woensdag, 03 januari 2024 12:36
Tekeningen 2
28. Schetsblok
Particulier bezit
"Schetsbloc, 100 bladen transparant schets-teekenpapier
Nr 560 DIN A5, 148 X 210mm (bladen), 150 X 225 mm (blok)
Uitgave O. Harris Import Co. N.V. - Amsterdam"
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Een aantal bladen is eruit gescheurd en een gedeelte van de bladen zijn niet gebruikt. Alle bladen met een tekening zijn afgebeeld, al dan niet voorzien van commentaar.
De blok moet aan jaren dertig begin jaren veertig van de vorige eeuw gedateerd worden. [1]
1. Geen omschrijving
2. Waarschijnlijk de kerk van St. Pieter Boven te Maastricht
3. Bosachtige omgeving met konijnen en een vogeltje in de lucht
4. Bosachtige omgeving met konijnen
5. Gedeelte van een gezicht
6. Bacches, de God van de wijn, met een kroon van wingerdbladeren, zittend op een wijnvat met een glas wijn in zijn hand en vergezeld door Ariane (Ariadne)
7. Vrouwelijk naakt
8. Geen omschrijving
9. Geen omschrijving
10. Tulpen in een vaas met een handvat
11. Geen omschrijving
12. Geen omschrijving
13. Geen omschrijving
14. Man (schets). Uitgewerkte omhoog geheven linkerarm met een bol in de hand
15. Johannes de Evangelist. De ontwerptekening voor het gelijknamige beeld in de kerk van de Goede Herder in Wassenaar. De adelaar is centraal vooraan getekend. In het Jacob van Hornemuseum komt een weinig gedetailleerd ontwerp in klei voor. In particulier bezit is het definitief ontwerp op schaal in gepolychromeerde klei. De adelaar is nu aan Johannes rechterzijde geplaatst.
16. Vrouw. Het gezicht is uitgewerkt en een aanzet van het bovenlichaam.
De andere bladzijde zijn hetzij leeg of verwijderd.
kaft
afb 1 afb 2
afb 3 afb 4
afb. 5 afb. 6
afb 7 afb 8
afb 9 afb 10
afb 11 afb 12
afb 13 afb 14
afb 15 afb 16
___________________________________________
[1] Op basis van de tekening van Johannes de Evangelist. Het definitieve beeld werd begin jaren veertig vervaardigd.
29. Schetsblok
Particulier bezit
Niet gedateerd, een aantal bladen is eruit gescheurd en een gedeelte van de bladen is niet gebruikt. De blok zal tussen 1940 en 1950 in gebruik zijn geweest. Dit is af te leiden aan de hand van de ontwerptekeningen waarvan het beeld gerealiseerd en gedateerd is.
Alle bladen met een tekening zijn afgebeeld, al dan niet voorzien van commentaar.
In veel gevallen is niet na te gaan of een ontwerptekening ook geleid heeft tot het maken van het beeld. Daarvoor kan een aantal oorzaken genoemd worden:
- Vos maakte meerdere ontwerpen. Er zijn bladzijden uit de blok gescheurd. Zijn dit de ontwerpen die uiteindelijk gerealiseerd zijn?
- Vos heeft een ontwerp voor de potentiële opdrachtgever gemaakt maar heeft hij de uiteindelijk opdracht niet gekregen?
- Alle nu bekende beelden van Vos staan op de site, maar nog steeds worden nog niet vermelde beelden opgespoord. Zijn er beelden van ontwerpen gemaakt die mij nog onbekend zijn?
Aan de hand van de ontwerpen van Maria-monumenten (en Mariabeelden) in de blok is dit te verduidelijken. De groot aantal ontwerpen kunnen niet gerelateerd worden aan een monument, terwijl Vos direct na de Tweede Wereldoorlog diverse Maria-monumenten heeft vervaardigd, zoals:
1946 Maria, Hoolstraat te Beek
1946 OLV van Mechelen, ’t Hofke te Mechelen
1947 OLV Sterre der Zee, Lenculenstraat te Maastricht
1948 OLV Heilige Moeder Gods, Bouillonstraat te Maastricht
1949 Maria, Celebesstraat te Maastricht
Door ouderdom van de blok en de zeer geringe dikte van het papier zijn soms doordrukken van de achterzijde zichtbaar.
Afmetingen blok: breedte 16,5cm, hoogte 10,6cm; tekenbladen met perforatierand aan de linkerzijde, breedte 15cm, hoogte 10,6cm. Potloodtekeningen en aantekeningen met potlood
Opschrift kaft voorzijde “Goal”. Geen van de bladen is gesigneerd.
1. Een ontwerptekening, waarschijnlijk gemaakt in opdracht van het St. Antonius Gesticht aan de Binnenweg in Rotterdam. Dit gesticht is opgericht in 1866 voor de opvang van ongeneeslijke zieke R.K. vrouwen, later werden ook mannen toegelaten, zij het strikt gescheiden. Het gebouw aan de Binnenweg werd naar een ontwerp van onder meer Magry gebouwd.
Vos heeft rechts naast de tekening verticaal vermeld “St. Antonius Gesticht Binnenweg 33 [?]”. Aan de linkerzijde staat verticaal geschreven “Mevr. Middendorf Westersingel 96 Centrum Rotterdam”.
Centraal in de afbeelding staat een Madonna met gespreide armen geflankeerd aan beide zijden door een niet nader geïdentificeerde persoon die zijn blik richt op de Madonna. Het is niet bekend of dit ontwerp ook uitgevoerd is.
2. In de schetsblok zit een bladzijde met aantekeningen over het St. Jozefbeeld dat Vos heeft gemaakt voor de H. Jozefkerk Sanderboutlaan, 6171 BA Stein (Kerensheide). Gedateerd 1944
1 2
3. Op de bladzijde staan aantekeningen over diverse beelden:
- Kruisbeeld D H G Bolten Statenlaan 4 Den Haag
Statenlaan 4 werd gebouwd voor de tekenleraar en kunstschilder H.J. (Herman) van der Weele (1852-1930).
Na 1930 werd het huis betrokken door de oudste dochter van Van der Weele. Zij was gehuwd met de arts G. Ch. Bolten. Zij lieten het huis naar achteren uitbouwen. In de oorlog moest de familie het huis verlaten omdat het lag binnen de Atlantikwal.
Na de oorlog werd het huis bewoond door de zoon Daan Bolten, die kunstgeschiedenis had gestudeerd en verwoed verzamelaar was, hij werkte bij de Rijksdienst voor de Monumentenzorg en was vanaf 1952 directeur van Museum Het Prinsenhof in Delft. Bolten verzamelde meubels, porselein, schilderijen en zilver. In 1987 schonk hij zijn huis in Den Haag, zijn huis in Veere (Kaai 89) en zijn collectie aan de Vereniging. De kunstcollectie werd grotendeels in bruikleen gegeven aan Kasteel Rosendael bij Velp. [1] Vos zou een kruisbeeld maken. Het is niet bekend of dit kruisbeeld gemaakt is.
Na de oorlog werd het huis bewoond door de zoon Daan Bolten, die kunstgeschiedenis had gestudeerd en verwoed verzamelaar was, hij werkte bij de Rijksdienst voor de Monumentenzorg en was vanaf 1952 directeur van Museum Het Prinsenhof in Delft. Bolten verzamelde meubels, porselein, schilderijen en zilver. In 1987 schonk hij zijn huis in Den Haag, zijn huis in Veere (Kaai 89) en zijn collectie aan de Vereniging. De kunstcollectie werd grotendeels in bruikleen gegeven aan Kasteel Rosendael bij Velp. [1] Vos zou een kruisbeeld maken. Het is niet bekend of dit kruisbeeld gemaakt is.
- Fr [franciscaan?) R[udolf] Pans Gardiaan Minderbroederklooster Woerden
Madonna ± 100.
Dit heeft betrekking op een Mantelmaria. Het beeld is na verblijf in Woerden door Orde Minderbroeders Nederland in bruikleen gegeven aan het Van Hornemuseum in Weert.
- St. Barbara Mechelen-Wittem
Doorsnede met maten en vermelding beeld ± 140 Console 45
R.K. Mijnwerkersbond 1946
Het Barbarabeeld staat in de kerk van Johannes de Doper (Hoofdstraat 2, 6281 BD Mechelen (Gulpen-Wittem). Het beeld is 150cm hoog en staat op een achthoekige console. Het beeld werd door de R.K. Mijnwerkersbond in 1947 overgedragen aan de kerk.
- Armen Corpuo Den Haag
2 X 10 – 7,5
Verder geen gegevens, onbekend waar dit betrekking op heeft.
- Bergen[?] Mariabeeldje 45
Verder geen gegevens, onbekend waar dit betrekking op heeft.
- Kapitelen 35 . 156
Verder geen gegevens, onbekend waar dit betrekking op heeft.
- [..] (Hulsman?) Venray St Servatius
St Marti[nus] Hooijman (?)
[…]
Verder geen gegevens, onbekend waar dit betrekking op heeft.
4. Blad met aantekeningen.
3 4
5. Blad met aantekeningen.
6. Blad met driedimensionale schets met afmetingen. Verder geen gegevens, onbekend waar dit betrekking op heeft.
5 6
7. Oor
8. Gezicht "en profil" naar links.
.
7 8
9. Gezicht "en profil" naar rechts.
De afbeeldingen kunnen betrekking hebben op ontwerpen voor het beeld van de Heilige Familie op het Doctor Poelsplein in Venlo. Afbeelding 8 zou dan Dr. A.F.H. Derckx zijn, afbeelding 9 Dr. H.A. Poels, voormannen van R.K. Arbeidsbeweging. Zoals eerder aangegeven wordt de schetsblok gedateerd 1940-1950, Paulussen [2] dateert het beeld van de Heilige Familie in Venlo in 1926. Dan is de verwijzing naar Derckx en Poels twijfelachtig.
10. Ontwerp waterbak met in het midden een verhoging met bassin waarin een console oprijst waarop een Mariabeeld staat. Nadere gegevens ontbreken.
9 10
11. Wellicht heeft dit ontwerp verwantschap met het vorige. Aannemer Essers uit de Nieuwstraat te Heer [3] wordt bij de tekening vermeld. Dit wekt de indruk dat deze aannemer werkzaam geweest is bij het vervaardigen van het monument.
12. Met behulp van de tekening op de volgende bladzijde is dit ontwerp wellicht te plaatsen. Voor Tegelen maakte Vos na afloop van de Tweede Wereldoorlog (1948) een Maria-geloftebeeld (Raadhuisplantsoen). De tekening vertoont qua opbouw duidelijke overeenkomsten met het beeld; alleen het onderste deel werd kleiner. Op het middenvlak is een aanzet tot een reliëf ingetekend, op het monument komt dit reliëf ook voor.
11 12
13. Het wapen van de gemeente Tegelen. Het wapen is een combinatie van de Heilige Martinus, de beschermheilige van Tegelen en het wapen van Gulik (de leeuw). Vos heeft bij dit ontwerp een eigen invulling gegeven. Bij Maria-geloftebeeld is geen gebruik gemaakt van het gemeentewapen.
14. Ontwerp van een groter monument. Op een groot basisplateau leiden een drie/viertal treden naar een zeshoekige zuil waarop een beeld Maria (?) staat. Op de volgende bladzijde is een bovenaanzicht getekend. Verdere gegevens zijn niet bekend.
13 14
15. Zie 14.
16. Ontwerp voor een groter monument. Op een zeshoekige basis is een vierkante zuil, opgebouwd uit meerdere onderdelen, geplaatst waarop een beeld staat. Dit zou wellicht de Heilige Familie kunnen zijn. Rechts (voor de toeschouwer) Maria met voor zich haar Zoon en aan haar rechterkant Jozef. Verdere gegevens zijn niet bekend.
15 16
17. Ontwerp voor een groter monument. Op een basis van verticaal gemetselde stenen staat een zuil bestaande uit twee lagen. Het onderste laag bestaat uit vijf lagen gemetselde horizontaal geplaatste stenen, verdeeld over drie kolommen. Hierboven een drietal platen. De naden van de twee lagen lopen in elkaar over. Op dit geheel staat een beeld van Maria (?). Zij is zittend afgebeeld met haar benen naar links, haar rechterhand rust op een rechts van haar liggende bal (de wereldbol?). Verdere gegevens zijn niet bekend.
18. Ontwerp van een groter monument. Op een zeshoekige basis staat een eveneens zeshoekige zuil opgebouwd uit platen. Bovenaan de drie zichtbare platen is een rechthoek, met een spitstoelopende onderzijde, aangebracht waarin tekst of een afbeelding kan worden aangebracht. Op de zuil een beeld, wellicht Maria. Het beeld lijkt sterk op het voorafgaande ontwerp. Alleen heeft Maria haar benen onder haar lichaam. Verdere gegevens zijn niet bekend.
17 18
19. De volgende vier ontwerpen hebben zeer waarschijnlijk betrekking op het mijnwerkers-kruismonument in Brunssum (1947). Het eerste, derde en vierde ontwerp hebben dan betrekking op de locatie waar het monument oorspronkelijk geplaatst werd (in de nabijheid van de staatsmijn Prins Hendrik). Het beeld heeft al verschillende standplaatsen gehad, Bodemplein, Haansberg en thans Rumpenerstraat. [4]
Door het ontbreken van oude foto's is niet bekend of de ontwerpen voor de locatie ook zijn gerealiseerd. Het monument, als herinnering aan de mijnramp in 1947, is uitgevoerd conform het ontwerp. Centraal de gekruisigde Christus geflankeerd door een huisgezin waar de vrouw met haar kinderen hoopvol opkijkt naar Christus (rechts) en de mijnwerker (links) diep peinzend naar beneden kijkt.
20. Zie 19
19 20
21. Zie 19
22. Zie 19
21 22
23. Tekening van een vrouw. Waarschijnlijk hebben de ontwerpen 23 t/m 27 betrekking op hetzelfde beeld. Verdere gegevens zijn niet bekend.
24. Tekening van een vrouw. Verdere gegevens zijn niet bekend.
23 24
25. Tekening van een vrouw. Verdere gegevens zijn niet bekend.
26. Tekening van twee vrouwen. Verdere gegevens zijn niet bekend.
24 26
27. Tekening van een vrouw. Verdere gegevens zijn niet bekend.
28. Twee situatieschetsen (28 een ruwe schets, nader uitgewerkt in 29). Bij dit laatste schets de tekst "Robeerts 4248 Emma Hoensbroek" . In Hoensbroek en omgeving is geen beeld van Vos bekend dat in de geschetste situatie geplaatst zou kunnen worden. Naspeuringen op de vermelde naam en telefoonnummer leverden geen resultaat op.
27 28
29. Zie 28
30. Vervolgens komen drie ontwerptekeningen van een Mariabeeld, gevolgd door een situatietekening en een in met bruin potlood gedetailleerd Mariabeeld. De vier tekeningen van Maria hebben een grote gelijkenis. Waarschijnlijk is de laatste tekening het definitieve ontwerp. Of dit beeld wellicht bestemd was voor er tussen in vermelde situatietekening, is niet bekend.
29 30
31. Zie 30
32. Zie 30
31 32
33. Zie 30
34. Zie 30
33 34
35. Vos heeft waarschijnlijk een opdracht ontvangen om een ontwerp te maken voor een Mariabeeld dat een plaats buiten zou krijgen. Verspreid over de schetsblok komen nu steeds een aantal pagina’s, afgewisseld met andere schetsen, achter elkaar die betrekking hebben op een Mariabeeld. Of deze allemaal betrekking op hetzelfde project hebben, is niet zeker, de kans erop, gezien de ontwerpen, is zeker groot.
Op bladzijde 35 staan drie ontwerpen van het totale monument, met nog een totaalontwerp op bladzijde 44, 45 en 48. De andere pagina’s laten het ontwerp van het Mariabeeld zien.
Eerste serie
Op deze bladzijde staan een drietal totaalontwerpen.Het linker bestaat uit een trapeziumachtige voet, een taps toelopende zuil met aan de bovenzijde een verbrede afdekplaat waarop het beeld geplaatst kan worden. Het beeld is slechts schetsmatig uitgewerkt.
Op het middelste ontwerp (zeszijdige voet met een zeshoekige zuil met een afdekplaat) is het beeld van Maria gedetailleerd uitgewerkt. Het betreft Maria in een S-houding.
Op het rechter ontwerp is het Mariabeeld in dezelfde S-houding maar minder gedetailleerd geplaatst op een zuil met een verbreed voetstuk en bovenaan een afdekplaat.
De twee volgende bladzijden zijn uit de blok gescheurd.
36. De Maria in S-houding is nader uitgewerkt. Het ontwerp laat is qua houding mooier dan op dat van het middelste ontwerp (zie boven)
35 36
.
37. Ook maakte hij een Maria-ontwerp in een veel strakkere houding
38. Twee kleine ontwerpen. Wellicht onderdelen van het totale Maria-monument.
.
37 38
39. Doorsnede van een console. Het lijkt er op dat bovenop de zuil, die uit drie delen bestaat, een beeld op een zeshoekige console geplaatst wordt. Heeft dit ontwerp een relatie met het op de volgende getekende beeld?
40. Een schetsmatige tekening. Centraal een zetelende heilige met nimbus in monnikenkledij (?). Beide buitenzijden en de onderzijde zijn te weinig uitgewerkt om een uitspraak te doen over de betekenis ervan.
39 40
41. In rechthoek waarvan de buitenzijden naar beneden zijn doorgetrokken een tekening van een dansvloer. Naast de centrale figuur is aan beide zijden een koppel aan het dansen. Links in de afbeelding staat een chic geklede dame met een hautaine uitstraling. Aan de rechterzijde een heer in rokkostuum. Onder de afbeelding staat een woord dat niet te ontcijferen is.
42. Tweede serie.
Een schetsmatige tekening waarin alleen de houding goed tot uitdrukking komt. De volgende bladzijde is uit de blok gescheurd.
41 42
.
43. Een ontwerp voor een totaal monument met bovenop het beeld als ontworpen op de vorige bladzijde. Op een plateau staat een zeshoekige zuil uit een tweetal delen, waarbij het onderste deel korter maar breder is.
44. Waarschijnlijk nog een totaalontwerp met ronde voet waaruit een hoge ronde zuil ontspringt met bovenaan een beeld dat met een paar lijnen is ingetekend. Zou dit ontwerp zijn voor het Amorbeeld op het Amorsplein in Maastricht?
43 44
45. Dit ontwerp lijkt niets te maken te hebben met de voorafgaande tekeningen. Het is een Mariabeeld, waarbij zij staande is afgebeeld op een wereldbol. Ook de maansikkel, die bij veel Maria’s van Vos aanwezig is, ontbreekt niet. Wellicht dat ook een slang aan haar linkerzijde omhoog kruipt.
46. Charles Vos heeft een zevental kruiswegstaties gemaakt. In 1948 startte hij met de vervaardiging van de kruiswegstatie voor de H. Jozefkerk in Keent (St. Jozefkerkplein 1, Weert). De productie zou een lange periode in beslag nemen.
In 1952 begon hij aan zijn achtste kruisweg voor de St. Bartholomeuskerk in Waspik. Hij heeft door onenigheid met de pastoor en zijn vrij plotselinge overlijden in 1954 het project niet kunnen voltooien. Vier staties werden overgedragen aan de parochie.
De drie schetsen in de blok zijn vrijwel zeker ontworpen voor de staties 12, 13 en 14 voor de kerk in Weert. Bij de vervaardiging van statie 12 is het ontwerp gevolgd. Bij de statie 13 en 14 zijn aanpassingen gedaan bij het maken van de statie.
Statie 12
45 46
47. Derde serie
Nog een totaal ontwerp. Een zuil met een verbrede onderzijde met daarop een Mariabeeld geplaatst. Schetsmatige uitwerking van het Mariabeeld.
48. Statie 13, zie 48.
47 48
49. Zie 47
50. Statie 14, zie 48.
49 50
51. Maria met Kind. Maria is ten voeten uit staande op een console afgebeeld. Aan haar linkerzijde houdt hij haar Zoon vast.
52. Deze Maria met Kind vertoont veel overeenkomsten met die van de voorafgaande bladzijde. Hebben beide schetsen betrekking op het Mariabeeld in de Celebesstraat in Maastricht? Het Kindje is dan bij het beeld hoger staande afgebeeld.
51 52
53. Tekst: St. Jozef beeld voetstuk 300
Steen
2 meter 1200
1 meter 600 met kind 200 […..]
2 meter 1000
1 meter 600 met kind 700
voetstuk metselwerk
54. Tekst: fotos Timmers (of Tummers)
Kasteel Borgharen
St Joannes Wassenaar
Kribbe kap.
2 Staties Husken Col.
1 Missionaris
1 St. Servaas Brug
Artikel Ad Welters
53 54
Adres: Rosendael 1, 6891 DA Rozendaal
[2] Paulussen, Charles Vos 1888-1954, tentoonstelling 13-11-1994 tot en met 29-01-1995, Gemeentemuseum voor Religieuze Kunst Jacob van Horne, Weert 1994, blz. 21
[3] In de telefoongids van Maastricht uit 1950 staat als huisnummer 5 vermeld
[4] Willems, Angelique e.a., Straatbeelden Brunssum , z.j.
30. Jozef
Particulier bezit
Potloodtekening op papier
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen blad: hoogte 22,5cm en breedte 19,2cm
Voorzijde: tekening Jozef. Afmetingen: hoogte 19cm en breedte 15,5cm
Achterzijde: een viertal schetsen: links hoogte 6,5cm en breedte 2cm; rechtsboven hoogte 9cm en breedte 7,5cm; rechtsmidden hoogte 6,5cm en breedte 8,5cm; rechtsonder hoogte 7cm en breedte 5cm
Voorzijde:
Centraal in de tekening staat de Heilige Jozef met nimbus “en face”afgebeeld. Hij maakt een zegenend gebaar met zijn armen gespreid naar beneden.
Paus Pius IX heeft Jozef in 1870, bij het decreet Quemadmodum Deus uitgeroepen tot de beschermer van de kerk. Theologisch wordt hij dan tevens de beschermer van het huisgezin.
Deze twee beschermende taken van Jozef zijn links en rechts van hem uitgewerkt.
Aan zijn rechterzijde is in de verte een huis afgebeeld met daarvoor een huisgezin, bestaande uit vader en moeder met een kind op haar arm. De ouders hebben hun nederige blik gericht op de Heilige. Het kind heeft zich tegen zijn moeder aangevleid, de vader heeft zijn rechterhand op de schouder van zijn kind gelegd.
Aan de andere zijde van Jozef is een koepel met kruis van een kerk weergegeven.
Er zijn een drietal banderoles:
Beneden: tekst “GAAT TOT JOZEF”
Over rechterarm van Jozef: “BESCHERMER VAN HET HUISGEZIN”
Naast rechterarm van Jozef: “PATROON DER H. KERK”
Deze tekening is waarschijnlijk een ontwerp voor een verkregen opdracht. Of dit ontwerp ooit is verwezenlijkt, is op dit moment niet bekend.
31. OLV Heilige Moeder Gods
Particulier bezit
Enveloppe met op de achterzijde de tekst "Aylvalaan 54 Maastricht"
Op de voorzijde een potloodtekening
Niet gesigneerd, niet gedateerd [rond 1948]
Afmetingen enveloppe: hoogte 10cm en breedte 19cm
Afmetingen tekening: hoogte 12cm en breedte 6,5cm (dwars op enveloppe getekend)
Dit is een tekening van het beeld in het plantsoen in de Bouillionstraat te Maastricht.
Maria met kroon heeft haar hoofd naar links omlaag gericht op haar Zoon, die zij op haar linkerarm draagt. Schetsmatig is op de tekening de lelie in haar rechterhand weergegeven.Maria is gehuld in een wijduitlopende mantel, staat op golven (niet duidelijk uitgewerkt), terwijl de ster boven haar hoofd prijkt (op de tekening lopen kroon en ster in elkaar over).
32. Altaar met man ernaast en een Kruisbeeld
Particulier bezit
Briefpapier met watermerk.
Op de voorzijde de voorgedrukte tekst:
Ch. Vos Maastricht,
Beeldhouwer N.K.B.
*
Aylvalaan 54 Maastricht
Telefoon 4769 Giro 419935
Op de achterzijde twee potloodtekeningen
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 27,8cm en breedte 21,5cm
Het blad is horizontaal in tweeën gevouwen. Op de linkerachterzijde staat dwars een tekening van een altaar, geplaatst op een drietal treden. Op het altaar staan links en rechts drie hoge kandelaren met kaars. Er tussenin op de achtergrond een tabernakel. Rechts ernaast is een staande priester "en face" weergegeven; is dit om de hoogte van het altaar te visualiseren?
Op de andere helft van het blad een kruisbeeld hangend achter een op de voorgrond weergegeven tabernakel.
Vos heeft meerdere altaren/kruisbeelden ontworpen. Geen van deze kan in verband met deze tekening worden gebracht.
33. Eva bij de appelboom
Particulier bezit
Dik papier (kartonachtig) afgesneden, bovenzijde papier een tekst ingestansd, "Aquarelle", in spiegelbeeld
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 23cm en breedte 15cm (niet overal gelijk).
Een op een palm lijkende boom met aan de linkerzijde (vanuit de toeschouwer) een afhangende tak met een viertal appels. Onder de afhangende tak staat Eva, slechts bedekt met een lendedoek en sandalen dragend. Zij is frontaal ten voeten uit staande afgebeeld met haar handen op haar rug. Aan de andere zijde van de boom een zwevende engel en een naar Eva reikende slang, weergevend de strijd tussen goed en slecht. De slang beweegt Eva van de verboden vrucht (de appel) te eten, de engel wil haar er van weerhouden.
Vos heeft een eigen invulling gegeven aan dit thema uit het katholieke geloof.
34. Zestiental tekeningetjes
Particulier bezit
Briefpapier met watermerk
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1940-1950]
Afmetingen: hoogte 27cm en breedte 21,4cm
Het blad is in vieren gevouwen
Op de voorzijde de voorgedrukte tekst:
Charles Vos Maastricht, 194
Beeldhouwer N.K.B.
Aylvalaan 54
Maastricht
Telefoon (K4400) 4769
Postrekening 419935
Op de achterzijde: op elk van de vier delen een viertal omkaderde potloodtekeningetjes. Niet elke tekening is even groot, de afmeting per tekening ongeveer 3cm bij 4cm.
De tekeningetjes geven weer: menselijke figuren, hoofden, paarden en bloemen? In niet alle gevallen is de betekenis duidelijk.
35. Heiligenafbeeldingen
Particulier bezit
Briefpapier met watermerk.
Een drietal tekeningen in inkt
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1920-1930]
Afmetingen: hoogte 13,6cm en breedte 21,9cm
Op de voorzijde de voorgedrukte tekst:
Charles Vos
Beeldhouwer N.K.B.
Aylvalaan 54 Maastricht
Telefoon 4769 Postrekening 419935
Links een persoon die gebogen staat, waarschijnlijk een monnik met zijn armen in zijn pij gestoken. Daarnaast een tweetal tekeningen van een zegenende Christus (?) staande op een wolk.
Op de achterzijde: tweetal tekeningen in inkt en een potloodtekening. Links een tekening van Jezus aan het Kruis geflankeerd door Maria en Johannes. Deze tekening heeft grote overeenkomsten met het beeld "van de wieg tot aan het graf". Dit is een industrieel vervaardigd object naar een ontwerp van Charles Vos.
Daarnaast een schetsmatige tekening van een groep personen wellicht gegroepeerd rondom het lichaam van de overleden Christus. Op de voorgrond zit iemand geknield en op de achtergrond zijn een tweetal personen kort bij elkaar afgebeeld. Rechtsboven deze groep en potloodtekening van de gekruisigde Heer.
36. Mijnwerker-kruismonument
Particulier bezit
Soort onderzetter van dik papier met afgeronde hoeken
Afbeelding op voor- en achterzijde
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1947]
Afmetingen: hoogte 11,5cm en breedte 18,5cm
Deze tekening heeft betrekking op het mijnwerkers-kruismonument in Brunssum.
De tekening op de achterzijde is een schets van de plaats waar het monument zou komen.
37. Afbeeldingen konijnen, ganzen en kippen
Particulier bezit
Briefpapier met watermerk.
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 12cm en breedte 15cm
Op de voorzijde de voorgedrukte tekst:
Charles Vos
Beeldhouwer N.K.B. Aylvalaan 54 Maastricht Telefoon 4769 Postrekening 419935
Een tiental tekeningen in inkt
Op de voorzijde: viertal konijnen
Op de achterzijde: viertal ganzen en een tweetal kippen
Vos heeft in opdracht van de Sphinx [jaren 1920] een aantal beelden van dieren ontworpen, die in gebakken klei en geglazuurd zijn uitgevoerd. Het konijn links in het midden is gelijk aan het vervaardigde Sphinx-konijn. Wellicht heeft Vos schetsjes van dieren getekend om tot een ontwerp te komen. Als dit klopt zullen er nog meer vellen met schetsen zijn gemaakt waarop de andere dieren voorkomen.
38. Religieuze afbeeldingen
Particulier bezit
Briefpapier met watermerk
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 18cm en breedte 21,5cm
Op de voorzijde de voorgedrukte tekst:
Charles Vos
Beeldhouwer N.K.B.
Aylvalaan 54 Maastricht
Telefoon 4769 Postrekening 419935
Twee potloodtekeningen
Deze tekeningen zijn zeer vaag. Aan de linkerzijde ondersteboven waarschijnlijk een tekening van Maria. Daarnaast in de breedte richting een niet nader te duiden tekening waarnaast een onleesbaar woord staat en de getallen 46 en 45.
Op de achterzijde: een viertal potloodtekeningen.
In een driehoek kijken een drietal personen op naar de in de wolken verrezen Christus, die met gespreide armen wordt weergegeven. Er naast een schets van waarschijnlijk hetzelfde tafereel. Onder deze tekeningen zijn in de andere richting twee tegenover elkaar staande engelen geschetst.
39. Een zetelende Franciscus
Particulier bezit
Tekening op papier in potlood/waterverf (voornamelijk in bruintinten)
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 24,2cm en breedte 11,7cm
Op een console is een zetelende Franciscus, voorzien van een nimbus, afgebeeld in ordekledij. In zijn rechterhand houdt hij een opgerold vel papier met een lint los daarover heen. Hij is omgeven door dieren:
- op zijn linkerschouder zit een vogeltje waar de Heilige zijn blik op heeft gericht;
- op zijn rechterarm zit nog een vogeltje dat opkijkt naar Franciscus;
- aan zijn linkerzijde, naast de stoel, staat een lam. Franciscus heeft zijn linkerhand op het hoofd van het lam gelegd;
- aan zijn linkerzijde, tegen zijn pij aan, klimt een haasje omhoog.
Aan de rechterzijde is verticaal het woord "stoel" vermeld.
Het is niet bekend of deze tekening gediend voor de vervaardiging van een beeld, de vermelding wijst wel in de richting van een ontwerp.
40. Don Bosco met twee jongens
Potloodtekening
Gesigneerd ChVos, niet gedateerd.
Afmetingen: hoogte 28,7cm en breedte 20,4cm
Don Bosco, frontaal afgebeeld staande op een console, in habijt met een knopenrij aan de voorzijde met aan elke zijde een jongen. Hij houdt beide jongens, die naar hem opkijken, bij de arm vast.
Don Bosco (Castenuovo 1815 - Turijn 1888) was een Italiaanse priester die tijdens zijn werk in Turijn in aanraking kwam met de trieste levensomstandigheden van de jongens. Op allerlei manieren (o.a. de bouw van opvanghuizen, overleg met werkgevers) probeerde hij het leven van de jongens te verbeteren.
In Nederland kent men veel Don Boscoscholen.
Of deze tekening een ontwerp is, is onbekend. De getekende console wekt wel die indruk.
Wellicht heeft Vos het beeld in opdracht van een school gemaakt.
41. Franciscus
Particulier bezit
Potloodtekening met bruintinten ingekleurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 23cm en breedte 28cm
Het vel is in drieën verdeeld. Op elk deel een tekening van een frontaal afgebeelde Heilige Franciscus staande op een console.
Deze tekeningen zouden wel eens voorstudies kunnen zijn geweest voor het beelden Franciscus met de zonnebloem en Franciscus met het Kruis (uit de collectie van het Museum Jacob van Horne te Weert).
42. Oosterse prinses
Particulier bezit
Tekening uitgevoerd in de marouflé techniek
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 23cm en breedte 15cm
De marouflé techniek is de techniek waarbij de schilder niet rechtstreeks op doek of paneel werkt maar schildert op papier (acryl/olieverf of aquarel papier) dat naderhand op een drager van bijv. MDF of hout wordt geplakt.
Een Oosterse prinses is “en profil” naar links uitgebeeld. De prinses heeft een spits gezicht, deels bedekt door een hoofddoek. Zij draagt een rijk versierde kroon. Haar kleding is kleurrijk. De achtergrond is donkerblauw geschilderd.
43. Maria, Jozef met Kind
Particulier bezit [1]
Tekening uitgevoerd in pastel krijt
Gesigneerd CH V ( de H in de C en de V in de H), gedateerd 28 maart 1944
Afmetingen: hoogte 32cm en breedte 48cm
Tekst onderaan:
Copie . van . het . verloren . gegane . schildery . by . het . bombardement . van . 6 . Dec . 1942 . welk . schildery . een . gedachtenis . was aange. (een regel)
boden . aan . myn . vriend . by. de . geboorte . van . zijn . oudste . zoon . Jan . Mathys . Hezemans . op . 23 . April . 1938 (een regel)
Op basis van de tekst onder de tekening is onderzoek gedaan:
Bombardement 6 december 1942 (Sinterklaasbombardement). [2]
De datum verwijst naar een bombardement op de Philipsfabrieken in Eindhoven.
De radiobuizenfabriek van Philips lag in het centrum aan de Emmasingel; de radiofabriek op het Strijp-S complex in het stadsdeel stratum.
Naast de gloeilamp werden er in massa radiobuizen vervaardigd. Ook nam het bedrijf deel aan de ontwikkeling van het radarsysteem.
Bij de Duitse inval in mei 1940 vielen de Philipsbedrijven ongeschonden in Duitse handen.
Gedurende de eerste tijd bestond het Duitse toezicht uit gematigde figuren. Begin 1942 veranderde dit. De nieuwe Verwalter maakte duidelijk dat Philips volledig moest werken voor de Duitse oorlogsdoelen. In 1942 liep het deel van de productie dat voor Duitsland bestemd was op tot 60%.
De geallieerden stelden plannen op om het industriecomplex van Philips te bombarderen. Op 6 december 1942 zou de aanval plaatsvinden. Zonder waarschuwing door luchtalarm werden de bewoners van Eindhoven om half een ’s middags opgeschrikt door een verschrikkelijk lawaai. De Royal Air Force voerde de aanval uit met 92 bommenwerpers die ruim 60 ton bommen uitgooiden op de binnenstad. De ravage op het Philipscomplex was groot, ook woningen en gebouwen werden vernield. Een aantal afzwaaiers vielen op de belangrijkste winkelstraat, de Demer, die vrijwel volledig afbrandde.
Er vielen direct 133 burgerdoden.
De familie Hezemans in de Demer.
In de Demer nummer 50 (nu 36-38) en 52 (nu 38A) waren in de Tweede Wereldoorlog de bedrijven van de familie Hezemans gevestigd. [3]
Hendricus Emelie Wilhelmus (geboren op 20 februari 1898) had er een kunsthandel en een lijstenfabriek. Hij was op 4 oktober 1924 gehuwd met Cornelia Antonia van den Donk (geboren op 16 oktober 1898 te Helmond). [4]
Johannes Henricus Alphons Joseph Hezemans (geboren op 29 maart 1896 te Eindhoven) had er winkel en was meubelmaker. Hij was op 16 februari 1922 te Eindhoven gehuwd met Anna Maria Gosen (geboren op 22 maart 1898 te Oss). [5]
De panden werden bij het bombardement vernietigd. [6]
De tekening van Charles Vos
Charles Vos vermeldde onder de tekening het bombardement van 6 december 1942. Het originele schilderij, vrijwel zeker niet van de hand van Charles Vos, zou hierbij verloren kunnen zijn gegaan. Jan Matthijs Hezemans geboren op 23 april 1935 is teruggevonden in het bevolkingsregister.[7] Helaas zijn (nog) geen gegevens van zijn ouders gevonden.
Zou de vader een van de boven vermelde zakenlui zijn?
Hendricus Hezemans zou als kunsthandelaar en lijstenmaker beeldhouwer Charles Vos gekend kunnen hebben. Hij trouwde in 1924. Jan Matthijs wordt onder tekening vermeld “als oudste zoon”. Waren er oudere kinderen (meisjes)? Of werd na elf jaar huwelijk het eerste kind geboren; voor die tijd onwaarschijnlijk.
Johannes Hezemans huwde in 1924. Als meubelmaker zal hij geen contact gehad met Vos, maar wellicht wel via zijn buurman. Ook kan hier dezelfde vraag gesteld worden als bij zijn buurman over de gezinssamenstelling.
Hopelijk kan door nader onderzoek nog duidelijkheid komen.
Centraal in de tekening is het Kindje Jezus ‘en face’ afgebeeld met op zijn vooruit gehouden linkerhand de wereldbol, terwijl hij met zijn andere hand een zegenend gebaar maakt. Zijn blik is devoot naar beneden gericht. Hij wordt geflankeerd door zijn Moeder (aan zijn rechterzijde) en Vader (aan zijn linkerzijde). De ouders zijn “en profile” afgebeeld, biddend met gevouwen handen en hun blik gericht op hun Zoon.
foto: Zwanenburg
[1] Emails Ab Zwanenburg, 28-29 juni en 13 juli 2018
[2] Deze paragraaf is gebaseerd op:
Schippers Hans, 75 jaar Sinterklaasbombardement 1942-2017, Eindhoven 2017
[3] http://www.ihesm.com/eindhoven1934/cent/#deme (juni 2018)
[4] https://www.openarch.nl (juli 2018) en http://www.rhc-eindhoven.nl (juli 2018) en http://www.ihesm.com/eindhoven1934/cent/#deme (juni 2018)
[5] https://www.openarch.nl (juli 2018) en http://www.rhc-eindhoven.nl (juli 2018) en http://www.ihesm.com/eindhoven1934/cent/#deme (juni 2018)
[6] http://www.ihesm.com/eindhoven1934/cent/#deme (juni 2018)
[7] https://www.openarch.nl (juli 2018)
44. Skeletstudie
Skelet
Rijksacademie voor beeldende kunst in Amsterdam
Niet gesigneerd, niet gedateerd [rond 1915]
Skelettekening van achteren, in schema voor de proporties, met aantekeningen. [1]
Door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog moest Vos zijn studie in Antwerpen afbreken. Hij zette zijn studie voort aan de Rijksacademie voor beeldende kunst in Amsterdam.
[1] Data.collectienederland.nl, oktober 2018, identificatie 9490, Rijksacademie voor beeldende kunsten. inv. nr 9489
45. Man met stok
Man met stok
Rijksacademie voor beeldende kunst in Amsterdam (Inv. nr 9489)
Gesigneerd Vos (rechtsboven), niet gedateerd [rond 1915]
Mannelijk model, een lendedoek dragend, staat met een stok in de linkerhand iets naar rechts. [1]
Door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog moest Vos zijn studie in Antwerpen afbreken. Hij zette zijn studie voort aan de Rijksacademie voor beeldende kunst in Amsterdam.
[1] Data.collectienederland.nl, oktober 2018, identificatie 9489, Rijksacademie voor beeldende kunsten.
46. Perspectiefstudie
Perspectieftekening van een obelisk
Rijksacademie voor beeldende kunst in Amsterdam
Niet gesigneerd, niet gedateerd [rond 1915]
Afmetingen: hoogte 48,2cm en breedte 64,3cm
Een tekening van een obelisk. [1]
Door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog moest Vos zijn studie in Antwerpen afbreken. Hij zette zijn studie voort aan de Rijksacademie voor beeldende kunst in Amsterdam.
[1] Data.collectienederland.nl, oktober 2018, identificatie 9491, Rijksacademie voor beeldende kunsten.
47. Heildronk priesterwijding
Particulier bezit (Collectie Peters Smeets)
Pen, zwarte inkt
Gesigneerd CH.V. (midden onder), gedateerd 1943
Afmetingen: hoogte 21cm en breedte 18cm
Waarschijnlijk stelt deze tekening het feest voor na een priesterwijding.
Centraal in de afbeelding staat de pas gewijde priester met de gespreide armen omhoog. Rondom hem de gasten die een toost uitbrengen. Een aantal hebben een glas in hun hand en vrijwel iedereen is weergegeven met geopende mond (toost of zang). Vooraan rechts staat een tafel met flessen drank en glazen.
Bovenaan zijn een viertal engelen afgebeeld die een bloemenkrans, die aan de buitenzijden afhangt, vasthouden. Tussen de twee centrale engelen is de kelk afgebeeld, het teken van de wijding.
Wie de gewijde priester is, is niet bekend. Wellicht is het Lor Collijn (geboren Gulpen 18 maart 1917 – overleden Houthem 22 november 1994) die gewijd werd op 28 februari 1943. Hij behoorde tot de orde van de Montfortanen. Na de Tweede Wereldoorlog was hij tot 1969 werkzaam in Indonesië, bij terugkeer in Nederland was hij tot 1993 pastoor te Holset. [1]
48. Willem den Breejen (schoonvader Charles Vos)
Particulier bezit (Collectie Peters Smeets)
Pentekening (ets)
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 21 cm en breedte16cm
Hij overleed op 81-jarige leeftijd op 19 juni 1935 te Amsterdam.
Hij heeft zijn schoonvader “en face” afgebeeld met zijn blik ietwat naar links gericht. Hij heeft een ruige baard met snor en draagt op zijn hoofd een pet.
49. Den Breejen (schoonmoeder Charles Vos)
Particulier bezit. (Collectie Peters Smeets)
Pentekening (ets)
Gesigneerd ChV (links onder), niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 21cm en breedte 16cm
Hij heeft zijn schoonmoeder “en face” met haar blik ietwat naar links gericht.
50. Serie van vier ansichtkaarten
Particulier bezit
Carte Postale
Pen, aquarel
Afmetingen: hoogte 14cm en breedte 9cm
Nicolaas Alberts (1847-1928) had een boekdrukkerij, -binderij en uitgeverij in Kerkrade en drukte veel schoolboeken voor Rolduc. Zijn beide zoons, Karel Alberts (1885-1931) en Frans Alberts (1876-1959), werkten in het bedrijf van hun vader. Het contact tussen de familie Alberts en de familie Vos is waarschijnlijk tot stand gekomen door relaties in de zakelijke sfeer. Beide families hadden een boekdrukkerij, -binderij en uitgeverij. De zonen Alberts en Charles Vos hebben alle drie op Rolduc gezeten, maar er is een leeftijdsverschil van resp. 8 en 3 jaar tussen de broers en Charles. Kennismaking op Rolduc ligt daardoor minder voor de hand.
|
Kaart |
1. Twee deftige dames met moeder en twee kinderen |
2. Een deftige dame die wegloopt bij een gezin (vader, moeder en twee kinderen) |
|
Afbeelding |
52550a |
52550b |
|
Gesigneerd |
C V (ineen) |
CHVos (ineen) |
|
Poststempel |
nvt |
Antwerpen/Anvers 21 IX 191[1] Kerkrade 27.911.2-3N |
|
Adressering |
Leeg alleen een aanzet met de letter M |
Den Weld Heer Karel Alberts Markt Kerkrade Nederl. Limburg |
|
Postzegel |
2X 1C (België) |
|
|
Opmerkingen |
Carte Postale doorgestreept, verandert in Drukwerk |
|
|
Tekst |
Charles Vos (dwars) |
|
|
Kaart |
3. Vier gezichten van mannen naast elkaar |
4. Vier gezichten van mannen naast elkaar |
|
Afbeelding |
52550c |
52550d |
|
Gesigneerd |
Ch. Vos 1911 |
CH V (ineen) |
|
Poststempel |
Antwerpen/Anvers 21-22 IX 19[11] Kerkrade 27.9.11.2-3N |
Maastricht 30.12.11.9.10N |
|
Adressering |
Den Weld Heer Frans Alberts Markt Kerkrade Nederl. Limburg |
Den Weld Heer Alberts en familie Markt Kerkrade |
|
Postzegel |
2X 1C (België) |
2,5 C (Nederland) |
|
Opmerkingen |
Carte Postale doorgestreept, verandert in Drukwerk |
Briefkaart |
|
Tekst |
Charles Vos (dwars) |
Ontvangt Vele gelukwenschen voor ’t nieuwe jaar voor u en uw familie. Hoogachtend Charles Vos en Familie (dwars) |
De ansichtkaarten:
1.Twee deftige dames met moeder en twee kinderen
Twee deftige dames zijn hautain afgebeeld. De ene draagt een lang bruin kleed met daarover een bruin jasje met een blauwe kraag. Zij is ruggelings afgebeeld en spreekt een voor haar staande volkse jongen (met hond) verwijtend toe met een opgestoken hand. De andere vrouw met lang blauw kleed met daarover een blauw jasje met een rode kraag met zwarte stippen loopt op de jongen toe. Beide dames dragen een hoed en hebben schoenen met hoge hakken. Rechts staan een betreurende moeder met naast haar haar andere zoon. Zij kijken met afgrijzen naar het tafereel van de beide dames met de jongen.
2. Een deftige dame die wegloopt bij een gezin (vader, moeder en twee kinderen)
Aan de rechterzijde loopt een deftige hautaine ogende vrouw het beeld uit. Ze draagt een lang blauw kleed, een bruin schoudertasje, een hoed en schoenen met hoge hak. Achter haar loopt haar kleine hondje, met een blauwe strik in de staart. De vrouw loopt met “haar neus in de wind” weg. Op de achtergrond is een volks gezin uitgebeeld. Links van de gezette moeder staat “en profil” haar dochter. Met beide armen wiegt de moeder haar andere kind. Naast haar “en face” staat haar echtgenoot ietwat doorgezakt in de benen. Hij heeft zijn handen in zijn zakken en rookt een pijp. De ouders kijken met afgrijzen naar de “kakmedam”.
3. Vier gezichten van mannen naast elkaar
Vos heeft in zijn karakteristieke stijl vier typische mannengezichten afgebeeld. De linker (met snor en pijp en groene pet) kijkt indringend naar de tekenaar. De man naast hem (met sigaret in de mond en een zwarte pet) kijkt met spleetogen in dezelfde richting als zijn buurman. De derde man (met baard, snor en hoed) kijkt recht vooruit. De meeste rechtse man staat gedraaid ten opzichte van de andere mannen.
4. Vier gezichten van mannen naast elkaar
In een zwarte kleur heeft Vos vier gezichten van mannen naast elkaar afgebeeld. Er is geen enkele interactie tussen de mannen. De enige overeenkomst tussen hen zijn hun lange haren. De linker richt zijn noeste blik naar rechts. De tweede is “en profile” met zijn blik naar boven gericht afgebeeld. De derde kijkt boos met zijn blik naar links gericht. De laatste man kijkt boos recht vooruit.
ansichtkaart 1 ansichtkaart 2
ansichtkaart 3
ansichtkaart 4 (foto's eigenaar)
51. Mathias als OrpheusIn het tijdschrift Erts [1] staat een bijdrage van Mathias Kemp met de titel De hemelbespieder. [2]
In het artikel is een tekening van de hand van Charles Vos opgenomen getiteld “Mathias en Orpheus”. De tekening is met potlood gemaakt. Centraal is Mathias Kemp uitgebeeld omringd door dieren en planten.
foto: Erts 1927
[1] Binnendijk D. en H. Scholte, Erts, Letterkundige almanak voor het jaar 1927, uitgeverij Van Looy te Amsterdam[2] Blz 183-193
52. Tekening van de blinde ziener Tiresias
Tekening in boek [1]
Potlood
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1941]
Koning Oedipus is een tragedie van de oud-Griekse tragediedichter Sophocles. In het toneelstuk poogt Oedipus, koning van Thebe, te achterhalen wie de moord op koning Laios heeft gepleegd en ontdekt dat hijzelf de schuldige is.
Een tiental jaar vóór de actie van het stuk begint, werd Oedipus door de inwoners van Thebe aangesteld als hun koning, uit dank omdat hij de stad had bevrijd van de Sfinx, een bloeddorstig monster dat de inwoners en de bezoekers belaagde. Kort dáárvoor was de voormalige koning Laius op reis vermoord, en daarom kreeg Oedipus ook de hand van de koningin-weduwe Iocaste aangeboden.
Nu bedreigt een nieuw onheil de welvaart en de voorspoed der Thebanen: de pest zaait dood en verderf in de stad. Wanneer het stuk begint is het wanhopige volk naar Oedipus' paleis gekomen met de smeekbede hen uit de ellende te bevrijden, zoals hij dat vroeger nog heeft gedaan. Het blijkt dat Oedipus hun verzoek heeft voorzien: net op dat ogenblik keert zijn zwager Creon, de broer van zijn vrouw Iocaste, terug van een bezoek aan het orakel van Apollo, met de heuglijke tijding dat het gevaar zal wijken, wanneer de nog steeds voortvluchtige moordenaar van koning Laius zal opgespoord en gestraft worden.Oedipus gaat onmiddellijk tot de actie over. Het verbaast hem dat de moordenaar nooit eerder werd opgespoord: wie zijn voorganger Laius uit de weg ruimde, heeft het misschien ook wel op zíjn leven gemunt. Tijdens het onderzoek ontbiedt Oedipus de blinde ziener Tiresias. Met tegenzin noemt de wijze profeet na veel aandringen Oedipus zelf als de moordenaar van Laius. [2]
Op zondag 23 maart 1941 werd in Rolduc de Griekse tragedie van Sophocles “Oedipus Rex” uitgevoerd in aanwezigheid van priesters, leraren en honderden (oud)studenten. In het jaarboek werd daar verslag van gedaan. Charles Vos had ter illustratie van dit artikel een tekening gemaakt van de blinde ziener Tiresias.Tijdens de voorstelling maakte Charles Vos tekeningen van de hoofdrolspelers [3] De locatie van de tekeningen is onbekend.
53. Tekening Roda Tinitati Dicata
[1] Zondag „Laetare”, 23 Maart. Sophocles OEDIPUS REX. DE OEDIPUS-SAGE. Rolduc's jaarboek, jrg. 21, 1941 blz 98
[3] Limburger Koerier, 26 maart 1941
Tekening op de voorzijde van een boek [1]
Tekening in inkt
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1947]
Tekst:
Roda Tinitati Dicata
19 47
Avspice Deo
Charles Vos heeft een tekening gemaakt, die geplaatst werd op de voorpagina van het jaarboek 1947.
De vertaling van de tekst: “gewijd aan de drie-eenheid”, “kijk naar God”.
Onder de tekst Roda Tinitati Dicata staat de tekening. Centraal een priester gekleed in een priestergewaad. Naast hem, links en rechts, staat een wapenschild dat hij elk met een hand vasthoudt. Aan beide buitenzijden staat een student van Rolduc die ook het schild vasthoudt. Het rechterschild is het wapen van de provincie Limburg; het linker (waarschijnlijk) een kerkelijk wapen.
Onder deze afbeelding staat in een cirkel de toren van het klooster Rolduc. Links “19” en rechts “47”. Onderaan de tekst Avspice Deo.
[1] Omslag Rolduc’s jaarboek 1947
54. Ontwerptekening voor een monument met twee bisschoppenRHCL Maastricht (GAM 571)
Tekening met potlood, pen en penseel in kleuren
Gesigneerd Ch. Vos (rechtsonder), niet gedateerd [omstreeks 1935]
Waarschijnlijk betreft deze tekening een ontwerp voor een uit te voeren monument in Maastricht. Het monument heeft een drietal treden. Aan de linkerzijde zijn twee treden, waarvan de bovenste met een hoge opstap. Vanaf ongeveer een derde deel zijn het drie treden waarna de bovenste geen vervolg krijgt. Naar de rechterzijde toe zijn de twee treden met een afbuiging naar voren. Aan beide uiteinden staat een kolom met aan de voorzijde een wapenschild. Op de linkerkolom staat het stadswapen van Maastricht. Centraal zijn twee bisschoppen afgebeeld. Rechts is knielend op de hoogste trede een bisschop uitgebeeld die met zijn linkerhand de bisschopsstaf vasthoudt. In zijn andere hand houdt hij de rechterhand van de naast hem staande bisschop vast, die hij kust. Deze bisschop wijst met zijn vrije hand naar de rechterkant. Aan beide zijden van het monument staan struikjes.Is de knielende bisschop Servaas, die de weg naar Maastricht gewezen wordt? Of dit ontwerp ooit uitgevoerd is, is zeer twijfelachtig.
foto: RHCL (GAM 571)
55. Ex libris Jeanne Vos
Particulier bezit
Gekleurde tekening met pen
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afm.: 20cm bij 16cm
Een tekening bestaande uit twee delen gescheiden door de tekst “ex libris Jeanne Vos”.
Aan de linkerzijde staat een vrouw “en profile” naar links. Zij wordt boos belaagd door een groep van zeven personen (vooraan vijf vrouwen en achteraan twee mannen). Een van de vrouwen heeft een kukelende haan met beide handen vast die ze naar de belaagde vrouw richt. De vrouwen schreeuwen teksten naar deze vrouw. Rechts vooraan staat een kind met afgewende blik. Zij heeft een gans in haar handen die kwaakt richting de belaagde vrouw.
In de onderste tekening staat een meisje (deels buiten het kader) “en profile” naar links. Zij kijkt naar een voor haar staand vretend varken. Links en rechts van het meisje staat een vrouw. Beiden zijn slechts gedeeltelijk afgebeeld. Hun beider blik is gericht op het meisje.
De tekening is een ex libris voor Jeanne Vos, de zus van Charles Vos (Maastricht 13 oktober 1924 - 26 januari 1979).
Waarschijnlijk is de tekening gemaakt in de Antwerpse tijd (1909-1914). In deze periode heeft hij meerdere soortgelijke tekeningen gemaakt, veelal postkaarten.
foto's : eigenaar
56. Portret Jeanne Vos
Particulier bezit
Potloodtekening
Gesigneerd en gedateerd Papa 3 Febr. 1932
Tekst in ander handschrift Jeanneke Vos
Het gezicht van Jeanne is “en face” weergegeven. Ze heeft krullend lang haar.
57. Portret kinderen Charles Vos
Particulier bezit
Potloodtekening
Niet gesigneerd, niet gedateerd [rond 1930]
De kinderen Vos:
zoon Jacques (16 juli 1920 - 2 juni 1992) (links onder op de tekening)
dochter Fien (18 augustus 1922 - 24 december 1998) (rechts onder op de tekening)
dochter Jeanne (13 oktober 1924 - 26 januari 1979) (centraal boven de tekening)
Rechts in het midden staat ook nog een hoofdje (dun getekend)
58. Ontwerpschetsen voor Kaïn
Particulier bezit
Potlood op papier
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 17cm en breedte 10cm
In 1917 nam Charles Vos deel aan de Prix de Rome aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten te Amsterdam. Na geslaagd te zijn voor de proefkamp werd hij samen met Ernst B. Baay toegelaten tot de eindkamp. Deze eindkamp had als thema “Kaïns vlucht”. Vos maakte eerst een aantal ontwerpschetsen op papier. Vervolgens een voorstudie gips en tenslotte het beeld dat aan de jury overhandigd werd. De jury kende Charles Vos de Prix de Rome toe.
59. Ex Libris Ch. Vos
Tekening
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Aan de rechterzijde zijn drie personen (vrouw-man-vrouw) “en face” ten voeten uit staande afgebeeld. Vooraan links een man met naast hem twee kinderen. De man trekt een van de kinderen aan zijn oor. Bovenaan de tekst EX- LIBRIS CH.(ineen) VOS.
60. Menukaart
Particulier bezit
Gekleurde inkt
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1942]
Afmetingen: hoogte 20cm en breedte 26cm [1]
Op 20 oktober 1942 trouwen Henk van der Linden (5 januari 1917 – 24 juli 1970) met Helene Dassen (5 september 1917 – 23 februari 1970). De kaart is in twee gedeelte. Op het linker deel staan de handtekeningen van de gasten. Op het rechter deel staat een tekening van Charles Vos. Een man is ten voeten uit staande gekleed in een winterjas met bontkraag afgebeeld. Aan zijn linkerzijde staat een koffer. In zijn linkerhand voor zijn borst houdt hij een aktetasje (de trouwakte?). In zijn rechterhand heeft hij een tasje met hengsels.
Rechts boven de tekst MENU (van boven naar beneden geschreven) en PAPA.
[1] Boogard, Jac van den (redactie), Charles Vos beeldhouwer 1888-1954, Maastricht 2023, blz. 233
_________________________________________________________
* 1Paulussen Charles Vos 1888-1954, tentoonstelling 13-11-1994 tot en met 29-01-1995, Gemeentemuseum voor Religieuze Kunst Jacob van Horne, Weert 1994
* 2 Paulussen, Charles Vos, beeldhouwer te Maastricht, Maastricht 2002 (CD-rom)