maandag, 18 februari 2013 00:00
Gevelornamenten (voormalige) V & D (Grote Staat)
GEVELORNAMENTEN (Maastricht)
(voormalige) V & D, Grote Staat 5-15, 6211 CT Maastricht
Op 19 november 1906 werd de naamloze vennootschap onder de naam van Maastrichtse Manufacturenhandel van Vroom & Dreesman opgericht met als doel de handel in manufacturen en aanverwante artikelen te verkopen. Bij de start beschikte V & D slechts over geringe ruimte. In de loop van de jaren werden steeds meer panden in de Grote Staat en Vijfharingenstraat verworven. In 1930 werd door architect Jan Kuyt een nieuw gebouw in de stijl van de Amsterdamse school ontworpen. [1]
Charles Vos ornamenteerde de gevel met fraai beeldhouwwerk. In 1933 kwam het gebouw gereed. Op donderdag 23 maart 1933 werd de vernieuwde winkel voor het publiek opengesteld. [2]
Het gebouw V & D is na 1933 nog diverse malen verbouwd. Staande naar de zaak is het rechtergedeelte helemaal vernieuwd. Er zijn nog een drietal ornamenten aanwezig. (genummerd aangegeven op foto uit 1933)
Links boven een vierkanten blok steen (nummer 2 op de foto) geplaatst op een uitstekende van stenen gemetselde ribbe en grenzend aan het ernaast gelegen pand. Op de voorzijde staat centraal een vrouw ("en face") met haar hoofd naar links gewend. Naast haar aan haar linkerzijde een meisje ("en face") met haar hoofd naar rechts gewend. De vrouw en het meisje kijken elkaar niet aan. De vrouw reikt met haar rechterarm naar het meisje. Achter de meisje staat nog een vrouw ("en profil") kijkend richting de andere vrouw. Zij heeft haar linkerarm om het meisje geslagen. Aan de andere zijde zijn nog een tweetal personen afgebeeld: op de voorgrond, en profile, een jongen. Achter hem is een tweede persoon deels zichtbaar. Aan de zijkant ziet men de tweede vrouw van de zijkant. Achter haar is nog een persoon deels afgebeeld.
Daaronder is het tweede ornament (een rechthoekige stenen blok) (nummer 3 op de foto), dat sterk verweerd is. Dit ornament is aan drie zijden versierd.
Aan de rechterzijde, tegen de nieuwe aanbouw waar het restaurant zich bevindt, is het derde ornament (een rechthoekige stenen blok) (nummer 1 op de foto) aangebracht om een van stenen gemetselde ribbe. Op de voor- en onderzijde zijn versieringen aangebracht. Aan de zijkant is waarschijnlijk een liggende sphinx weergegeven.
Aan de zijde van de Vijfharingenstraat is ook nog een gevelornament. Deze steen is verweerd waardoor de afbeeldingen niet met zekerheid zijn te duiden. Er voorstaand zijn aan linkerbuitenzijde slechts de letters V & D, waarbij de & lager geplaatst is, te lezen. Aan de voorzijde is rechts slechts een dier waarneembaar. Aan de rechterbuitenzijde is eveneens een dier afgebeeld (een hond of een vos?).
foto uit de krant van 1933
voorzijde nummer 2 zijkant nummer 2
nummer 1 voorzijde nummer 1 rechts
nummer1 links nummer 3
Vijfharingenstraat linkerbuitenzijde Vijfharingenstraat voorzijde en rechterbuitenzijde
Vijfharingenstraat voorzijde Vijfharingenstraat rechterbuitenzijde
[1] Boetsen J., de meest bekende afkorting van Maastricht. V & D 100 jaar. RHCL
[2] Limburgsch Dagblad 23 maart 1933, Limburger Koerier 23 maart 1933