DefaultCms2CmsCategory (310)
BORSTBEELD P. DEBIJE (voormalige Gemeentelijke HBS)
Gemeentelijke H.B.S. Maastricht
Adres: Helmstraat 3, Maastricht; leter verhuisd naar Eenhoornsingel 100, 6216 CW Maastricht
Huidige locatie: onbekend
In 1939 werd het 75-jarig bestaan van de H.B.S. gevierd. Het officiële gedeelte bestond uit een feestelijke herdenkingsbijeenkomst in de Redoute, gevolgd door een receptie. Er verscheen een gedenkboek.
Het comité van oud-leerlingen bereikte het bericht dat prof. Debije in verband met de internationale toestand niet aanwezig kon zijn om de onthulling van zijn bronzen borstbeeld in de hal van de H.B.S. bij te wonen.
De onthulling werd uitgesteld tot november.[1]
Op 9 november 1939 werd in het stadhuis van Maastricht het bronzen beeld van Debije onthuld in aanwezigheid van Burgemeester en Wethouders van Maastricht, de voorzitter en de leden van het huldigingscomité en prof. Debije met zijn moeder.
Schaepkens van Riemst, als voorzitter van het huldigingscomité, sprak een feestrede uit. Hij ving aan met de zin "een volk, dat zijn grote mannen eert, eert zichzelf". Hij bedankte vervolgens allen die hun medewerking aan de tot stand komen van het beeld hadden verleend, met een speciaal woord van dank aan de maker Charles Vos. Daarna schetste hij de levensloop van Debije. Na de toespraak droeg hij het beeld over aan de burgemeester.
Nadat de burgemeester had gesproken en prof Debije dankwoorden tot allen had gericht, begaven allen zich naar de Gemeentelijke H.B.S., waar in aanwezigheid van alle leerlingen, een tweede borstbeeld, dat in de H.B.S. geplaatst zal worden, werd overgedragen.[2]
Bij deze gelegenheid sprak hij op de speelplaats de verzamelde leerlingen in onvervalst Maastrichts toe en hiels 's avonds voor genodigden een lezing in de Dominikanerkerk over het meten van afstanden in moleculen. [3]
Een tweede exemplaar is in de Stadhuis te Maastricht (apart artikel)
[1] Smeets, de Gem. H.B.S. gedurende de jaren 1939-1960 in Van Atheneum tot Lyceum, Maastricht 1964, blz. 153-155
[2] Prof Debije gehuldigd. Onthulling van borstbeeld voor de gemeente Maastricht, Het Vaderland, staats- en letterkundig nieuwsblad, 9 november 1939 (avondeditie)
[3] Smeets, de Gem. H.B.S. gedurende de jaren 1939-1960 in Van Atheneum tot Lyceum, Maastricht 1964, blz. 153-155
Published in
DefaultCms2CmsCategory
BORSTBEELD FREDERIK HENDRIK (Kazerne Blerick (Venlo)
Bronzen borstbeeld Frederik Hendrik, 1936
Adres: Garnizoenweg 3, Blerick Venlo
Vanwege de herontwikkeling van het kazerneterrein is het beeld met sokkel tijdelijk van zijn plek gelicht en in de opslag geplaatst, in afwachting van herplaatsing elders op het terrein. [1]
Het kazernecomplex werd op 3 november 1913 in gebruik genomen door de mannen van de 2e Regiment Infanterie. De kazerne werd gebouwd op de plaats van het voormalig Fort Sint-Michiel. Van 1913 tot 1934 had de kazerne geen naam. Pas op 24 december 1934 kreeg ze de naam Frederik Hendrik. [2]
Bronzen bustee rechthoekige sokkel van gemetselde bakstenen (met een tweetal treden)
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1939]
Van 1913 tot de meidagen van 1940 werd de kazerne bewoond door het uit twee bataljons bestaande 2e Regiment Infanterie.
Gedurende de 2e Wereldoorlog waren er Duitsers gelegerd en ook na de oorlog, toen Duitse krijgsgevangenen ingezet werden voor het ruimen van mijnen.
In november 1946 kwam de infanterie terug, waarna de kazerne gebruikt werd voor opleidingen voor eenheden van 2, 6 en 11 RI. In 1950 werden deze regimenten omgedoopt in Limburgse Jagers. Tevens werden er Stoottroepers opgeleid en was er een rijopleiding.
Vanaf 1967 tot de opheffing was het rijopleidingscentrum, dat onder de naam Rijschool Venlo door het leven ging, de hoofdbewoner. De rijschool sloot in 2002.
De kazerne werd in 2006 aan de gemeente Venlo verkocht en ligt op een uiterst gewilde plek pal tegenover de stadskern van Venlo op de andere Maasoever. De afgelopen jaren zijn er meerdere plannen bedacht voor het Kazernekwartier. Het zal een "leisure-bestemming krijgen". Er zijn plannen voor een nieuw stadion van VVV, alsmede wordt de bouw voorzien van bioscopen, hotels en een casino. Zekerheid hieromtrent is er nog niet. [3]
Het grootste gedeelte van de Frederik Hendrikkazerne is op dit moment in gebruik door allerlei afdelingen en diensten van de gemeente Venlo, in afwachting van de voltooiing in 2013 van het nieuwe stadhuis.[4]
Op 9 januari 1939 werd in de kazerne te Blerick het 125-jarig bestaan van het 2e regiment infanterie gevierd.[5]
Onder voorzitterschap van burgemeester Berger vormde zich een comité uit bewoners om het Regiment door het aanbieden van een cadeau, een blijvend bewijs te geven van medeleven. Dankzij de ruime bijdragen die binnenkwamen, werd het comité in staat gesteld haar plannen te verwezenlijken. Op 11 januari 1939 werd op het stadhuis een delegatie van het Regiment ontvangen.
Aan Charles Vos werd de opdracht gegeven om dit beeld te vervaardigen. Een bepaald bedrag werd nog gereserveerd om aan de onthulling van het borstbeeld een feestelijk cachet te geven.[6]
Het borstbeeld zou geplaatst worden toen de gebeurtenissen in 1940 het raadzaam maakten het beeld te doen onderduiken. In juli 1948 werd het beeld aan garnizoenscommandant luitenant-kolonel A.J. Lamberti ter beschikking gesteld. [7]
Het kreeg een standplaats bij de ingang van de kazerne op het binnenplein.[8]
Frederik Hendrik (Delft, 29 januari 1584 - Den Haag, 14 maart 1647), prins van Oranje, graaf van Nassau, werd geboren als enige zoon uit het huwelijk van Willem van Oranje en Louise de Coligny. Hij volgde in 1625 zijn halfbroer Maurits op als stadhouder. Als opperbevelhebber (kapitein-generaal) van het leger gaf hij, evenals Maurits, voorkeur aan het belegeren van steden boven veldslagen, aangezien de Spaanse infanterie nog altijd zeer geducht was. In de jaren '30 van de 17e eeuw was die in de Zuidelijke Nederlanden zelfs sterker dan ooit. Vanwege zijn vele succesvolle belegeringen kreeg hij de bijnaam '"tedendwinger".
In Limburg is hij vooral bekend vanwege zijn veldtocht langs de Maas. In 1632 viel Opper-Gelre in zijn handen door de inname van de steden Venlo en Roermond. Vervolgens trok op naar Maastricht. Een bestorming van de stad mislukte, maar na een beleg van zes weken maakte Frederik Hendrik zich in september 1632 toch meester van deze belangrijke stad.
Kort na deze overwinningen zou Frederik Hendrik overwogen hebben om Brussel aan te vallen, maar tot vaste plannen is het nooit gekomen en hij bleef tot november in Maastricht.[9]
Op een rechthoekige sokkel van gemetselde bakstenen (met een tweetal treden) is de bronzen buste van Frederik Hendrik geplaatst. Hij is afgebeeld in zijn wapenuitrusting. Aan de voorzijde is een plaats bevestigd met bovenaan een bronzen wapen omgeven door een bloemversiering. Daaronder de tekst:
HULDEBLIJK VAN DE
BURGERIJ VAN VENLO
AAN HET
2e REGIMENT INFANTERIE
BURGERIJ VAN VENLO
AAN HET
2e REGIMENT INFANTERIE
BIJ DE HERDENKING
VAN HET
125 JARIG BESTAAN
9 JANUARI 1939
beeld op de oorspronkelijke locatie
foto: gemeente Venlo
Charles Vos aan het werk aan het beeld
[1] Email van de Gemeente Venlo, 23 november 2011; beeld staat nu in de Luif (Blericanam.nl) (niet gecontroleerd)
[2] Wikipedia, september 2010
[3] zie voetnoot 1
[4] www.jeoudekazerne.nl, oktober 2011
[5] De jubileerende Koninklijke Landmacht, Het Vaderland, staats- en letterkundig nieuwsblad, 10 januari 1939 ochtendeditie)
[6] De Nieuwe Koerier, 10 januari 1939
[7] Limburgs Dagblad 16 juli 1948
[8] Westerhuis, Frederik Hendrik kazerne 1913-1988, Venlo 1988
[9] Wikipedia, september 2010
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Maria, Koningin van de Vrede (Parallelweg, Amstenrade)
Parallelstraat t.o. nr 65, 6436 BP Amstenrade
Steen
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1945]
De bewoners van Amstenrade wilden Maria bedanken voor haar steun tijdens de oorlogsjaren.
Charles Vos werd gevraagd een beeld van Maria als Koningin van de Vrede te willen ontwerpen. De eerste steenlegging vond plaats op 8 september 1945. Een tweetal gedenkstenen werden ingemetseld.
Steen rechts : eerste steen gelegd VIII-IX MCMXLV
Steen links: geschonken door de inwoners
Op een van bakstenen gemetselde vloer, met opstaande rand aan de buitenzijden, is op een gemetseld muurtje aan de achterzijde, dat afgedekt is met een marmeren plaat waarop het Mariabeeld geplaatst is. Achter het beeld is een gemetselde muur die naar boven taps toe loopt. De rand bestaat uit de rij natuurstenen boven afgesloten met een sluitsteen. In deze muur zijn de twee eerder vermelde gedenkplaten geplaatst.
Maria, ten voeten uit, is staande op een console afgebeeld. Op de console is aan beide zijden naast haar voeten een tekst ingekrast.
Rechts voor de toeschouwer:" bescherm ons"
En links: "koningin van de vrede"
Zij draagt op haar hoofd een kroon met aan de voorzijde een zespuntige ster met naar beneden gerichte stralen. Maria draagt over haar kleed, waarvan de kleur vervaagd is, een openvallende, geploooide blauwe mantel die van voren is vastgemaakt met een broche. In haar linkerhand houdt zij een scepter voor haar lichaam vast. In haar naar boven gerichte rechterhand houdt zij ter hoogte van haar gezicht de vredesduif vast.
Ontwerptekening Maria, Koningin van de Vrede [1]
Particulier bezit
Papier (soort boterhammenpapier)
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1945]
Het ontwerp en het definitieve beeld zijn op een aantal details na identiek. Bij de definitieve versie valt de mantel verder open en is meer geplooid. De ceintuur om het kleed ontbreekt bij het beeld. Tenslotte wijkt de constructie van de console af.
foto: eigenaar tekening
[1] Particuliere collectie, Breda
Published in
DefaultCms2CmsCategory
BERG EN BOSCH (BILTHOVEN)
Adres: (voormalig sanatorium) Berg en Bosch, Prof. Bronkhorstlaan 10, 3723 MB Bilthoven
In opdracht van de Katholieke Arbeidsbeweging werd het sanatorium Berg en Bosch te Bilthoven gebouwd. De eerste steenlegging vond op 3 februari 1932 plaats en het gebouw werd in juli 1933 in gebruik genomen.
Geneesheer-directeur was Dr. W. Bronkhorst. De verpleging werd verzorgd door de zusters Dominicanessen die in het Zustershuis op het complex werden gehuisvest.
In 1960 werd het gebouw in gebruik genomen als algemeen ziekenhuis. In 1980 kwam er een einde aan de samenwerking met de Katholieke Arbeidsbeweging. Als Medisch Centrum Berg en Bosch werden andere vormen van gezondheidszorg ontwikkeld. In 1993 volgde een faillissement.
De oorspronkelijke gebouwen van het voormalig sanatorium zijn voor het merendeel nog bewaard gebleven. Dit geldt ook voor de meeste kunstwerken. [1]
De kunstwerken in en aan het gebouw getuigen van religiositeit en van diepe verbondenheid van de arbeidsbeweging met God en met de Kerk. Naast Charles Vos leverde ook een andere Maastrichtenaar, Henri Jonas, kunstwerken (glas-in-lood) voor het gebouw. [2]
Herwonnen levenskracht
Hoogreliëf van geglazuurde tegels
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1932-1933]
Vanaf de Bronkhorstlaan ligt schuin tegenover het hoofdgebouw het voormalige economiegebouw. Op de voorgevel bevindt zich een hoogreliëf van geglazuurde tegels gemaakt door Charles Vos. Het is een voorstelling van Herwonnen Levenskracht, de naam die de Katholieke Arbeidsbewging had gegeven aan haar instelling ter bestrijding van de tuberculose. Links en rechts zijn twee zieke arbeiders afgebeeld in zittende en halfliggende houding. Zij worden ondersteund door liefdezusters, hun blik devoot naar de hemel gericht. In het midden staat de derde arbeider, een vitale kerel, met de armen wijd gespreid: hij heeft de ziekte overwonnen. Het hoofd is licht naar boven gericht, alsof hij de nieuwe levenskracht inademt. Linksboven staat de zon als bron van nieuwe vitaliteit. Een aantal zwarte zonnebloemen versterkt de zonnesymboliek. Alle elementen van de stichting Herwonnen Levenskracht zijn in dit reliëf samengebracht: de genezing van de zieken, de gerichtheid op de arbeiders en de roomskatholieke signatuur van de instelling. Door de expressieve kleuren en het lijnenspel is een reliëf ontstaan dat sterk contrasteert met de architectuur van het economiegebouw. In dit opzicht valt het werk enigszins uit de toon in vergelijk met de werken van de andere kunstenaars. [3]
foto: De Biltse Grift, september 1993
In het Bouwblad (zie vorige noot) werd een recensie opgenomen van Jan Beerends.
“Volkscher en daarom uitbundiger is het werk van Charles Vos, die in den gevel van het economiegebouw een groot reliëf in gebakken en geglazuurd aardewerk vervaardigde, symboliseerende den naam der stichting: "Herwonnen Levenskracht". Te midden van zwaar bloeiende zonnebloemen staat een jonge arbeider, de armen gestrekt naar het licht, den mond half geopend om de nieuwe levenskracht in te ademen. Rechts en links van deze staande figuur staan twee verpleegden afgebeeld in half liggende, half zittende houding, ondersteund door liefdezusters. Het tafereel dat in sterke, expressieve kleuren is uitgevoerd, vertoont die barokke oversteigering der gevoelens, die het een theatrale bewogenheid verleent. Wij merken hierbij op, dat wij het woord theatraal hier niet gebruiken in ongunstigen zin, doch eenvoudig als kenmerk van het barokke levensgevoel dat zich in de werken van Vos en van menig ander modern kunstenaar wederom baan breekt. Het gevaar, dat het pathos de innerlijke kracht ondermijnt, is hier zeker niet denkbeeldig, wij wezen hier reeds op in onze afzonderlijke beschouwing over den beeldhouwer Charles Vos, enkele maanden geleden. Ondanks deze bezwaren, die overigens meer een verdere ontwikkeling in deze richting gelden, achten wij dit een zeer geslaagd werkstuk, dat ook decoratief uitstekend werkt en het ten opzichte van den muur prachtig "doet".”
Mantelmadonna
Een hoogreliëf van geglazuurd aardewerk
Gesigneerd CH. VOS, niet gedateerd [1932-1933]
Het eigenlijke sanatorium kende een gebouw met meerdere verpleegafdelingen. Aan de rechterzijde was het Jozefpaviljoen (de mannenafdeling) en links het Mariapaviljoen (voor vrouwen). De weg naar het kinderpaviljoen was rechtuit de lange gang door. Rechts washet Tarcisiuspaviljoen voor jongens, en links het Imeldapaviljoen voor meisjes. Daar, aan het einde van de gang, op de splitsing naar de beide kinderafdelingen, is een hoogreliëf van geglazuurd aardewerk van de hand van Charles Vos, een zogenaamde "mantelmadonna". [4]
In de Middeleeuwen werden rampen, zoals ziekte en oorlog, beschouwt als een wilsuiting van God. De mensen konden zich onder bescherming stellen van een heilige of nog beter Maria zelf. [5]
Maria is centraal afgebeeld in een wit kleed. Met haar gespreide armen houdt zij een blauwe mantel open, die met een gesp bovenaan is vastgemaakt. Onder deze mantel biedt zij bescherming aan een zevental kinderen. Aan haar rechterzijde staan vier kinderen, aan de andere zijde drie. De twee middelste kinderen hebben zich aan Maria vastgeklampt. De anderen hebben een arm omhooggericht naar Maria. De blik van alle kinderen is omhoog gericht naar Maria die de kinderen aankijkt.Aan de bovenzijde op de wolken zijn een zestal engelenkopjes aangebracht (drie links en drie rechts). Ook hun blik naar Maria gericht.
Foto: De Biltse Grift, maart 2002
Heilige Familie
Een hoogreliëf van geglazuurd aardewerk, donkerblauw
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1932-1933]
Locatie: gang achter hoofdgebouw.
De term Heilige Familie wordt gebruikt om de verschillende combinaties van heilige figuren aan te duiden. [6]
Aan de rechterzijde van de afbeelding staat Jozef, die een lang kleed draagt. Hij steunt met zijn rechtearm op een voorwerp dat op de grond staat, zijn andere houdt hij gebogen voor zijn borst. Naast hem zit Maria op een zetel met haar Zoon op haar schoot. Zij omklemt het Kind met beide armen met haar handen ineen gevouwen op haar knieën liggend.
Aan de linkerzijde staat een tweetal boeren die zich tot de Heilige Familie richten. De voorste zit geknield op de grond met gevouwde handen op borsthoogte, biddend met zijn blik naar boven gericht. Achter hem staat de tweede boer met in zijn rechterhand een bloem (waarschijnlijk een lelie), zijn linkerhand heeft hij in een hoek van negentig graden naar boven gericht. Zijn hoofd is licht naar beneden gebogen waardoor zijn blik eveneens op de Heilige Familie is gericht.
Centraal in de afbeelding tussen de Heilge Familie aan de ene kant en de boeren aan de andere kant is de kop van een kalf zichtbaar.
Foto: De Biltse Grift, maart 2002
[1] Gebaseerd op www.historischekringdebilt.nl, mei 2010, Limburger Koerier 15 juli 1933, De Tijd 15 juli 1933
[2] Haan-Beerends Lies, De strijd tegen volksziekte nr 1; in De Biltse grift, september 1993, blz. 4
[3] Heiden, van der Jan, Beeldende kunst in Berg en Bosch, verslag van en speurtocht; in De Biltse Grift, september 1993, blz. 12;
Beerens Beeldende kunst in het sanatorium "Berg en Bosch" in Het RK Bouwblad jg. 7 nr. 5 3 november 1935
[4] Heiden, van der Jan, Beeldende kunst in Berg en Bosch, verslag van en speurtocht; in De Biltse Grift, september 1993, blz. 12
[5] Drees, Ellen, De kunst van het overleven, in De Biltse Grift, maart 2002, blz.. 17
[6] Drees, Ellen, De kunst van het overleven, in De Biltse Grift, maart 2002, blz. 17
Published in
DefaultCms2CmsCategory
maandag, 07 juni 2010 00:00
Heilige Familie ( voormalig Klooster Broeders van Maastricht, Schiedam)
Johan PietsHeilige Familie
(voormalig) klooster van de Broeders van Maastricht in Schiedam [1]
Adres: Warande 155, 3116 CE Schiedam (het klooster is inmiddels afgebroken)
De Congregatie van de Broeders van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria (Congregatio Fratum Immaculatae Conceptionius Beatae Mariae Virginis F.I.C.) is in 1840 door Mgr. Rutten te Maastricht opgericht; en zijn beter bekend onder de naam de Broeders van Maastricht. De congregatie legde zich voornamelijk toe op het geven van Lager Onderwijs in de nieuwe volkswijken in steden zoals Maastricht, Amsterdam, Den Haag, Schiedam en Nijmegen.
Architect Alphons Boosten (1893-1951) kreeg in 1931 de opdracht van de broeders om een ontwerp te maken voor een klooster en een kapel te Schiedam. Het klooster zou aan 38 broeders plaats moeten bieden. Van de Carmelitessen kochten de broeders de grond. De aanneemsom bedroeg fl. 39.200 (ca € 18.000). De burgemeester van Schiedam ( de heer Stulemeijer) vroeg expliciet om Schiedamse bedrijven en werknemers te werk te stellen, hetgeen zoveel mogelijk gedaan werd. De uitvoering was in handen van Heijnsbroek & Leenders uit Schiedam. In die tijd was het gebruikelijk dat de architect ook voor de aankleding van de gebouwen (mede)verantwoordelijk was. In Schiedam werd Maria Delago (acht beelden en een kruiswegstatie voor de kapel) en Charles Vos (stenen reliëf boven de ingang van het klooster) benaderd.
Het klooster betrof een langgerekt gebouw met afschuinende zadeldaken en een kapel met een slank cilindrisch torentje aan de achterzijde. Het lange front is symmetrisch met een ingang onder een rondboog. Het is vergelijkbaar met het kloostergebouw van de Franciscanessen in Wijck-Maastricht.
Het klooster werd in gebruik genomen in augustus/september 1933 en in 1934 plechtig ingewijd door deken Schraag. Het klooster was toegewijd aan de Heilige Jozef.
In 1985 verlieten de broeders Schiedam. Het klooster is in april/mei 1990 gesloopt.
Heilige Familie
Hardstenen reliëf
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1932-1933]
Een rechthoekig gevelreliëf, met aan de onderzijde een verbreding met een versiering van bloemmotieven, van de Heilige Familie.
Jozef is staand aan de linkerzijde van de compositie afgebeeld. Hij draagt een lang kleed met een kap en maakt een zegenend gebaar met zijn rechterhand. In zijn omhooggeheven linkerhand heeft hij timmermansgereedschap vast.
Maria is zittende afgebeeld en draagt een kleed met daarover een openvallende mantel. Voor haar heeft ze haar staande Zoon vast met haar rechterhand. Met de andere hand maakt ze een zegenend gebaar.
Het Kind kijkt recht voor uit en maakt een zegenend gebaar.
Alle drie hebben ze een nimbus.
Tijdens de sloop van het klooster was het reliëf nog aanwezig. De kans is groot dat het onder de slopershamer is gevallen en niet meer bestaat.
Foto A & H Groeneweg
foto beeldbank Schiedam 50045
[1] De gegevens zijn afkomstig uit:
Schiphorst, Lidwien; A.J.N. Boosten 1893-1951, expressief vernieuwer van het katholieke bouwen, Rotterdam 2006, blz 170-171
www.ad.nl , Het doek valt voor de broederkapel (20 juli 2001) en broederkapel na jaren leegstand gesloopt (10 mei 2002)
Meershoek, Willem; Maria Delago (1902-1979) Beeldende kunst uit Italië in Maastricht in VMA-bulletin juni 2008 (blz 4 t/m 15) en mei 2010 (blz. 18 t/m 23)
Email 31 mei 2010 van de heer R.W. Poels van de Historische Vereniging Schiedam
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Basiliek van Onze-Lieve-Vrouw-Tenhemelopneming
(ook wel Basiliek van Onze-Lieve-Vrouw "Sterre der Zee", Onze-Lieve-Vrouwbasiliek of Slevouwe (dialect) genoemd.
Adres: Onze-Lieve-Vrouweplein, 6211 HD Maastricht
Architect:
Kunstenaars: Jonas, Henri
Slijpen, Frans
Steffeswert, Jan van
Wildschut, Daan
Vos, Charles
OLV-basiliek
Tot de 11e en 12e eeuw is de documentatie van de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek zeer beperkt, maar er wordt van uitgegaan dat de voorganger van de basiliek gebouwd werd rond de vijfde eeuw. Daarmee is de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek de oudste kerk van Maastricht. De kerk werd gebouwd binnen de muren van het oorspronkelijke castrum, waarschijnlijk ter vervanging van een heidens Romeins heiligdom. Mogelijk heeft de kerk dienst gedaan als kathedraal in de tijd dat er een bisschop zetelde in Maastricht (vierde tot zevende eeuw).
De huidige kerk dateert uit de 11e eeuw.
Tot de omwalling van de stad in 1229 was de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek het middelpunt van Maastricht.
Het gebouw is geheel in romaanse stijl. Het meest opvallende deel is het hoge westwerk uit de 11e eeuw, een brede, massief ogende toren met daarin een crypte en een koor. Aan beide zijden wordt het westwerk geflankeerd door traptorens. Waarschijnlijk werd in de 12e eeuw
Het schip dateert grotendeels uit de tweede helft van de 12e eeuw. Tijdens een restauratie onder leiding van P.J.H. Cuypers aan het einde van de 19e eeuw werden bijna alle laatgotische - en renaissancewijzigingen ongedaan gemaakt en het romaanse karakter gedeeltelijk gereconstrueerd.
Een portaal naast het westwerk biedt toegang tot de kerk. In zijn oorsprong dateert dit portaal uit de 13e eeuw, maar in de 15e eeuw werd het in gotische stijl verbouwd, toen het tevens ging dienen als toegang tot de achterliggende kapel van O.L. Vrouwe Sterre der Zee. De dagkapel van Onze Lieve Vrouw wordt ook wel de 13e-eeuwse Merode-kapel genoemd.
De kerk is op 20 februari 1933 door paus Pius IX tot basilica minor verheven, de volledige naam luidt sindsdien: "Basiliek van Onze-Lieve-Vrouw-Tenhemelopneming". [1]
Sterre der Zee:
Het beeld van de Sterre der Zee is afkomstig uit de eerste Minderbroederskerk aan te Sint Pieterstraat. Het beeld is geschonken door de in 1464 in de orde van de fransiscanen ingetreden ridder Nicolaus Harlaer. In 1639, tijdens de Tachtigjarige oorlog, moesten de minderbroeders de stad verlaten. Zij namen het beeld mee.
Eind 17e eeuw keerde het beeld terug naar Maastricht. Rond deze tijd is de naam Sterre der Zee ontstaan. Het beeld heeft tot de opheffing in de Franse Tijd (1796-1814) in de tweede Minderbroederskerk (aan de Minderbroedersberg) gestaan. In 1804 is het beeld overgebracht naar de St. Nicolaaskerk (Onze-Lieve-Vrouweplein). Bij afbraak van deze kerk is het beeld naar de Onze-Lieve-Vrouwekerk verhuisd waar het nu in de Merodekapel staat.
De naam Sterre der Zee is een verbastering uit het Herbreeuws. Maria is in het Herbreeuws Mirjam. "Mir" betekent druppel en "jam" zee. De betekenis was zodoende "druppel der zee". In het Latijn is dat Stilla Maris. Stille werd al snel Stella Maris, Sterre der Zee. [2]
Basiliek:
Na voorbereidend werk van bisschop Lemmens in Rome en een brief van pastoor Fransiscus Brune (15 augustus 1932) werd de Onze-Lieve-Vrouwekerk ondertekende kardinaal Eugenio Pacelli de oorkonde op 20 februari 1933 een oorkonde waardoor de kerk verheven werd tot basilica minor (basiliek).
De verheffing werd plechtig gevierd op 17 april 1933 (Paasmaandag).
Elke basilica heeft het recht op het dragen van een drietal eretekens
1. Het conpeum (een soort paraplu die niet helemaal is opengeklapt). Een dienaar hield een zonnescherm of regenscherm (conopeum) boven het hoofd van een belangrijke persoon.
2. Het tintinnabulum (een versierde houder met daarin een belletje en het beeld van de patroonheilige van de kerk). Een dienaar liep voor het rijtuig om met het belletje de weg vrij te maken.
3. Het Pauselijke wapen
De twee eretekens werden in de dertiger jaren van de vorige eeuw vervaardigd. Het conopeum werd gemaakt door de zusters fransiscanessen van de Miséricorde aan de Capucijnengang. Voor het tintinnabulum maakte Charles Vos het ontwerp dat door het atelier Kersten werd uitgevoerd. In 1983 werd het Pauselijk wapen boven de ingang van de Sterre der Zee aangebracht. [3]
Werken van Charles Vos:
Tintinnabalum
Tintinnabulum op het altaar geplaatst. [3a]
Het ontwerp is door Charles Vos gemaakt en door het atelier Kersten uitgevoerd.
Op een houder is een verbreding geplaatst waarop centraal het stadswapen van Maastricht is aangebracht. Aan weerszijden van het wapen ontspringt een lelietak. Halverwege buigt aan beide zijden een tak naar binnen. Op het raakvlak is aan de onderzijde het belletje aangebracht. Er boven, omgeven door een zeshoekige ster, staat het beeld van de Sterre der Zee. Aan beide buitenzijden klimt langs de ster een lelietak omhoog.
Bovenaan op een bol een dubbelkruis..
Beneden staat de tekst BASILICA (links van het wapen van Maastricht) en S. MARIÆV (rechts ervan).
Iets hoger om de lelie de tekst XX FEBR. (links) en A:MCMXXXIII (rechts).
Schrijn Lambertuskleed
Het Maastrichtse Onze-Lieve-Vrouwekapittel bezat enkele belangrijke textiele relieken waaronder het Lambertuskleed. Het gewaad heeft volgens de overlevering aan de heilige Maastrichtse bisschop Lambertus toebehoord. Door het bezit van dit bisschoppelijke gewaad te benadrukken, onderstreepten de leden van het Onze-Lieve-Vrouwekapittel hun standpunt dat de bisschopszetel in de eigen kerk en niet in de St. Servaaskerk heeft gestaan. Het kleed hing in een vitrinekast. [4]
In 1937 werd naar ontwerp van Charles Vos een nieuw schrijn gemaakt voor dit kleed zodat dit meegedragen kon worden in processies. [5]
In 1975 werd het kleed gerestaureerd. Aangezien het gewaad te kwetsbaar was om hangende te worden getoond, werd een nieuwe vitrinekast gemaakt, waarin het schuin, liggend kan worden opgesteld. Het met mijter en staf gedecoreerde kopstuk van de hand van Charles Vos, dat de oude kast sierde, werd op de nieuwe vitrine geplaatst. [6]
De kast is sinds ca. 15 jaar niet meer in gebruik gezien het feit dat het (schuin) hangend exposeren/bewaren van dit negende eeuws textiel funest is. Er is een nieuwe vitrinekast gemaakt waarin het Levietenkleed liggend bewaard kan worden en aangelicht wordt glasvezelverlichting.
De oude vitrinekast is weggegeven echter de bovenzijde van Charles Vos is bewaard gebleven en doet op dit moment dienst als verlichtingsarmatuur op een van de zolders. [7]
Het vestis Levitica sancti Lamberti hangende in vitrinekast voor de restauratie (jaren 1950-1960). Het kopstuk van de kast is gemaakt door Charles Vos.
Huidige locatie (afbeelding kerkbestuur)
Piëta
Gips (een ontwerp voor de Odakerk in IJsselsteijn (Venray)
Dit ontwerp is door een particulier in 2011 aan de kerk geschonken. Het beeld is geplaatst in de crypte van de basiliek. In het najaar van 2012 heeft het tijdelijk een plaats gekregen in de kerk ter vervanging van een piëta die hier normaal hangt, maar in restauratie was.[8]
Petrus en Paulus
Locatie: sacristie van de kerk
Gesigneerd (Ch. Vos), niet gedateerd
Gebakken klei, geglazuurd
Afmetingen: hoogte 49,5cm (zonder houten voetstuk) [7a]
Op een ronde console zijn staande naast elkaar de apostelen Petrus en Paulus afgebeeld. Paulus (links), met wit kleed en daarover een bruinachtige mantel, staat met zijn rechterhand omhoog geheven. Op borsthoogte houdt hij in zijn andere hand een geschrift vast. Hij heeft een zeer uitgesproken gezichtsuitdrukking.
Petrus staat naast hem met groenachtig kleed en mantel. In zijn linkerhand houdt hij de sleutel vast. Zijn andere arm houdt hij hoog voor zijn lichaam en lijkt naar iets te wijzen. Hij kijkt heel schuchter.
foto Régis de la Haye
[1] Wikipedia, april 2010
[2] Schouten, Rondom de Eerste Minderbroederskerk, in Groot Verhalenboek van Maastricht, Sprokkels uit het archief, Zutphen 2010, blz. 15 e.v.
[3] De la Haye, De Sterre der Zee 75 jaar basiliek, in Groot Verhalenboek van Maastricht, Sprokkels uit het archief, Zutphen 2010, blz. 215 e.v.
[3a] De Tijd 10 april 1933 en Limburgsch Dagblad 10 april 1033
[4] Kreek, Mieke de, De kerkschat van het Onze-Lieve-Vrouwekapittel te Maastricht, Utrecht 1994, blz. 220
[5] Maastricht. Basiliekprocessie in De Nieuwe Koerier van 13 augustus 1937
[6] Kreek, Mieke de, De kerkschat van het Onze-Lieve-Vrouwekapittel te Maastricht, Utrecht 1994, blz. 234-236
[7] Email RK Kerkbestuur parochie O.L.Vrouwe Tenhemelopneming (A. Goessen) 14 januari 2013.
[7a] Email Régis de la Haye 18 juni 2022[8] Email de heer Verhey 4 november 2012
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Kruisbeelden - Calvariegroep
OPMERKING: van alle werken is, tenzij anders vermeld, de eigenaar van het werk op het moment van het maken van de beschrijving van het werk bekend bij mij. Als de eigenaar niet vermeld wordt, is dat op verzoek van deze persoon. Of deze persoon op dit moment (december 2022) nog eigenaar is, is niet altijd bekend. Voetnoten zijn in verband met privacy zeer beperkt opgenomen.
1. Van de wieg tot aan het graf... *1
Particuliere bezit
Gebakken klei en wit/ blauw geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1920-1930]
Afmetingen: hoogte 41cm, breedte 19cm en diepte 4cm
De calvariegroep is als reliëf uitgebeeld. Maria is rechts van Christus, Johannes links, hun lichamen in driekwart gedraaid. Hun hoofden zijn van opzij weergegeven en de gezichten, in droefheid gehuld, gaan schuil achter hun gewaden. Zij staan op een console.
Het kruis staat op een sokkel. Op de sokkel de tekst:
VAN DE WIEGE
TOT AAN 'T GRAF
WEES, O KRUIS,
MIJN WANDELSTAF
Het betreft hier een industrieel vervaardigd object naar een ontwerp van Charles Vos.
Van het beeld bestaat ook kleinere veelkleurig geglazuurde uitvoering
collectie Peters Smeets
Voorstudie
Particulier bezit
Briefpapier met watermerk
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 13,6cm en breedte 21,9cm
Op de voorzijde: niet relevant
Op de achterzijde: tweetal tekeningen in inkt en een potloodtekening. Links een tekening van Jezus aan het Kruis geflankeerd door Maria en Johannes. Deze tekening heeft grote overeenkomsten met het beeld "van de wieg tot aan het graf".
2. Calvariegroep
Particulier bezit
Geglazuurd terracotta
(sommige exemplaren) gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 54cm, breedte 38cm en diepte 9cm
Er zijn exemplaren die ook gesigneerd zijn. In de collectie Peters Smeets is een gesigneerd exemplaar aanwezig.
Christus hangt aan het Kruis, zijn voeten steunend op een blok. Boven Christus een band met de tekst "I.N.R.I.". Rechts van het kruis staat Maria ten voeten uit met over haar kleed een mantel. Aan de linkerzijde staat Maria Magdelena eveneens voorzien van een mantel.
collectie Peters Smeets
collectie Peters Smeets
collectie Peters Smeets
3. Kruisbeeld
Particulier bezit
Geglazuurd terracotta kruisje
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: staand kruisbalk 7,5cm, liggende balk 5cm, dikte 0,5cm
Dit kruisje heeft een wieg gesierd.
Afbeelding: A.A.J. Mekking
4. Kruisbeeld
Particulier bezit
Chamotte klei
Gesigneerd (achterzijde), niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 60cm
Jezus is gekruisigd. De dwarsbalken van het kruis zijn niet helemaal horizontaal, maar lopen naar de zijkanten toe licht omhoog. Jezus draagt een lendedoek die aan de voorzijde is dichtgeknoopt. De voeten zijn over elkaar met een spijker aan het kruis vastgenageld. Zijn armen met open handen zijn gespreid naar boven vastgemaakt. Het hoofd is enigszins naar rechts afgewend. Boven aan het kruis is een banderol met de tekst "I.N.R.I.".
5. Kruisbeeld
Particulier bezit
Gebakken klei en geglazuurd. Het is gebakken in de oven van de Sphinx
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 44cm, breedte 33cm en diepte 5cm
Er bestaan meerdere exemplaren van dit kruisbeeld die op verschillende manieren zijn ingekleurd .
Christus met doornekroon aan het Kruis. Het gezicht valt links naar beneden. De handen hangen eveneens naar beneden. Christus draagt een lendendoek die naar links omlaag hangt. Boven het hoofd is een banderol met de tekst "I.N.R.I."
Afbeelding 1: eigenaar
collectie Peters Smeets
model: collectie Peters Smeets
Opmerking: het model is gesigneerd CHV
Collectie Karel Post
ongeglazuurde klei
6. Kruisbeeld
Particulier bezit
Keramiek
Niet gesigneerd, niet gedateerd (toekenning aan Vos)
Afmetingen: 40cm x 27cm
Christus hangt aan het kruis met zijn armen in een hoek van negentig graden naar boven. Zijn hoofd rust op zijn linkerbovenarm. Hij draagt een lendendoek. Christus is erg uitgemergeld. Boven het kruis de tekst "I.N.R.I.". Op de dwarsbalk zijn gekruist een tweetal wapens weergegeven.
collectie Peters Smeets
7. Kruisbeeld
Particulier bezit
Hout
Gesigneerd: Ch Vos, niet gedateerd
Afmetingen: 32cm x 26 cm
Christus met Nimbus, maar zonder armen, hangt aan het kruis. Hij heeft een doornenkroon op zijn hoofd. Zijn hoofd rust op zijn rechterschouder. Zijn benen zijn naar rechts gebogen en steunen op een blok. In tegenstelling tot Vos andere kruisbeelden heeft Christus een vreedzame uitstraling, net alsof hij slaapt.
8. Crucifix
Particulier bezit.
Chamotte klei
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 56cm
Christus is gestorven aan het kruis. Zijn hoofd getooid met een doornenkroon en hangt naar de rechterzijde. Beide handen zijn vastgenageld. Hij draagt een lendedoek. Zijn voeten zijn over elkaar vastgenageld.
collectie Peters Smeets
9. Kruisbeeld
Particulier bezit.
Gebakken klei geglazuurd
Gesigneerd Ch.Vos, niet gedateerd (afbeelding 1)
Afmetingen: hoogte 50cm
Christus, die gestorven is, hangt nog met zijn hoofd naar rechts omlaag aan het kruis. Zijn voeten zijn over elkaar doorboort met een spijker. Boven in het midden een schild met de tekst "I.N.R.I.".
collectie Peters Smeets
Waarschijnlijk heeft Vos bij dit gesigneerd kruis geëxperimenteerd met kleuren (is op de afbeelding niet goed te zien)
10. Kruisbeeld
Particulier bezit
Eikenhout (zowel kruis als corpus)
Gesigneerd Vos (aan de achterzijde van de rechterarm), niet gedateerd [1930]
Afmetingen: hoogte kruis 80cm, hoogte crucifix 60cm
Christus is aan het kruis genageld met de armen omhoog gericht. Zijn hoofd is enigszins naar rechts beneden afgewend. Hij draagt een lendedoek die aan de rechterzijde afhangt. De voeten zijn naast elkaar aan het kruis genageld.
collectie Peters Smeets
11. Plaquette hoofd gekruisigde Christus
Particulier bezit
Geglazuurde klei
Gesigneerd C Vos, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 28cm en breedte 18cm
Op een verkort kruis is het hoofd van de overleden Christus, voorzien van doornenkroon, afgebeeld.
collectie Peters Smeets
12. Hoofd van de gekruisigde Christus
Particulier bezit
Eikenhout
Gesigneerd Ch. Vos (links onder op het kruis), niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 28cm, breedte 18cm en diepte 9cm
Op een verkort kruis met rand is op een cirkel het hoofd van de gestorven Christus afgebeeld.
De zware doornenkroon omsluit het volledige hoofd. De wenkbrauwen zijn scherp afgetekend; de ogen zijn net niet volledig gesloten. De prominenten jukbeenderen steken uit en de wangen zijn ingevallen. De mond met volumineuze lippen is geopend. De baard begint onder de oren en is symmetrisch gesneden. Aan weerszijden van het gezicht hangt een gevlochten haarlok; aan zijn rechterzijde tot op het sleutelbeen, de andere lok is veel langer.
Met het uitgemergelde verkrampte en toegetakelde hoofd gaf Vos het hoofd een uitgesproken pathetisch karakter.
collectie Peters Smeets
13. Hoofd van Christus
Particulier bezit
Chamotte klei
Gesigneerd Ch. Vos, gedateerd 1937
Afmetingen: hoogte 31cm, breedte 17cm en diepte 14cm
Op een voetstuk is het hoofd van de gestorven Christus weergegeven. Zijn mond is geopend, de tong is zichtbaar. Het bovenste deel van het hoofd is naar rechts afgewend. Hij heeft lange haren en draagt een baard. De geopende ogen hebben geen pupillen. Typerend voor dit werk is het strakke lang getrokken gezicht. De stijl vertoont overeenkomsten met de Heilig Hartbeelden in de twintiger jaren van de vorige eeuw.
collectie Peters Smeets
14. Hoofd van Christus
Particulier bezit
Chamotte klei
Gesigneerd Ch. Vos (links in de nek), niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 31cm, breedte 15cm en diepte 15cm
Op een voetstuk is het hoofd van de gestorven Christus weergegeven. De lippen zijn speciaal aangezet. Hij heeft lange haren achter de oren gedrapeerd (met scheiding in het midden) en hij heeft een snor en een baard die enigszins eigenaardig aandoet. Het beeld heeft stijlovereenkomsten met het hierboven vermelde beeld. De stijl vertoont overeenkomsten met de Heilig Hartbeelden in de twintiger jaren van de vorige eeuw.
collectie Peters Smeets
15. Kruisbeeld
Particulier bezit
Eikenhouten kruis met het corpus van Christus in chamotte klei
Gesigneerd Ch. Vos, niet gedateerd
Afmetingen: Kruis: hoogte 82cm en breedte 58cm; Corpus: hoogte 53cm en breedte 44cm
Vos heeft het lichaam van de overleden, uitgemergelde Christus zeer gedetailleerd uitgewerkt.
Hij heeft een doornenkroon op het hoofd en draagt slechts een witte lendedoek. Zijn voeten zijn naast elkaar apart aan het kruis genageld.
collectie Peters Smeets
16. Kruiswegstatie
Particuliere collectie
Gebakken klei, ongeglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 7,5cm, breedte 6cm en diepte 5,5cm
Waarschijnlijk is dit een voorstudie voor een kruisweg. Het zou de derde statie “Jezus valt voor de eerste keer” kunnen zijn. Het kruis steunt op een tweetal soldaten met op de voorgrond Jezus die gevallen is.
Van de zeven kruiswegen, die door Vos ontworpen zijn, komt die in de Antonius van Paduakerk in Scharn-Maastricht in aanmerking, al is de definitieve statie niet geheel conform deze voorstudie uitgewerkt.
17. De bespotting van Christus
Particuliere bezit (collectie Peters Smeets)
Gebakken klei, geglazuurd
Gesigneerd Ch. Vos (achterzijde in geschreven letters), niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 40cm, breedte 40cm en diepte 18cm
Opm.: de achterzijde is hol en niet geglazuurd
Hoge priesters en schriftgeleerden zochten naar een list om Jezus ter dood veroordeeld te krijgen. Na verraad door zijn discipel Judas, middels een kus, werd Jezus door een groep, bestaande uit Romeinse soldaten en hoge priesters, gearresteerd en naar het huis van de hoge priester gebracht om door Annas, de schoonvader van de toenmalige hoge priester Kajasaf, te worden gehoord. Hij werd bespot, bespuugd en geslagen in het gezicht. Ook werd hem een doornenkroon op het hoofd bezet. Na het uitspreken van de beschuldigingen werden hem de kleren van het lijf gereten en werd hij vervolgens overgebracht naar Pontius Pilatus. Deze zou hem ter dood moeten veroordelen.
18. Kruisbeeld
Particulier bezit (collectie familie Franssen, onder beheer van W. Franssen)
Gips gepatineerd
Niet gesigneerd, niet gedateerd [waarschijnlijk periode vlak voor de Tweede Wereldoorlog]
Afmetingen: spanwijdte van de armen 45cm; hoogte 50cm (van tenen tot hoogste punt armen) en 12cm (achtwerk tot punt neus); kruis 82cm hoog en 42cm breed
Dit beeld is oorspronkelijk afkomstig uit de collectie van Benoît (Benedictus Joseph Benoît) Franssen (1893-1978). Na gemobiliseerd te zijn tijdens de Eerste Wereldoorlog volgde hij een muziekstudie in Luik en Brussel en de beiaardschool van Jef Denijn in Mechelen (België). Hij was van 1913 tot 1964 dirigent van de koor van de St. Servaaskerk te Maastricht. Aan het muzieklyceum was hij docent in diverse vakken. Naast componist was hij ook beiaardier en speelde tuba in het Maastrichts Stedelijk Orkest. [1]
Waarschijnlijk is het beeld vlak voor de Tweede Wereldoorlog in zijn bezit gekomen. Na zijn dood kwam het kruisbeeld in bezit van zijn zoon Benoît Jean Marie Franssen (1928-2018). Sinds kort heeft zijn zoon
W. Franssen het beheer over het kruisbeeld.
Christus, zeer uitgemergeld, is aan het kruis genageld met de armen omhoog gericht. Zijn hoofd is enigszins naar rechts beneden afgewend. Hij draagt een lendedoek die aan de rechterzijde afhangt. De voeten zijn over elkaar aan het kruis genageld. De stigmata zijn duidelijk zichtbaar.
foto W. Franssen
[1] Ubachs, Pierre en Ingrid Evers; Historische Encyclopedie Maastricht, Maastricht 2005, blz. 180
19. Kruisbeeld
Particulier bezit
Gips, bruin gepatineerd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Het corpus van de aan het kruis gestorven Christus. Hij draagt slechts een lendedoek. Zijn hoofd hangt naar rechts. Zijn voeten zijn gekruist over elkaar aan het kruis genageld.
20. Kruisbeeld
Particulier bezit
Gips, bruin gepatineerd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Christus, met doornenkroon, is aan het kruis gestorven. Het hoofd is naar rechts gevallen. De handen hangen naar beneden. Boven het hoofd is een banderole, in een halve cirkel, met de tekst "I.N.R.I." Christus draagt een lendedoek. De benen zijn los van elkaar aan het kruis genageld. De rechterknie is naar buiten gedraaid.
21. De bewening van Christus
Particulier bezit
Gips, gepatineerd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 30cm, breedte 43cm en diepte 18cm
Christus is gestorven aan het kruis. Zijn ontzielde lichaam is van het kruis gehaald en hij wordt omringd door zijn geliefden. Christus (bovenlichaam) is op de voorgrond links afbeeld. Petrus, Maria (zijn moeder) en Maria Magdalena wenen om zijn overlijden. Het tafereel straalt een diepe verslagenheid uit.
22. Kruisbeeld
Particulier bezit
Eikenhouten kruis (bovenaan schild I.N.R.I.), beeld van chamotte klei
Gesigneerd Ch. Vos, niet gedateerd
Afmetingen: Kruis: hoogte 78,5cm en breedte 66cm; Corpus: hoogte 56cm en breedte 53cm en diepte van het geheel 14,5cm
Aan de achterzijde van het kruisbeeld staat de naam “sjef eymael” (s is geschreven in spiegelbeeld), Eymael moet zijn Eijmael.
Christus, met doornenkroon, is aan het kruis genageld met de armen vrijwel horizontaal gericht. Zijn hoofd is enigszins naar rechts beneden afgewend. Hij draagt een lendedoek die aan de rechterzijde afhangt. De voeten zijn over elkaar aan het kruis genageld.
foto's Marktplaats
foto's van de eigenaar
23. Kruisbeeld
Particulier bezit
Chamotte klei in groentinten geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 28,5cm, breedte 17cm en diepte 6cm
Christus is uitgemergeld gestorven aan het kruis. Hij draagt slechts een lendedoek. Zijn armen maken een hoek van negentig graden met naar buiten gedraaide handen die op het kruis vast gespijkerd zijn. Zijn hoofd rust op zijn rechterschouder. Zijn verkorte benen met naar voren gerichte knieën zijn op zijn voeten vast gespijkerd.
Boven aan het kruis op een banderole de letters inri.
foto W. Smeets
24. Kruisbeeld
Particulier bezit
Chamotte klei
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afm.: hoogte 50cm en breedte 46cm
Het uitgemergelde lichaam hangt levenloos aan het kruis. Zijn handen zijn omlaag gebogen op het kruis genageld. Zijn benen zijn over elkaar heen naar rechts gericht (voor de toeschouwer)
Zijn voeten zijn over elkaar vast genageld. Hij heeft op zijn hoofd een doornenkrans. Hij draagt slechts een lendedoek.
foto W. Smeets
25. Kruisbeeld
Particulier bezit
Chamotte klei, geglazuurd met tinten groen en bruin
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 36cm, breedte 34cm en diepte 8,5cm (waarvan kruis 3,5cm)
Jezus, met lendedoek, hangt met gestrekte armen, met nagels door zijn handen, aan het kruis.. Zijn hoofd is naar rechts beneden afgewend. Zijn voeten zijn over elkaar aan het kruis genageld. Boven aan het kruis hangt schuin een banderole met de tekst “INRI”.
foto: eigenaar
26. Crucifix
Particulier bezit
Gebakken klei en geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1938]
Jezus hangt aan het kruis met rechts omlaag gebogen. Hij draagt slechts een lendedoek. Zijn armen houdt hij licht schuin naar boven. Zijn voeten zijn over elkaar op het kruis genageld.
27. Beeldengroep rond Christus aan het kruis
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 40cm, breedte 21cm en diepte 15cm
Jezus is aan het kruis gestorven. Zijn armen zijn in hoek van ongeveer negentig graden afgebeeld. Voor het kruis staat een groep van drie personen met een kind. De betekenis van het beeld is niet helemaal duidelijk. De drie volwassenen hebben een nimbus. Wellicht zijn afgebeeld: links: Johannes de Doper, met afgewend gezicht richting kruis, in zijn rechterhand een schelp; rechts Maria die in haar armen haar Zoon vasthoudt, haar aandacht is gericht op
het Kind; tussen beide “en profile” het hoofd van Maria Magdalena gericht op het Kind.
*1 Paulussen Charles Vos 1888-1954, tentoonstelling 13-11-1994 tot en met 29-01-1995, Gemeentemuseum voor Religieuze Kunst Jacob van Horne, Weert 1994
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Overige beelden
OPMERKING: van alle werken is, tenzij anders vermeld, de eigenaar van het werk op het moment van het maken van de beschrijving van het werk bekend bij mij. Als de eigenaar niet vermeld wordt, is dat op verzoek van deze persoon. Of deze persoon op dit moment (december 2022) nog eigenaar is, is niet altijd bekend. Voetnoten zijn in verband met privacy zeer beperkt opgenomen.
1. Faun
Particulier bezit
Brons
Gesigneerd op de achterzijde Ch. Vos, niet gedateerd [periode 1930-1936]
Afmetingen: 40cm x 23cm x 20cm
Dit beeld is in een grotere oplage gefabriceerd:
- Het originele beeld is in particulier bezit.
- Het Bonnefantenmuseum in Maastricht heeft een exemplaar van het beeld in de Kerncollectie Limburg (inv. 04999) opgenomen.
- Henri Hermans kreeg een beeld aangeboden bij zijn jubileum. Hij werd op 1 april 1911 benoemd als directeur aan de stedlijke muziekschool als pianoleraar. Vijf jaar later werd hij benoemd tot directeur van de school en werd eerste dirigent van het stedelijke orkest. In 1936 nam hij ontslag als directeur. Op het voetstuk de tekst "het leerarencorps der Sted Muziekschool - aan mijn directeur H. Hermans - 3-2-1935 (?)". (rechter foto)
Een faun is een mythologisch wezen, afkomstig uit de Romeinse sagenleer, dat wordt afgebeeld met het bovenlichaam van een mens en de achterpoten van een bok. Op het hoofd heeft hij hoorns. Vaak speelt de faun panfluit of fluit.
Vos heeft een panfluit spelende faun, geplaatst op een console, uitgebeeld met hoorns en bokkenpoten. Op de voorgrond staat een springende bok. Het beeld heeft een expressieve uitbeelding.
Op de achterzijde heeft Vos een beeldgrap uitgewerkt. Boven de signering Ch. Vos heeft hij als naamsverwijzing een vos aangebracht.
2. Zittende faun *1
Particulier bezit
Gebakken klei en geglazuurd
Gesigneerd (achterzijde) CH. VOS, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 23,5cm, breedte 11cm en diepte 10cm
De faun zit op een steen, zijn onderlichaam naar rechts gewend, het bovenlichaam daarentegen in een sterke torsie frontaal naar de beschouwer gericht. Zijn blik is naar boven gericht. In beide handen houdt hij een fluit vast. Om het middel draagt hij een lendendoek. Op de voorgrond komt een duif aangevlogen.
3. Cupido
Particulier bezit
Cupido of Amor is in de Romeinse mythologie het zoontje van de godin van de liefde, Venus. Hij schiet, volgens de legende, pijlen in harten van mensen en goden om deze verliefd te laten worden. Hij is in bezit van twee soorten pijlen, één om mensen verliefd te maken, een mooie scherpe pijl met een gouden punt en de ander om mensen elkaar te laten haten, een pijl met een stompe punt en een loden schacht. In verschillende mythes haalt hij hier weleens wrede grappen mee uit. Cupido is in sommige mythen de zoon van Venus (godin van de liefde) en Vulcanus, maar er zijn ook verhalen waarin hij de zoon is van Venus en haar minnaar Mars. De Griekse naam voor Cupido is Eros.
Cupido is staande, met de rechtervoet op een verhoging, frontaal afgebeeld. Hij houdt zijn boog voor zich vast. Achter zijn linkerschouder is nog deel van de koker voor de pijlen te zien.
4. Kunstvereniging Limburg
Particulier bezit (er zijn twee exemplaren)
Gebakken klei geglazuurde plaquette
Gesigneerd Ch. Vos, gedateerd [ca. 1941]
Afmetingen: hoogte 27cm, breedte 24cm en diepte 5cm
Op een bank zitten een drietal personen die actief bezig zijn met hun kunst.
Tekst: Kunstenaarsvereniging (bovenaan), 1ste Lvstrvm (onderaan)
Het betreft een schilder, een beeldhouwer en een schrijver.
Het bestuur van de Kunstenaarsvereniging Limburg wilde de leden een blijvende herinnering aanbieden bij het eerste lustrum van de vereniging. Het door Charles Vos ontworpen reliëf werd in geglazuurd aardewerk door de kunstkeramische industrie Astra te Maastricht uitgevoerd.
Het reliëf was in Maastricht te bezichtigen in de etalage van de firma Dejong-Bergers. Alle leden van de vereniging ontvangen dit reliëf als premie.
collectie Peters Smeets
foto eigenaar
foto: I.Henssen
5. De drie schone kunsten, toneel, dans en muziek
Particulier bezit
Gebakken klei, geglazuurd, in diverse tinten crème, wit bruin, blauw groen, blauw en bruin
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 50cm, breedte 45cm en diepte 20cm [1]
Op een bruine console zijn een viertal vrouwen afgebeeld. Vooraan van links naar rechts: een vrouw (onderlichaam voorzien van een blauwe jurk) die danskunst aanbeveelt, een vrouw (wit kleed met daarover een openstaande mantel met in haar hand een masker) die de toneelkunst aanbeveelt en tenslotte een vrouw (blauw kleed met mantel en in haar hand een muziekinstrument) die de muziekkunst aanbeveelt. Daarboven uit toornt een vrouw (in bruin kind en lichtere mantel) die de vrouwen beneden dirigeert.
[1] Boogard, Jac van den (redactie), Charles Vos beeldhouwer 1888-1954, Maastricht 2023, blz. 211
6. Harpspelende centaur
Particulier bezit
Gips
Gesigneerd op de achterzijde Ch. Vos, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 29cm, breedte 25cm en diepte13cm
Het beeld stelt een menspaard (centaur) voor, die op een harp speelt.
Vos heeft een tekening gemaakt van een centaur in een van zijn schetsboeken. Daarop heeft de centaur kinderen vast, terwijl hij bij het beeld harp speelt.
Afbeelding: eigenaar
7. Steigerend paard
Particulier bezit.
Gesigneerd CH. Vos, gedateerd 1943
Afmetingen: hoogte 32cm
Een beeld van een steigerend paard is vervaardigd ter gelegenheid van het huwelijk van Wim Visser en To Koenen op 23 oktober 1943.
Afbeelding: Meulman
8. Pieter Gielen
Particulier bezit.
Niet gesigneerd, gedateerd 1931
Op een rijk versierde zetel zit Erato, een van de negen muzen uit de Griekse mythologie. Haar naam betekent "beminnelijke" en ze is de muze van de hymne, het lied en de lyriek. Haar hoofd rust naar rechts gericht tegen de achterzijde. Haar rechterarm omhoog is geheven en in de linkerhand houdt ze, tegen haar lichaam gedrukt, haar attribuut: een snaarinstrument.
Aan de voorzijde zit een plaat met bovenaan, omringd door een lauwerkrans, de Maastrichtse stadsster. Daaronder de tekst:
AAN
PIETER GIELEN
DOOR HET BESTUUR
VAN DE STAAR
Dit beeld werd Pieter Gielen in 1931 aangeboden ter gelegenheid van 40-jarig dirigentschap van de Maastrichter Staar.
Peter Heinrich Josef Gielen werd geboren in Montzen (Aubel) in België op 14 juni 1863. Na de voltooiing van zijn opleiding aan het conservatorium van Luik, vestigde hij zich eerst te Haaren in het toenmalige Pruissen. Wat Gielen daar heeft gedaan is niet helemaal duidelijk maar het moet iets met muziek te maken hebben want als hij zich op 13 november 1885 in Maastricht vestigt staat hij te boek als organist van de St. Mathijskerk en is daarnaast ook pianoleraar. Dat hij zich hier thuis voelde bleek wel uit het feit dat hij op 3 mei 1892 in Lanaken huwde met Helena Josephina Cecilia Eugenia Delnoy. Met haar krijgt hij tien kinderen waarvan er twee vroegtijdig overlijden.
In 1891 - de Maastrichter Staar telde nog slechts 15 werkende leden - werd Peter Gielen door E. Ludewig, directeur van de Stedelijke muziekschool, gevraagd om dirigent te worden van het koor. Omdat Gielen in het verleden een ongeluk had gehad en daardoor een solocarrière had moeten opgeven was hij nu leraar aan het conservatorium. Bovendien stond hij bekend als een stugge man, terwijl zijn Duitse tongval ook geen aanbeveling was. Ludewig blijft Gielen toch aanbevelen en uiteindelijk benoemt het bestuur de dan pas 28 jarige Gielen tot dirigent.
Twee jaar later was de Staar uitgegroeid tot een zangvereniging met 150 "werkende" leden. Ondertussen was de Mastreechter Staar succesvol bij zangwedstrijden, waar meestal een eerste prijs werd behaald. De voorkeur ging in die tijd uit naar werken van Belgische en Franse componisten. Na een aantal Duitse koorwerken in het repertoire te hebben opgenomen schakelde Gielen over op werken van Tilma, Riga, Smulders en Radoux: het was de tijd van de grote "Choeurs".
Ook operakoren leende zich uitstekend voor het repertoire van de Staar maar de Franse voorkeur leidde tot een merkwaardige gewoonte. Zo zong De Staar het "Pilgerchor" uit de opera Tannhauser van Wagner en "Die Zigeuner" van Brahms in het Duits, maar in het programmaboekje stond het in het Frans aangekondigd.
Ook operakoren leende zich uitstekend voor het repertoire van de Staar maar de Franse voorkeur leidde tot een merkwaardige gewoonte. Zo zong De Staar het "Pilgerchor" uit de opera Tannhauser van Wagner en "Die Zigeuner" van Brahms in het Duits, maar in het programmaboekje stond het in het Frans aangekondigd.
Tot de Eerste Wereldoorlog was er jaarlijks sprake van concoursen, waarbij niet enkel de Luikse koren Légia en Les Diciples de Grétry geduchte concurrenten waren maar ook het Venlose Venlona. In 1922 werd een lang gekoesterde wens vervuld: de Mastreechter Staar maakte een concertreis naar Parijs. Enigszins overschaduwd door latere verdachtmakingen van de zijde van het Belgische Comité de Politique Nationale, werd het een grandioos succes, niet in de laatste plaats door de uitvoering van de Marseillaise door een achtstemmig koor.
Met de komst van Gielen werden er binnen het koor ook kwartetten opgericht die zelfs enkele grammofoonplaten hebben opgenomen.
Met de komst van Gielen werden er binnen het koor ook kwartetten opgericht die zelfs enkele grammofoonplaten hebben opgenomen.
In 1931 vierde het koor het veertig jarig dirigentschap van Gielen maar zijn gezondheid noopte hem inmiddels wel om zo nu en dan verstek te laten gaan. Op 12 juni 1936 gaf hij zijn laatste concert met medewerking van het Maastrichts Stedelijk Orkest. Hierbij werd een grote favoriet van De Staar ten gehore gebracht: "La Mer" van de Maastrichtse componist Carl Smulders. Peter Gielen werd opgevolgd door Henri Heydendael.
Op 15 december 1943 overleed Peter Gielen. Hij werd begraven op de begraafplaats aan de Tongerseweg.
Op 15 december 1943 overleed Peter Gielen. Hij werd begraven op de begraafplaats aan de Tongerseweg.
Afbeelding: archief Keulen
9. Mercurius
Particulier bezit
Brons
Gesigneerd middels een toegevoegd attribuut nl. een vos, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 74cm, breedte 35cm en diepte 27cm
Mercurius is een figuur uit de Romeinse mythologie. Hij was de god van de handel, reizigers en winst. Reeds zijn naam duidt hem als zodanig aan, daar zijn naam waarschijnlijk is afgeleid van het Latijnse merx of mercator, wat "koopman" betekent.
Door handelsverkeer heeft Mercurius ook over de noordelijke gewesten verspreid. Mercurius wordt afgebeeld met symbolen die snelheid aangeven: gevleugelde sandalen (talaria), een gevleugelde helm (petasus) en een met slangen omkronkelde gevleugelde staf (caduceus). Daarnaast draagt hij vaak een geldbuidel.
Het lichaam van Mercurius is een S-vorm weergegeven, zijn rechterbeen is vooruitgeschoven geplaatst. Hij draagt een over de schouders gedragen mantel, aan de voorzijde vastgemaakt met een fibula. Op zijn naar beneden gerichte hoofd draagt hij een gevleugelde helm. Op zijn schouders (aan de achterzijde) staat "en profil" een vos, met zijn blik naar achteren gericht: Mercurius pakt met zijn geheven linkerarm de rechtervoorpoot van de Vos vast. Een vos maakt geen deel uit van de attributen van Mercurius; het moet gezien als een signering van het beeld door de kunstenaar.
In zijn linkerhand heeft hij een stok waar hij een op de grond liggende slang bestookt.
Beneden op de voorgrond aan de rechterkant is een kleine, zittende oude kalende man met lange baard weergegeven. Aan de linkerzijde is nog een persoon.
collectie Peters Smeets
Voorstudie
Particulier bezit
Gips
Gesigneerd middels een toevoeging van een afbeelding van een vos, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 74cm, breedte 31cm en diepte 28cm
De op voorgrond kleine, zittende oude kalende man is afgebroken.
10. Beeldengroep
Particulier bezit
Op 1 april 1938 werd heer Jaspar gehuldigd voor zijn 12,5 jaar ambtsjubileum als griffier van de provincie Limburg. De huldiging vond plaats in de receutiezaal van het gouvernementsgebouw in de Bouillionstraat.
Gouverneur Van Sonsbeeck sprak de jubilaris toe. Namens de ambtenaren sprak vervolgens de heer J. Defesche. Hij bood namens het ambtenarencorps als blijvende herinnering een beeldengroep van Charles Vos aan.
De Heer Jaspar sprak tenslotte een dankwoord uit. De dag werd met een receptie afgesloten.
11. Liggende luitspeelster
Particulier bezit
Hout
Niet gesigneerd, niet gedateerd[1]
De speelster is liggend “en face” afgebeeld.
Tegen een rechthoekig kader, bovenaan versierd met bloemmotieven, is languit liggend de luitspeelster weergegeven. Ze steunt op haar rechterbeen dat in een hoek van negentig graden ligt. Haar andere been ligt onder haar in. Met haar linkerhand houdt ze de luit vast, steunend op haar ellenboog. Met haar rechterhand bespeelt zij haar instrument.
[1] Boogard, Jac van den (redactie), Charles Vos beeldhouwer 1888-1954, Maastricht 2023, blz. 214
12. Gekl-duivel I
Particulier bezit
Geëxposeerd tijdens de expositie voor moderne kunst te Rolduc (van 1 augustus tot 8 augustus 1929), catalogusnummer 73
13. Gekl-duivel II
Particulier bezit
Geëxposeerd tijdens de expositie voor moderne kunst te Rolduc (van 1 augustus tot 8 augustus 1929), catalogusnummer 74
14. Ruiterbeeld
Particulier bezit
Op 1 december 1938 werd het 40-jarig jubileum van de heer J. Fey als ambtenaar van de provinciale griffie herdacht.
De jubilaris werd thuis afgehaald en naar het gouvernementsgebouw aan de Bouillionstraat gebracht. Hij werd eerst door gouverneur Mr. Van Sonsbeeck toegesproken. De griffier van State, de heer Jaspar, schetste vervolgens de grote kwaliteiten van heer Fey. De chef van de afdeling was de laatste spreker. Hij bood de jubilaris een bronzen beeld, een ruiter voorstellende, aan. Dit cadeau sloot goed aan bij de hobby van heer Fey.
15. Twee nimfen die druiven plukken
Particulier bezit
Gebakken klei en geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
De linkse nimf is "en profil" naar rechts zittend, met haar benen onder zich, afgebeeld; haar gezicht is naar de toeschouwer gericht. De andere nimf is deels achter de ander verscholen met gedraaid lichaam en steunend op haar vooruitgeschoven rechtervoet en linkerknie knielend afgebeeld.
De knielende nimf houdt in haar beide vooruitgestrekte handen een kom vast. De andere nimf heeft druiven in haar handen die ze uitknijpt. Het druivensap komt in de kom terecht.
16. Zeemeermin met lachende maan
Particulier bezit. (Collectie Peters Smeets)
Gips
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 17cm, breedte 37cm en diepte 2,5cm
De zeemeermin is liggend (naar rechts), rustend op knieën en vooruitgestoken rechterarm, afgebeeld. Met haar rechterarm wordt de maan omsloten. Haar benen zijn, in tegenstelling met een zeemeermin, uitgewerkt; slechts het onderste deel vormt een vin.
17. Zwemmende zeemeermin
Particulier bezit (Collectie Peters Smeets)
Gips
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afm.: hoogte 13,5cm en breedte 23cm
Een in de golven zwemmende zeemeermin.
18. Faun
Er zijn een drietal exemplaren van dit beeld bekend:
Particulier bezit
Gips, blauw gepatineerd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 24cm, breedte 13cm en diepte 10cm
Particulier bezit (collectie Peters Smeets)
Gips, blauw gepatineerd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 24cm, breedte 13cm en diepte 10cm
In het Bonnefantenmuseum is eenzelfde faun aanwezig
Gips, blauw gepatineerd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen hoogte 24cm, breedte 13cm en diepte 10cm
Op een console is een zittende faun met een fluit afgebeeld.
foto: Peters Smeets foto: Bonnefantenmuseum
19. Centaur
Particulier bezit
Gebakken klei geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 16cm, breedte 27cm en diepte 12cm
Een centaur komt uit de mythologie. Het is een paard met het bovenlijf van een mens. Vos heeft het paard liggend "en profil" naar links weergegeven. Aan de linkerkant gaat het paardenlijf over in het bovenlichaam van een mens, het lichaam is gedraaid naar de toeschouwer. Het lichaam is achterover gebogen met het hoofd gedraaid naar links weergegeven, enigszins naar beneden, steunend op de linkerarm (mens)/linkerbeen (paard) dat op de rug van het paard rust.
collectie Peters Smeets
20. Pottemenneke
Particulier bezit
Gebakken klei geglazuurd
Gesigneerd Ch. Vos, niet gedateerd
Afmetinge: hoogte 19cm, breedte 21cm en diepte 9cm
Dit is de moedervorm van het witte beeld. Door krimp wijken de maten enigszins af.
collectie Peters Smeets
21. Cupido
Cupido
Particulier bezit [1]
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1949]
In de begroting van de gemeente Maastricht was een post opgenomen voor het onderhoud van voetpaden. Over de stadswal loopt een voetpad van de Zwingelput naar de Heksenhoek. Het opknappen van het voetpad werd opgedragen aan de tuinarchitecte Ruys; Charles Vos kreeg de opdracht een beeldje van Cupido te maken dat in het midden van de bakstenen vloer zou komen te staan op het grote bastion, waar onderlangs de Jeker stroomt, in de nabijheid van de sluizen. Het project strandde op bezuinigingen. [2]
Het beeld werd verkocht aan een particulier die het in zijn tuin op een zuil liet plaatsen. De zuil was ook door Vos vervaardigd. Omstreeks de eeuwwisseling werd het beeld uit de tuin gestolen. De zuil bleef ter plaatse achter.
Op een voetstuk is een cupido (de God van de liefde) afgebeeld. Het voetstuk is versierd met een kikker en een hagedis. Cupido is staande, met licht gebogen knieën en het hoofd naar links afgewend, afgebeeld. Op zijn rug heeft hij vleugeltjes en draagt hij zijn boog die met een riem over de schouder is bevestigd. In een koker aan de linkerzijde heeft hij zijn koker met pijlen. Hij legt zijn rechterhand aan zijn oor te luister. Het beeld is aan alle zijden zeer goed uitgewerkt.
[1]Limburgs Dagblad, 9 juli 1949 "in bezit van een grossier in aardappelen"; De grossier in aardappelen blijkt de heer Adriaans te zijn. (info afkomstig van de heer Ton van den Hof, gesprek 24 oktober 2020)
[2] Limburgs Dagblad 9 juli 1949
22. Caritas figuur met putto
Dit beeld minimaal in twee verschillende versies in particulier bezit
1. Particulier bezit
Gips beschilderd
Gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 52cm, breedte 18,5cm en diepte 19cm
2. Particulier bezit
Groenachtige kleur
Niet gesigneerd, niet gedateerd
In het Bonnefantenmuseum is ook het beeld van het Caritasfiguur opgenomen in de collectie.
Het concept van Christelijke naastenliefde wordt gepersonificeerd in de figuur van Caritas. Zij is doorgaans een vrouwelijk figuur die beschermend, helpend, en voedend is afgebeeld; vaak met hunkerende kinderen aan de borst, op schoot of aan de voeten, soms ook omringd door uitgemergelde grijsaards of wanhopigen die onder mantel beschutting zoeken.
Een vrouwelijk naakt op een console. Zij heeft haar benen gekruist met haar rechterbeen voor. Haar kleed houdt zij met haar linkerhand achter haar vast. Aan de andere zijde wordt het omhooggehouden door een klein figuurtje dat "en profil" wordt weergegeven met omhoog geheven armen. Haar rechterarm rust op haar borst. Haar blik is enigszins naar rechts gericht.
23. IJsbeer
Particulier bezit
Geglazuurd aardewerk
Gesigneerd (aan de onderzijde) CHR. VOS 31/50, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 12cm, lengte 20cm en diepte 11cm
Deze ijsbeer is in een oplage van 50 stuks vervaardigd naar een ontwerp van Charles Vos.
Het is niet met zekerheid aan te geven waar de productie heeft plaats gevonden, wellicht in de Sphinx-fabriek (Petrus Regout).
De ijsbeer ligt languit met opgetrokken achterpoten, terwijl zijn voorpoten uitgestrekt naar voren liggen. Zijn hoofd is omhoog gericht en zijn bek is een stukje geopend.
collectie Peters Smeets
24. Paardje
Particulier bezit
Klei
Niet gesigneerd, niet gedateerd [dertiger jaren van de vorige eeuw]
Het paardje komt galopperend van rechts aan. Het lijkt te schrikken en stopt plotseling met de benen gestrekt vooruit en het hoofd naar links afgebeeld.
afbeelding collectie eigenaar
25. De Ontsluiering
Particulier bezit
Chamotte klei, gebakken en geheel in bruine tinten geglazuurd
Gesigneerd CH VOS (aan de linkerzijde onderaan van de verhoging, waarop de afgebeelde vrouw zit), gedateerd 1945
Het beeld staat op een tweedelige sokkel als achthoek: hoogte 4cm, breedte 17cm en diepte 16cm
Afmetingen: hoogte 35cm, breedte 26cm en diepte 19cm
De heer Mathieu Nijssen schonk het beeld, ter gelegenheid van hun huwelijk op 18 september 1945, aan zijn bruid Erama Deckers. [1]
De sculptuur "De Ontsluiering" toont een vrouw met ontbloot bovenlijf, die zittend op een langwerpige, rechthoekige verhoging "en face" is afgebeeld, terwijl zij haar gebogen linkerbeen achterwaarts houdt en haar gebogen rechterbeen vóór zich met de rechtervoet elegant naar voren. Haar rechterarm houdt zij omhoog en tevens boven haar gesluierd hoofd om de sluier op te tillen, terwijl zij met haar linkerarm en -hand deze sluier terzijde omhoog houdt: de ontsluiering wordt ter hand genomen. Ter rechterzijde van de vrouw komt een omhoog kijkende en schalks lachende, gevleugelde Cupido schuin van achteren te voorschijn, die voorwaarts stappend is afgebeeld, waarbij hij met zijn rechtervoetje het bovenste gedeelte van de tweedelige sokkel betreedt; zijn linkervoetje staat op het onderste gedeelte van de sokkel. Cupido is - als symbool van de liefde - afgebeeld met een boog, welke hij in zijn rechterhand houdt, terwijl de koker met pijlen zich bevindt op de achterkant van zijn rechterbeen: Cupido, de god van de liefde, staat op het punt om zijn liefdespijl af te schieten. [2]
foto's eigenaar
[1] Uit familie-archief Nijssen: Paulussen, Isabelle; schrijven aan het echtpaar
[2] Uit familie-archief Nijssen: Paulussen, Isabelle; schrijven aan het echtpaar
26. Vervallen
27. Bokkenrijder
Particulier bezit
Brons
Niet gesigneerd, niet gedateerd [waarschijnlijk rond 1929]
Afmetingen: hoogte 29cm, breedte en 14,2cm
Uitgevoerd in bronsgieterij Fonderie Bruxelles, tekst voor op de console ?? Bronzes & ?? Bruxelles.
Op een console is een bok, met vooruitgestoken kop, met een daarop zittend een man, afgebeeld. De bok maakt een sprong met opgetrokken voorpoten. Op de bok zit een man met een hoed op; op zijn rug een zak met de buit die hij op zijn rechterhand ter hoogte van zijn linkerschouder vasthoudt.
28. Beeld
Particulier bezit [1]
[1] Familie Van Boekhold Meijs, Charles Voscour
29. Konijn
Particuliere collectie (Collectie Peters Smeets)
Gebakken klei
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 4cm, lengte 28,5cm en diepte 8cm
Vos heeft in opdracht van de Sphinx een aantal beelden van dieren ontworpen. In een schetsblok zijn meerdere tekeningen van konijnen terug te vinden. Dit exemplaar zou een voorstudie kunnen zijn.
30. Konijn
Particuliere collectie (Collectie Peters Smeets)
Ongeglazuurd aardewerk
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 4cm, lengte 14cm en diepte 6cm
Dit konijn lijkt sprekend op het witte konijn uit de dierenserie van de Sphinx. Het lijkt er op dat dit exemplaar gemaakt is op basis van een mal (rond gat in de onderzijde). Wellicht een proefbaksel voor de definitieve uitvoering.
31. Os
Particuliere collectie
Gebakken klei, ongeglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 7cm, breedte 7cm en diepte 6cm
Os met een lauwerkrans waar onderaan een bel hangt
32. Vervallen
33. Paardje
Particuliere collectie (collectie Peters Smeets)
Geglazuurd gebakken klei
Gesigneerd Ch. Vos (onder voet van het paard), niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 20cm en breedte 24cm
Het paardje is "en profil" afgebeeld; de voorbenen vooruit gestrekt en licht doorgezakt in de achterbenen. Het lijkt of het paard plots stilhoudt.
foto's Peters Smeets
34. Faun met panfluit
Particulier bezit (collectie Peters Smeets)
Gebakken klei, geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd.
Afmetingen: hoogte 53cm, breedte 32cm en diepte 39cm
De faun zit, met zijn rechterbeen/poot in een hoek van negentig graden en het linkerbeen/poot daaronder gestoken, op een steen met zijn bovenlichaam in een sterke torsie frontaal naar links gericht. Hij draagt een lang kleed. Op zijn hoofd draagt hij een krans van druivenbladen. Met zijn beide handen houdt en panfluit vast die hij bespeelt. Zijn blik is gericht op zijn instrument.
foto's Peters Smeets
35. Danseresje
Particulier bezit (collectie Peters Smeets)
Wit/grijze chamotte klei
Gesigneerd Ch. Vos (zijkant), niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 51cm, breedte 24cm en diepte 20cm
Een schaars geklede danseres maakt een sierlijk sprong in de lucht.
Naast versierde bandjes rond haar polsen en enkels draagt zij slechts een minuscuul broekje dat zich naar achteren voorzet in ruim geplooid rok. De standaard van het beeld is dusdanig in de rok weggewerkt dat de kijker de indruk krijgt dat het danseresje in de ruimte zweeft.
Zij maakt een sierlijke sprong met haar armen in een O-vorm naar boven gericht. In haar handen houdt ze een tamboerijn vast. Haar gezicht heeft ze naar rechts gedraaid. Haar rechterbeen bevindt zich in een hoek van negentig graden gebogen achter uit haar uitgestrekte linkerbeen. Zij kan op elk moment, als een echte ballerina, landen op haar tenen.
Ook de rok achter haar is mooi en gedetailleerd uitgewerkt.
Vos heeft een zeer sierlijk beeld vervaardigd.
Het gezicht en de haardracht van de danseres hebben grote overeenkomsten met de Engel van de Kerstkrib in de St. Servaaskerk van Maastricht. Vos dochter stond model voor deze Engel. Zij zal dan model geweest zijn voor het danseresje.
foto's Peters Smeets
36. Mercurius
Particulier bezit
Gips, groen/bruin gepatineerd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 41cm en breedte 23cm
Mercurius is een figuur uit de Romeinse mythologie. Hij was de god van de handel, reizigers en winst. Reeds zijn naam duidt hem als zodanig aan, daar zijn naam waarschijnlijk is afgeleid van het Latijnse merx of mercator, wat "koopman" betekent.Door handelsverkeer heeft Mercurius ook over de noordelijke gewesten verspreid. Mercurius wordt afgebeeld met symbolen die snelheid aangeven: gevleugelde sandalen (talaria), een gevleugelde helm (petasus) en een met slangen omkronkelde gevleugelde staf (caduceus). Daarnaast draagt hij vaak een geldbuidel.
Mercurius is naar links languit liggend afgebeeld, rustend op zijn rechterelleboog en rechter been. Twee kenmerkende symbolen van Mercurius worden uitgebeeld: de gevleugelde helm en de geldbuidel die hij op borsthoogte vasthoudt.
37. Vrouwen met twee kinderen
Particulier bezit
Gips, in hoekopstelling
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 77cm, breedte (ene zijde) 35cm en breedte (andere zijde) 20cm
Aan de ene zijde is een tweetal vrouwen, die achter elkaar staan, afgebeeld. Beiden dragen een lang kleed. De achterste vrouw draagt een kind voor zich dat met zijn linkerarmpje naar voren wijst. De voorste vrouw heeft haar linkerhand gelegd op de rug van een jongen die gedraaid naar rechts voor haar staat en de overgang vormt naar de andere zijde. De jongen heeft zijn armen naar boven gericht. Naast hem staat een derde vrouw, eveneens in een lang kleed. Zij heft haar rechterhand omhoog. De blik van allen is naar boven gericht.De bedoeling van het tafereel is niet duidelijk. Richten de vrouwen en jongen hun blik naar de Heer?
38. Mannen met een jongen
Particulier bezit
Gips, in hoekopstelling
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 77cm, breedte (ene zijde) 26cm en breedte (andere zijde) 27cm
Aan de ene zijde zijn twee mannen met een jongen tussen hen in afgebeeld. Zij stralen een grote wanhoop uit, hun blik is naar boven gericht. De voorste man vormt de overgang naar de andere zijde waar een derde man gedraaid staat. Ook hij straalt wanhoop uit. De ene man maakt met een handen een wanhopig gebaar, de tweede man heeft zijn handen op borsthoogte gevouwen.De bedoeling van het tafereel is niet duidelijk. Richten de vrouwen en jongen hun blik naar de Heer?Is er een verband tussen de vrouwen- en mannengroep. Beide beelden zijn in hoekopstelling en hebben dezelfde hoogte. Ook de uitstraling van de beelden is gelijkluidend.
39. Zeemeermin
Particulier bezit
Groen geglazuurd aardewerk
Gesigneerd Ch. Vos, niet gedateerd [omstreeks 1930]
Afmetingen: hoogte 11,4cm, breedte 6,2cm en diepte 5,8cm
Op een blok zit “en profil” geknield een zeemeermin. Haar staart ligt aan de voorzijde over het blok heen. Haar rechterhand rust op haar rechterknie. Met de linkerhand omvat zij haar linkerborst.
foto's Botterweg Auctions Amsterdam
40. Plaquette afkomstig uit een Limburgse molen
Particulier bezit (collectie Peters Smeets)
Gebakken klei geglazuurd
Gesigneerd Ch.VOS (achterzijde), niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 45cm, breedte 34cm en diepte 8cm
De plaquette is afkomstig uit een Limburgse molen in midden/noord Limburg. De exacte molen is nog niet achterhaald. Een mogelijkheid zou de in de Tweede Wereldoorlog vernielde molen kunnen zijn in Meijel, die jaren in bezit is geweest van de familie Truijen. In het kort iets over de deze molen en over Jan Truijen.
In 1855 vroeg H. Beltmans toestemming aan het provinciaal bestuur voor de bouw van een stenen graan- en oliemolen in Meijel. Deze molen werd gebouwd in opdracht van een maatschap. [1]
Op 23 maart 1890 werden alle eigenaren uitgekocht door Jan Truijen. Hij nam de overdracht aan als voogd van zijn minderjarige kinderen Peter, Johanna en Elisabeth. [2]
Jan Truyen werd geboren op 24 maart 1838 te Weert. In zijn geboorteplaats zou hij landmeter worden. Na zijn huwelijk verhuisde hij naar Meijel waar hij gemeentesecretaris zou zijn van 1869 tot 1875. In 1886 werd hij actief in de politiek als wethouder, statenlid en lid van de Tweede Kamer (1884 - 1901). In 1895 werd hij tot burgemeester van Meijel benoemd. Die functie zou hij tot 1913 vervullen. Daarnaast was hij een van de voormannen bij de oprichting van de Limburgse Land- en Tuinbouwbond (1896) en Centrale Boerenleenbank (1898). [3]
Op 14 november 1919 overleed hij. De molen was in handen van zijn zoon Peter, die deze verkocht aan Jacques Derckx. De windmolen werd door oorlogshandelingen in 1944 geheel vernield. [4]
Charles Vos heeft nauw contact gehad met de LLTB en zijn voorman Jan Truijen.
In 1919 heeft hij een portretbuste van Truijen gemaakt, die pas in 1926 onthuld werd. Daarnaast heeft hij ook nog een buste gemaakt van voorzitter Joannes Theodures Verheggen (1951). [5]
Ook bij tentoonstellingen van het LLTB was Vos actief. Bij de tentoonstelling “Spiegel van Limburg” in 1951 waren meerdere werken van Vos aanwezig. [6]
Zou Jan Truijen Charles Vos benaderd hebben om een plaquette voor zijn molen te maken. Het zou goed kunnen.
Centraal op de maquette is een vrouw met kind (van de molenaar?) afgebeeld die een molensteen in haar handen heeft. Rondom van allerlei attributen, o.a. een ketting, die betrekking hebben op de molen.
[1] Bussel Van P.W.E.A., De molens van Limburg, Eindhoven 1991, blz. 529
[2] Ibidem blz. 530
[3] Ibidem blz. 530, op blz. 530 staat 1889-1913 burgemeester. In 1885 werd hij gemeenteraadslid, daarna wethouder
[4] Ibidem blz. 530
foto: Peters Smeets
41. Gedenkplaquette Tweede Wereldoorlog
Particulier bezit (collectie Peters Smeets)
Gebakken klei geglazuurd
Gesigneerd linksonder CV, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 16cm; breedte 16cm en diepte 2cm
Op deze plaquette worden de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog uitgebeeld. Afgebeeld is een wanhopig gezin, bestaande uit vader, moeder een viertal kinderen.
De moeder (met een kind op arm) en de vader zijn “en profil” naar links afgebeeld. Aan de rechterzijde zijn een tweetal kinderen afgebeeld: een “en profil” naar rechts met zijn blik naar boven gericht, de ander
“en face” met zijn blik naar voren gericht. Dit kind heeft een banderole in zijn handen met de tekst 1940-1945. Alle gezichten zijn zeer expressief uitgebeeld en stralen een grote wanhoop uit. De verschrikkingen van de oorlog spatten van de plaquette af.
foto Peters Smeets
42. Pandora
Particulier bezit (collectie Peters Smeets)
Klei, mat geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 42cm, breedte 25cm en diepte 20cm
Centraal in het tafereel staat een tafel met de korte zijde naar de toeschouwer gericht. Onder de tafel zit een hond die de toeschouwer aankijkt. Aan de lange zijde rechts zit een vrouw op een stoel. Zij is waarzegster die gebogen over de tafel zit met haar rechterarm wijzend naar voren. Op de tafel staat een lamp met kap. Op de achtergrond kijken een tweetal figuren met havikskop (goden?) naar de bezigheden van de vrouw. Links staat een man “en profil” met zijn blik op de tafel gericht. Hij heeft zijn handen over elkaar voor zijn borst.
foto: Peters Smeets
43. Beethovenmonument (ontwerp)
Particulier bezit
Gips
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 30cm
Op een naar midden oplopende console staat in het midden een rechthoekige pilaar waarop het hoofd van Beethoven geplaatst is.
Centraal voor op console is een uitsparing waarin een afbeelding van de Maastrichtse Ster staat. Rechts en links van de pilaar zijn klompen klei, die niets voorstellen.
Het is een ontwerp voor een monument. Ter gelegenheid waarvan is onbekend. Het monument is voor zover bekend nooit uitgevoerd.
venduehuis Dickhaut
44. Plaquette van een drietal figuren
Particulier bezit (collectie Peters Smeets)
Gebakken klei, geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1946]
Afmetingen: hoogte 25cm, breedte 18cm en diepte 6cm
Deze plaquette heeft overeenkomsten met die, die in opdracht van het bestuur van de Kunstenaarsvereniging Limburg is vervaardigd bij het eerste lustrum van de vereniging in 1941.
Het betreft eveneens een drietal naast elkaar zittende figuren die anders uitgewerkt zijn.
Vos heeft wederom een drietal kunsten uitgebeeld: de beeldhouwkunst (beeldje in de hand), de schilderkunst (een palet in de hand) en de tekenkunst (tekenvel met stift).
Het beeldje werd vervaardigd ter gelegenheid van twintigjarig bestaan van de Middelbare Kunstnijverheidsschool.
foto: Peters Smeets
45. Bevrijding
Particulier bezit
Steen
Gesigneerd CH.VOS, gedateerd [omstreeks 1945]
Afmetingen: hoogte 120cm, breedte 45cm en diepte 35cm
Tekst op de banderole: stichting 1940-1945
Op een tweetraps vierkante console van steen zijn een tweetal taferelen afgebeeld.
Aan de rechterzijde staan bovenaan een viertal mannen die aan het kegelen zijn. De twee voorste staan gebogen voor twee kegelbanen (afgebeeld naar beneden lopend). De linker man heeft een kegel in zijn handen. Aan het einde van de baan (rechtsonder) staan de kegels afgebeeld. Achter deze twee kegelaars staan twee andere mannen die zich te goed aan de drank.
Dit tafereel is door een banderole met de tekst “Stichting 1940-1945” gescheiden van het andere.
Aan de linkerzijde (beneden) is het tweede tafereel uitgebeeld.
Maria is gezeten op haar zetel met gebogen hoofd en haar rechterhand voor haar gezicht geslagen. Zij straalt een groot verdriet uit. Haar andere arm rust op haar knie.
Aan haar linkerzijde staat “en profil” een jong meisje dat ook een arm voor haar gezicht heeft geslagen. Ook zij maakt een zeer verslagen indruk.
foto's eigenaar van het beeld
46. Man met twee bierpullen
Particulier bezit [1]
Uitvoering: glas-in lood
Gesigneerd charles VOS (naast rechterbeen van de man), niet gedateerd
Waarschijnlijk is aan de hand van een tekening van Charles Vos dit werk in glas-in-lood uitgevoerd. De afbeelding past bij de serie ansichtkaarten die hij tijdens zijn studie in Antwerpen maakte. Afgebeeld is een staande en enigszins gezette man met een komische gezichtsuitdrukking met het gezicht naar links afgewend. In beide uitgespreide handen heeft hij een grote bierpul (met handvat) vast.
foto's Ingrid Henssen - Van Hees
[1] Email Ingrid Henssen – Van Hees 16 juni 2022
*1 Paulussen Charles Vos 1888-1954, tentoonstelling 13-11-1994 tot en met 29-01-1995, Gemeentemuseum voor Religieuze Kunst Jacob van Horne, Weert 1994
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Heiligenbeelden
OPMERKING: van alle werken is, tenzij anders vermeld, de eigenaar van het werk op het moment van het maken van de beschrijving van het werk bekend bij mij. Als de eigenaar niet vermeld wordt, is dat op verzoek van deze persoon. Of deze persoon op dit moment (december 2022) nog eigenaar is, is niet altijd bekend. Voetnoten zijn in verband met privacy zeer beperkt opgenomen.
1. Servaas: Devotiebeeldje *4
Particulier bezit
Gips, groen brons gekleurd
Gesigneerd Ch. Vos, niet gedateerd [1984]
Afmetingen: hoogte 41cm, breedte 12cm en diepte 10cm
Beeldje als uitzondering industrieel, in veelvoud vervaardigd; op voetstukje voorzijde opschrift "S. Servatius".
Een devotiebeeldje, ontstaan in het kader van de herdenking van de 1550-ste sterfdag van St. Servaas op verzoek van het Heiligdomsvaartscomité en bedoeld als devotiebeeldje voor het huisgezin.
Sint Servaas als Bisschop ten voeten uit afgebeeld, met mijter op, in beide handen ter linkerzijde sleutel en staf houdend; daarmee onderaan rechts de draak verdelgend; onderaan links de Stadsster.
Er is nog een andere variant aangetroffen
St. Servatius
Particulier bezit
Gips gepatineerd in bruin
Gesigneerd Ch. Vos (zijkant), niet gedateerd,
Afmetingen: hoogte 41cm, breedte 12cm en diepte 10cm
Aan de achterzijde de tekst: “reproductierecht G. Hack – Rutten Maastr.”
Op voetstukje voorzijde opschrift “S. Servatius”
collectie Peters Smeets
2. Servaas
Particulier bezit
Gebakken klei en geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1949] *1
Afmetingen: hoogte 32cm, breedte 14cm en diepte 9cm *1
St. Servaas - patroonheilige van Maastricht ( 384) - is gekleed als bisschop ten voeten uit afgebeeld met staf en sleutel in zijn rechter-, respectievelijk linkerhand. Rechts onderaan bevindt zich de stadsengel met het wapen van Maastricht, terwijl links de Sint Servaasbasiliek schetsmatig is weergegeven. Links vooraan is een draak uitgebeeld, wiens bek door de staf van St. Servaas wordt doorboord: symbool voor Servaas' bestrijding van het Arianisme. Aan de achterzijde zijn de stadswallen en de Onze Lieve Vrouwebasiliek afgebeeld. *1
Henri Schoonbrood (1898-1972) huwde in 1920 met Geert Keersten (1897-1971). Uit dit huwelijk werd zoon Will of Willy (Ludovicus Hubertus) geboren op 29 december 1923.
Op 4 januari 1949 trouwde hij met Elvira (Maria Elvira) Ronda (1927-2000). Charles Vos gaf het jonge paar een St. Servaasbeeld als trouwcadeau. Na de dood van Will Schoonbrood (5 februari 2004) kwam het beeld in bezit van zijn dochter Mirjam.
foto: M.Knetsch
3. Servatius
Particulier bezit
Gebakken klei geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 44cm
Op een console staande is Servatius afgebeeld gekleed als bisschop. Met zijn linkerhand houdt hij de schuinstaande staf vast, terwijl hij in zijn rechterhand, voor de borst, zijn sleutel vastheeft. Zijn hoofd is naar rechts beneden gebogen. Achter zijn mijter is een soort nimbus met de tekst ST SERVATIUS.
Dit beeld is ook nog in een andere kleurstelling. Op de achterzijde is een sticker van Kunsthandel H. De Jong-Bergers Grote Staat 65, alsmede de tekst "verloving 9-4-'44 Fam. Merckelbach Maastricht".
collectie Peters Smeets
collectie Peters Smeets
4. Servatius
Particulier bezit (collectie Peters Smeets)
Gebakken klei, licht geglazuurd
Gesigneerd Ch. Vos , ongedateerd
Afmetingen: hoogte 44cm, breedte 24cm en diepte 17cm
Sint Servaas is staande op een veelhoekige console ten voeten uit afgebeeld. Hij draagt de bisschoppelijke kleding. In zijn linkerhand heeft hij de staf waarmee hij de draak bij zijn voeten doodt. In zijn omhooggeheven rechterhand heeft hij de sleutel vast. Onderaan (rechterzijde van St. Servaas) staat de Stadsster van Maastricht.
Rob Courtens had dit beeld voor zijn vader, de Maastrichtse beeldhouwer Jef Courtens, gekocht. Jef Courtens was een leerling van Charles Vos, Jef Courtens heeft altijd bewondering gehad en waardering uitgesproken aan het adres van zijn leermeester.
afbeelding collectie Peters Smeets
5. Heilig Hart *4
Particulier bezit
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1951]
In 1951 vervaardigde Charles Vos een ontwerp voor een in aardewerk gegoten façadesteen, bestemd voor de als in eigendom verworven huizen van beambten en arbeiders van de Staalwerken "De Maas". De voorstelling "De Engelbewaarder leidt de mens naar Onze Lieve Vrouw en het Kindje Jezus" was het uitverkoren thema van de oprichter en directeur van de Staalwerken, de Heer Emile van Oppen (1925 - 1965).
6. Heilig Hart
Particulier bezit
Klei geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 47cm, breedte 41cm en diepte 17cm
Op een console staat Christus ten voeten uit afgebeeld. Zijn rechterbeen is naar voren geplaatst, zijn linkerbeen naar achteren (op de rand van de console). Hij draagt een geplooide mantel en zijn hoofd is ietwat naar bovengericht. Zijn rechterarm, met gespreide vingers, houdt hij onder zijn Heilig Hart. Met de andere hand wijst hij naar zijn Heilig Hart. Onderaan de console is het woord "LIEFDE" ingekrast.
7. St. Vincentius onder de Armen
Particulier bezit
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1937]
Op 25 maart 1848 vond de oprichtingsvergadering plaats van de eerste conferentie van de Vincentiusvereniging die bezocht werd door vertegenwoordigers van de vier stadsparochies (St. Matthijs, St. Servaas, St. Martinus en Onze-Lieve-Vrouwe). De bedoeling was de Vincentiusvereniging zou fungeren als stadsvereniging. Aan dit beginsel werd ook vastgehouden totdat in 1850 in de St. Servaasparochie een eigen conferentie werd gevormd, en eigenlijk tot 1854 de Martinusparochie een eigen conferentie kreeg. Pas vanaf dat laatste jaar noemde de stadsconferentie zich Matthiasconferentie. Tenslotte volgde de Onze-Lieve-Vrouweconferentie in 1856. Er volgde nog samenvoegingen en afsplitsingen.
Hoofddoel in de negentiende eeuw was niet alleen het uitdelen van aalmoezen, maar ook structurele bestrijding van armoede door werkverschaffing, scholing, betere huisvesting en voedselvoorziening.
In de jaren zeventig verloor de Vincentiusgedachte haar wervende kracht. Geruisloos verdwenen steeds meer conferenties van het toneel.
De parochie van Onze-Lieve-Vrouw had een eigen conferentie van 1856-1868, 1889-1923 (samen met St. Servaas) en 1923-1971. De activiteiten werden in 1966 reeds stilgelegd.
J. Reinards (Jean, 5 november 1867 - 11 oktober 1943) werd als secretaris vermeld van 1917 tot 1934, waarschijnlijk is hij in laatst genoemde jaar vice-president geworden.
Op donderdag 29 april 1937 vierde hij zijn zilveren jubileum van de Vincentiusvereniging van Onze-Lieve-Vrouwe. 's Ochtends werd een H. Mis in de basiliek opgedragen. In de avondvergadering van de conferentie werd de jubilaris toegesproken door de heer J.J.H.M. Verlinden, president van de conferentie. Bij deze huldiging werd aan jubilaris een beeldhouwwerk van Charles Vos, voorstellende St. Vincentius onder de Armen, aangeboden.
8. Lambertus *1
Particulier bezit
Gips, brons-groen gekleurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 44cm, breedte 18cm en diepte 7,5cm
Lambertus is als bisschop, de kromstaf in zijn linkerhand, ten voeten uit afgebeeld. Zijn rechterhand houdt hij zegenend omhoog. Ter rechterzijde onderaan is een hurkende, naar Sint Lambertus omhoog kijkende man met een lange spies (vorm van een Romeinse "pilum" weergegeven. De legende verhaalt namelijk dat Lambertus te Luik werd vermoord door een man met een lans. Ter linkerzijde onderaan bevindt zich een wapenschild met het perroen (Luik), terwijl de vijfpuntige Maastrichtse stadsster prijkt in het midden van de console, onder is inscriptie "LAMBERTUS".
Dit reliëf is seriematig vervaardigd.
9. Martinus van Tours
Particulier bezit [1]
Gebakken klei geglazuurd
Gesigneerd Ch. Vos (achterzijde), niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 50cm en breedte 39cm
Een banderole met de “ST. MAARTEN”
Martinus van Tours (ca 306 - 397), veelal Sint Maarten genoemd, werd geboren in Hongarije. Op jonge leeftijd werd hij soldaat en trok op vijftienjarige leeftijd naar Gallië. Volgens de legende verscheen Jezus in de gedaante van een bedelaar aan Maarten, voor de poort van Amiens. Maarten gaf de bedelaar de helft van zijn mantel.
In 371 werd Maarten door de bevolking van Tours gekozen tot bisschop. Na zijn dood werd hij begraven in Tours.
Op een console is het tafereel van St. Maarten en de bedelaar uitgebeeld. Het paard loopt naar links (voor de toeschouwer) en is tot stilstand gebracht. St. Maarten, zittend op het paard met de blik naar achteren gericht, heeft zich ontdaan van zijn mantel die hij met zijn linkerhand vasthoudt. Zijn mes, in zijn rechterhand, heeft hij onder de mantel gebracht om deze in twee delen te splijten. De bedelaar, staande bij de achterpoten van het paard, heeft de mantel al deels omgeslagen en houdt deze met de beide handen vast; de rechterhand omhoog tegen het paard en de linkerhand langs zijn lichaam. Het paard heeft zijn hoofd gedraaid naar het tafereel. Onder het paard en eindigend tussen de benen van de bedelaar ligt een banderole met de “ST. MAARTEN”.
foto's Venduehuis Dickhaut
[1] Te koop aangeboden bij Venduehuis Dickhaut, september 2022; afkomstig uit collectie Rob van Rijn, verkoopprijs € 1000
10. Fransiscus
Eigendom en huidige locatie onbekend
Terracotta beeld
Niet gesigneerd, niet gedateerd [in ieder geval voor 1929]
De heilige Fransiscus is afgebeeld in orantehouding in ordenspij met een koord om het middel. Het beeld staat op een console.
11. Piëta *1
Particulier bezit
Gips, bruin gepatineerd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 35cm, breedte 15 cm en diepte 9cm
Maria is dwars, zittend weergegeven. Ze ondersteunt met haar rechterarm het dode lichaam van haar Zoon, dat over haar schoot ligt. Haar hoofd heeft ze naar links gewend. Christus' rechterarm hangt langs het lichaam omlaag. Het zou bij dit beeld om een studie voor een grafbeeld kunnen gaan.
12. Piëta *1
Particuliere bezit
Gips
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetinge: hoogte 34,7cm, breedte 16,5cm en diepte 8cm
Reliëf met een zittende Maria frontaal weergegeven. Met haar beide handen ondersteunt ze het levenloze lichaam van haar dode zoon, dat tussen haar benen op de grond rust. Voor op Maria's borst is een hart zichtbaar, doorboord met een zwaard een verwijzing naar de Piëta als één der zeven smarten van Maria.
13. Piëta
Particulier bezit
Gebakken klei en geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: totale hoogte 51cm. De console is onderaan 16cm breed en 13cm diep; de hoogte is 21cm. Het beeld is 30cm hoog, 15cm breed en 9,5cm diep.
De Piëta is op een rechthoekig voetstuk geplaatst. Maria is zittend weergegeven. Op haar schoot rust het ontzielde lichaam van haar Zoon. Met beide armen (rechts om het middel, links op de borst) ondersteunt zij het lichaam waarvan het hoofd tegen haar schouder rust. Maria heeft haar hoofd naar links gewend. Christus rechterarm hangt langs zijn lichaam omlaag. Zijn benen liggen in een hoek van negentig graden onder hem.
Dit beeld is een voorstudie voor het grafmonument van de ouders van Edmond Bellefroid.
collectie Peters Smeets
14. Maria (zittende)
Particulier bezit
Gebakken klei en geglazuurd
Gesigneerd CH. VOS en gedateerd 09-12-1945 *2
Een banderole met de tekst 9-12-1945
Een gekroonde Maria is frontaal zittend op een wolk afgebeeld. Zij draagt over haar kleed een openvallende mantel die bovenaan met een gesp is vastgemaakt. Haar rechterarm is in hoek van negentig graden naar boven geheven; in de hand houdt zij de scepter, die aan de bovenzijde bekroond wordt door een lelie, vast. In haar andere hand heeft ze een bosje bloemen. Rondom de stoel is een slang gekruld met zijn bek aan Maria's linkerbeen. Onderaan is een banderole met de tekst 9-12-1945.
Dit zou een voorstudie kunnen zijn voor het beeld Maria Koningin van de Vrede, gemaakt voor het Ignatiushuis in Amsterdam. Dit beeld is later overgebracht Museum ons' Lieve Heer op Solder in Amsterdam. Het beeld in Amsterdam wijkt op meerdere punten af van dit ontwerp.
Afbeelding: Paulussen
15. Maria met Kind
Particulier bezit
Gebakken klei
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 21cm, breedte 23cm en diepte 12cm
Dit beeldje diende waarschijnlijk als een voorstudie. Het beeld is niet afgewerkt.
Maria, slechts bovenlichaam afgebeeld, draagt, met een sluier over haar gebogen hoofd, het Kindje, dat volledig is weergegeven. De beide hoofden zijn tegen elkaar gevleid; het geeft een zeer innige band aan.
16. OLV Sterre der Zee
Particulier bezit
Aardewerk, gebakken en geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 50cm, breedte 26cm en diepte 6cm
In Maastricht zijn devotiebeelden geplaatst zijn langs de bidweg ter ere van Onze Lieve Vrouw "Sterre der Zee". De route ging van de (tweede) Minderbroedersklooster in de Tongersestraat (waar het beeld Onze Lieve "Sterre der Zee" oorspronkelijk stond) via de Bouillionstraat, Papenstraat, Bredestraat naar OLVrouwekerk, en vandaar via de Cortenstraat, Witmakerstraat en Kapoenstraat weer terug naar het klooster. Later toen het beeld in de OLVrouwekerk kwam te staan (vanaf 1837), was deze kerk begin- en eindpunt: OLVrouwekerk, Cortenstraat, Witmakerstraat, Lenculenstraat, Bouillionstraat, Papenstraat, St. Jacobsstraat, Bredestraat, OLVrouwekerk.
De plaquette, Onze Lieve Vrouwe Sterre der Zee werd in 1947 aangebracht aan de voorgevel van het voormalig R.K. Weeshuis, later klooster van de Zusters Augustinessen van St. Monica, Lenculenstraat 21, Maastricht en nu een appartencomplex.
Maria, staande ten voeten uit, afgebeeld, draagt op haar linkerarm het zich tegen haar aanvleiende Jezuskindje; met zijn handje houdt hij het boveneinde van de om Maria open gespreide mantel vast. Haar rechterhand raakt het bolle zeil van het op de golven deinend scheepje dat ter rechterzijde van Maria is afgebeeld. Rechts van haar hoofd is een miniatuurweergave van de O.L.-Vrouwebasiliek, zij het deels verscholen achter Maria's sierlijk wapperende sluier, te zien. Links van haar hoofd staat de bidwegster met een vallende straal naar beneden; daaronder enkele decoratief weergegeven lelietakken. De gehele voorstelling - behalve de onderzijde met banderole - is omlijst met roosjes. *4
Van deze plaquette in de Lenculenstraat zijn meerdere variaties bekend.
Zonder omschrijving (zie afbeelding 1, 2, 3, 4, 4a, 10, 11, 12)
Met de omschrijving: "STELLA DUCE" (zie afbeelding 5 en 6)
Met de omschrijving: "MARIA ONZE BESCHERMSTER" (zie afbeelding 7)
Met de omschrijving: "AVE MARIA" (zie afbeelding 8)
Gevelsteen pand antiquariaat Stille, Rechtstraat 85 Maastricht (afbeelding 9)
Afmetingen: afb. 3 en 11 51cm lang en 28,5cm breed; afb. 4a en 10 47cm lang en 26cm breed
afbeelding 1 afbeelding 2
afbeelding 3 (collectie Peters Smeets) afbeelding 4
afbeelding 4a (collectie Peters Smeets) afbeelding 10 (collectie Peters Smeets)
afbeelding 5 afbeelding 6
afbeelding 7 (collectie Peters Smeets) afbeelding 11 (collectie Peters Smeets)
Afbeelding 8: eigenaar Afbeelding 12
afbeelding 9
Charles Vos maakte in 1944, een standaard voor het reliëf dat Pie Clermonts cadeau kreeg van het personeel bij zijn veertigjarig dienstjubileum bij de Sphinx.
Op de standaard staat in het middengedeelte de tekst
by Uw 40 jarig ambtjubileum
aangeboden door Uw personeel
Aan de linkerzijde is een liggende sphinx afgebeeld; aan de rechterzijde 1 aug. 1944
albeelding 10 foto P. Clermonts
17. Ave Maria
Particulier bezit
Chamotte klei
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 53cm en breedte 28cm
Maria is frontaal staande, met haar rechterbeen vooruit geplaatst, afgebeeld. Over haar kleed draagt zij een openvallende mantel die zij met haar horizontaal gespreide armen vasthoudt. In haar linkerhand houdt zij een stralende ster vast. Links en rechts van haar voeten is een engeltje afgebeeld. Zij houden samen een banderol vast met de tekst AVE MARIA. Achter de banderole is een anker afgebeeld.
collectie Peters Smeets
18. Maria met Kind en engelen
Particulier bezit
Geglazuurde aardwerk
Niet gesigneerd, niet gedateerd [datum waarschijnlijk begin jaren vijftig van de 20e eeuw]
Afmetingen: hoogte 60cm, breedte 52cm en diepte 20cm (gewicht 34kg)
Op een ovale console is Maria vanaf borsthoogte afgebeeld. Aan haar rechterzijde het zittende Kindje Jezus. Moeder en Zoon hebben hun gezichten tegen elkaar aan gevleid met hun blik gericht op de aanschouwer. Maria houdt het Kindje met haar rechterarm tegen haar lichaam aan vast. Haar andere arm rust op de console. Zij draagt een wit kleed met sluier en een openvallende blauwe mantel. Jezus heeft zijn armpjes om zijn Moeder heen geslagen. Links en rechts boven Maria een engel. De linker is met gevouwen handen biddende, de ander maakt met gespreide armen een zegenend gebaar.
Naast Maria's rechterarm aan de buitenzijde van de console ontspringt een lelie (het symbool van haar zuiverheid).
Bovenaan is een zespuntige ster, het symbool van Maria "Sterre der Zee".
afbeelding eigenaar
19. Madonna met Kind
Particulier bezit
Gebakken klei, geglazuurd
Gesigneerd Ch. Vos, ongedateerd
Afmetingen: hoogte 32cm, breedte 21cm en diepte 13cm
Op een ronde schijf is een tronende Maria met Kind weergegeven. Maria is zittend "en profil" weergegeven, met haar voeten naar buiten gedraaid. Zij draagt over haar witte kleed een gedrapeerde blauwe mantel. Onder haar witte sluier komen, aan de zijkant, haar lange bruine haren uit. Zij kijkt naar haar Zoon die, naar de toeschouwer gericht, op haar schoot staat. Zijn hoofd is enigszins naar rechts gewend. Hij heeft een vriendelijk, lachende uitstraling. Over zijn rechterarm hangt een banderole.
collectie Peters Smeets
20. Madonna met Kind
Particulier bezit
Wit/grijze chamotte klei
Gesigneerd Ch. Vos, ongedateerd
Afmetingen: hoogte 41cm, breedte 11cm en diepte 14cm
Een tronende Maria is "en face" weergegeven. Zij houdt met beide handen (middel en rug) haar zoon vast die op zijn knieën op haar linkerboven been zit. Hij vlijdt zich tegen zijn moeder. De blik van Maria is naar beneden op haar Zoon gericht. Opvallend is dat aan beide zijden vlechten onder de sluier vandaan komen.
collectie Peters Smeets
21. Maria met Kind Jezus
Eigendom en locatie onbekend
Brons
Niet gesigneerd, niet gedateerd [in ieder geval voor 1929]
Maria is staande op een console afgebeeld. Zij staat licht gebogen naar links en legt haar hoofd tegen dat van haar Zoon, die ze met beide handen vasthoudend tegen zich aanhoudt.
22. Christus Salvator
Particulier bezit
Geglazuurde terracotta
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 60cm, breedte 38cm en diepte 12cm
Christus Salvador houdt met zijn rechterhand een wandelstok vast. Met zijn linkerarm maakt hij een zegenend gebaar. Bovenin is de Heilige Geest in de vorm van een duif afgebeeld. Rechts naast het hoofd van Christus de letter Alpha en links de letter Omega. Onderaan zijn twee geknielde personen weergeven die naar Christus opkijken. Onderaan ligt een doodskop.
23. Gerardus Majella
Particulier bezit
Gebakken klei, geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Gerardus Majella werd op 23 april 1726 in Muro bij Napels als zoon van een eenvoudige kleermaker geboren. Zijn vader stierf toen Gerardus 12 jaar oud was, waarna de jongen werd uitbesteed bij een gildebroeder om het vak van kleermaker te leren. Tenslotte vond hij zijn bestemming en trad op 23-jarige leeftijd in als lekenbroeder bij de redemptoristen. Hij leidde een leven van versterving en zelfgekozen pijniging. Vooral in de laatste drie jaar van zijn leven bleek Gerardus over mystieke gaven te beschikken: regelmatig verkeerde hij in extase, werd op twee plaatsen tegelijk gezien, kon gedachten lezen, deed voorspellingen en verrichtte wonderen. In 1755 overleed hij.
De heilige staat ten voeten uit op een sokkel met zijn hoofd licht naar links gebogen. In zijn voor zijn borst gevouwen handen heeft een kruis.
24. Het Laatste Oordeel
Particulier bezit
Klei (niet afgewerkt)
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 42cm, breedte 41cm en diepte 17cm
Een voorstudie voor een Laatste Oordeel.
Op de Laatste Dag, oftewel het einde der tijden, wordt een oordeel uitgesproken over alle mensen. Het oordeel geldt zowel voor de levenden als de doden, en wordt geveld door God of een afgezant van hem.
Christus staat ten voeten uit in het midden afgebeeld. Bij zijn voeten blaast een engel de blazoen. Christus strekt zijn rechterarm uit naar de mensen die naast hem staan: het zijn de uitverkorenen, zij mogen naar de Hemel. Aan zijn linkerhand, waarmee hij met zijn vinger omlaag wijst, staan de verdoemden die naar de Hel verwezen worden.
25. Huiszegen
Particulier bezit
Geglazuurd aardewerk (gebakken in de oven van de Sphinx in Maastricht)
Niet gesigneerd, niet gedateerd [omstreeks 1940-1944]
Afmetingen: hoogte 62cm, breedte 35cm en diepte 18cm
Naast het hoofdwerk zijn er nog twee aparte beelden van kaarsdragende engelen.
Afmetingen: hoogte 24cm, breedte 20cm en diepte 12cm
Tijdens de Tweede Wereldoorlog baden veel mensen om de bescherming bij God en/of Maria.
Ook in deze beeldengroep staat dit thema centraal. Een gezin, bestaande uit vader, moeder en zoon zochten steun.
Centraal op een console staat de Heilige Maria, met armen naar beneden en enigszins gespreid, omringd door het gezin. Rechts de vader (uitgebeeld als zijn patroonheilige Mathias) en links de moeder (uitgebeeld als haar patroonheilige Maria Magdelena). Op de voorgrond voor Maria zit de zoon (uitgebeeld als zijn patroonheilige Andreas). De blik van het gezin is naar boven gericht naar de drievuldigheid in een driehoek boven Maria afgebeeld. Het gezin wordt overgoten met de stralen van de Heilige Geest. De Verrezen Jezus neemt het gezin met de gespreide handen onder zijn hoede.
Links en rechts van de hoofdgroep staat los een beeld van een kaarsdragende engel. Een gehurkte engel houdt een in beide handen voor hem staande kaarsenhouder vast.
Afbeelding: eigenaar
26. De Schepping van Adam
Particulier bezit
Geglazuurd aardewerk (gebakken in de oven van de Sphinx)
Afmetingen: hoogte 42cm, breedte 42cm en diepte 25 cm
Op een rechthoekige console is het tafereel van de schepping van Adam door God weergegeven. Links staat God, gekleed in ruim geplooide mantel, met voor hem een naakt zittende Adam die zijn benen gekruist heeft. Adams linkerarm rust op de console.
God houdt met zijn rechterhand Adams rechterhand vast. Met zijn andere arm maakt een wijzend gebaar. Adam kijkt op naar God.
Afbeelding: eigenaar
27. St. Joris en de draak
Particulier bezit.
Sint-Joris kwam volgens de legende uit een christelijke familie en werd geboren aan het einde van de 3e eeuw. Zijn vader kwam uit Cappadocië, zijn moeder uit Palestina. Zijn vader, een officier in het leger, stierf toen Joris nog jong was. Als volwassene werd Joris militair en hij bracht het tot officier in het leger van Diocletianus. Toen deze een decreet uitvaardigde waarin de vervolging van christenen werd bevolen, weigerde Joris aan de vervolging deel te nemen, en verklaarde hij zelf christen te zijn. Hierop liet Diocletianus hem vermoorden.
Sint-Joris wordt traditioneel afgebeeld met een draak, die hij volgens de overlevering zou hebben gedood. De draak staat hierbij symbool voor het heidendom. Het verslaan van de draak symboliseert de bekering van een heidens land of stad tot het christendom.
Omdat het oorspronkelijke verhaal verloren is gegaan, werden mythen uit de Oudheid in het verhaal geïntegreerd. Zo heeft het verhaal ook overeenkomsten met Perseus. In de Legenda Aurea uit de 13e eeuw wordt het verhaal voor het eerst in de huidige vorm beschreven. Hier speelt het zich af in Silena in Libië. In andere bronnen wordt echter ook Beiroet genoemd.
De stad werd door een draak getiranniseerd. Dagelijks verslond hij twee schapen, die hem geofferd werden, zodat hij zich rustig zou houden. Toen de laatste schapen op deze manier verdwenen waren, eiste de draak mensenoffers. Hierbij viel het lot ook op de dochter van de koning. In bruidskleren trad zij haar dood tegemoet. Maar St. Joris viel de draak met een lans aan en verwondde het gedrocht. Hij beloofde de koning en het volk dat hij het ondier zou doden als iedereen zich door hem zou laten dopen. Toen koning en volk akkoord gingen doodde hij de draak en op die dag lieten 15.000 mensen zich dopen.
St. Joris gezeten op zijn paard. Met de lans vastgehouden in beide handen, doorboort hij de draak die op de grond naast het paard. Voor het paard staat een vrouw die door een man wordt vastgehouden. Beiden kijken zeer bevreesd met open mond en hebben zich van het tafereel afgewend. Bovenaan rechts is een hoofdje van een engel.
Afbeelding: eigenaar
Voorstudie St Joris en de draak
Particulier bezit
Chamotte klei geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd,
Afmetingen: hoogte 18cm en breedte 14cm
Vos heeft een voorstudie gemaakt voor St. Joris en de draak. Qua compositie is de voorstudie omgezet in het uiteindelijk werk; de voorstudie is echter veel minder gedetailleerd.
28. Jozef
Particulier bezit
29. Jozef
Particulier bezit
Gips
Niet gesigneerd, gedateerd 1942 (tekst “zorg zooals gij zorgdet 29 mei 1942”).
Afmetingen: hoogte 68cm, breedte 24cm en diepte 13cm
Een ontwerp voor de meelfabriek in Roermond.
Op een half ronde, met bloemen versierde console, een beeld van Jozef met Kind.
Jozef is staande ten voeten uit afgebeeld met een kleed en een openvallende mantel.
Zijn blik is gericht op zijn rechts naast hem staande Zoon, die zijn vader aankijkt. Jozefs rechterhand rust op het hoofd van het Kind. Op borsthoogte heeft hij in zijn andere hand een meelfabriek vast. Jezus maakt met zijn rechterhand een zegenend gebaar en heeft in de linkerhand een lelietak vast.
Dit beeld is ook in een donkere kleur.
lichte versie
collectie Peters Smeets
donkere versie
collectie Peters Smeets
30. Jozef met Christuskind *3
Particulier bezit
Gebakken klei en geglazuurd
Niet gesigneerd, gedateerd 1943
De Canisiusschool (Plenkertstraat 42, Valkenburg ) werd in 1914 opgericht. In 1931 werd in de bijgebouwen van de rechtervleugel de Mulo voor jongens gevestigd. Het gebouw werd in 1978 afgebroken om plaats te maken de nieuwe lagere school De Plenkert.
Joseph Arnoldus Wintraecken werd op 31 maart 1882 geboren te Bunde. Van beroep was hij onderwijzer. Hij werd hoofd van de lagere school en later van de Mulo te Valkenburg. Daarnaast was hij kerkmeester van de St. Nicolaaskerk te Valkenburg en drager van Pro Ecclesia et Pontifice. In de Tweede Wereldoorlog werd hij twee jaar door de Duitsers gegijzeld. Hij overleed op 3 april 1968 te Valkenburg.
In 1943 werd aan de heer Wintraecken een beeld van de Heilige Jozef aangeboden door de Caniusschool.
Op een console met aan de voorzijde een banderole, met de tekst
"DE ST CANISIVS SCHOLEN VAN VALKENBURG
1925 - JOSEPH WINTRAECKEN - 1943",
1925 - JOSEPH WINTRAECKEN - 1943",
staat Jozef met zijn Zoon afgebeeld.
Jozef is frontaal staande afgebeeld met zijn hoofd ietwat naar rechts, met zijn blik gericht op zijn Zoon. Over een kleed draagt hij een openvallende mantel, vastgemaakt rond zijn middel. Met zijn linkerhand houdt hij een boek en zijn staf vast. De rechterarm maakt een zegenend gebaar. Rechts voor hem zijn Zoon frontaal staande afgebeeld. Met zijn beide handen maakt hij een zegenend gebaar.
31. Engel met waterbak
Particulier bezit
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: 29cm x 30cm
Het bovenlichaam van een engel, voorzien van vleugels, is afgebeeld. Met beide handen houdt de engel een wijwaterbank voor het lichaam vast.
32. Barmhartige Samaritaan
Particulier bezit
Brons
Niet gesigneerd, niet gedateerd
De Gelijkenis van de Barmhartige Samaritaan is een parabel in het Nieuwe Testament van de Bijbel, verteld door Jezus als antwoord op de vraag: "wie is mijn naaste?" in verband met het gebod "Heb uw naaste net zo lief als uzelf".
In het verhaal weigeren eerst twee hooggeplaatste Joden (een priester en een Leviet) om hun handen vuil te maken om een slachtoffer van een geweldsmisdrijf langs de kant van de weg te helpen, maar later blijkt een Samaritaan (een door de Joden geminacht volk destijds) wel hulpvaardig.
Wat met deze gelijkenis moet worden overgebracht is dat telt wat iemand doet, niet wat hij is. En niet alleen de letter van de wet, ook de geest van de wet moet worden nageleefd, is de stelling.
Wat met deze gelijkenis moet worden overgebracht is dat telt wat iemand doet, niet wat hij is. En niet alleen de letter van de wet, ook de geest van de wet moet worden nageleefd, is de stelling.
De interpretatie van het beeld is moeilijk. Aan beide zijden is een tafereel weergegeven. Op basis van de naam van het werk zou het als volgt kunnen worden uitgelegd. Een ruiter ter paard heeft met zijn lans een man vermoord. Aan de andere zijde is de afbeelding van een wanhopige vrouw. Aan deze zijde is bovenaan een boot, met het lichaam van de vermoorde man (?), die op weg is naar de hemel. Daaronder een wanhopige vrouw met gekruiste armen voor haar borst en het hoofd helemaal naar links opzij gedraaid; haar open mond lijkt het uit te schreewen. Onderaan aan de linkerzijde van de vrouw een ineengedoken bang kind. Aan de rechterzijde een lelie (het symbool van Maria).
afbeelding: eigenaar beeld
33. Maria met Kind
Particulier bezit
Gipsen
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 70cm
Maria is, staande op een console, “en face” afgebeeld. Zij draagt een lang plooiend kleed. Met haar rechterhand maakt ze een zegenend gebaar. Op haar linkerarm draagt ze, tegen zich aan, haar Zoon. Haar blik is op het Kind gericht, dat met beide armen een zegenend gebaar maakt met zijn blik naar links beneden gericht.
Rechts van Maria op de console zijn lelies afgebeeld.
34. Catharina
Particulier bezit
Chamotte klei (rood)
Gesigneerd Ch Vos (op de achterzijde), gedateerd 1924
Afmetingen: hoogte 20cm, breedte 15cm en diepte 8cm [1]
Een vroeg werk van Charles Vos in de Art Deco stijl, gekenmerkt door de strakke lijnvoering.
Catharina is zittend op haar knieën “en profil” afgebeeld. Haar hoofd heeft ze gebogen. Aan haar linkerzijde houdt ze het rad vast.
Catharina kwam volgens de oudste overlevering uit een roemrijk patriciërsgeslacht en was de dochter van Costus, de gouverneur van Alexandrië. Ze kende alle werken van Plato uit haar hoofd toen ze nog maar vijftien was. Ze was Jezus met hart en ziel toegedaan, en beloofde hem haar maagdelijkheid. Nauwelijks had ze dat gedaan, of keizer Maxentius werd verliefd op haar. Op haar weigering om na zijn echtgenote de tweede dame aan het hof te worden, wilde hij haar dwingen haar geloof af te zweren onder bedreiging met gruwelijke folteringen. Ook stuurde hij veertig heidense filosofen op haar af om haar te bekeren, maar in plaats van Catharina te bekeren tot het heidendom werden de geleerden tijdens de discussie met Catharina bekeerd tot het christendom. Daarop wilde de keizer haar laten verpletteren met een rad waarop scherpe ijzeren punten waren gemonteerd. In plaats van Catharina brak echter het rad, getroffen door de bliksem. Hij wilde haar laten verbranden, maar het vuur waaide uiteen en verbrandde de beulen. Uiteindelijk lukte het dan toch haar te onthoofden. Uit haar hals wond stroomde melk die de stad van de pest bevrijdde. Haar lichaam werd door engelen naar de Sinaïberg gebracht, waar het rond het jaar 800 door pelgrims teruggevonden werd. Het was nog steeds in goede staat. Naast de berg werd later het Katharinaklooster gebouwd. Ze wordt aangeroepen als beschermster tegen de pest en ter bewaking van de kuisheid. Ook wordt ze soms gezien als beschermster tijdens de bevalling.[2]
Haar levenseinde wordt volgens de legende gekenmerkt door mirakels. Toen zij als straf voor haar geloofsijver tot de doodstraf werd veroordeeld, werd het folterwerktuig, een draaiend rad, door de bliksem getroffen waardoor het niet meer functioneerde. Na de mislukte radbraking werd getracht haar te onthoofden. Uit de wonden die daarbij ontstonden, vloeide geneeskrachtige melk. Het Jezuskind zou ook aan haar verschenen zijn en haar tot zijn bruid hebben uitverkoren.[3]
[1] Boogard, Jac van den (redactie), Charles Vos beeldhouwer 1888-1954, Maastricht 2023, blz. 1168-169
[2] Wikipedia
[3] https://kro-ncrv.nl/katholiek/encyclopedie/c/catharina-van-alexandrie, december 2023
35. Zegende Christus
Particulier bezit.
Gebakken klei geglazuurd
Niet gesigneerd, gedateerd 1948
Afmetingen: lengte 52cm
Op een console en tegen een achterzijde van stralen van de zon is de Christusfiguur (met nimbus) frontaal staande afgebeeld. De stigmata aan handen en voeten zijn goed zichtbaar. Over zijn blauw kleed draagt hij een misgewaad met sjerp. In zijn linkerhand houdt hij op borsthoogte een kelk vast. In zijn andere hand houdt hij boven de kelk een hostie vast. Het opschift op de voorzijde van de console luidt: 27-5-1948.
Waarschijnijk is het beeld vervaardigd voor de Eerste Communie voor een familielid van Vos.
In 2015 werd het beeld meegedragen in de processie van Oud-Caberg.
Dit beeld is ook nog in een andere kleurstelling.
36. Johannes de Evangelist *3
Particulier bezit
Gebakken klei en geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 38cm, breedte 30cm en diepte 20cm
Op een houten console is een dwars op een stoel zittende Johannes de Evangelist afgebeeld. Over zijn wit kleed draagt hij een wijd openvallende bruine mantel. Zijn blik is naar de hemel gericht. Hij vraagt hulp aan boven bij het schrijven van het evangelie.
Met zijn linkerhand houdt hij een openliggend boek, dat op zijn been rust, vast. In zijn andere hand houdt hij een veer om te schrijven. Johannes wordt vaak afgebeeld met een adelaar. Deze zit, met zijn klauwen op een schild, vooraan aan de rechterzijde van Johannes. Op het schild de tekst: S. JOAN.
37. Bernulphus
Eigendom en huidige locatie onbekend
Terracotta beeld
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1926]
Het beeld is een geschenk voor kapelaan A.E.H. Welters (13 april 1888 - 3 februari 1970) bij zijn 12,5 priesterjubileum in 1926 (hij werd priester gewijd op 28 maart 1914). Hij was op dat moment werkzaam in de Onze Lieve Vrouwenparochie in Maastricht.
Het Nederlandse R.K. verbond van Technici St. Bernuphus hield op dinsdagavond 5 oktober 1926 een feestvergadering in Aux Pays Bas aan het Vrijthof in Maastricht. Voorzitter Kloppenburg sprak een feestreden uit voor 12,5 priesterjubileum van hun adviseur Welters. Hij overhandigde Welters als cadeau een beeld van St. Bernulphus. [1]
Bernulphus is "en face" staande op een console afgebeeld. Hij draagt zijn bisschopkleding (zonder mijter) waarbij de gedrapeerde mantel opvalt. Zijn blik is naar boven gericht. Met zijn linkerhand houdt hij de bisschopsstaf vast. Zijn rechterhand rust op een pilaar bestaande uit twee niveaus, die aan de voorzijde versierd is met een familiewapen, een engelenkopje en een vijfpuntige ster. Aan zijn linkerzijde (op de sjerp) lijkt een jaartal te staan.
Voor op de console de tekst:
BERNVLPHVS.
Beerens beschrijft het beeld (Het beeldhouwerk van Charles Vos in RK het Bouwblad jg. 6 nr. 11 27 december 1934, blz. 166-169):
"Zijn heiligen zijn geen passieloozen, geen boven smart en bekoring verhevenen, het zijn geen loutere wezens maar gelouterden die in hun loutering de lidteekenen van hun aardschheid blijven dragen.
Ik denk hier aan een klein geglasuurd beeldje van St. Bernulphus. Het oude, moede lijf van den heilige rust zwaar in den bisschoppelijken zetel; zwaar, in breede, horizontale plooien, hangt het ambtsgewaad om de schouders van den grijsaard. Een hand omvat het gestoelte, de andere, verscholen tusschen den plooienval van het statiekleed, omklemt den staf. Lijf en leden, zetel en gewaad vormen één gesloten massa, maar daarboven heft zich de hunkerende kop met het patriarchale gelaat. De tegenstelling tusschen den zwaren, ineengedrongen romp en den ascetischen kop, welke in zijn architektonischen bouw aan den stijl van Mendes da Costa doet denken, geeft het beeldje een dramatische bewogenheid.”
Bernulfus (ook Benno of Bernoldus) van Utrecht, Nederland; bisschop; † 1054.
Als bisschop Adelbold van Utrecht in 1027 is overleden, ontstaat er onder de kapittelheren onenigheid over de vraag wie de nieuwe bisschop moet worden. De gemoederen raken zo verhit dat keizer Koenraad II († 1039) zelf zich genoodzaakt ziet om op orde op zaken te komen stellen. Keizerin Gisela reist met hem mee. Maar zij is in verwachting en in de buurt van Oosterbeek kan zij echt niet meer verder. Het gezelschap klopt dus aan bij de plaatselijke pastoor, Bernulfus, en brengt bij hem de keizerin onder.
De keizer zet intussen zijn reis naar Utrecht voort en probeert tevergeefs de strijdende partijen tot elkaar te brengen. Midden in die beraadslagingen verschijnt de pastoor van Oosterbeek om Koenraad het blijde nieuws te brengen dat hij vader is geworden van een dochter, en dat moeder en kind het goed maken. Hij vermoedde dat de keizer dit nieuws graag zo vlug mogelijk wilde horen, en is hij daarom onmiddellijk op pad gegaan om het hem te vertellen. De dankbare keizer waardeert de vriendelijke zorg en de trouwe dienstbaarheid van de man en benoemt het ter plekke tot opvolger van bisschop Adelbold op de zetel van Utrecht.
Eenmaal bisschop staat Bernulfus met dezelfde trouw de keizer terzijde. In 1042 schenkt keizer Hendrik III († 1056) hem het graafschap Vollenhove "omwille van de trouwe en ons aangename dienst van Bernulf, heer der kerk".
Bernulfus' meest opvallende kwaliteit bestaat erin dat hij vele kerken heeft gebouwd of waar nodig hersteld. Naar men zegt was hij een bevorderaar van kerkelijke kunst doordat hij kunstenaars opdracht gaf de kerken op te sieren met passende kunstwerken.
De keizer zet intussen zijn reis naar Utrecht voort en probeert tevergeefs de strijdende partijen tot elkaar te brengen. Midden in die beraadslagingen verschijnt de pastoor van Oosterbeek om Koenraad het blijde nieuws te brengen dat hij vader is geworden van een dochter, en dat moeder en kind het goed maken. Hij vermoedde dat de keizer dit nieuws graag zo vlug mogelijk wilde horen, en is hij daarom onmiddellijk op pad gegaan om het hem te vertellen. De dankbare keizer waardeert de vriendelijke zorg en de trouwe dienstbaarheid van de man en benoemt het ter plekke tot opvolger van bisschop Adelbold op de zetel van Utrecht.
Eenmaal bisschop staat Bernulfus met dezelfde trouw de keizer terzijde. In 1042 schenkt keizer Hendrik III († 1056) hem het graafschap Vollenhove "omwille van de trouwe en ons aangename dienst van Bernulf, heer der kerk".
Bernulfus' meest opvallende kwaliteit bestaat erin dat hij vele kerken heeft gebouwd of waar nodig hersteld. Naar men zegt was hij een bevorderaar van kerkelijke kunst doordat hij kunstenaars opdracht gaf de kerken op te sieren met passende kunstwerken.
Hij ligt begraven in de St-Pieterskerk te Utrecht. Vanwege zijn verdiensten voor de kerkelijke kunst werd hij in 1869 als patroon gekozen voor de toen opgerichte Vereniging tot Bevordering van Kerkelijke Kunst: het Bernulfusgilde.
Hij wordt afgebeeld als bisschop (mijter, staf, tabberd); meestal met een kerkmodel.
Hij wordt afgebeeld als bisschop (mijter, staf, tabberd); meestal met een kerkmodel.
[1] Limburgsch Dagblad 7 oktober 1926
38. Hubertus
Particulier bezit
Hout
Gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 58cm
Hubertus ging in de leer bij de heilige Lambertus van Maastricht, op dat moment de bisschop van die stad. Uiteindelijk volgde hij deze op. Maastricht en Tongeren waren in die tijd onveilig, daarom verplaatste hij zowel de bisschoppelijke zetel als het gebeente van de heilige Lambertus naar Luik (in 722). Hij verkondigde het geloof in Brabant en de Ardennen, vandaar dat in het zuiden van Nederland en in heel België vele kerken naar hem zijn vernoemd.
Hubertus is bekend als patroonheilige van de jacht. Op een console met achterwand (die versierd is met bloemenmotieven) is de Heilige Hubertus frontaal staande afgebeeld. Hij draagt een kort kleed met daarover een eveneens korte mantel. Zijn linkerarm houdt hij langs zijn lichaam, zijn rechterhand rust op zijn hart. Aan de rechterzijde draagt hij een jachthoorn die met een band over zijn linkerschouder is bevestigd. Boven tegen de console is een klein kruis. Beneden, aan zijn rechterzijde, staat een hertje dat naar de heilige opkijk.
collectie Peters Smeets In het atelier is Vos aan het beeld van Hubertus aan het werken
39. Maria met Kind
Particulier bezit
Gebakken klei geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 54cm
Een stralende Maria is ten voeten uit en face afgebeeld. Zij draagt over haar witte kleed een blauwe openvallende mantal waarvan ze de rechterpunt met haar hand vasthoudt. In de uitholling van de mantel draagt ze in haar rechterarm, op borsthoogte, haar rechtop zittende Zoon. Het Kindje Jezus kijkt naar de toeschouwer en maakt een zegend gebaar.
40. De verloren Zoon
Particulier bezit
Klei
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 23,5cm
De verloren zoon is een van de bekendste parabels uit het Nieuwe Testament, opgetekend door de evangelist Lucas.
Het verhaal gaat over een vader met zijn twee zonen. De jongste zoon eist zijn erfdeel op, verkwist het en keert berouwvol terug. Hij wordt door zijn vader feestelijk ontvangen. Dit maakt de oudste zoon jaloers; hij is immers altijd trouw geweest. De vader wijst de oudste zoon evenwel terecht. Het is goed om de terugkeer van "de verloren zoon" te vieren, want hij is weer gevonden.
Vos beeldt het moment uit dat de vader zijn verloren zoon weer in zijn armen sluit. Op een console staat de vader frontaal afgebeeld met neergeslagen hoofd. Zijn zoon, ruggelings afgebeeld, vlijt zich tegen de borst van zijn vader en slaat zijn armen om hem heen.
41. Madonna met Kind
Particulier bezit
Klei
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 18cm
Een tronende Maria draagt haar Zoon op haar rechterarm, die op haar schoot rust. Haar hoofd is naar beneden gebogen met haar blik gericht op haar Kind.
42 Heilige Familie
Particulier bezit
Gekleurde chamotte klei
Gesigneerd Ch. Vos, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 29cm, breedte 31cm breed en diepte 9cm diep
Op een console is de Heilige Familie afgebeeld. Het is een liefdevol ouderpaar met grote aandacht voor hun Zoon. Maria is en face zittend afgebeeld. Zij draagt een wit kleed met sluier. Opvallend is dat aan beide zijden haar vlechten onder de sluier vandaan komen. Haar blik is naar links beneden gericht op haar Zoon. Het Kind rust op haar schoot, het hoofdje en de linkerarm worden door de linkererarm van zijn moeder ondersteund. Aan Maria's linkerzijde ligt een schaapje lang uit op de grond. Aan haar andere zijde is "en profil" Jozef (met baard) afgebeeld. Hij is knielend op zijn linkerbeen weergegeven; met zijn rechterbeen in een hoek van negentig naar rechts gericht. Over zijn bruin kleed draagt hij een witte openvallende mantel. Zijn rechterhand rust op zijn Vrouw's linkerarm die naar haar Zoon gericht is.
collectie Peters Smeets
43. Heilig Hart
Particulier bezit
Gebakken klei geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd.
Afmetingen: hoogte 40cm, breedte 17cm en diepte 14cm
Op een vierkante houten console is het Heilig Hart afgebeeld. Hij is "en face" staande met zijn gezicht iets afgebogen afgebeeld. Hij draagt een zwart kleed dat tot op zijn voeten reikt met daar overheen een korte wit kleed. Een bruine mantel met een ronde punt naar voren completeert zijn kleding. Aan de zijkanten komt onder de mantel een stola uit met aan de uiteinden een kruis. Er is sprake van een open uitspringend Heilig Hart. In de vooruitgestoken armen draagt hij een banderole met de tekst:
ZIE HIER HET HART
DAT DE MENSEN ZOO ZEER BEMINT
Dit beeld heeft grote overeenkomsten met het Heilig Hart onder nummer 75. De houding van het Christus is enigszins afwijkend en de tekst op de banderole is in het Frans.
collectie Peters Smeets
44. De Heilige Drie-eenheid (triniteit)
Particulier bezit
Gebakken klei geglazuurd
Gesigneerd CH. VOS, gedateerd '41
Afmetingen: hoogte 81cm, breedte 29cm en diepte 24cm
Het dogma luidt dat God bestaat uit God de Vader, God de Zoon en de Heilige Geest en dat ieder van deze drie Personen weliswaar zijn te onderscheiden maar niet zijn te scheiden, oftewel God is Eén. [1]
Op een ovale console is de Heilige Drie-eenheid uitgebeeld.
Centraal onderaan staat een kruis waaraan de inmiddels overleden God de Zoon is vastgenageld. Het hoofd van de gekruisigde hangt naar rechts beneden, hij draagt een doornenkroon op zijn hoofd. Zijn voeten zijn op elkaar liggend aan het kruis genageld. Hij draagt een witte lendedoek.
Aan zijn rechterzijde zit geknield zijn gesluierde moeder Maria, gekleed in een wit kleed en een blauwe mantel. Zij kijkt met uitgestrekte armen naar boven naar haar Zoon. Aan de andere zijde zit Johannes, met bruin kleed en bruin openvallende mantel geknield in orantehouding, op kijkend naar de overledene.
Centraal boven het kruis is het bovenlichaam van God de Vader, voorzien van een nimbus, in orantehouding weergegeven.
In de top is de Heilige Geest in de gedaante van een duif met stralen naar beneden uitgebeeld in. De stralen zijn:
- in een halve cirkel rond de Nimbus van God de Vader;
- overgaande in de vorm van een driehoek naar de uiteinden van de dwarsbalk van het kruis;
- en achter het kruis komt het onderste gedeelte van een driehoek met een smallere basis uit.
[1] Wikipedia 25 januari 2013
collectie Peters Smeets
45. Maria met Kind
Particulier bezit
Chamotte klei
Gesigneerd Ch. Vos, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 51cm, breedte 11cm en diepte 11cm
Op een vierkante console: een zittende gesluierde Maria, gekleed in een kleed met daarover een openvallende mantel. Haar blik is naar benden gericht. Haar Zoon zit op haar rechterbeen met zijn blik naar links gericht. Met zijn rechterhand houdt hij de mantel van zijn Moeder vast, met zijn andere hand maakt hij een zegenend gebaar.
collectie Peters Smeets
46. Maria met Kind
Particulier bezit
Gebakken klei geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 38cm, breedte 16cm en diepte 16cm
Maria is op een console staande en steunend op haar linkerbeen afgebeeld. Over haar wit kleed draagt zij een deels openvallende gedrapeerde blauwe mantel die aan de voorzijde is vastgemaakt. Onder haar witte sluier komt een gedeelte van bruine haren uit. In haar omhooggeheven rechterarm heeft ze een lelie met een lange steel vast.
Op haar linkerarm, tegen haar lichaam gevleid, draagt zij haar Zoon, hun hoofden liefdevol tegen elkaar. Het Kindje Jezus houdt met zijn beide handjes een wereldbol vast.
collectie Peters Smeets
47. Maria met Kind
Particulier bezit
Gebakken klei geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 36cm, breedte 19cm en diepte 13cm
Maria is staande op een console afgebeeld. Over haar witte kleed, en voorzien van witte sluier waar een band van haar bruine haren onder uitkomt, draagt zij een blauw gedrapeerde mantal die in haar taille samenvalt. Haar geluk uitstralende blik is op haar Zoon gericht. Het staande Kindje Jezus steunt aan de linkerzijde van haar lichaam; Maria's linkerarm omvat haar Zoon op buikhoogte. Een wereldbol wordt door Maria (rechterhand) en haar Zoon (rechterhand) samen vastgehouden.
collectie Peters Smeets
48. Maria met Kind
Particulier bezit
Gebakken klei geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 28cm, breedte 9cm en diepte 2,5cm
Een gekroonde Maria is "en face" staande op een console afgebeeld. Over haar rood kleed draagt zij een bruin gekleurde openvallende gedrapeerde mantel, die aan de bovenzijde met een gesp is vastgemaakt. Haar hoofd is enigszins afgebogen naar links. In haar rechterhand tegen haar lichaam, op borsthoogte, houdt zij een vrucht (waarschijnlijk een peer) tegen haar lichaam vast. Haar Zoon is "en profil" aan de linkerzijde van Maria staande tegen haar aangevleid met zijn blik gericht naar de toeschouwer. Zijn Moeder ondersteunt hem met haar linkerarm. Haar Zoon houdt zich met handjes aan Maria vast. Het Kindje Jezus draagt een kroon op zijn hoofdje.
Dit beeld is gemaakt naar het beeld van Maria Sterre der Zee in de kapel van de OLV-kerk in Maastricht.
Er zijn vijf kleurstellingen van het beeld bekend. In de andere kleurstellingen draagt Maria respectievelijk een rode mantel met blauwachtig kleed; een blauwe mantel met rosachtig kleed; een blauw/groene mantel met een wit kleed.
collectie Peters Smeets collectie Curiosa en kunst.nl
collectie W. Smeets I. Henssen van Hees
foto I. van Hees
49. Antonius van Padua *1
Particulier bezit
Bruin geschilderd gips
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 65cm, breedte 39cm en diepte 6cm
De heilige (1195-1231) is staande ten voeten uit afgebeeld, predikend voor een muurnis. Hij is gekleed in de ordenspij en achter zijn hoofd bevindt zich een nimbus. De rechterhand houdt hij in een sprekend gebaar omhoog terwijl hij met de linkerhand een lelietak tegen zijn linkerborst drukt.
50. Maria met Kind en engeltjes
Particulier bezit
Gebakken klei geglazuurd
Gesigneerd Ch. Vos, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 51cm, breedte 34cm en diepte 7cm
Maria is zittend weergegeven. Zij draagt een wit kleed. Haar geplooide blauwe mantel heeft ze losjes gedrapeerd over haar armen. Haar haren zijn vrijwel onbedekt. Op haar rechterbovenbeen staat haar Zoon die zij vasthoudt met haar linkerarm rond zijn middel. De Zoon vlijt zich tegen zijn Moeder aan; zijn rechterarm vooruitgestoken. Maria's andere arm ligt op haar bovenbeen bij de voeten van haar Kind. Rondom de benen van Maria zijn een viertal engelenkopjes met vleugelen afgebeeld.
51. St Joris en de draak
Particulier bezit
Geglazuurde klei
Gesigneerd CH. VOS (in de nek van het paard), niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 44cm en breedte 37cm
Het levensverhaal van St. Joris staat bij nummer 27.
St. Joris, "en profil" afgebeeld, is gezeten op zijn paard. Hij is uitgerust als strijder. Hij draagt een driekwarts zacht groen kleed met een naar achteren wapperende rode mantel. Hij draagt een helm en heeft beschermkappen voor armen en bovenlichaam.
In zijn linkerhand houdt hij de lans vast waaraan aan het uiteinde een gekleurd vaandel is bevestigd. De lans is gericht op de draak.
Voor hem aan zijn linkerzijde duikt de groene draak op die dreigend met geopende bek (rood) de aanval opent op St. Joris.
Het beeld wordt gekenmerkt door de zachte kleuren waarbij vooral typerend is de afwisseling tussen het groen en rood.
collectie Peters Smeets
collectie Peters Smeets
collectie Peters Smeets
52. Heilig Hart
Particulier bezit
Niet gesigneerd en niet gedateerd
Het beeld is hoogstwaarschijnlijk, op basis van stijlkenmerken, een werk van Charles Vos. De kleur is zo goed als zeker in een later stadium aangebracht en niet het werk van Charles Vos.
Christus is ten voeten uit staande op een console afgebeeld met zijn rechtervoet (waarop stigmata zichtbaar is) vooruit. Hij draagt een lang kleed met daaroverheen een losjes openvallende mantel, deels over de schouder, die aan de voorzijde is vastgemaakt. Zijn hoofd, met lang krullend haar naar achter vallend, is naar beneden gericht. Op zijn borst het Heilig Hart voorzien van stralen (aan de onderzijde langer). Zijn rechterhand met stigmata rust op zijn borst net onder het Heilig Hart. Zijn andere hand, eveneens voorzien van stigmata, is naar vooruitgestoken met de binnenzijde naar boven gericht.
53. Maria met Kind
Particulier bezit
Zwartbakkende klei (massief), grijs-blauw geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 29cm, breedte 15cm en diepte 11,5cm
Maria is ten voeten uit staande op een console afgebeeld. Haar linkerbeen is in de knie gebogen en vooruit geplaatst. Zij draagt een lang geplooid kleed. Met beide armen omklemt zij, aan haar rechterzijde, haar Zoon. Moeder en Zoon hebben hun hoofden innig tegen elkaar gevleid. Het kind heeft zijn rechterarm omhoog geheven in de richting van zijn Moeders gezicht. Onderaan kruipt een slang met open bek.
collectie Peters Smeets
54. Jozef met Kind
Particulier bezit
Roodbakkende klei ongeglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 32,5cm, breedte 13cm en diepte 10cm
Op een console is ten voeten uit staande Jozef afgebeeld met zijn bebaard gezicht "en profil" naar rechts. Zijn blik is gericht op zijn Zoon. Over zijn kleed draagt hij een openvallende driekwarts mantel met kraag die bovenaan is vastgemaakt. In zijn rechter vooruitgestoken hand houdt hij tegen zijn lichaam een voorwerp, waarschijnlijk een klein boek, vast. Aan zijn linkerzijde zit op een werkbank zijn Zoon. De vader houdt met zijn linkerarm zijn Kind vast, die zijn blik naar de toeschouwer heeft gericht. Het Kind maakt met zijn rechterarm een zegenend gebaar. Op zijn linkerhand tegen zijn lichaam houdt hij een wereldbol vast. Het beeld is weinig gedetailleerd uitgewerkt wat de suggestie wekt dat het een voorstudie betreft.
foto J.I.Vos
55. Jozef met Kind
Particulier bezit
Schets in roodbakkende klei
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 26cm, breedte 10cm en diepte 7cm
Op een ovale console staat Jozef ten voeten uit afgebeeld. Over zijn kleed draagt hij een openvallende mantel met kraag die bovenaan is vastgemaakt. Zijn hoofd is enigszins naar rechts afgewend. Met zijn linkerhand maakt hij een zegenend gebaar. Aan zijn rechterzijde, voor hem, staat zijn Zoon. In zijn handjes, gehouden voor zijn borst, houdt hij een voorwerp (een bloem met een hangende steel?) vast. Zijn vader heeft het Kind met zijn rechterhand vast. Het beeld is schetsmatig uitgewerkt wat de suggestie wekt dat het een voorstudie betreft.
foto J.I.Vos
56. Jozef met kruis en lelie
Particulier bezit
Brons reliëf op houten blokje
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 18cm, breedte 6,3cm en diepte 4cm
Op een houten blokje staat het beeld van Jozef. Op een achthoekige console is "en profil" Jozef (voorzien van een nimbus) afgebeeld. Over zijn kleed draagt hij een mantel. In zijn linkerhand houdt tegen zijn lichaam gedrukt een kruis vast. In de andere hand, ook voor zich, heeft hij een lelie.
foto J.I. Vos
57. Franciscus van Assisi
Particulier bezit
Donker gepatineerd brons
Gesigneerd Ch. Vos, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 29,5cm, breedte 9cm en diepte 12,5cm
Franciscus is staande op een vierkante console met aan de voorkant het opschrift "FRANCISCVS/VAN ASSISI" "en profil" uitgebeeld. Zijn handen, die uit zijn brede mouwen van zijn pij steken, zijn naast elkaar omhoog gericht. Zijn hoofd is enigszins naar links naar achteren gericht. Hij heeft zijn ogen gesloten en zijn mond is geopend.
In tegenstelling tot vele andere beelden van Vos is de monnikspij vrij strak uitgewerkt; het zwierige dat Vos' werk vaak kenmerkt ontbreekt.
Zie ook musea--> Kunstmuseum Den Haag
foto's J.I. Vos
58. Heilig Hart
Particulier bezit
Verguld bronzen sculptuur
Gesigneerd Ch.Vos, gedateerd 7 sept. 1929
Afmetingen: hoogte 45cm
Dit werk wordt besproken bij: particulieren, personen, nummer 8.8
59. Cosmas en Damianus
Particulier bezit
In diverse bruine tinten geglazuurde klei, massief
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 34cm, breedte 31cm en diepte 18cm
Cosmas en Damianus zijn volgens de Christelijke traditie tweelingbroers, geboren in Syrië in de tweede helft van de tweede eeuw. Van hun leven is nagenoeg niets bekend, zij zouden geneesheren zijn geweest, die kosteloos hun diensten aanboden en daardoor velen bekeerden tot het Christendom. Tijdens de christenvervolging onder keizer Diocletianus werden zij onthoofd.
Zij zijn uitgeroepen als patroonheiligen van personen met een medisch beroep.
Charles Vos heeft dit beeld gemaakt voor zijn broer Joseph, die hoogleraar Algemene Ziektekunde, Ontleedkunde en Gerechtelijke Geneeskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen is geweest in de periode 1935-1957. Bij zijn gezin werd altijd gesproken over "Cos en Dam".
De broers zijn naast elkaar staande afgebeeld. Voor de kijker staat Cosmas aan de linkerzijde en Damianus aan de rechterzijde.
Ze zijn afgebeeld als geleerden; als artsen met baard met een lange mantel. Hun blik is devoot naar boven gericht. Cosmas maakt met linkerarm een zegenend gebaar. In zijn andere hand heeft hij een grote klysmaspuit. Waarschijnlijk heeft dit te maken met een ander attribuut waarmee de heilige vaak wordt afgebeeld; een glazen kolf, een pisglas, waarin urine verzameld wordt om aan de hand daarvan het ziektebeeld te kunnen bepalen. Waarschijnlijk is deze spuit weer een typerend voorbeeld van de humor van Charles Vos.
Damianus houdt met beide handen een boek vast waarin hij notities maakt.
Boven de heiligen is een banderole met hun namen er op.
collectie Peters Smeets
60. Servatius
Particulier bezit
Reliëf in crème bakkende klei, okerkleurig geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 17cm, breedte 9cm en diepte 2,5cm
Op een rechthoekig reliëf, aan de bovenzijde als een halve cirkel, is staande Servatius afgebeeld gekleed als bisschop. Met zijn linkerhand houdt hij de bisschopsstaf vast, terwijl hij in zijn rechterhand, naast hem, de sleutel vastheeft. Zijn blik is op de toeschouwer gericht.
foto J.I. Vos
61. Christus aan de geselkolom
Particulier bezit
Gebakken klei, grijsgroen geglazuurd
Afmetingen: hoogte 29cm, breedte 10cm en diepte 10cm
Christus is vastgebonden aan een geselkolom. Het beeld is schetsmatig uitgewerkt, er zijn weinig detailleringen. Christus buigt met zijn bovenlijf enigszins naar links en het hoofd richt zich naar rechts beneden.
62. Lijdensverhaal van Jezus
particulier bezit
Gebakken klei,
Mogelijk gesigneerd [1], niet gedateerd [jaren derig van de vorige eeuw]
Afmetingen: hoogte 27cm
Het Christendom is een monotheïstische godsdienst d.w.z. de Christenen geloven in één God. De God bestaat in drie Heilige Personen: de Vader, de Zoon (Jezus Christus) en de Heilige Geest. God de Vader zendt zijn zoon naar de wereld om de mensheid middels zijn lijden te bevrijden van hun (erf)zonde.
Charles Vos heeft middels dit beeld de grondbeginselen van het Geloof uitgebeeld. Het beeld is rondom bewerkt en ingedeeld een boven- en benedenvlak dat elk drie scènes uitbeeldt die verticaal met elkaar verbonden zijn.
In het benedenvlak is het lijdensverhaal van Jezus Christus verteld. Jezus is door Pilatus ter dood veroordeeld en moet zijn kruis dragen naar de plaats waar het vonnis zal worden uitgevoerd; in de eerste scène is de val van Jezus, die het kruis draagt, weergegeven. In de volgende scène is Hij, hangende aan het kruis, gestorven. Aan beide zijden naast het kruis een bloem met stengel en bladeren. In de laatste scène is de verrijzenis uitgebeeld: Jezus, met nimbus en gebogen hoofd, houdt een hostie (het Lam Gods dat wegneemt de zonden van de wereld) in zijn hand.
In het bovenvlak: boven scène een is de Heilige Geest middels een duif met stralen naar de aarde uitgebeeld. Boven de gekruisigde Jezus staat een zegende God de Vader die zijn blijk naar de wereld richt. Het Alziend Oog van God (God houd je altijd in het oog) is boven de Verrijzenis geplaatst.
Charles Vos heeft het beeld gemaakt voor Pierre Daems.
Pierre Daems (1911-1982) was industrieel ontwerper, beeldhouwer en kunstschilder. Hij volgde zijn opleiding aan de Middelbare Kunstnijverheidsschool te Maastricht waar hij in 1931 zijn diploma behaalde. Zijn docent, Johan Lint die ook voor de Sphinx werkte , had hem in 1925 al aangetrokken als leerling bij de onderwerpafdeling van de Sphinx. Na diplomering kwam hij bij vernoemd bedrijf in vaste dienst. Met een korte onderbreking bleef hij de firma trouw tot 1970.
[1] Het beeld is in bezit gekomen van een neef van Pierre Daems. Deams gaf aan dat het beeld gesigneerd was.
Aan beide zijden van Jezus aan het kruis is een bloem afgebeeld. In de kelk van de linkerbloem zou de letter C kunnen zijn weergegeven en in de kelk van de bloem aan de andere zijde de letter V.
collectie Peters Smeets mogelijke signering: de letter V
63. Christus met de kreupele
Chamotte klei geglazuurd
Gesigneerd Ch. Vos, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 40cm
Op een console is aan de linkerzijde een staande Christus met gedraaid lichaam. Hij richt zich tot een op grond zittende kreupele man. Christus draagt een wit kleed met openvallende mantel. Met zijn rechterhand maakt hij een zegenend gebaar, de andere hand heeft hij op het hoofd van de kreupele man gelegd. Deze is "en face" weergegeven en voorzien van een mantel. Hij kijkt op naar Christus.
collectie Peters Smeets
64. Theelen, Cecilia en Petrus
Particulier bezit
Keramiek
Gesigneerd Ch. Vos (achterzijde), niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 25cm
In 1825 maakte pastoor Heijnen van de Heilige Petruskerk te Sint-Pieter kenbaar dat hij graag een kerkkoor in zijn parochie wilde hebben. Pas 17 jaar later, op 29 augustus 1842, ging zijn wens in vervulling met het oprichten van de Broederschap der Heilige Cecilia (nu zou men spreken over kerkkoor).
In 1914 werd Hubert (Hubert Toussaint Anne Joseph Theelen), geboren te Maastricht op 1 november 1894, aangesteld als onderwijzer op de Lagere School in St. Pieter. Hij werd door de pastoor meteen gevraagd om het dirigentschap van het kerkkoor op zich te nemen).
In juni 1939 nam het koor, onder leiding van Hubert Theelen (bijnaam d'n hum), deel aan het concours voor mannenkoren bij gelegenheid van de Watertentoonstelling te Luik. Het koor behaalde de eerste prijs in de derde afdeling met verplicht werk geschreven door de voorzitter van de jury, de heer Lucien Mawet (muziek), de tekst was van René Lijr. Het werk heette "La pluie pleivine sur l'ennui". Het bestuur en de werkende leden boden aan hun directeur de heer Theelen, ter gelegenheid van het behalen van de prijs, een werk van Charles Vos aan.
Door een conflict met kapelaan De Vrede bood Theelen op 26 januari zijn ontslag als directeur van het koor aan. Ook het koor verliet de kerk. Koor en dirigent bleven samenwerken tot 1977 toen Theelen wegens ouderdom stopte als dirigent.
Een paar jaar voor zijn dood schonk hij het beeld van Vos aan Thea Satijn-Niesten met wie hij een zeer goede band onderhield.
Theelen stierf te Maastricht op 3 mei 1988.
Op een ruwe, niet afgewerkte console staat naast Theelen een tweetal heiligen afgebeeld onder een paraplu. Centraal staat de heilige Cecilia (naamgeefster van het koor) met in haar linkerhand een lier. De heilige Petrus (naamgever van de parochie) staat aan haar linkerzijde, zijn rechterarm in haar linkerarm ingehaakt; in zijn linkerhand houdt hij de sleutel vast. Aan de andere zijde van Cecilia staat Hubert Theelen met een hoed op zijn hoofd en in zijn hand houdt een voorwerp vast.
collectie Peters Smeets
collectie Peters Smeets
tekst bij beeld (collectie Peters Smeets)
Hubert Theelen (portret van Dirk Oosterkamp op bidprentje)
65. De Heilige Petrus en een Kerststal
Particulier bezit.
Afkomstig uit de huiskapel van huize Hoogeweerth (Heugem, Maastricht).
Het huis werd al vermeld in de vijftiende eeuw onder de naam Houweerth. Het huidige huis is gebouwd door de Maastrichtse schepen Antonius Vaes aan het einde van de zeventiende eeuw. In de loop van de negentiende eeuw kwam het, na meerdere andere eigenaren, in het bezit van de familie Regout. Pierre Regout (1882-1967), ongehuwd, bewoonde het huis vanaf 1929 tot aan zijn dood. Zijn zus Bertha (1877 - 1969) huwde in 1908 met Max von Scheibler (1866-1935) en ging in Duitsland wonen. Na het overlijden van haar echtgenoot kwam zij terug naar Nederland en trok zij in bij haar broer in huize Hoogeweerth.
In 1967 kwam het huis in bezit van de Provincie Limburg, waarna het in verval raakte. In 1992 liet de zakenman Paes het opknappen en kreeg het kasteel een horecafunctie, die het nog steeds heeft.
In het huis was al een huiskapel aanwezig, die door de familie Regout verder werd ingericht. Charles Vos maakte voor deze kapel een beeld van de Heilige Petrus en een Kerststal.
Heilige Petrus
Steen
Gesigneerd op achterzijde CH.V., gedateerd 1939 (of 1938) op achterzijde (is slecht leesbaar)
Afmetingen: hoogte 115cm
De Heilige Petrus is "en face" staande op een console met achterplaat, die bovenaan versierd met o.a. een kraaiende haan, afgebeeld. In zijn rechterhand houdt de sleutel van de hemel vast, in de andere hand heeft hij zijn vissersnet, dat op de console rust. Naast zijn rechtervoet, op de console, is het familiewapen van Regout afgebeeld, bestaande uit: in rood een lage keper vergezeld van een drietal lelies (een rechts en links boven en een midden onder)
foto's eigenaar
Kerststal (zie particulieren, kerststallen)
66. Servaas
Particulier bezit
Brons
Niet gedateerd, niet gesigneerd
Afmetingen: hoogte 20cm en breedte 6-9cm
Op een trapeziumvormige console met aan de voorzijde watergolfjes is de Heilige Servaas, voorzien van een nimbus, staande afgebeeld in zijn bisschoppelijke kledij, die zeer mooi geplooid is uitgewerkt. Zijn hoofd, met gesloten ogen, is enigszins naar links afgedraaid. In zijn rechter naar boven gebogen arm houdt hij de sleutel van de hemel, met dubbele baard, vast. In zijn andere hand heeft hij zijn bisschopsstaf, die schuin naar rechts op de console rust, bovenaan vast. Voor zijn linkervoet staat het Maastrichtse wapen, met vijfpuntige ster, op de console.
Over het ontstaan van het beeld is niets bekend. Het zou wellicht uit 1934 bij de herdenking van de 1550ste sterfdag van het Heilige stammen, gemaakt tegelijk met het grote Servaasbeeld. Stilistisch zijn er overeenkomsten, maar typerend is dat Servaas de attributen in de andere hand houdt: links de sleutel en rechts de staf.
foto eigenaar
67. Apollonia
Particulier bezit
Gebakken klei geglazuurd
Gesigneerd Ch. Vos, niet gedateerd [waarschijnlijk eind jaren dertig begin jaren veertig van de vorige eeuw] [1]
Afmetingen: hoogte 52cm, breedte 50cm en diepte 14cm
Het beeld werd in opdracht van tandarts Heydendael in Maastricht vervaardigd.
De Heilige Apollonia
Zij was een bejaarde diakones en leefde als maagd omwille van Christus in Alexandrië. Ten tijde van de christenvervolgingen onder keizer Decius (249-251) werd zij gearresteerd en gemaand terug te keren tot de aloude Romeinse goden. Toen ze standvastig bleef in haar geloof onderwierp men haar aan allerlei folteringen; zo werden haar alle tanden uit de mond geslagen. Toen de beulen voor haar een brandstapel klaarmaakten, sprong ze eigener beweging in het vuur, "terwijl het vuur van de Heilige Geest haar hart in vlam zette", aldus het oude martelarenboek.[2]
De heilige Apollonia is de patroonheilige van de tandartsen.
Op een console staat centraal de heilige Apollonia afgebeeld terwijl zij door een tweetal Romeinen vreselijk wordt gefolterd. De Romein links trekt met zijn linkerhand aan haar haren het hoofd naar achteren zodat de andere beul in staat gesteld wordt met een nijptang (vastgehouden met beide handen) haar tanden uit te trekken. Hij zet zich schrap door zijn linkerbeen tegen de benen van de heilige af te zetten. De Romein links heeft in zijn rechter hand een ijzer om de tanden uit Apollonia's mond te slaan.
Achter dit tafereel is de overleden heilige afgebeeld (met gespreide armen) op haar weg naar de hemel.
foto Arthur Heydendael
Voorstudie
Voor dit beeld maakte Vos een ontwerp (voorstudie) dat zich in het Bonnefantenmuseum bevindt. De definitieve versie wijkt af van de voorstudie.
foto Bonnefantenmuseum
[1] Vos maakte voor het pand Calvariestraat 21 te Maastricht een gevelsteen van de heilige Apollonia. Deze steen dateert uit 1939. Dit beeld werd voor dezelfde opdrachtgever gemaakt.
68. Jozef met Kind en kerk
Particulier bezit
Chamotte klei
Gesigneerd Ch. Vos, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 33cm
Jozef is frontaal staande op een console afgebeeld. Zijn bovenlichaam helt enigszins richting zijn Zoon die hij op zijn rechterarm, tegen zijn lichaam aan, draagt. Jozef heeft een rijk geplooid kleed aan met daarover een open mantel die bovenaan met een gesp is vastgemaakt.
In zijn linkerhand heeft hij op borsthoogte een witte kerk vast. Paul Paius IX heeft Jozef in 1870 in een decreet uitgeroepen tot beschermer van de kerk. Aan Jozefs rechterzijde ontluikt een tweetal witte lelies. De lelie is het symbool van reinheid, maagdelijkheid. Zowel mannelijke als vrouwelijke maagden worden in de Christelijke kunst afgebeeld met een lelie. Jozef wordt vaker afgebeeld met een lelie. Hij heeft Maria's maagdelijkheid gerespecteerd en behoed door zelf maagdelijk te blijven.
Zijn Zoon heeft zijn linkerarm om de schouder van zijn vader geslagen. Met de andere hand, gericht naar de kerk, maakt hij een zegenend gebaar.
collectie Peters Smeets
69. Hoofd van St. Servaas
Particuliere collectie (Collectie Peters Smeets)
Gips, groen gepatineerd
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1934]
Afmetingen: hoogte 31cm, breedte 24cm en diepte 29cm
Op een vijfhoekige console met ongelijke benen staat op een cilinder het hoofd van St. Servaas.
Dit is het ontwerp in gips, op ware grootte, van het bronzen St. Servaasbeeld op het Keizer Karelplein in Maastricht.
foto Peters Smeets
70. Heilige Familie
Particuliere collectie (Collectie Peters Smeets)
Gips, bruin geschilderd
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1931]
Afmetingen: hoogte 11,5cm, breedte 6,5cm en diepte 5cm
Dit is het ontwerp in gips voor het beeld op het Doctor Poelsplein in Venlo.
Opvallend is dat de houding van de Zoon in het ontwerp niet overeenkomt met het beeld in Venlo.
*1 Paulussen Charles Vos 1888-1954, tentoonstelling 13-11-1994 tot en met 29-01-1995, Gemeentemuseum voor Religieuze Kunst Jacob van Horne, Weert 1994;
*2 Paulussen, Charles Vos, beeldhouwer te Maastricht, Maastricht 2002 (CD-rom)
*4 Graatsma, Paulussen, Charles Vos, straatbeelden, Maastricht 1988
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Kasteel Hoensbroek
Klinkertstraat 118, 6433 PB Hoensbroek
Kasteel Hoensbroek of Gebrookhoes is een van de grootste kastelen van Nederland. Het oudste gedeelte van het kasteel, met name de hoge ronde toren, dateert van rond 1360, toen Herman Hoen het verbouwde. Maar er was in dit moeras, broekland (of gebrook) rond 1250 al een voorloper, een zogeheten Stercke Huyssinge. Vanwege zijn voor Brabant zeer strategische ligging aan de belangrijke handelsroutes naar Maastricht, Aken en Keulen, werd het kasteel in opeenvolgende fasen uitgebouwd totde grafelijke familie van Hoensbroek. Zij verlieten het kasteel eind 18e eeuw, waarmee het kasteel in een periode van verval geraakte.[1]
Het in verval geraakte kasteel dreigde in 1921 in een openbare verkoop te worden verkocht. Een stichting die het monument zou kunnen kopen en de grootste burcht tussen Maas en Rijn.
Bijna zes eeuwen was het kasteel het stamslot van de ridders Hoen en in stand houden, bestond in Hoensbroek niet. Hoensbroeks pastoor Röselaers ging aan het werk en wist in 1927 de Vereeniging "Ave Rex Christe" op te richten. Deze vereniging kocht het kasteel met de bijbehorende gronden voor 65.000 gulden (ongeveer € 29.500). De pastoor peuterde in de volgende jaren bij de overheid en elders subsidies los. Met deze gelden werd het kasteel in de jaren dertig grondig gerestaureerd onder leiding van het Rijksbureau voor Monumentenzorg. In 1943 was de restauratie van het Slotgebouw en de voorhoeven eindelijk gereed. [2]
In en kort na de oorlog werden het gebouw en de bijgebouwen voor diverse doeleinden gebruikt. Het gehele complex werd verhuurd aan de Staatsmijnen in Limburg vanaf 1968. Van 1951 tot 1973 woonde schrijver-dichter Bertus Aafjes in een deel van het slotgebouw. In 1968 nam de voormalige gemeente Hoensbroek het huurcontract over van de Staatsmijnen. Kasteel Hoensbroek werd een cultureel centrum met velerlei collecties en activiteiten. Zodra in 1982 Hoensbroek overging in de gemeente Heerlen, nam deze gemeente het huurcontract over. In de periode 1986-1989 heeft opnieuw een restauratie plaatsgevonden.
De Vereeniging Ave Rex Christe is omgezet in een stichting en is nog steeds eigenares van kasteel Hoensbroek. Zij verhuren het complex aan de gemeente Heerlen en deels aan een horecapartner. Het Slotgebouw is museum én huis der gemeente (trouwlocatie).[3]
Jan Lucas Röselaers werd op 30 mei 1857 in Brunssum geboren als jongste zoon van de onderwijzer Jan Arnold Röselaers en Johanna Barbara Limpens. Aan het einde van hetzelfde jaar, op 23 december, stierf zijn moeder. Op 16 november 1861 overleed zijn vader. De vierjarige werd voorlopig in huis genomen door peetoom van Jan en de peettante van zijn zus, die in Merkelbeek woonden. In de volgende jaren verbleef Jan bij pleegouders of voogden. Hij volgde de dorpsschool en ging vervolgens naar het kleinseminarie in Rolduc. Hij was een goed student. Van 1880 tot 1884 studeerde hij op het grootseminarie in Roermond. Op 29 maart 1884 werd hij tot priester gewijd. In de daaropvolgende tien jaar was hij achtereenvolgens kapelaan te Nieuwstad, Herkenbosch en Lutterade. In 1894 werd hij benoemd tot rector in Swartbroek bij Weert. In 1904 verhuisde hij naar Baexem, waar hij pastoor werd. Hoensbroek, een mijnstad in opbouw, had een krachtige persoon en organisator als pastoor nodig. Het bisdom meende deze man gevonden te hebben in Jan Röselaers. Hij werd op 31 januari 1911 pastoor van Hoensbroek en zou 28 jaar lang deze functie blijven vervullen.
Wat voor iemand was pastoor Röselaers? Hij beschikte over bijzondere talenten en trad nogal gauw autoritair op. Hij leefde sober. Zijn leven als priester stond in het teken van roeping, plichtsbesef en een streven naar macht. Hij was groot van gestalte en liep kaarsrecht met een blik als die van een veldheer die zijn leger overziet. Hij was iemand die door zijn voorkomen eerbied en ontzag bij de mensen afdwong. De pastoor verzamelde mensen om zich heen die zijn wensen uitvoerden. Ook probeerde hij politiek invloed te krijgen, zoals bij de samenstelling van de lijsten voor de gemeenteraadsverkiezingen en hoe te handelen bij de verkiezing van wethouders.
De armen uit zijn parochie konden altijd een beroep op de pastoor doen. Hij heeft daarnaast veel mensen, die zijn hulp inriepen bij het vinden van werk, een baan bij de staatsmijnen of elders bezorgd. Door zijn doortastende manier van optreden heeft pastoor Röselaers in Hoensbroek veel tot stand gebracht. Hij zorgde er mede voor dat een volksbibliotheek opgericht, er kwam een afdeling Hoensbroek van de R.K. Werkliedenbond, er werd in 1914 een avondtekenschool opgericht. In hetzelfde jaar kwam er een cinema en werd de R.K. Zang- en Toneelvereniging "Ons Genoegen" opgericht. Al deze oprichtingen vonden in de pastorie plaats.
Om in de behoefte aan nieuwe woningen te voorzien, werd op 15 maart 1912 de Woningvereniging Hoensbroek opgericht. De pastoor schreef zelf de statuten voor de nieuwe vereniging. Na enkele jaren ging de woningvereniging als eerste deel uitmaken van het overkoepelende orgaan "Ons Limburg". Ook het rooms-katholiek onderwijs had de bijzondere aandacht van de pastoor. Hij was direct betrokken bij de stichting van heel wat scholen in Hoensbroek.
Om in de behoefte aan nieuwe woningen te voorzien, werd op 15 maart 1912 de Woningvereniging Hoensbroek opgericht. De pastoor schreef zelf de statuten voor de nieuwe vereniging. Na enkele jaren ging de woningvereniging als eerste deel uitmaken van het overkoepelende orgaan "Ons Limburg". Ook het rooms-katholiek onderwijs had de bijzondere aandacht van de pastoor. Hij was direct betrokken bij de stichting van heel wat scholen in Hoensbroek.
De grootste verdienste van de pastoor was het behoud van Kasteel Hoensbroek. De 82-jarige pastoor vroeg in 1939 om emeritaat en ging in een van de torenkamers van het kasteel wonen. Op 1 augustus 1940 vertrok hij van het eenzame kasteel naar Houthem, waar hij in op 9 maart 1949 overleed.[4]
De pastoor was door zijn onvermoeibare inzet voor zijn parochie en voor Hoensbroek zeer populair geworden. Zijn vijftigjarig priesterfeest in 1934 werd met een groot feest gevierd.
Op zaterdag 7 april werd het feest geopend met kanonschoten en klokgelui. Op zondag werd een plechtige H. Mis gehouden. Een feeststoet was in optocht naar de kerk gegaan alwaar de pastoor op het bordes de eerste cadeaus, een kostbaar stel misgewaden, ontving. 's Middags trok een feeststoet door Hoensbroek. Na de rondgang vond de eigenlijke huldiging plaats in kasteel Hoensbroek. De gouverneur deelde hem mede dat hij tot Officier in de Orde van Oranje Nassau was bevorderd.
Tijdens de receptie ontving de feesteling vele geschenken, waaronder een borstbeeld van hem, aangeboden door Ave Rex Christe. Dit beeld was door Charles Vos vervaardigd.
Tot slot sprak de pastoor een dankwoord tot de aanwezigen. [5]
Boerstbeeld Jan Röselaers
Brons,
Gesigneerd Ch. Vos (aangebracht op de linkermouw van de pastoor), gedateerd 1934
Afmetingen 56cm hoog, 63cm breed, sokkel 1,50m
Inventarisnummer ARC: KKH016
In opdracht gemaakt van de Vereeniging Ave Rex Christe [6]
Röselaers is "en face" afgebeeld. Hij draagt zijn priesterhabijt met boord en knoopjes aan de voorzijde. Vos heeft in de uitstraling van het beeld het karakter van Röselaers (zoals boven beschetst) goed uitgebeeld. Op zijn linkerborst is de medaille van Officier in de Orde van Oranje Nassau al opgespeld.
Aan de voorkant van de sokkel staat de tekst:
AAN ONZEN VOORZITTER
PASTOOR L. RÖSELAERS
BY ZYN GOUDEN
PRIESTERFEEST
BESTUUR A.R.C.
20 MAART 1934
Afbeelding: Limburgsch Dagblad 1934
Afbeelding: © Kasteel Hoensbroek
Afbeelding: © Kasteel Hoensbroek
[1] Wikipedia: kasteel Hoensbroek, januari 2013; http://kasteelhoensbroek.nl; Orbons Anne Rose email 16 januari 2013
[2] Peters P.A.H.M., Jan Lucas Röselaers pastoor te Hoensbroek 1911 - 1939, Echt 1960
[3] Wikipedia: kasteel Hoensbroek, januari 2013; http:/kasteelhoensbroek.nl.; Orbons Anne Rose email 16 januari 2013
[4] Peeters, Jan Lucas Röselaers, pastoor te Hoensbroek 1911-1939, Hoensbroek 1960
[5] Grootsche huldiging van pastoor Röselaers in Limburgsch Dagblad van 7 april 1934; De receptie in Limburgsch Dagblad van 9 april 1934.
[6] Orbons Anne Rose email 16 januari 2013
Published in
DefaultCms2CmsCategory
More...
Beelden van personen
OPMERKING: van alle werken is, tenzij anders vermeld, de eigenaar van het werk op het moment van het maken van de beschrijving van het werk bekend bij mij. Als de eigenaar niet vermeld wordt, is dat op verzoek van deze persoon. Of deze persoon op dit moment (december 2022) nog eigenaar is, is niet altijd bekend. Voetnoten zijn in verband met privacy zeer beperkt opgenomen.
1. Portretbuste Marie Virgine Stille
Particulier bezit
Gips, bronskleurig
Gesigneerd en gedateerd, (op achterzijde) Charles Vos 1918
Afmetingen: hoogte 48cm, breedte 50cm en diepte 30 cm
Hieronder het verhaal hoe dit beeld in bezit kwam van de huidige eigenaar.
De familie Dejong-Telmans dreef onder deze naam een encadreursbedrijf waar ook verf en overige schilderbenodigdheden werden verkocht. Het bedrijf was gelegen in de Muntstraat te Maastricht, recht tegenover de uitgang van de Mariastraat.
Daar werden werken ingelijst van vele Maastrichtse kunstenaars. Kunstenaars betaalde vaker hun rekening met een van hun werken.
.
Maria Virgine Stille (14 maart 1849 - 8 april 1899) is de moeder van Charles Vos.
Zij is "en face" met haar gezicht naar links gedraaid.
Afbeelding: Paulussen Afbeelding eigenaar
2. Portretbuste Willem den Breejen *1
Particulier bezit
Gips, bruin gepatineerd
Niet gesigneerd, niet gedateerd [circa 1915]
Afmetingen: hoogte 43 cm, breedte 44 cm en diepte 32 cm
Willem den Breejen (circa 1850 - circa 1933) is met het ietwat naar links gewende hoofd "en face" afgebeeld. Hij draagt een hemd met overslag, dat ter rechterzijde hoog sluit met enkele knopen. Volgens mondelinge overlevering zou de heer den Breejen, schoonvader van Charles Vos, op circa vijf en zestigjarige leeftijd zijn geportretteerd.
3. Portretbuste Henriëtte den Breejen
Particulier bezit
Gips, groen gepatineerd. *1*2
Niet gesigneerd, niet gedateerd [circa 1934]
Henriëtte den Breejen was de vrouw van Charles Vos (1898 - 1978)
Op een onderstuk is het hoofd "en face" geplaatst. Haar blik is naar rechts gericht. Haar haren zijn opgebonden.
Afbeelding: Paulussen
4. Portretbuste Jacques Vos *1 *2
Particulier bezit
Brons *1
Niet geigneerd, niet gedateerd [1921]
Afmetingen: hoogte 28cm, breedte 24cm en diepte 18cm
De negen maanden oude Jacques (Maastricht 16 juli 1920 - 2 juli 1992), zoon van Charles Vos, is met het licht naar links gewende hoofdje "en face" afgebeeld. Jacques houdt in zijn beide knuistjes een poppetje voor de borst. *1
Daarnaast is er een beeldje in gips.
Gips, bruin gepatineerd
Gesigneerd "CH VOS" en gedateerd "1921" aan de achterzijde
Afmetingen: hoogte 28cm, breedte 24cm en diepte 18cm
Het beeldje is een model voor het bronzen beeld geweest.
Afbeelding: Paulussen
5. Kinderkopje Fien Vos *1 *2
Particulier bezit
Chamotte klei, rood-bruin gepatineerd
Gesigneerd 'CH VOS' en gedateerd '1924' aan de achterzijde *1
Afmetingen: hoogte 23cm, breedte 22cm en diepte 22cm *1
De tweejarige Fientje Vos (Maastricht *18 augustus 1922 - †24 december 1998) is met het iets naar beneden gerichte hoofdje "en face" afgebeeld. Fien Vos is de oudste dochter van de beeldhouwer. Opvallend is de verlegen, melancholieke blik van Fien. *1
Het beeld is zeer realistisch en gedetailleerd uitgevoerd.
Afbeelding: Paulussen
6. Portretkop Jeanne Vos
Particulier bezit
Kunststeen, bruin gepatineerd
Niet gesigneerd, niet gedateerd [circa 1942]
Afmetingen: hoogte 38cm, breedte 29cm en diepte 30cm *1 *2
De circa achttienjarige Jeanne, de tweede dochter van Charles Vos (Maastricht (13 oktober 1924 - 26 januari 1979), is met het ietwat naar links gewende hoofd, "en face" afgebeeld. De portretkop staat op een lage sokkel. *1
Afbeelding: Paulussen
7. Dodenmasker Charles Vos
Particulier bezit
Donker gepatineerd gips
Niet gesigneerd, niet gedateeerd [1954]
Afmetingen: hoogte 21cm, breedte 18cm en diepte 16cm
Hoogstwaarschijnlijk is het dodenmasker gemaakt door Jan Balendong op verzoek van de familie Vos na het overlijden van Charles Vos op 10 februari 1954.
8. Familie Hubert Leon Vos
Hubert Leon (5 september 1885 - 5 januari 1957), broer van Charles Vos, trouwde met Trinette (Catharina Amalia Hubertina) (1 oktober 1885 – 22 mei 1927) op 1 september 1917. Hun kind, geboren op 21 april, overleed bij de bevalling. De moeder overleed een maand later, waarschijnlijk als gevolg van complicaties bij de bevalling.
Hubert Leon hertrouwde op 7 september 1929 met Maria Notermans (28 augustus 1904 – 29 mei 1977).
Uit dit huwelijk werd een drietal kinderen geboren.
Cecile (5 september 1930 - 1 maart 2016)
Guy (23 mei 1932)
Paul (19 maart 1934 - 6 december 1936)
1. Moeder en kind
Particulier bezit
Bronzen sculptuur
Gesigneerd Ch. Vos (rechtsonder), gedateerd 1927
Afmetingen: hoogte 50cm, breedte 50cm en diepte 10cm
In het graf van Hubert Vos zijn naast zijn beide echtgenoten (Trinette Vermin en Maria Notermans) ook een tweetal kinderen begraven. Een kind, uit eerste huwelijk, dat in 1927 overleed bij de geboorte en Paul
(19 maart 1934 – 6 december 1936), uit het tweede huwelijk.
Voor het in 1927 overleden kind maakte Charles Vos een bronzen sculptuur voor het graf.
In particulier bezit bevindt zich nog een exemplaar van deze sculptuur.
De afbeelding geeft waarschijnlijk de gebeurtenis in 1927 weer. Het overleden kind is opgenomen in de hemel als engel (centraal in de afbeelding). De moeder (Trinette Vermin), rechts onder, overleed een maand na de geboorte waarschijnlijk door complicaties bij de geboorte. Zij kijkt liefdevol op naar haar kind. Bovenaan nog een drietal engelen die op het tafereel kijken.
Op de grafsteen nog de tekst: ‘onze kleine Engel - *21 april 1927 † -met haar – lieve moeder – in den hemel verenigd
collectie Peters Smeets
2. Heilig Hart
Particulier bezit
Verguld bronzen sculptuur
Gesigneerd Ch. Vos, gedateerd 7 sept. 1929
Afmetingen: hoogte 45cm
Tekst:
7 sept. 1929
Aangeboden
aan
Maria
en
Hubert
voor
Papa
En
Moeder
Frans
Jeanne
Joseph
Charles
Jetje
Zijn broers (Frans, Joseph en Charles) en zijn zus (Jeanne) gaven het echtpaar de verguld bronzen sculptuur cadeau. Jetje, ook vermeld op de achterzijde, zou wellicht Henriëtte, de vrouw van Charles, kunnen zijn.
Op een rijk versierde kolom staat het Heilig Hart, met een nimbus, frontaal staande afgebeeld. Zijn hand houdt hij onder het Heilig Hart (van stralen voorzien). De andere hand houdt hij geopend langs zijn lichaam. Aan zijn linkerzijde is, staande op de console, bisschop Hubertus, voorzien van zijn bisschopsattributen, staande afgebeeld. Hij maakt een zegenend gebaar met zijn blik naar boven gericht op het Heilig Hart. Aan de andere zijde is Maria, op een verhoging, staande afgebeeld. Haar blik is naar de zijkant naar beneden gericht.
De heiligen die het Heilig Hart vergezellen, zijn een verwijzing naar de bruid (Maria) en de bruidegom (Hubert).
3. Portretkopje Cecile
Particulier bezit
Brons
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1931]
Cecile is de dochter van Hubert Vos, een broer van Charles Vos, uit zijn tweede huwelijk.
Cecile is “en face” afgebeeld. Haar gezichtsuitdrukking met haar grote ogen stralen haar ernst uit. Zij draagt haar haar golvend plat tegen het hoofd, op het voorhoofd heeft ze een kuif.
Ze draagt een blouse met korte mouwtjes en om haar hals een ketting.
4. Dubbelportret Cecile en Guy
Particulier bezit
Gebakken klei en geglazuurd geplaatst op een houten basement
Gesigneerd Ch. Vos (aan de rechterzijkant), gedateerd 1939/1940
Afmetingen: hoogte 30cm, breedte 29cm en diepte 5,5cm
Cecile en Guy zijn de kinderen Hubert Vos, een broer van Charles Vos.
Ze staan beiden tegen elkaar aan afgebeeld met hun gezicht naar rechts afgewend. Cecile heeft haar haren naar achteren gekamd en haar paardenstaart is met een lint vastgebonden. Ze draagt een blauwe blouse met witte kraag. Guy draagt een bruine blouse met witte kraag. Beiden hebben een serieuze uitstraling.
collectie Peters Smeets
5.Paulke
Particulier bezit
Stenen sculptuur
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 35cm, breedte 32cm en diepte 11cm
Een portretbuste van Paul, op ongeveer tweejarige leeftijd. Hij is “en face” afgebeeld, met een naar rechts geknikte hoofdje. Hij heeft een zeer guitige uitstraling.
Aan zijn rechterzijde bevindt zich een lelie en achter zijn hoofd aan de linkerzijde staat een rechtopstaande beer.
Tekst op voorzijde console Paulke.
Collectie Peters Smeets
Er is nog een tweede beeld van Paulke
Particulier bezit
Stenen sculptuur
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 15cm, breedte 15cm en diepte 13cm
De lelie en de rechtopstaande beer ontbreken bij dit exemplaar. Ook zijn naam op de voorzijde ontbreekt.
collectie Peters Smeets
6. Stanislas
Particulier bezit[1]
Franse zandsteen
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1954]
Afmetingen: hoogte 80cm, breedte 25cm en diepte 25cm
Stanislas was een jongen van Poolse adel, geboren op 28 oktober 1550 op slot Rostków. Vader wilde, dat hij en zijn oudere zoon Paul door de Jezuïeten zouden worden gevormd. Daartoe zond hij ze naar het pas opgerichte Jezuïetencollege te Wenen. Daar woonde Stanislas in hetzelfde huis als zijn broer, maar deze was een nogal heerszuchtig type, en bovendien moest hij eigenlijk niets van de Jezuïeten hebben. Stanislas wel. Hij verlangde naar iets anders in zijn leven, maar besefte, dat hij met zulke idealen bij zijn broer niet hoefde aan te komen. Ook vader zou er vast niet mee ingenomen zijn. Dus brak hij met zijn milieu, kleedde zich als een zwerver en ging op weg: ver van zijn broer en nog verder weg van zijn ouderlijk huis in Polen. Hij begaf zich naar Augsburg 450 kilometer verderop! Daar meldde hij zich aan bij de Jezuïeten.
In Augsburg kreeg hij te horen, dat hij door moest reizen naar Dillingen (nog eens veertig kilometer). Daar woonde Petrus Canisius, één van de belangrijkste Jezuïeten van dat moment in de Duits sprekende landen. Die zou wel raad weten. Deze stuurde de jongen met twee Jezuïetenstudenten door naar Rome: dat was nog eens duizend kilometer! Nu was hij ver genoeg weg van de invloedssfeer van thuis, en werd aangenomen als novice in de orde der Jezuïeten. Niet lang daarna stierf hij op 15 augustus 1568, nog geen 18 jaar oud.[2]
Dit beeld is waarschijnlijk een ontwerp voor het houten beeld voor de Fraters van Tilburg.
Locatie: Generalaat Fraters CMM, Gasthuisring 54, 5041DT Tilburg, in de refter. [3]
De Fraters van Tilburg startten in 1850, in opdracht van Mgr. Zwijsen, een kweekschool voor jongens in hun kloostercomplex aan de Gasthuisring in Tilburg. De naam van de school werd “Bisschoppelijke Kweekschool Sint Stanislas”.
In de Nicolaaskerk te Venlo bevindt zich ook een ouder beeld van Stanislaus (gedateerd 1919). Het vertoont grote overeenkomsten met het beeld uit Tilburg. In Venlo houdt de heilige een dichtgeslagen boek met beide handen tegen de borst en is de plaatsing van het schild verschillend.
Dit beeld is een geschenk voor Hubert Vos en Maria Notermans bij gelegenheid van hun 25ste huwelijksjaar.
Vos heeft Stanislaus staande ten voeten uit afgebeeld. Het beeld is geplaatst op een console. Hij draagt een driekwarts broek met tuniek met daarover een mantel over de rechterschouder. Zijn rechterbeen staat iets vooruit, zijn linker staat bijna dwars. Met zijn handen houdt hij een opengeslagen boek vast. Rechts beneden op de console is een schild met een afbeelding van Maria met nimbus die een kelk (op de linkerhand) met erboven een hostie (in de rechterhand).
[1] Collectie Ton Cremers
[2] www.heiligennet.nl, februari 2013
[3] Emails R. Vissers, archivaris Fraters CMM (17 en 21 juni 2021); Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
.
7. Hemelse muziek
Particulier bezit
Zandstenen sculptuur
Gesigneerd Ch. Vos, gedateerd 1937
Afmetingen: hoogte 38cm, breedte 27cm en diepte 15,5cm
Centraal in de afbeelding een orgelspelende heilige Cecilia die een ruim plooiend gewaad draagt. Het geheel is omzoomd met zes engelen. Aan de rechterzijde (voor de toeschouwer) is een Romeinse soldaat met helm afgebeeld. Hij heeft in zijn rechterhand een zwaard waarmee Cecilia later onthoofd zou worden. In zijn linkerhand heeft hij een boek met daarop een valk (een teken van de adellijke afkomst van Cecilia).
Cecilia was afkomstig uit een Romeins adellijk geslacht. Haar vader zocht voor haar een man uit een ander adellijke geslacht, Valerianus. Celilia had zich echter al als bruid aan God gegeven. Toen ze trouwde met Valerianus, smeekte ze hem haar maagdelijkheid te mogen behouden.
Valerianus liet zich ook dopen, en zag hoe een engel bloemen aan Cecilia gaf.
In het Romeinse Rijk werden de Christenen vervolgd. Het echtpaar werd gearresteerd. De beulen probeerden haar met kokend water te doden en toen dat niet lukte werd ze onthoofd. Dit vond rond 230 n.chr. plaats.
Dit werk is waarschijnlijk een cadeau voor Cecile Vos ( 5 september 1930 - 1 maart 2016).
Collectie Peters Smeets
8. Portretbuste Guy
Particulier bezit
Guy, geboren op 23 mei 1932, is "en face" afgebeeld op de leeftijd van ongeveer vier jaar. Hij kijkt zeer bedeesd en serieus met zijn blik naar beneden gericht.
9. Buste van een onbekende man (de heer Janssen?)
Particulier bezit
Brons
Gesigneerd Ch. Vos, gedateerd 1928
Afmetingen: hoogte 46cm, breedte 50cm en diepte 27cm
Tekst op achterzijde: St. Gilles Bruxeelles Bronzes
Pietermans St. Gillis Bruxelles
Dit bedrijf, Fonderie Nationale des Bronzes J. Pietermans uit de Brusselse deelgemeente St. Gilles, was een bronsgieterij. Het bestond van 1870 tot 1967 onder steeds wisselende namen.
Dit beeld is waarschijnlijk een afbeelding van de heer Janssen. Een zoon van hem bood het beeld in de jaren vijftig van de vorige eeuw voor oud brons aan bij een gieterij. De eigenaar van dit bedrijf, die zijn opleiding had genoten aan de Kunstnijverheidsschool in Maastricht, schatte het beeld op waarde en smolt het niet om, maar bewaarde het. [1]
De heer Janssen zou een vennoot kunnen geweest zijn van de firma Stevens, Janssen & Co te Maastricht. Deze firma had contacten met het bedrijf van Petrus Regout: “de aandelen werden beheerd door de firma Stevens, Janssen & Co”. [2]
Wellicht dat de Stevens een familielid geweest is van de wapenfabrikant Stevens, die ook contacten heet gehad met het bedrijf van Petrus Regout, die kortstondig een eigen wapenfabriek heet gerund.
Charles Vos is als ontwerper in de jaren 1928-1929 in dienst geweest bij de Sphinxfabrieken.
Het bronzen beeld is gedateerd “1928”.
Deze combinatie van feiten maakt het waarschijnlijk dat het beeld de heer Janssen voorstelt.
De afgebeelde persoon draagt een colbertjas met daaronder een hemd met stropdas. Hij heeft een smal gezicht met een kalend hoofd en heeft een grote gemodelleerde snor en een lange baard. Zijn blik is op de toeschouwer gericht.
foto's: eigenaar van het beeld
[1] Emails van Stoffel van Noorden, 30 april en 4 mei 2016; de eigenaar was de heer Van Noorden
[2] Mes Wim, De aardewerkfabriek van Frederik Regout, 1891-1896, blz 5; http://shcl.x-cago.com/shcl/resources/files/JB05Mes.pdf
10. Portretbuste P.M.A.J. Regout
Particulier bezit
Brons
Gesigneerd "Ch. Vos" (achterzijde), gedateerd 1939
Afmetingen: 50cm x 40cm
Regout is "en face" afgebeeld met het hoofd enigszins naar rechts afgewend. Hij heeft zijn haren naar achteren gekamd en draagt een overhemd met stropdas en daarover heen een colbert.
Afbeelding: eigenaar
11. De familie Lousberg [1]
Frits (Frederikus Leonardus Josephus) Lousberg werd geboren op 21 januari 1889 in Maastricht. Hij trouwde met de Wallonië afkomstige Madelene Diricq (geboren op 9 juni 1896). Het echtpaar vestigde zich in de Wilhelminasingel te Maastricht en verhuisde later naar de Alexander Battalaan 73in de dezelfde stad.
Op 19 november 1925 werd zoon Louis geboren, twee jaar later Philippe (1 oktober 1927) en het gezin werd gecomplementeerd met de geboorte van dochter Marie Madeleine op 4 juli 1931. De beide zonen volgden Lager Onderwijs bij de broederschool aan de Lage Barakken in Maastricht. Vader Frits was werkzaam bij de vloertegelfabriek Rema.
Alfred Regout richtte in 1888 een vloertegelfabriek op aan de Franciscus Romanusweg in Maastricht. Bij de omzetting in een N.V. kreeg het bedrijf de naam N.V. Rema- vh Alfred Regout Tegelfabriek, in de volksmond " 't steinsjesfebrik" genoemd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is het bedrijf door een bombardement zwaar beschadigd. Boosten ontwierp in 1950 een nieuw gebouw. Het bedrijf werd in 1965 overgenomen door de Mosa.
Lousberg werkte zich op tot fabriekchef (elders technisch directeur genoemd).
Het gezin Lousberg verhuisde in 1938 naar Luik (Rue de Selys 18). Vader Lousberg wilde beide zonen een universitaire opleiding laten volgen. De kosten voor deze opleiding waren in België aanzienlijk lager, vandaar de verhuizing. Vader bleef bij de Rema werken en reisde elke dag met de trein op en neer naar Maastricht. Zoon Louis volgde een juridische opleiding en werd rechter in Luik, zoon Philippe studeerde economie en richtte een eigen handelsonderneming op.
Frits Lousberg ontving diverse onderscheidingen: Ridder in de Kroonorde van België (1929) , de Nederlandse erkentelijksheidsmedaille in zilver (1946) voor zijn activiteiten in het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog en Ridder in de Orde van Oranje Nassau (1955).
Na zijn pensionering is hij in 1955 naar Schiedam gegaan om daar de Rema-fabriek gestalte te geven. Hij overleed op 28 oktober 1967, zijn vrouw op 27 augustus 1998.
Ondanks dat Lousberg geen kunstenaar was, heeft hij toch een prominente plaats in de Maastrichtse kunstwereld ingenomen. Hij was lid van de Bende van de Suisse (een groep kunstenaars die regelmatig bijeen kwamen in het gelijknamige hotel aan het Vrijthof). Hij onderhield ook intensieve contacten met meerdere kunstenaars, waaronder Henri Jonas, Charles Vos, Charles Nypels en Herman Gouwe.
Henri Jonas maakte in 1925 een ex-libris voor Lousberg.
Met Gouwe, die niet lang in Limburg heeft gewoond en veel gezworven heeft over de wereld om zich uiteindelijk te vestigen in Tahiti, vond een briefwisseling plaats. Er zijn 32 brieven bewaard gebleven van Gouwe aan Lousberg.
Charles Vos maakte diverse tekeningen voor Lousberg. Ook vervaardigde hij een portretbuste voor hem (zie 1), een portretbuste van beide zonen samen (zie 2), een portretbuste van Marie Madeleine (zie 3)en een beeld van Maria Magdelena (zie 4)
Bij de omstreden uitgave van de Percessie van Scherpenheuvel door uitgever Charles Nijpels heeft Lousberg mede gezorgd de uitgave te kunnen financieren.
1. Portretbuste Frits Lousberg
Particulier bezit
Gebakken klei, gepatineerd
Gesigneerd Charles Vos, gedateerd 1931
Frits Lousberg is strak voor zich uitkijkend afgebeeld, zijn ogen naar beneden afgewend. Hij draagt een overhemd met stropdas met daaroverheen een colbertjasje. Hij is kalend.
collectie Lousberg
2. De gebroeders Lousberg
Particulier bezit
Het Museum aan het Vrijthof bezit ook een exemplaar van dit werk.
Geglazuurd wit aardewerken
Niet gesigneerd, niet gedateerd [omstreeks 1937-1938]
Dit zijn de twee zonen van Frits Lousberg en Madeleine Diricq, Louis (rechts) en Philippe (links).
De kinderen zijn naast elkaar afgebeeld. Louis is "en face" afgebeeld met zijn blik naar beneden gericht. Hij draagt een bijzondere pet. Naast hem "en profile" Philippe, getooid met pet, die zijn blik naar boven richt op zijn broer. Louis heeft zijn rechterhand op de rechterschouder van Philippe gelegd. Zij houden elkaar met een hand vast. Louis heeft kleurpotloden in zijn hand.
collectie Lousberg (later via Venduehuis Dickhaut verkocht, december 2020)
3. Marie Madeleine Lousberg
Particulier bezit
Geglazuurd wit aardewerken vormstuk
Niet gesigneerd, niet gedateerd [omstreeks 1937]
Afmetingen 34cm x 33cm x 18cm
Er zijn twee identieke beelden gemaakt.
Marie Madeleine is de jongste dochter van het gezin Lousberg en is “en face” afgebeeld met haar blik ietwat naar rechts gericht. Zij draagt een kapje dat, ter hoogte van haar nek (aan de linkerzijde), is vastgeknoopt. Op haar voorhoofd komen nog krullen onder het kapje uit. Met haar beide handen houdt ze een pop vast.
Collectie Peters Smeets Collectie Lousberg (verkocht via Venduehuis Dickhaut in juni 2022)
4. Maria Magdelena
Particulier bezit. [2]
Gebakken klei, geglazuurd
Gesigneerd (C.VOS, zijkant voetstuk), niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 80cm
Tekst op console: A Marie Madeleine Lousberg
Deze persoon is Marie Madeleine Lousberg. Jongste dochter van Frits Lousberg (geboren te Maastricht op 4 juli 1931); het gezin verhuisde in 1938 naar Luik, waar zij nog steeds woonachtig is. [3]
Vermoedelijk wordt het verhaal verbeeld uit de Legenda Aurea. Maria Magdalena komt daar bij een Frans vorstelijk hof bij een kinderloos paar en belooft hen een kind. Het kind komt er maar wordt vroegtijdig geboren op een zeereis. De moeder overlijdt evenals het kind en de vader zet zijn weg voort en laat de vrouw en het kind achter op de klippen. Maria Magdalena blijft achter.
Wanneer hij op zijn terugkeer langs het eiland komt, wordt hij verwelkomd door de vrouw en het kind. Maria Magdalena verblijft daarna 30 jaar in de woestijn gekleed in slechts haar eigen lange haar.
Maria Magdelena draagt het kind op haar rug, terwijl ze een duiveltje afhoudt. Naast haar de wel geklede moeder.
Afbeelding: archief Keulen
foto's Venduehuis Dickhaut, juni 2022
[1] Dit artikel is gebaseerd op in de diverse bronnen. die niet vermeld staan op de site maar bij de auteur zijn op te vragen. In een gesprek met de heer Louis Lousberg op 13 september 2014 te Embourg zijn deze gegevens gecontroleerd. De heer Lousberg heeft vele aanvullingen en verduidelijkingen verstrekt. Mevr. I. Evers heeft geholpen bij het bronnenonderzoek. Louis Lousberg is waarschijnlijk in 2020 gestorven; Marie Madeleine is waarschijnlijk in 2021-2022 gestorven.
[2] De drie onderstaande bronnen hebben hoogstwaarschijnlijk op hetzelfde beeld uit de collectie Lousberg.
- F. van der Ploeg, email van 28 augustus 2012 (197); Afbeelding: archief Keulen
- Marie Madeleine Lousberg te Luik bezit een beeld van Maria Magdelena (gesprek met Louis Lousberg op 13 september 2014 te Embourg); (in juni 2022 in veiling bij Venduehuis Dickhaut voor € 480) N.B. de niet-correcte benaming bij het venduehuis was De kruisdraging met Sint Veronica
- De H. Magdalena werd tweemaal geëxposeerd:
Hedendaagse Limburgsche Kunst in het Gemeentemuseum van Den Haag (van 30 oktober tot 12 december 1937), catalogusnummer 123 (140)
Kunstzaal de Gulden Roos ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van Charles Vos, 10 september 1938
[3] Gesprek met Louis Lousberg op 13 september 2014 te Embourg
12. Kopje Maddy Joordens
Particulier bezit.
Kopje van de eenjarige Maddy Joordens, 1945 *2
Maddy is met leuke kuif weergegeven.
Afbeelding: Paulussen
13. Romeins jongetje
Particulier bezit. (collectie Peters Smeets)
Brons
Gesigneerd Ch. Vos, gedateerd 1919
Afmetingen: 13cm x 30cm x 12cm
Op een aan de voorkant versierd vierkante voetstuk is het portret van een Romeins jongetje geplaatst. Zijn blik naar links afgewend. Hij draagt golvend haar met lokken op het voorhoofd.
Vos vertrok samen met zijn vrouw op 1 juli 1919, als uitvloeisel van de "Prix de Rome", voor een half jaar naar Italië. Daar ontwierp hij het jongenskopje. Na terugkomst werd het in brons gegoten.
Opmerking:
Tweede beeld (collectie Peters Smeets):
Op een houten basement bestaande uit een drietal treden is het Romeins jongetje op een console (beiden brons) uitgebeeld.
Gesigneerd Ch. Vos.
Beide beelden zijn identiek.
collectie Peters Smeets
14. Wasserij De Lelie (allegorie)
Particulier bezit (Utrecht)
Allegorische sculptuur op de N.V. Wasserij De Lelie
Witte (Chamotte ?) klei afgewerkt met glazuur
Niet gesigneerd, niet gedateerd [Jaren dertig van de twintigste eeuw]
Afmetingen: hoogte 30,5cm, breedte voetstuk 11,5cm en diepte voetstuk 10,5cm
De architecten A. Boosten en J. Ritzen hebben een bestaand complex van de N.V. Wasserij De Lelie tussen de Duitse Poort en de Heugemerweg in Maastricht in 1921 verbouwd en uitgebreid . Aan de Heugemerweg werd in fasen een woonhuis voor de directeur gebouwd. De opdrachtgever was de toenmalige directeur van de wasserij, Jean (L.H.M.) Lousberg (*1883 - †1975). Het gehele complex, incl. woning en kantoor, is vanaf 1980 afgebroken ten gunste van woningbouw.
Jean Lousberg was een niet onverdienstelijke amateurschilder, die lessen volgde bij Robert Graafland en Henri Jonas. Hij was lid van de Limburgse Kunstkring. Hij verkeerde, evenals zijn broer Frans en zijn neef Frits, vaak in de Maastrichtse kunstenaarskringen. Op zijn verzoek maakte zijn vriend Charles Vos een allegorische sculptuur op de N.V. Wasserij De Lelie.
Aan de voorzijde van de sculptuur is centraal een grote lelie met als knop een voor Vos zo typerend gezicht. In de uitdrukking zijn overeenkomsten te ontdekken met het gezicht van het Mooswief op de Markt in Maastricht. Aan de rechterzijde van lelie is een staande vrouw uitgebeeld die de was, die zij met beide handen vasthoudt, keurt. Aan de andere zijde van de lelie staat een wasvrouw ruggelings afgebeeld.
Ook de achterzijde van de sculptuur is uitgewerkt. De ruggelings afgebeelde wasvrouw staat gebogen over de tobbe de was te schrobben op een wasbord. Centraal ziet men de steel en bladeren van de lelie. De keurende vrouw is frontaal afgebeeld.
Afbeelding: A.A.J. Mekking
15. Portretkop Pie de Gödekeur
Particulier bezit (W. Smeets)
Gips bronskleurig
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 39cm
Een portretbuste van straatveger Pie de Gödekeur. Hij is afgebeeld op oudere leeftijd en draagt een hoogsluitende werkjas.
foto's Venduehuis Dickhaut
16. Portretkop Chretien Bonfrere *1 *2
Particulier bezit
Gebakken klei, bruin gepatineerd
Gesigneerd "Ch. Vos" aan de achterzijde, niet gedateerd [circa 1936]
Afmetingen: hoogte 55cm; breedte 20cm en diepte 25cm
Chrétien Bonfrère (Maastricht 28 augustus 1906 - 27 juni 1985) is "en face" afgebeeld. Onder de hals, omsloten door de boord van het overhemd, is een schuin naar links geplaatste cello-spelende figuur in miniatuurvorm weergegeven: een verwijzing naar de geportretteerde, die namelijk van beroep cellist en muziekpedagoog was, onder andere te Weert.
Afbeelding: Paulussen
17. Portretkop Guillaume Serpenti
Particulier bezit
Gips, bruin gepatineerd
Gesigneerd "Ch. Vos" en gedateerd "1939" aan de achterzijde
Afmetingen: hoogte 42cm, breedte 19cm en diepte 24cm. *1
In 1920 trad hij in dienst van de Maastrichtse aardewerkfabriek de Sphinx. Naast het werk in de fabriek hield hij zich bezig met tekenen en schilderen. Op de Middelbare Kunstnijverheidsschool van Maastricht genoot hij onderwijs van ervaren leermeesters als Jos Postmes, Paul Windhausen, Henri Jonas, Charles Vos en Edmond Bellefroid. Privé-lessen volgde hij bij Edmond Bellefroid en graveur Hub Levigne.
In 1937 kalligrafeerde hij het programma bij gelegenheid van het huwelijk van Prinses Juliana en Prins Bernhard.
In 1948 werd hij benoemd tot hoofd van de afdeling handschilders bij de Sphinx. De directie verleende hem de opdracht een schildersatelier op te zetten. Hij werd leermeester en droeg zorg voor de opleiding van decorateurs en ontwerpers waaronder Charles Eyck. Guill Serpenti was een van de ontwerpers van het beroemde Boerenbont nr. 15 en kon zijn signatuur verbinden aan tal van andere serviezen, onder andere bestemd voor het Nederlandse en Belgische Koninklijk Huis.
In 1960 ontving hij ter gelegenheid van zijn 40 jarige dienstjubileum bij de Sphinx de gouden eremedaille van de Orde van Oranje Nassau. In het zelfde jaar werd er een eretentoonstelling gehouden in het Bonnefantenmuseum te Maastricht.
In 1971 kreeg hij het stedelijk onderscheidingsboek "Hospiti" van de stad Maastricht.
Op de plek waar vroeger de Maastrichtse aardewerkfabriek Société Céramique stond, ligt nu de moderne nieuwbouw wijk Céramique. Guill Serpenti werd er geëerd met een straat, gelegen naast het Bonnefantenmuseum, de Serpentilunet.
18. Portretkop Theo Jordans
Particulier bezit
Brons: gesigneerd "Ch VOS" en gedateerd "aug. 1939" aan de achterzijde *1
Afmetingen: hoogte 45cm, breedte 26cm en diepte 32cm. Console: hoogte voorzijde 12cm, hoogte achterzijde 6,5cm, breedte 16cm en diepte 16cm *1
Er bestaat van deze bronzen portretkop een tweede exemplaar, terwijl ook de voorstudie in gips bewaard bleef.
Theo Jordans (Venlo 26 april 1884 - 25 januari 1963) is met het hoofd driekwart naar rechts gewend afgebeeld. Deze portretkop werd vervaardigd ter gelegenheid van het zilveren huwelijksfeest Theo Jordans en Anna Franssen op 6 augustus 1939. *1
Musicus. Theo Jordans werd op 26 april 1884 geboren te Neukirchen in het Rijnland. In 1908 vestigde hij zich in Venlo, waar hij bij het college van de paters Domicanen een baan als muziekleraar kreeg. Hij was toen net in zes vakken afgestudeerd aan het conservatorium in Keulen: piano, viool, orgel, orkestdirectie, ensemble en compositie. In die tijd maakte hij deel uit van het Gürzenich-orkest, waarbij hij speelde onder leiding van onder anderen Richard Strauss en Gustav Mahler. Doordat hij op een dag Anna Franssen leerde kennen, die hem te verstaan gaf dat ze alleen met hem wilde trouwen als ze nooit uit Venlo weghoefde, bleef Jordans voor de stad behouden. Na zeven jaar als muziekleraar bij de paters, werd Theo Jordans in 1915 particulier docent. Tevens werd hij in dat jaar organist in de kerk van de paters Franciscanen aan de Maagdenberg. In 1918 maakte hij de overstap naar de Sint Nicolaaskerk (niet te verwarren met de huidige Nicolaaskerk in Genooi) om daar koordirigent en organist te worden. Met het koor van de Sint Nicolaaskerk vierde hij in de jaren twintig grote triomfen, onder meer door het opvoeren van de "Missa in die Festo" van de Nederlandse componist Alphons Diepenbrock.
Theo Jordans had een enorme stimulerende invloed op het Noordlimburgse muziekleven. Zo richtte hij in 1915 de Venlose Orkestvereniging OKNV (Onderlinge Kunstbeoefening Naar Vermogen) op, was hij in 1939 de stichter van de eerste Noordlimburgse muziekschool (later de Venlose muziekschool) en leidde hij tal van Noordlimburgse musici op. Jordans was verder dirigent van OKNV en leidde de Venlose Oratoriumvereniging, de Venlose Koninklijke Philharmonie en fanfare De Echo uit Hout-Blerick. Hij componeerde bovendien missen, liederen, cantaten en een groot koorwerk over Venlo. Theo Jordans overleed op 25 januari 1963.
19. Kinderkopje Paul Schoonbrood *1 (m.u.v. overlijdensdatum)
Particulier bezit
Gebakken klei en geglazuurd in beige en blauwe tinten
Niet gesigneerd, niet gedateerd [circa 1943]
Afmetingen: hoogte 28cm, breedte 22cm en diepte 22cm
De vier à vijfjarige Paul (Maastricht 14 april 1938 - Moorveld 24 februari 2014), zoon van de Maastrichtse kunstschilder Henri Schoonbrood is met het naar links geknikte hoofd 'en face' afgebeeld. Als kleuter droeg Paul weelderig krullend haar, zodat men hem vaak voor een meisje aanzag.
foto: eigenaar van portretkop
20. Portretkop Nico Van Selst *1
Particulier bezit
Gebakken klei en geglazuurd in bruin-beige tinten
Gesigneerd "Ch VOS" en gedateerd "1944" aan de achterzijde
Afmetingen: hoogte 28cm, breedte 20cm en diepte 20cm
De twaalfjarige Nico (Maastricht 10 april 1932) is "en face" afgebeeld.
21. Kinderkopje Ninette Bollen *1
Particulier bezit
Gebakken klei en geglazuurd in bruingrijze tinten
Gesigneerd "CH. VOS" aan de rechterzijkant onderaan, niet gedateerd [1944]
Afmetingen: hoogte 36cm, breedte 22cm en diepte 22cm
De zesjarige Ninette, (24 september 1938) is "en face" en met een geopende mond afgebeeld. Zij draagt pijpenkrullen tot op haar schouder en een grote strik links bovenop haar hoofd.
22. Kinderkopje Jean Bollen *1
Particulier bezit
Gebakken klei en geglazuurd in licht grijsblauwe tinten
Gesigneerd "Ch Vos" en gedateerd "1948" aan de onderkant
Afmetingen: hoogte 26cm, breedte 16cm en diepte 19cm
De driejarige Jean (9 mei 1945) is "en face" afgebeeld.
23. Portretbuste Pie de Bökkem
Particulier bezit
Gips
Onbekend monogram (?) aan onderzijde
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 34cm, breedte 17cm en diepte 28cm. *1
Pie "de Bökkem" is met het ietwat naar links gewende en voorovergebogen hoofd - mede veroorzaakt door zijn hoog opgetrokken rug - "en face" afgebeeld. Hij draagt een pet en een jasje. Pie's verweerde gezicht en zijn hoge rug laten een oudere, door het leven getekende, man zien: vele jaren ventte hij namelijk vis uit, onder andere bokking, waaraan Pie zijn bijnaam "de Bökkem" te danken heeft. Pie de Bökkem stond model in de avondklas "beeldhouwen" van de Middelbare Kunstnijverheidsschool te Maastricht. *1
De Drei Sjoenste: Pie de Bökkum, Ensinck de Kletskop en Flup de Koojstart. Over de drie is vrij weinig bekend. Flup de Koojstart was veedrijver bij een slachthuis die de gewoonte had om aan de staart van koeien te draaien die niet willen lopen. Ensinck de Kletskop was ongetwijfeld kaal geweest, Pie de Bökkem was een vrij grote man. Hij shockeerde voorbijgangers door zich af en toe bij heet weer in het kanaal te laten vallen. Hij zwom vervolgens rustig naar de kant waar hij, inmiddels lekker afgekoeld, zijn hemd droogde over de balustrade.
24. Vacantie
Particulier bezit
Gebakken klei geglazuurd
Gesigneerd Ch. Vos (achterzijde,)
Afmetingen: hoogte 33cm, breedte 33cm en diepte 16cm
Op een console staan twee jongemannen naar rechts gericht. Beiden hebben hun linkerbeen vooruitgeplaatst. De achterste jongen heeft zijn rechterarm om het middel van zijn vriend geslagen; zijn andere arm houdt hij omhoog gericht tegen zijn lichaam. De andere jongeman houdt zijn rechterarm omhoog gericht. Beiden hebben, met open mond, hun blik omhoog gericht. Ze dragen een korte broek die door bretels wordt opgehouden. Voorts hebben ze een poloshirt aan. Op de banderole onderaan de tekst "vacantie".
collectie Peters Smeets
25. Portret van Frans van de Laar
Particulier bezit
Sculptuur in gips
Gesigneerd "Ch. Vos", gedateerd "1921" (26X39X25cm)
Afmetingen: hoogte 39cm, breedte 26cm en diepte 25 cm
Afkomstig de familie Van de Laar
Het hoofd is "en face" weergegeven met een zeer duidelijke expressie. hij heeft een grote snor en een lange braad
Frans van de Laar (Sittard 1853- Sittard 1933) was beeldhouwer. Hij studeerde in Antwerpen, waar hij de gouden medaille van de prix d'excellence (prijs voor uitstekendheid) verwierf. Hij kreeg in 1888 de bronzen medaille Leo XIII. Hij was tekenleraar bij het lager onderwijs en leraar boetseren bij het Stadsteekeninstituut (1898). Hij werd later plaatsvervangend directeur.
Het eerste affiche van het VVV in 1890 werd door hem gemaakt.
Bekend van hem bleven: "dao kómme ze" (daar komen ze), een beeldengroep van bekende stadsfiguren ca. 1900 en een gipsmodel voorstellende de samenvloeiing van de Maas en de Jeker. Beide werken zijn te vinden in het Bonnefantenmuseum te Maastricht.
collectie Peters Smeets
26. Portretkopje Henriëtte Lousberg
Particulier bezit
Terracotta
Gesigneerd Ch. Vos, gedateerd sept 1930 (achterzijde)
tekst linkerzijde: Jetje 8 jaar
Afmetingen: Diameter over de haren: 14,5cm, hoogte 22,5cm; Voetstuk: diepte 9cm en breedte 12cm
Henriëtte Lousberg (1922 - 2011) is afgebeeld met haar hoofd licht naar links afgewend. Ze draagt haar haar in een kort pagemodel
Afbeeldingen A.A.J. Mekking
27. Portretbuste Ubachs
Particulier bezit
Gesigneerd Ch. Vos, gedateerd 1944 (beiden achterzijde)
Op de voorzijde de tekst FONNIE
Een afbeelding van de schoonvader van de huidige eigenaar van het beeld die werkzaam was op de Sphinx.
28. Portret van Charles Jonas
Particulier bezit
Bronskleurig geschilderd gips
Niet gesigneerd, niet gedateerd [rond 1925]
Afmetingen: 32cm x 41cm x 47cm
Het beeld verkeert in een slechte staat.
Lucie Jonas, de oma van de bekende schilder Henri Jonas, was van Joodse afkomst en werkte als huishoudster. Zij werd onbedoeld zwanger. Haar kind Charles werd bij haar zuster Joanne en haar man Geert Veenhof ondergebracht en opgevoed. Lucie zelf vertrok naar Brussel waar zij als huishoudster ging werken.
Charles trouwde met Tineke Jungschlaeger. Uit dit huwelijk werd Henri Jonas als tweede kind op 8 mei 1878 geboren.
Charles werkte als meesterknecht/huisschilder. Hij overleed op 19 maart 1916.
29. Portretbuste Willy Schoonbrood
Particulier bezit [1]
Gips (voorstudie)
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Willy is “en face” afgebeeld ten halve lijve. Hij was toen veertien jaar. Over zijn overhemd, met stropdas, draagt hij een pullover met ronde hals. Met beide handen houdt hij een opengeslagen boek vast.
Geëxposeerd tijdens de Limbugsche Kunsttentoonstelling in de voormalige Dominicanerkerk te Maastricht (van 4 - 18 september 1938), catagusnummer 156
[1] Boogard, Jac van den (redactie), Charles Vos beeldhouwer 1888-1954, Maastricht 2023, blz. 218
30. Dodenmasker van een onbekende man
Particulier bezit
Donker gepatineerd gips
Gesigneerd Ch. Vos, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 30cm en breedte 30cm
afbeelding eigenaar
31. Buste Levigne
Particulier bezit.
Geëxposeerd in de Kunstzaal de Gulden Roos ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van Charles Vos, 10 september 1938
Nicolaas Jozef Hubertus Levigne werd op 30 september 1905 geboren als enig kind van Nicolaas Joseph Levigne en Elisabeth Ramakers. Als 16-jarige vond hij een kantoorbaan bij de Maastrichtse aardewerkfabriek Société Céramique, een functie die hij al snel inwisselde voor een betrekking al assistent van de graveur, verantwoordelijk voor de keramische decoraties.
In 1924 werd hij aangenomen als leerling van de schilder- en tekenklas van Henri Jonas aan het Stadsteekeninstituut en vier jaar later vertrok hij naar Amsterdam om zijn opleiding te vervolgen aan de Rijksacademie voor Beeldende Kunst. In 1933 sloot Levigne deze opleiding af met het behalen van de zilveren medaille van de Prix de Rome en keerde terug naar Maastricht.
In Maastricht ontmoette hijt de Brabantse Margaretha Johanna - Gré - Goossens, die lerares Engels was op de MMS van de zusters Ursulinen aan de Grote Gracht in Maastricht. Met Gré trouwde hij in 1935 en kreeg hij vijf zoons waarvan er twee, een tweeling, kort na hun geboorte overleden.
In 1950 werd Levigne benoemd tot hoogleraar grafische vormgeving aan de Jan van Eyckacademie, met als taak om een grafische afdeling op te zetten. Tot zijn pensionering in 1972 bleef hij leiding geven aan de grafische afdeling, ondanks alle stormen die woedden aan dit instituut.
Na zijn pensionering vertrok Levigne samen met zijn echtgenote naar Spanje, alwaar zij tot enkele jaren voor zijn dood in Blanes bleven wonen. Later keerden zij terug naar Maastricht alwaar Hub Levigne op 29 december 1989, op 84-jarige leeftijd overleed.
In 1924 werd hij aangenomen als leerling van de schilder- en tekenklas van Henri Jonas aan het Stadsteekeninstituut en vier jaar later vertrok hij naar Amsterdam om zijn opleiding te vervolgen aan de Rijksacademie voor Beeldende Kunst. In 1933 sloot Levigne deze opleiding af met het behalen van de zilveren medaille van de Prix de Rome en keerde terug naar Maastricht.
In Maastricht ontmoette hijt de Brabantse Margaretha Johanna - Gré - Goossens, die lerares Engels was op de MMS van de zusters Ursulinen aan de Grote Gracht in Maastricht. Met Gré trouwde hij in 1935 en kreeg hij vijf zoons waarvan er twee, een tweeling, kort na hun geboorte overleden.
In 1950 werd Levigne benoemd tot hoogleraar grafische vormgeving aan de Jan van Eyckacademie, met als taak om een grafische afdeling op te zetten. Tot zijn pensionering in 1972 bleef hij leiding geven aan de grafische afdeling, ondanks alle stormen die woedden aan dit instituut.
Na zijn pensionering vertrok Levigne samen met zijn echtgenote naar Spanje, alwaar zij tot enkele jaren voor zijn dood in Blanes bleven wonen. Later keerden zij terug naar Maastricht alwaar Hub Levigne op 29 december 1989, op 84-jarige leeftijd overleed.
Hub Levigne was, hoewel hij ook schilderde en glas-in-loodramen maakte, primair grafisch kunstenaar. Tijdens zijn lange carrière maakte hij naast vrij werk ook veel gebonden werk in de vorm van ex-librissen, gelegenheidsdrukwerk en diverse (reeksen) postzegels. Levigne beoefende uiteenlopende grafische technieken en maakte zowel kopergravures en etsen (met aquatint) als houtsneden.
Het bovenlichaam van Levigne is “en face” afgebeeld, staande achter een werkbank. Hij draagt een hemd met stropdas. Zijn handen rusten voor hem op een werkstuk dat op de werkbank ligt. Zijn blik is op de toeschouwer gericht.
foto uit: Jonge kracht, orgaan voor de KMJV nr 6 1937
32. Kinderkopjes van de familie Vos - Van Aalderen
Charles en Joseph (Jacques Joseph Theodore) waren twee broers. Joseph werd geboren 10 maart 1887 te Maastricht. Hij trouwde met Nettie van Aalderen (geboren op 10 januari 1909).
Na een periode in Indonesië te hebben verbleven, keerde Joseph met gezin terug naar Nederland om in Groningen te gaan werken als hoogleraar Algemene Ziektekunde, Ontleedkunde en Gerechtelijke Geneeskunde aan de Rijksuniversiteit in Groningen (1935-1957). Hij overleed op 18 februari 1961 te Amsterdam. Zijn vrouw overleed op 8 februari 2013.
Uit dit huwelijk zijn een vijftal kinderen geboren:
Jeanne-Marie, roepnaam Jannemie (Bandung 8 mei 1933 - Enschede 8 mei 1986). Zij werd bijgezet in het graf van haar vader en zusje op de begraafplaats aan de Tongerseweg in Maastricht.
Particulier bezit
Roodbakkende klei
Niet gesigneerd, niet gedateerd [omstreeks 1938-1939]
Afmetingen: hoogte 24cm, breedte 30cm en diepte 16cm
Zij is "en face" afgebeeld. Het gezicht is mooi uitgewerkt. Zij heeft lang krullend haar dat langs haar gezicht valt; een enkele lok bedekt deels haar voorhoofd.
afbeelding J.I. Vos
afbeelding J.I. Vos
Anne Marie, roepnaam Pepi (Bandung 8 augustus1934 - aan boord SS Indrapoera 8 juni 1935).
Anne is op jonge leeftijd, tijdens de bootreis van Indonesië naar Nederland, overleden. Zij is in Maastricht begraven (grafreliëf door Charles Vos ontworpen).
Charles Jacques (3 mei 1936 - 26 januari 2001)
Portret
Particulier bezit
Joseph Hubert, roepnaam Jef (28 juli 1937)
Portret
Particulier bezit
Jean Ignace, roepnaam Vanni (Groningen 1 april 1940). Hij volgde een opleiding aan de Vrije Academie in Den Haag, Accademia Pietro Vannuci in Perugia en Ateliers 63 in Haarlem. Hij trad in de voetsporen van zijn oom Charles Vos. Hij werd kunstenaar en was als docent verbonden aan de kunstopleidingen in o.a. Groningen, Amsterdam en Paramaribo.
Particulier bezit
Roodbakkende klei polychroom geglazuurd
Gesigneerd Ch. Vos, niet gedateerd [omstreeks 1947]
Afmetingen: hoogte 30cm, breedte 16,5cm en diepte 20cm
Hij is "en face" weergegeven. Het hoofd is zeer gedetailleerd uitgewerkt. De jongeman heeft een kort geknipt kapsel.
collectie Peters Smeets
33. Portretkop onbekende vrouw *1
Particulier bezit
Gebakken klei en geglazuurd in bruin-beige tinten
Gesigneerd "Ch VOS" en gedateerd "1942" aan de achterzijde
Afmetingen: hoogte 31cm, breedte 25cm en diepte 20cm
De vrouw, met een grote spitse neus en halflang donkerbruin golvend haar, is "en face" afgebeeld. Deze fraaie kop werd door de eigenaar gevonden op het stort.
34. Portretbuste van Joséphine Marie Thérèse Hubertine Ignace Croute
Particulier bezit
Gips groen gepatineerd
Gesigneerd Ch. Vos, gedateerd 1939
Afmetingen: hoogte 48cm en breedte 50cm
Joséphine Marie Thérèse Hubertina Ignace is, met een spitse neus en halflang haar, "en face" afgebeeld. Charles Vos heeft van de vrouw van zijn neef (toen zij 55 jaar was) een portretbuste gemaakt.
De familie Croute was oorspronkelijk afkomstig uit Haccourt bij Luik In België.
Joseph GHM Croute (1846-1932) was griffier en trouwde in 1880 te Heer bij Maastricht met Maria LH Soiron (1855-1925). Na hun huwelijk gingen zij in Maastricht wonen.
Op 23 februari 1884 werd uit dit huwelijk, als derde kind, Joséphine Marie Thérèse Hubertina Ignace geboren.
Joannes JH Vos (1818-1860) was gehuwd met Anna J van Beneden. Zij kregen een negental kinderen. Een tweetal van hen belichten we nader:
1. Franciscus TH (Francois) werd op 1 november 1846 te Maastricht geboren en huwde Anna MHM (Henriëtte) Lahaye. Uit dit huwelijk werd Henri Joseph Jacques Francois op 9 juni 1883 geboren. Hij was docent en kunstschilder.
Hij trouwde op 4 april 1918 met Joséphine Marie Thérèse Hubertine Ignace Croute (zie boven).
2. Jacques Joseph Hubertus werd op 27 februari 1851 te Maastricht geboren en huwde op 15 mei 1877 Marie Virginie (1849-1899). Uit dit huwelijk werd als jongste zoon Charles geboren op 8 september 1888. [1]
[1] Dit artikel is gebaseerd op de gegevens van het RHCL en de mails van Natasja en Andre Vos - van den Berg december 2013
Afbeelding: A. Buisseret
35. Portretkop vrouw
Particulier bezit
Gebakken klei geglazuurd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 21cm en breedte 17cm
Portretbuste van een jonge vrouw op een console geplaatst. Haar blik is naar links gericht. Zij heeft een vrolijke uitstraling.
collectie Peters Smeets
*1 Paulussen, Charles Vos 1888-1954, tentoonstelling 13-11-1994 tot en met 29-01-1995, Gemeentemuseum voor Religieuze Kunst Jacob van Horne, Weert 1994
*2 Paulussen, Charles Vos, Beeldhouwer te Maastricht, Maastricht 2002 (CD-rom)
*3 lijst expositie Charles Vos in Museum Land van Valkenburg 2012
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Museum Land van Valkenburg
Adres: Grote Straat 31, 6300 AD Valkenberg
De collecties hebben een relatie met de regio. Het zwaartepunt van de geologische en archeologische collectie is de Krijttijd en de Nieuwe Steentijd.
De kunstcollecties en -exposities hebben eveneens een relatie met de regio.
In 2012 was een grote tentoonstelling gewijd aan Charles Vos.
Kruisbeeld
Chamotte klei, geglazuurd
Gesigneerd, CH. V (aan de onderzijde), niet gedateerd
Afmetingen: hoogte 54 cm, breedte 49cm en diepte 13cm
Bevindt zich momenteel in depot.
Het Kruisbeeld is afkomstig uit een particuliere verzameling. [1]
Waarschijnlijk betreft het een ontwerp voor een later uit te voeren werk. Nader onderzoek moet nog plaatsvinden.
Dorren, Theodoor plaquette
Ontwerp van de plaquette van Theodoor Dorren
Reliëf
Gesigneerd voorzijde rechts Ch. Vos, gedateerd 1935
Afmetingen: hoogte 50cm en breedte 50cm
Dit ontwerp is later in brons uitgevoerd door de metaalgieterij Holland te Amsterdam en deze plaquette maakt deel uit van de Dorrenbank boven op de Kasteelruïne te Valkenburg (adres: Grendelplein 13, 6301 BS Valkenburg aan de Geul).
Theodoor Dorren werd op 30 augustus 1857 geboren te Valkenburg en stierf op 23 januari 1937 aldaar.
Vanaf zijn elfde jaar volgde hij een opleiding tot banketbakker, eerst in de praktijk en later op school. Na afronding van zijn studie vestigde hij een banketzaak in het ouderlijk huis en trouwde kort daarna met zijn buurmeisje Elise Quadvlieg.
Daarnaast was hij actief als schrijver en dichter. Naast artikelen in de Publications en de Maasgouw van het LGOG schreef hij o.a. "het Kasteel van Valkenburg" en "Gedenkboek van de Vereeniging Het Geuldal 1885-1925". Ook heeft hij een omvangrijke woordenlijst uit "het Valkenbergsche plat met etymologische en andere aantekeningen" samengesteld. Hij schreef gedichten in het Nederlands en het dialect. [2]
In de jaren 1904 tot 1908 is hij wethouder in Valkenburg geweest. Legendarisch is de strijd die Dorren uitvocht met burgemeester Erens over de benaming van zijn geboortestad: moest het ValkenbUrg of ValkenbErg zijn? [3]
Vereeniging "Het Geuldal"
In 1884 werd door notaris Palmen uit Valkenburg een poging gedaan een vereniging op te richten met als doel "het vreemdelingenverkeer des zomers hier te bevorderen". De vereniging kwam vooralsnog niet van de grond.
In januari 1885 kwam in het Café du Pont gevestigde sociëteit 'de Eendracht' bij elkaar en werd besloten tot op de oprichting Vereeniging 'Het Geuldal'. "De constituerende vergadering vond plaats op Zondag 22 Feb. 1885 des avonds 8 uur in het locaal 'Walram' ".
Er werd een dagelijks bestuur gekozen. Het doel werd omschreven als "Vereeniging tot bevordering van het Vreemdelingen te Valkenburg". Theodoor Dorren was aanwezig tijdens deze vergadering.
Het bestuur zou 35 leden tellen. Th. Dorren was lid van de "Afdeeling Reclame".
In 1887 werd het bestuur teruggebracht tot 10 leden, waaronder Th. Dorren als gewoon lid.
Th. Dorren werd in 1896 benoemd tot secretaris van de vereniging en vanaf 1908 bekleedde hij de functie van President.
Deze Vereniging voor Vreemdelingenverkeer was de eerste organisatie in haar soort en leidde tot het huidige, breed vertakte Nederlandse VVV-netwerk.
In 1935, bij het vijftigjarige bestaan van de vereniging, heeft Hare Majesteit de Koningin Dorren onderscheiden met het ridderkruis der Oranje Nassau orde.
Valkenburg heeft toen als uiting van haar dankbaarheid een 'Theodoor Dorrenbank' geplaatst op de heuvel-ruïne. Vanaf die plaats heeft men een prachtig overzicht over het door Dorren zo geliefde Geulstadje. [4]
Op de bank in het midden werd een plaquette in brons aangebracht die door Charles Vos was ontworpen en Amsterdam werd vervaardigd door Metaalgieterij Holland.
Theodoor Dorren met hoed is "en profil" naar rechts afgebeeld. Op de plaquette de tekst "TH. DORREN".
Tot zijn dood in 1937 zou hij President van deze organisatie blijven.[5]
[1] Mededeling van heer Kooiman van het Museum Het Land van Valkenburg ( 26 augustus 2010)
[2] www.dbnl.org, augustus 2010
[3] Notten, J Straatnamenboek Valkenburg aan de Geul, Landgraaf 2004, blz. 35
[4] Dorren, Gedenkboek van de Vereeniging Het Geuldal te Valkenburg,Valkenburg 1925.
[5] Notten, J Straatnamenboek Valkenburg aan de Geul, Landgraaf 2004, blz. 35
Published in
DefaultCms2CmsCategory
MARIA MET KIND (MARIAKAPEL OVEREN)
Adres: in het bosje achter Overen langs de Berkenallee. Dit is de weg via Overen naar Linne.
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1943]
Afmetingen: hoogte 80cm
Het beeld werd gestolen op 17 april 1978.
In 1848 trok door deze streek een bende al rovend en plunderend vanuit Duitsland naar het zuiden. Een jaar of zeven later gebeurde hetzelfde, maar nu in omgekeerde richting. De bevolking was nu echter gewaarschuwd voor de Kozakken, zoals de bende genoemd werd, en veel waardevolle dingen werden verborgen. De kerkschatten van St. Odiliënberg werden gered door ze te begraven in een bos bij Overen.
Enkele jaren later werd op deze plaats een Mariakapelletje gebouwd. Dit verhaal is van generatie op generatie doorgegeven bij een familie in Herkenbosch. Feit is in ieder geval dat het bewuste kapelletje in 1857 is gebouwd door de freule D'Alcantara. De familie D'Alcantara was destijds eigenaar van de hoeve Overen.
Het kapelletje is gemaakt van veldbrandstenen en is 2.70 m hoog en 1.40 m breed. Aan de voorkant was een steen aangebracht met het volgende opschrift:
Fernand
Isabel
Maria
Alexander
1857
Maria
Alexander
1857
D'Alcantara
In het begin van deze eeuw werd het landgoed eigendom van de fam. Berger uit Den Haag. Deze plaatsten in 1943 een nieuw Mariabeeld in het kapelletje. Dit beeld werd gemaakt door Charles Vos. De plechtige inzegening werd verricht door Pater van Well van het retraitehuis Manresa te Venlo.
Na de oorlog werd het kapelletje gerestaureerd en de zwaar beschadigde steen vervangen door een andere steen met een nieuw opschrift nl.:
Louis M. Berger
x 26-11-1916
+8- 3- 1941
Bernard M. Berger
x 14-6-1919
+ 26-3-1944
+8- 3- 1941
Bernard M. Berger
x 14-6-1919
+ 26-3-1944
Dit zijn twee zonen van de familie Berger die in de oorlog als marineofficier gesneuveld zijn. Daar het beeld op 17 april 1978 werd gestolen en nooit meer teruggevonden werd, staat er nu slechts een Maria-afbeelding op plaat in het kapelletje. [1]
foto's: heemkundevereniging
foto Heemkundevereniging
[1] Reumers, P, De wegkruisen en kapelletjes van St. Odiliënberg, in jaarboek 16 H.V.R Roerstreek '84, Heemkundevereniging "Roerstreek", Roermond 1984 blz. 58-59
Published in
DefaultCms2CmsCategory
PORTRET JOAN WILLEM LE HEUX (Universiteit Utrecht)
Reliëf in brons
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1947]
Afmetingen: 50cm x 50cm
Collectie: Universiteit Utrecht (IB 35392) [1]
Le Heux werd in 1881 geboren in Deventer en stierf in 1950.
Hij studeerde op 26 juni 1914 af met het proefschrift "over inwendige aethers van onverzadigde glykolen".
Le Heux was tijdens zijn studie scheikunde in Utrecht assistent van de hoogleraren Cohen, Van Romburgh en Magnus. Met name dat laatste was van belang omdat Magnus de verbinding tussen chemie en biologie noodzakelijk achtte voor een verdere ontwikkeling van zijn vakgebied. Le Heux heeft dan ook een groot aandeel gehad in de publicaties en dissertaties uit het laboratorium van Magnus. Le Heux was conservator in het laboratorium van Magnus en nam na diens dood tijdelijk het directoraat van het laboratorium over. Van 1939 tot 1946 nam hij de taak van de afwezige hoogleraar U.G. Bijlsma over, hetgeen in dat laatste jaar werd beloond met een buitengewoon hoogleraarschap.[2]
Het hoofd van Le Heux is "en profil" naar links weergegeven. Onder staat de tekst: PROF. DR. J.W. LE HEUX
[1] www.rkd.nl, december 2009;
Universiteitsmuseum Utrecht, email van F. van den Hoven, 25 april 2013:
Het reliëf maakt deel uit van de Rudolf Magnus Instituut waarvan het collectiebeheer is ondergebracht bij het Universiteitsmuseum
[2] www.dap.library.uu.nl, december 2009
Published in
DefaultCms2CmsCategory