIJN SCHOUDER"
Centraal in de afbeelding staat Jezus die het kruis van de twee om hem heen staande soldaten, krijgt aangereikt. De soldaat die voor Jezus staat, met zijn gezicht naar hem gericht, omklemt het kruis met zijn linkerhand en zijn andere hand ondersteunt de dwarsbalk. De soldaat die achter Jezus staat tilt met zijn rechterhand het kruis op, de andere hand ligt op de dwarsbalk. Aan beide buitenzijden staat een woest kijkende en druk gebarende priester.
 

kk05g kk05h

"III  EERSTE VAL ONDER HET KRUIS"
Jezus is voor de eerste keer gevallen. Het kruis rust nog op zijn schouder; hij is door zijn knieën gezakt en steunt met zijn rechterarm op de grond; de linker ligt over de dwarsbalk. De soldaat voor Jezus probeert het kruis tegen te houden door het kruis aan de bovenkant met beide handen vast te pakken. De soldaat achter het kruis omklemt met zijn linkerarm de dwarsbalk en pakt met de andere hand het onderstuk vast. Rechts een priester die druk gebarend de scène bekijkt. De priester links heeft een boek in zijn rechterhand.
 
"IV  JEZUS ONTMOET ZYN MOEDER"
Jezus, gebukt onder de zwaarte van het kruis, loopt naar rechts. Bij het dragen krijgt hij hulp van de soldaat die achter hem loopt. Het kruis rust op Jezus schouder; hij reikt met zijn armen naar Maria die hem van voren nadert. Zij legt haar linkerhand op de schouder van haar zoon. Met de andere hand reikt ze naar zijn gezicht. Achter haar staat een tweede soldaat met breed gespreide armen. Aan beide buitenzijden staat een priester die een afwerend gebaar maakt.

kk05i kk05j

"V  SIMON van CYRENE HELPT JEZUS KRUIS DRAGEN"
Jezus loopt naar rechts, het kruis op de schouder en de dwarsbalk omklemmend met beide handen. Achter hem loopt Simon die helpt bij het dragen door met zijn linkerhand de andere kant van de dwarsbalk vast te houden; zijn rechterhand omvat het onderste deel van het kruis. Voor het kruis staat een soldaat, met zijn gericht naar het kruis gericht, die met zijn rechterhand het kruis vasthoudt en met zijn linker de looprichting aangeeft. De priester rechts legt zijn rechterhand op de schouder van de soldaat naast hem en heeft in de andere hand een boek. Achter Simon loopt een tweede priester die zijn linkerarm opheft. Helemaal links staat nog een tweede soldaat.
 
"VI  VERONICA DROOGT HET AANGEZICHT"
Jezus loopt naar rechts, het kruis nog steeds op de schouder en de dwarsbalk omklemmend met beide handen. Achter het kruis loopt een soldaat met een naar achteren gestrekte rechterarm, gereed om Jezus te slaan. Achter hem een druk gebarende priester. Voor Jezus zit Veronica gehurkt. Zij houdt met beide handen, op borsthoogte, een doek vast waarmee ze Jezus gezicht kan drogen. Achter haar een tweede soldaat die met zijn rechterarm een slaande beweging maakt. Zijn linkerarm wordt door de achter hem staande priester vastgehouden.

kk05k kk05l

"VII  TWEEDE VAL VAN JEZUS"
Jezus is voor de tweede keer gevallen. Hij zit op zijn knieën. Zijn rechterhand rust op de grond en met zijn linkerhand heeft hij nog de dwarsbalk van het kruis vast. Het kruis wordt door twee soldaten, een voor en een achter het kruis, tegengehouden. Aan beide buitenzijden staat een priester met gedraaid lichaam; de linker priester heeft een boek in de rechterhand.
 
"VIII  JEZUS TROOST DE WENENDE VROVWEN."
Jezus loopt naar rechts. Het kruis op zijn linkerschouder en wordt bij de dwarsbalk omklemt door zijn linkerarm. Twee vrouwen, in wanhoop, komen op Jezus af. Hij maakt met zijn rechterarm een zegenend gebaar. Achteraan tussen Jezus en de vrouwen staat een priester. Jezus wordt, door de achter hem lopende soldaat met zijn linkerarm op de schouder vastgepakt. Hij brengt zijn rechterarm in gereedheid om Jezus te slaan met de gesel. Achter de soldaat staat een tweede priester, die zijn rechterhand op de bovenarm van de soldaat legt

 kk05n


"IX  DERDE VAL VAN JEZUS"
Jezus is voor de derde keer gevallen. Hij ligt languit op de grond. Zij rechterarm ligt deels over de banderole. Het kruis wordt overeind gehouden door twee soldaten, een voor het kruis en een erachter. De priesters aan de buitenzijden heffen beide handen ten hemel.
 
"X  JEZVS VAN ZYN KLEDEREN ONTDAAN"
De sterk vermagerde Jezus wordt van zijn kleding ontdaan. De twee soldaten houden elk een van zijn armen vast. De soldaat rechts van hem trekt met zijn vrije hand aan de kleding, de soldaat aan zijn linkerzijde heeft in zijn linkerhand een gesel, gereed om Jezus te slaan. Aan beide buitenzijden staat een drukgebarende priester.

kk05o kk05p

"XI  JEZUS AAN HET KRUIS GENAGELD"
Jezus hangt al aan het kruis. Beide armen zijn op een tweetal plaatsen vastgebonden met touwen. Ook om zijn bovenlichaam is er een touw gebonden. Aan de buitenzijden van het kruis staan ladders er tegen. Op elke ladder staat een soldaat die bezig is de nagels door de hand van Jezus te slaan. Onderaan het kruis zit een geknielde soldaat die de voeten van Jezus vastnagelt. Een vierde soldaat, die naar Jezus opkijkt, heeft het schild met de tekst "INRI" in zijn handen. Direct aan weerszijden van het kruis staat een priester die naar Jezus opkijkt.
 
"XII JEZUS STERFT AAN HET KRUIS"
Jezus is gestorven. Links loopt een soldaat weg; rechts een priester. Maria staat  aan de rechterzijde van haar zoon. Zij legt haar rechterhand op zijn lichaam en reikt naar haar zoon. Aan de andere zijde van het kruis staat Johannes die zich met zijn rechterhand voor het hoofd slaat en de andere hand in wanhoop naar de hemel richt.

kk05q kk05r

"XIII AFNAME VAN HET KRUIS"
Jezus ligt op de schoot van een gehurkte Maria. Met haar linkerarm ondersteunt zij het lichaam. Haar rechterhand is geheven, wijzend naar de hemel. Links van Maria staat Johannes met zijn linkerhand op de schouder van Maria. Helemaal links staat Maria Magdelena die de schouder van Johannes vastpakt. Rechts nog een man die naar de hemel staart, beide handen ten hemel gericht.
 
"XIV GRAFLEGGING VAN JEZUS"
Het levensloze lichaam van Jezus, deels gewikkeld in een doek, wordt door Nicodemus en Jozef van Arimathea (links en rechts in de scène) gedragen. Achter het lichaam staat een drietal personen (Maria, Johannes en een van de Heilige Vrouwen).
 

kk05s kk05t

Ontwerptekeningen kruisweg 
In een schetsblok van Charles Vos komen een drietal tekeningen voor die vrijwel zeker, gezien de datering van blok, betrekking hebben op ontwerpen voor de kruiswegstaties 12, 13 en 14. De staties zijn niet helemaal volgens de tekeningen uitgewerkt. 

525229z20 525229z22 

525229z24

Jozef met Kind
Eikenhouten beeld. 
In 1987 krijgt de parochie een plastiek, voorstellende St. Jozef van het Bisschoppelijke College in Weert. Deze wordt bevestigd aan de achterwand van de kerk. [8]
 
Door de oprichting van een HBS zag zich in 1946 het bestuur van het College genoodzaakt in een tijd dat materiaal zeer schaars was, een gebouw daarvoor op te richten. Dit gebouw, bekend onder de naam nood-HBS, kwam tot stand tussen de zuidelijke vleugel en de Van Berlo-straat en bevatte negen leslokalen, en een zaal voor lichamelijke oefening en een studiezaal.
Architect J. Boosten werd uitverkoren en het werk werd  uitgevoerd door aannemersfirma Wilma (Weert) voor fl. 71.447 zonder bijkomende kosten.
Op 16 juni startte de verbouwing van de ingang, hal en spreekkamer die na de vakantie gereed was.
Op 3 mei 1950 plaatste men een beeld in de vernieuwde hal. Het bedrag, dat de leerlingen bijeen gebracht hadden voor een geschenk bij gelegenheid van het 300-jarig bestaan was in handen gesteld van de kunstenaar Ch Vos. Hij heeft met liefde de opdracht uitgevoerd en een fraai beeld in eikenhout uitgehouwen van onze patroon Sint Jozef. Het is een kloek uitgevoerd stuk, bedoeld als wandversiering, dus reliëf in ronde vorm met een middellijn van circa 1,70m (gewicht 300kg).
Oorspronkelijk was het bestemd ter vervanging van het gipsen beeld op de overloop naar de slaapzalen, maar de afmeting was van dien aard, dat het grote wandvlak de vormen eerste goed tot hun recht kan doen komen. Daarom werd het reliëf  opgehangen in de hal, recht tegenover de ingang.
Bij de bouw van de derde vleugel in 1976 is er rekening mee gehouden waar dit zware kunstwerk kwam te hangen.
Op 18 augustus 1987 werd dit cadeau van de leerlingen bij het 300 jarig bestaan overgedragen aan de St. Jozefkerk in Weert [9] omdat de school in de zestiger jaren van de vorige eeuw is afgebroken. [10]
Onderaan is een banderol (in de vorm van een halve ronde) aan beide zijden opgerold. Op de banderole staat de tekst JUSTUS GEAMINEA SICUT LILIUM. Achter  de banderole is de heilige Jozef (vanaf zijn middel) afgebeeld. Het kindje Jezus staat ten voeten uit staande op de banderol uitgebeeld. Jozef houdt met zijn linkerhand zijn zoon vast. Zowel vader als zoon maken met hun rechterarm een zegenend gebaar. Het gezicht van Jezus straalt een grote vriendelijkheid uit.

kk05u

 foto parochie H. Jozef Keent

 


[1] Dölle e.a.; parochie St. Joseph, Keent-Weert. Van plattelands - naar een stadsparochie in word en beeld, Weert 2009
[2] Baltis C, 50 jaar Keent, uitgegeven ter gelegenheid van het 50-jarig jubileim van de parochie St. Joseph Keent-Weert, 1982
[3] Baltis C, 50 jaar Keent, uitgegeven ter gelegenheid van het 50-jarig jubileum van de parochie St. Joseph Keent-Weert, 1982
[4] Dölle e.a.; parochie St. Joseph, Keent-Weert. Van plattelands - naar een stadsparochie in word en beeld, Weert 2009
[5] Baltis C, 50 jaar Keent, uitgegeven ter gelegenheid van het 5o-jarig jubileum van de parochie St. Joseph Keent-Weert, 1982
[6] Baltis C, 50 jaar Keent, uitgegeven ter gelegenheid van het 50-jarig jubileum van de parochie St. Joseph Keent-Weert, 1982
[7] Baltis C, 50 jaar Keent, uitgegeven ter gelegenheid van het 50-jarig jubileum van de parochie St. Joseph Keent-Weert, 1982
[8] Schiphorst A.J.N. Boosten 1893-1951 Rotterdam 2006
[9] Gereaedts, Dertig jaar Bisschoppelijk College te Weert 1948-1978, Stg St Jozef Weert 1989
[10] Email de heer A. van de Kruijs van 15 december 2008
Read 4932 times Last modified on vrijdag, 23 december 2022 09:14