DefaultCms2CmsCategory (310)
AAN DE WERKERS (Heerlen)
Locatie: Vossenkuilenweg 109, Heerlen
Bronzen beeld geplaatst op een betonnen vierkanten zuil
Gesigneerd Ch.Vos (achterzijde bronzen console), ongedateerd (1950-1954)
Het bronzen beeld werd vervaardigd door "brons-gieterij A. Binder" te Haarlem (vermeld op bronzen console).
Het beeld is geschonken aan de oud werknemers van de Dienst Publieke Werken van Heerlen door de bedrijven die betrokken waren bij de nieuwbouw van de Dienst in het begin van de jaren vijftig van de vorige eeuw. Het beeld "aan de werkers" werd geplaatst op de binnenplaats bij de opening van de gebouwen. Na de sloop van de gebouwen en het gereedkomen van de huidige nieuwbouw werd het beeld in de achtertuin van Publieke Werken (facilitaire dienst) geplaatst. [1]
Het bronzen beeld (met console) is geplaatst op een vierkant van betonnen platen. Op de voorkant hiervan is een steen aangebracht met de tekst (in gouden letters) "AAN DE WERKERS".
Een stoere werker is "en face" ten voeten uit staande afgebeeld, zijn linkerbeen naar voren geplaatst. Hij draagt een werkbroek en een hemdpje zonder mouwen. Zijn armen houdt hij langs zijn lichaam. Met beide handen houdt hij een pikhouweel, dwars voor zijn lichaam met de steel in de linkerhand, vast.
[1] Beeldbank www.reijckheyt.nl, april 2015
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Kruiswegstoet Maastricht 2015
Op Goede Vrijdag 3 april 2015 trok de Kruusweegstoet (Kruiswegstoet) voor de derde keer door Maastricht van de O.L. Vrouwekerk - Wolfsstraat - Maastrichter Brugstraat - Servaasbrug - Wijcker Brugstraat - Achter de Barakken - St. Maartenslaan naar de Martinuskerk.
De Kruusweeg werd ook dit jaar weer georganiseerd door Stichting de Vief Köp (Theo Bovens, Jan Janssen, Maurice Lambriex, Math. Stroesen Bastiaan Klomp).
Van de kruiswegstaties die in Antonius van Paduakerk van Scharn hangen (die oorspronkelijk afkomstig zijn uit de Awwe Stienekerk, Augustijnenkerk Kesselkade) werden foto's (gemaakt door Jan van Tol) meegedragen door de deelnemende groepen.
Published in
DefaultCms2CmsCategory
32. GLASPALEIS (Heerlen) [1]
Adres: Glaspaleis, Bongerd 18 6411 JM Heerlen
Oorspronkelijk: penthouse op de vijfde etage van het Glaspaleis (de woning van de familie Schunck).
Na omzwervingen sinds 2012:
Voor de ingang (links en rechts) van Brasserie Mijnstreek op de vijfde etage van het Glaspaleis
Borstbeeld Arnold Schunck en borstbeeld Peter Schunck
De familie Schunck was van oudsher met de textielindustrie verbonden en kwam uit het plaatsje Kettenis bij Eupen. Johann Arnold (1842) startte zijn werkzaam leven, na het behalen van zijn Meisterprüfung in 1860, als wever in de slecht draaiende werkplaats van de weverij van zijn vader. In 1863 trok hij samen met zijn twee broers naar Rusland om daar een fabriek op te zetten. In 1866 was Arnold al terug om in Hauset, samen met zijn broer Ludwig, een kopermolen over te nemen om garens en stoffen te verven en verder te verwerken.
Op 25 januari 1873 huwde Arnold de uit Aken afkomstige Anna Maria Küppers. Uit dit huwelijk werd Peter geboren op 31 oktober 1873.
Arnold werd er attent op gemaakt dat in Heerlen een weeshuis was opgericht, dat op zoek was naar een vakopleiding voor de weeskinderen. Arnold zag hierin goedkope arbeidskrachten voor zijn weeftoestellen. Aanvankelijk liep de zaak goed maar door de toegenomen concurrentie, was hij gedwongen de bakens te verzetten en ging hij zich toeleggen op het vervaardigen van kledij. In 1882 werd hiertoe een huis aan het Kerkplein in Heerlen aangekocht. Er vond in de loop van de tijd uitbreiding plaats door aankoop van belendigde panden. Door het verkooptalent van Anna en de vakbekwaamheid van Arnold liepen de zaken goed. Zoon Peter, die er nog enkele nevenbedrijven op na hield, nam, na het overlijden van zijn vader in 1905, de leiding van het bedrijf over.
De ateliers maakten zowel confectie als maatkleding.
Door een gebrek aan alles tijdens de Eerste Wereldoorlog en de devaluatie van de Duitse Mark na de oorlog in hun belangrijkste afzetgebied, ging het minder met het bedrijf. Het roer moest om.
Peters zoon Leo had contacten in heel Europa en de Verenigde Staten en benutte deze contacten om de opzet van warenhuizen aldaar te bestuderen. In Nante was een warenhuis met opvallende glasgevels, Les grands magazines decrés genaamd, dat zeer aansprak. In samenspraak met burgemeester Van Grunsven van Heerlen viel de keuze voor de nieuwbouw op architect Peutz (1896-1970), die de opdracht kreeg een warenhuis met een moderne uitstraling te realiseren. Dit werd het Glaspaleis, dat op 31 mei 1935 zijn deuren opende.
Het resultaat was een gestapelde marktplaats waar de klanten in daglicht, maar beschermd tegen de weersinvloeden, hun aankopen konden doen. De eerste drie verdiepingen werden ingericht als verkoopruimte terwijl op de vierde etage de kleermakerswerkplaats gevestigd werd. Daarboven bevond zich op de vijfde etage het penthouse met dakterras, waar de familie Schunck zelf woonde.
De feestelijke opening begon met een mis in de Pancratiuskerk waarna de inzegening in beslotenheid van de familie door deken Nicolaye plaatsvond. De officiële opening vond in aanwezigheid van talrijke genodigden en personeel in de parterre plaats. Zoon Peter heette alle gasten van harte welkom, gevolgd door toespraak van zoon Leo gericht aan zijn vader. Hij zei onder meer " Gij hebt dit gebouw niet voor u zelf laten plaatsen, maar om daardoor een toekomst aan uw kinderen te verzekeren. Gij hebt het intusschen niet alleen voor uw kinderen gedaan, maar ook uit een waar begrip van gemeenschapszin. Gij hebt het ook gedaan in het vertrouwen, dat gij er werk door zult geven aan velen. Daarom zijn wij U thans dankbaar als kinderen, maar ook als burgers van deze stad". Hierna nam de bouwmeester, Ir. Peutz het woord. " Uitvoerig herinnerde de heer Peutz aan verschillende moeilijkheden, waarmee men by den bouw te kampen had gehad en bedankte tenslotte de aannemers en onder-aannemers voor hun hulp en prees hen voor de acuratesse, waarmede alles was uitgevoerd". Nadat aannemer Knols de toehoorders had toegesproken sprak de heer Ubben een gelukwens uit namens het personeel en bood een bronzen buste "voorstellend den stichter der zaak dhr. A. Schunck" aan de familie aan, gemaakt door Charles Vos. De buste van Arnold kreeg een plaats in het penthouse van de familie. "Vervolgens bracht de heer Schunck dank aan de velen, die hem aan zich verplicht hadden bij het tot stand komen van dit gebouw. Spr. Dankte den Hoog Eerw. Heer Deken, den Burgemeester en het Gemeentebestuur, alle autoriteiten en ook de vertegenwoordigde collega's. „Ik wil niet concurrenten zeggen, want daarvoor is de verhouding altijd te goed geweest". Na de toespraken volgde nog een druk receptie.[2]
Er werden meerdere panden aangekocht. Schunck kreeg het gehele blok in zijn bezit van Markt tot Emmaplein.
De Tweede Wereldoorlog was een moeilijke tijd voor het bedrijf. Na de oorlog functioneerde het glaspaleis weer als winkel. In 1949 werd het 75-jarig bestaan feestelijk gevierd. Aan het begin van de receptie bood de heer Roumen namens het personeel een borstbeeld van Peter Schunck aan. De heer Roumen vroeg in zijn toespraak "hiervoor een plaats in te ruimen in het gebouw. Opdat het personeel later bij een eventueel aftreden van de nog vitale pionier zich zijn grote stuurkracht zou blijven herinneren. De dank van het personeel zal bestaan in het tot nog groter bloei brengen van de onderneming."[3] Ook deze borstbeeld was vervaardigd door Charles Vos en kreeg in plaats in de woning van de familie.
In 1960 volgde Leo zijn vader na diens overlijden op.
Omwille van de continuïteit van het bedrijf zocht Schunck aansluiting bij een sterke partner. In Berden werd deze partner gevonden. In 1989 kwam er een meubelafdeling van Berden op 6000 m² in het warenhuis Schunck. In 1995 nam Berden het gehele warenhuis, inclusief de vestiging te Geleen en alle goederen, over en - belangrijk - de naam Schunck bleef behouden: Berden-Schunck. Vanaf dat moment leidde Paul Berden de zaak aan de Promenade.
In 1995 besloot de gemeente Heerlen het glaspaleis te restaureren en het gebouw werd een rijksmonument. Momenteel heeft het gebouw een functie als een multidisciplinaire culturele instelling.
De borstbeelden, gemaakt door Charles Vos, die jaren in het penthouse van de familie Schunck gestaan, kregen in 2012 een plekbij de ingang het restaurant en de filmzaal van cultureel centrum het Glaspaleis. De onthulling van de beelden van de grondleggers vond plaats op 12 mei tijdens een familie-reünie van de nazaten van Arnold en Peter Schunck. [4]
Borstbeeld Arnold Schunck
Brons
Gesigneerd Ch.Vos (achterzijde), niet gedateerd [1935]
Afmetingen: hoogte 47cm, breedte 30cm en diepte 27cm
Tekst op de console ARNOLD SCHUNCK
Arnold (1842-1905) is "en face" afgebeeld. Hij draagt een lange golvende baard met snor.
Borstbeeld Peter Schunck
Brons
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1949]
Afm.: hoogte 46cm, breedte 32cm en diepte 28cm
Tekst op de console PETER SCHUNCK
Peter (1873-1960) is "en face" afgebeeld. Hij is weergegeven op oudere leeftijd. Hij heeft een snor en zijn hoofdhaar is erg uitgedund. Hij draagt een kostuum met gilet en stropdas.
Arnold Schunck
opening Glaspaleis in 1935 (uit Theunissen Heerlense Zakenmensen)
Peter Schunck
[1] De tekst van het artikel is gebaseerd op:
Teunissen Jan, Heerlense Zakenmensen 20ste eeuw deel 5, Heerlen 2013, blz. 1sch t/m 18sch
Reijckheyt, Inventaris van de archieven van de familie Schunck, (1828)1874 - 1997
De tekstplaquettes bij de bustes (Glaspaleis vijfde etage voor Brasserie Mijnstreek)
[2] Limburger Koerier 3 juni 1935 en Limburgsch Dagblad 1 juni 1935
[3] Limburgsch Dagblad 16 september 1949
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Vrouwenfiguur (stadhuis)
In de kamer van de kabinetchef in het Stadhuis op de Markt.
Toegeschreven aan Charles Vos
Reliëf van gips in bruine tinten gepatineerd
Niet gesigneerd, niet gedateerd
Architect van het stadhuis Pieter Post had twee beelden in zijn ontwerp opgenomen bij de dubbele triomfboog tegen de oostelijke wand van de Hal, ook wel Plein genoemd. Of die beelden er ook gekomen zijn, is onbekend.
Wellicht komen twee beelden van Boussier in aanmerking, die zich nu elders bevinden.
Charles Vos heeft in de twintigste eeuw studies gemaakt voor dezelfde locatie. Hij moest de tweeherigheid uitbeelden met personificaties van de Brabantse en Luikse machthebbers.
Het beeld in de kamer van de kabinetchef stelt waarschijnlijk de personificatie van de Brabantse Hertog voor. Het wapen dat de vrouwenfiguur draagt, is het wapen van de Hertog van Brabant met de klimmende leeuw. Een ontwerp van de personificatie van de Prins-Bisschop van Luik ontbreekt echter.
In de jaren zestig van de vorige eeuw zijn, naar ontwerp van Fons Bemelmans, op die pied-de-stals bronzen wapenschilden geplaatst met de wapens van Brabant en Luik. [1]
foto Servé Minis
[1] Minis S., "Voor de meesten luyster van de stadt" cultuurinventarisatie interieurs stadhuis Maastricht, Maastricht 2014, blz. 15, 19 en 21. Email van S. Minis van 28 december 2014
Published in
DefaultCms2CmsCategory
De LIMBURGSE LAND- EN TUINBOUWBOND (LTTB, Roermond) [1]
Landbouwhuis, Wilhelminasingel 35, 6041 CH Roermond (te betreden is de Steegstraat 5)
In 1849 werd de Maatschappij van Landbouw opgericht. Deze organisatie droeg niet de katholieke filosofie uit. De activiteiten waren voornamelijk gericht op economische aspecten. Het standsdenken ontbrak nog.
In 1896 werd de Limburgsche Christelijke Boerenbond opgericht. Hiermee werd de basis gelegd voor de katholieke landbouworganisatie zoals we die vandaag de dag nog kennen.
Op 15 januari 1901 fuseerden de Maatschappij van Landbouw en de Limburgsche Christelijke Boerenbond onder de naam Limbursche Landbouwbond. In 1919 werd de naam veranderd in Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LTTB).
In 1926 werd het vijfentwintig-jarig jubileum gevierd, in 1951 het vijftigjarig-jubileum. In 1951 werd een grote tentoonstelling onder de naam "de spiegel van Limburg" in Roermond gehouden. In beide jubileumjaren verscheen een gedenkboek.
In 1926 werd een borstbeeld van Jan Trijen onthuld, in 1951 een van Jan Verheggen.
In 1996 werd het honderd-jarig jubileum gevierd met het verschenen van een gedenkboek. Men beschouwde nu de LLTB als een vervolg van de in 1896 opgerichte Christelijke Boerenbond.
Borstbeeld Jan Truijen
Brons
Gesigneerd op de rechterschouder C. Vos '19, gedateerd 1919 (onthuld 1926)
Afmetingen: hoogte 48cm, breedte 56cm en diepte 29cm
Op een console met de voorkant de tekst "JAN TRVYEN" is hij "en face" afgebeeld. Het beeld is mooi gedetailleerd uitgewerkt. Hij draagt een Koninklijke Onderscheiding op zijn linkerrever.
Vroeger toen het beeld nog in een monument was geplaatst, stond er een tekst bij.
JAN TRUIJEN
GEB. 24 MAART 1838
OVERL. 14 NOVEMBER 1919
EERSTE VOORZITTER VAN
DEN "ZUID-NED. ZUIVELBOND"
OPGERICHT 28 SEPT. 1893,
DEN "CHRIST. LIMB. BOERENBOND"
OPGERICHT 10 NOV. 1896,
DEN "LIMB. LANDBOUWBOND"
OPGERICHT 15 JANUARI 1901
ONTHULD 18 JANUARI 1926
In de vergadering van het hoofdbestuur van 26 oktober 1925 komt het beeld ter sprake. Het beeld wordt onthuld bij gelegenheid van het vijfentwintig-jarig van het LLTB.
In het blad van de LLTB "Land en Vee" van 22 januari 1926 werd beschreven dat het borstbeeld deel uitmaakte van een monument dat was ontworpen door de architect Franssen en stond in de tuin toenmalige Landbouwhuis. Het monument is naderhand verscheidene malen verplaatst. In 1951 werd het borstbeeld samen met dat van Verheggen geplaatst aan weerszijden van de ingangspoort van het Landbouwhuis aan de Wilhelminasingel. Na verbreding van de Wilhelminasingel verdwenen de beelden naar de kelder van het Landbouwhuis. In 1997 werden de beelden in de hal geplaatst [2] , waar ze nog steeds staan. [3]
Jan Truijen werd in klein gehucht bij Weert geboren op 24 maart 1838. Zijn eerste werkervaring deed hij op in het boerenbedrijf van zijn ouders. In 1862 werd hij, na het volgen van een opleiding, benoemd tot landmeter.
Daarnaast werd hij actief in het openbaar bestuur, eerst als lid van de gemeenteraad en later als wethouder in Weert en in 1869 werd hij gemeentesecretaris in Meijel. Na een periode in Neerkant (gemeente Deurne), de geboorteplaats van zijn echtgenote Maria Hendrica Venmans, gewoond te hebben, trok het gezin in 1878 naar Meijel waar hij was begonnen als molenaar en graanhandelaar. Vijf jaren later overleed zijn vrouw waardoor hij alleen achterbleef met drie kinderen; zijn zuster zorgde voortaan voor het gezin.
Truijen bekleedde weer openbare functies: Burgelijk Armenbestuur, gemeenteraad, lid van Provinciale Staten, wethouder van Meijel. Voor het kiesdistrict Weert werd hij in 1894 gekozen als lid van de Tweede Kamer. Dit bleef hij tot 1901. In periode 1895-1913 was hij burgemeester van Meijel.
Daarnaast stond hij aan de wieg een groot aantal agrarische organisaties, vaak nam hij de functie als voorzitter voor zijn rekening. In 1901 ontstond na een fusie de Limburgsche Landbouwbond, waar hij als voorzitter van een van de fusiepartners bij betrokken was. Hij werd voorzitter van de nieuwe Landbouwbond. In 1909 trad hij als gevolg van gezondheidsredenen af als voorzitter van de bond.
Op 14 november 1919 overleed de "boerenkoning" en werd begraven in zijn woonplaats Meijel. [4]
beeld Truijen op de oorspronkelijke plaats in door Franssen ontworpen monument beeld van Truijen geplaatst naast de ingang Wilhelminasingel
foto's uit gedenkboek LLBT
borstbeeld van Jan Truijen (uit gedenkboek LLTB)
borstbeeld van Jan Truijen op huidige locatie
Joannes Theodorus Verheggen
Brons
Gesigneerd aan de achterzijde Ch. Vos, gedateerd 1951
Afmetingen: hoogte 48cm, breedte 56cm en diepte 29cm
Op een console met op de voorkant de tekst "TH.VERHEGGEN" is hij "en face" afgebeeld. Zijn blik is ietwat naar links gericht. Op zijn linkerrever draagt hij een Koninklijke Onderscheiding.
Bij de viering van het vijftig-jarig bestaan van het LLTB in 1951 werd het borstbeeld onthuld op de tentoonstelling "Spiegel van Limburg", die gehouden werd in Roermond.
Na afloop van de tentoonstelling werd het borstbeeld samen met dat van Truijen geplaatst aan weerszijden van de ingangspoort van het Landbouwhuis aan de Wilhelminasingel. Na verbreding van de Wilhelminasingel verdwenen de beelden naar de kelder van het Landbouwhuis. In 1997 werden de beelden in de hal geplaatst [5], waar ze nog steeds staan. [6]
Joannes Theodorus Verheggen werd op 28 november 1859 geboren te Buggenum, waar zijn ouders een agrarisch bedrijf runden. Op jonge leeftijd kreeg hij de leiding over het bedrijf. Daarnaast was actief op landbouworganisatorisch gebied. Hij was de grondlegger van de plaatselijke coöperatieve zuivelfabriek die later door samenwerking met andere coöperaties leidde tot oprichting van de Zuid-Nederlandse Zuivelbond; met Verheggen als initiatiefnemer.
Hij was betrokken bij de oprichting van de Limburgsche Christelijke Boerenbond in 1896. Vanaf het begin was hij bestuurslid van de Limburgse Landbouwbond. In 1909 volgde hij Jan Truijen op als voorzitter, een functie die hij bekleedde tot 1938.
Daarnaast was hij politiek actief in de gemeente Buggenum, eerst als gemeenteraadslid daarna als wethouder om in 1896 benoemd te worden tot burgemeester. Ook aan de provinciale politiek nam hij deel als lid van Provinciale Staten. Van 1915-1939 was hij lid van Gedeputeerde Staten, hij moest toen wel zijn burgemeesterschap opgeven.
Op 30 juni 1940 overleed hij te Buggenum.[7]
borstbeeld van J.Th.Verheggen op huidige locatie
[1] gebaseerd op:
Ament J., Gedenkboek bij het 25-jarig bestaan van den Limburgschen Land- en Tuinbouwbond 1901-1926, Roermond 1926
Planje J., Gedenkboek bij het vijftig-jarig bestaan van de Limburgse Land- en Tuinbouwbond 1901-1951, Echt 1951
Korsten J., Standhouden door veranderingen. De Limburgse Land- en Tuinbouwbond als behartiger van agrarische belangen1896-1996 , Nijmegen 1996
[2] RHCL EAN 1244 966, LLTB, stukken betreffende de borstbeelden van J. Truijen en J. Verheggen.
Brief van J. Korsten op 13 augustus 1998 gericht aan I. Paulussen.
[3] Email Van Haperen (LLTB) 16 januari 2015
[4] Korsten J., Standhouden door veranderingen. De Limburgse Land- en Tuinbouwbond als behartiger van agrarische belangen1896-1996 , Nijmegen 1996 blz. 54.
[5] RHCL EAN 1244 966, LLTB, stukken betreffende de borstbeelden van J. Truijen en J. Verheggen.
Brief van J. Korsten op 13 augustus 1998 gericht aan I. Paulussen.
[6] Email Van Haperen (LLTB) 16 januari 2015
[7] Korsten J., Standhouden door veranderingen. De Limburgse Land- en Tuinbouwbond als behartiger van agrarische belangen1896-1996 , Nijmegen 1996 blz. 107.
Published in
DefaultCms2CmsCategory
STADSWANDELINGEN
Bij tentoonstelling "Stilstaan bij Charles Vos"
De binnenstad van Maastricht is rijk aan gevelstenen, plaquettes, reliëfs en beelden.
De Maastrichtenaren kennen de beeldhouwwerken wel van zien, zoals het Mooswief, Veldeke en het Servaasbeeld op "aw brök", maar weten vaak niet welke beeldhouwer er verantwoordelijk voor is.
Ook bezoekers van de stad spreken hun waardering uit over de vele beelden, die ze tijdens hun tocht door de stad tegenkomen.
Charles Vos is een Maastrichtse beeldhouwer die zijn geboortestad met tal van beelden heeft verrijkt.
Het Museum aan het Vrijthof organiseert in 2014 de tentoonstelling "Stilstaan bij Charles Vos", ter nagedachtenis aan zijn overlijden zestig jaar geleden. Het plan rees om gelijktijdig met de tentoonstelling een stadswandeling langs de beelden van hem te organiseren.
In samenspraak met het Museum aan het Vrijthof, het VVV Maastricht heb ik een wandeling uitgezet.
De wandeling is als pdf-bestand te downloaden.
Daarnaast zijn door de beheerder van deze site nog een tweetal wandelingen uitgezet.
De eerste wandeling is 4,2 km lang, start bij het station van Maastricht en eindigt bij V & D in de Grote Staat en voert langs een 26-tal werken van Vos.
Naast een kaart is bij elk werk een foto en korte beschrijving gevoegd.
Voor de echte liefhebber van werk van Vos is in de boven beschreven wandeling een extra lus gemaakt (lengte 3,1 km) waardoor nog meer beelden van hem kunnen worden aanschouwd.
De eerste wandeling, alsmede de lus, is als pdf-bestand te downloaden.
De tweede wandeling is op de Algemene Begraafplaats Maastricht aan de Tongerseweg. De wandeling start en eindigt bij de ingang aan de Javastraat en voert langs de grafstenen die Charles Vos ontworpen heeft. Beschrijvingen van de grafstenen zijn op de site www.charlesvos.nl vinden bij:
De tweede wandeling is als pdf-bestand te downloaden.
Published in
DefaultCms2CmsCategory
MUSEUM AAN HET VRIJTHOF
Adres: Vrijthof 18, 6211 NC Maastricht
Beeld van de leste zwegel van Frans van de Laar
In bruikleen Ger Eenens Collection Netherlands
Klei
Gesigneerd “F v d Laar 1908” op de console, gedateerd 1908
Afgietsel in biscuit
Niet gesigneerd, niet gedateerd [eind jaren dertig van de vorige eeuw]
Afmetingen: hoogte 52cm, breedte 17,5cm en diepte 17,5cm [1]
Biscuit is keramiek (aardewerk) dat slechts eenmaal zonder glazuur is gebakken. Aardewerkbiscuit wordt bij ongeveer 900°C gebakken. Meestal is dit een halffabricaat: het biscuit wordt beschilderd met glazuurverf en daarna nogmaals (bij een hogere temperatuur) gebakken.
In de Limburger Koerier van 28 februari 1910 werd het beeld beschreven als “het typische mansfiguurtje wiens houding en omkleeding U als ‘t ware den wind doet voelen, die om hem heenen waait”.
foto's Ger Eenens
1. De leste zwegel
In bruikleen Ger Eenens Collection Netherlands.
De Sphinxfabriek wilde dit beeld in productie nemen. Charles Vos werd benaderd om een ontwerp/originaal van het beeld te maken. Vervolgens is er een mal gemaakt.
Op een vierkante console is een man, ten voeten uit staande, afgebeeld. Hij bevindt zich buiten in guur weer. Hij staat enigszins ineengekrompen met zijn rug tegen de wind in en probeert de sigaret in zijn mond met een lucifer aan te steken, waarbij hij beide handen gebruikt. Hij draagt een driekwarts jas met opstaande kraag; de jas is niet dicht geknoopt. Op zijn hoofd draagt hij een pet met klep. Tussen zijn onderbenen houdt hij een paraplu geklemd.
foto Ger Eenens
2. Gebroeders Lousberg
Er is ook een exemplaar in particulier bezit.
Geglazuurd wit aardewerken
Niet gesigneerd, niet gedateerd [omstreeks 1937-1938]
Dit zijn de twee zonen van Frits Lousberg en Madeleine Diricq, Louis (rechts) en Philippe (links).
De kinderen zijn naast elkaar afgebeeld. Louis is "en face" afgebeeld met zijn blik naar beneden gericht. Hij draagt een bijzondere pet. Naast hem "en profil" Philippe, getooid met pet, die zijn blik naar boven richt op zijn broer. Louis heeft zijn rechterhand op de rechterschouder van Philippe gelegd. Zij houden elkaar met een hand vast. Louis heeft kleurpotloden in zijn hand.
afb. Museum aan het Vrijthof
afb. Museum aan het Vrijthof
[1] Jacobs Antoine, Frans van de Laar (1853-1933) artiste sculptuur, Sittard 2013
[2] Weergave van het gesprekken tussen de voorzitter van de VMA (de heer Meulman) en mevrouw Peters Smeets (december 2013)
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Plaquette P. van Reymersdael (Mosa, Meerssenerweg)
Locatie: in de entreehal van de Mosafabriek Meerssenerweg tegenover de Professor Pasmanstraat.
Geglazuurd keramiek
Gesigneerd Ch.Vos (rechts beneden buste), niet gedateerd [waarschijnlijk 1933]
Afmetingen: hoogte 61,5cm en breedte 61cm
De Porseleinfabriek Mosa werd onder de naam Firma Louis Regout & Zoon opgericht in 1883 langs de Meerssenerweg op het grondgebied van de gemeente Meerssen. De oprichter was Hubertus Gerardus Louis Regout (26 december 1832 - 6 januari 1905), de vijfde zoon Petrus Regout. P. van Reymersdael speelde door zijn grote technische ervaring vanaf de oprichting een overwegende rol bij de hele ontwikkeling en uitbouw van de Mosa. In 1933 vierde hij zijn gouden jubileum. [1]
Op 24 december 1933 werd jubileum grootst gevierd. De dag startte met een Heilige Mis in de kerk O.L.V. van Lourdeskerk in het Wittevrouwenveld. Na afloop vond in het R.K. schoolgebouw, in aanwezigheid van het voltallige personeel en genodigden, een huldiging plaats. Directeur van de Mosa Mr.Dr. L.F.H. Regout sprak de jubilaris toe. Hij werd gedecoreerd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. [2]
Bij deze gelegenheid zal de feesteling waarschijnlijk de plaquette met zijn buste aangeboden gekregen hebben.
Hij bleef werkzaam voor het bedrijf tot aan zijn dood op 79-jarige leeftijd op 16 juli 1941. [3]
De buste van Van Reymersdael is afgebeeld in een vierkant vlak. Hij is "en face" afgebeeld met zijn linkerschouder naar de voren gericht. Hij draagt een overhemd met stropdas met daarover heen een colbertjasje. Zijn blik is strak, zonder uitdrukking, naar voren gericht.
Op een bord onder de plaquette, hoogstwaarschijnlijk later aangebracht, de tekst:
P. van Reymersdael bedrijfsleider van de Mosa 1883-1941
van de porselein en tegelfabrieken Mosa NV
[1] Thewissen, Charles; 75 jaar Mosa, N.V. Porselein- en tegelfabriek Mosa Maastricht 1883-1958, Maastricht 1958
[2] Limburger Koerier 23 en 28 december 1933
[3] Thewissen, Charles; 75 jaar Mosa, N.V. Porselein- en tegelfabriek Mosa Maastricht 1883-1958, Maastricht 1958
Published in
DefaultCms2CmsCategory
VERZETSMONUMENT BELASTINGEN
Adres: Terra Nigrastraat 10, 6216 BL Maastricht (in de entree)
Zandsteen
Gesigneerd Ch. Vos (rechts beneden), niet gedateerd [1947]
Afmetingen: hoogte 89cm, breedte 60cm en diepte 10cm.
Reliëf ter nagedachtenis van gesneuvelde belastingambtenaren in Maastricht tijdens de Tweede Wereldoorlog, de onthulling was op30 december 1947.
In 1882 liet koffiebrander J. Hustinx een herenhuis bouwen in de Kapoenstraat (nummer 2). In de jaren twintig van de vorige eeuw kreeg het pand de bestemming als belastingkantoor. [1]
Het reliëf van Vos heeft vanaf 1947 in de gevel tegenover de hoofdingang van het Rijksbelastingkantoor gehangen. In 1962 werd het verplaatst naar de Stadhuisstraat en bij de verhuizing van het belastingkantoor in 1988 naar de Terra Nigrastraat is het reliëf in de entree van het nieuwe gebouw geplaatst.
De "groep" Dresen [2]
In Maastricht hadden enkele oud-militairen (na terugkeer uit krijgsgevangenschap in 1940) de handen ineen geslagen om de bezetter waar mogelijk de voet dwars te zetten. Eén van die initiatieven ging uit van P.M.J.(Pierre) Dresen (1897 - 1942), D.I. (Dirk) Hage (1909 - 1942) en R.H. (Roelf) Bartels (1888 - 1942). In de "groep Dresen" zaten medewerkers die werkten bij de marechaussee en douane (en de belastingen). Tot de groep behoorden velen die een wapen mochten dragen en zich op elk gewenst tijdstip op straat konden begeven. De grensbewakers mochten, binnen een zekere limiet, vrijelijk de landsgrenzen passeren. Tegen het einde van 1940 beschikte de "groep Dresen" over verzetsrelaties in Maastricht en omgeving, Sittard en de mijnsteek (de "groep Bongaerts) en zelfs daar buiten. De eerste verzetshandeling van de groep was om Franse krijgsgevangenen naar huis te brengen. De douaniers speelden hierbij een belangrijke rol. Later kwam hierbij de hulp aan geallieerde piloten en andere vluchtelingen. Later zou spionage, sabotage en uitgifte van pamfletten/tijdschrift tot de taken van subgroepjes gaan behoren.
De groep Maastricht
Douwe Verhagen (geboren 8 oktober 1917 [3]) kreeg op 22 juni 1940 een aanstelling als tijdelijk hulpcommies bij de Inspectie Invoerrechten en Accijnzen te Maastricht met als standplaats St. Geertruid en werd later overgeplaatst naar het grenskantoor in Maastricht-Caberg.
Onder sommige, aan dit kantoor verbonden douaniers en belastingambtenaren, zoals Dirk Hage (geboren 17 februari 1909, hulpcommies bij de Inspectie Invoerrechten en Accijnzen) en Egbert Wolf (geboren 7 september 1917, hulpcommies bij de Inspectie Invoerrechten en Accijnzen ) heerste een sterk anti-Duitse stemming.
Zij allen speelden een belangrijke rol om de vluchtelingen de Belgische grens over te brengen (Caberg, Eijsden, Geulle).
Politieman J. Blokker, uit Heer, kreeg een tip over het verzet die hij meteen doorspeelde naar Nitsch die een onderzoek instelde en de V-Man A. Engwirda inzette.
Dit leidde tussen 1 en 12 december 1941 tot de arrestatie van in totaal drieëntwintig personen.
Elf gearresteerden kregen het zogenaamde "Schutzhaft" opgelegd en werden via Amersfoort naar Duitsland gedeporteerd. De meesten van kwamen in de loop van 1942 en 1943 in het kamp Neuengamme om het leven. Van de belastinggroep Maastricht behoorde hiertoe:
Egbert Wolf op 4 december 1942
Douwe Verhagen op 18 januari 1943
Dirk I Hage op 5 april 1943
Deurwaarder der directe belastingen Derk van Assen [4]
Derk van Assen werd geboren op 9 oktober 1891 in het Overijsselse Hasselt. Hij was deurwaarder der Direkte Belastingen in Maastricht en ouderling van de Gereformeerde Gemeente. Al spoedig na de Duitse inval ontplooide hij uiteenlopende verzetsactiviteiten. Hierbij werd hij bijgestaan door Arie van Mansum en andere leden van de Gereformeerde Gemeente. Van Assen regelde de vlucht van joden naar België en het neutrale Zwitserland. Hij werkte samen met ex-militairen, met de verzetsgroep rond Pierre Dresen in Maastricht en die van Charles Bongaerts in de mijnstreek. Na verloop van tijd zette hij zich ook in voor de hulp aan gestrande geallieerden en droeg hij bij aan de verspreiding van illegale bladen als Vrij Nederland en Trouw. Van Assen speelde tevens een hoofdrol bij het onderbrengen en verzorgen van onderduikers. Ook was hij betrokken bij het samengaan van de protestants-christelijke en katholieke onderduikorganisaties in Maastricht.
Toen de Sicherheitspolizei in Den Haag Van Assen met zijn omvangrijke verzetsactiviteiten via infiltranten binnen de verzetsorganisatie op het spoor kwam, werd hij op 24 juli 1943 door de Haagse Sipo gearresteerd. Dit tot woede van de Sicherheitsdienst in Maastricht, omdat op deze wijze de plannen van Richard Nitsch werden gedwarsboomd. Hij had Van Assen al een tijd laten schaduwen om zo het illegale netwerk waarbinnen de verzetsman zich bewoog, te kunnen ontrafelen. Nadat Van Assen (zonder resultaat) aan een zwaar verhoor werd onderworpen, werd hij opgesloten in het Huis van Bewaring te Maastricht. Al spoedig werd door zijn verzetsmakkers een plan beraamd om hem te bevrijden. Via gevangenisarts Castermans werd Van Assen besmet met paratyfus, zodat een ziekenhuisopname noodzakelijk zou worden. Uit een hospitaal zou Van Assen minder moeilijk te bevrijden zijn. Het plan werd echter doorzien doordat de Sicherheitsdienst in Den Haag via de infiltranten werd ingelicht. Brigadeführer Schöngarth gaf de afdeling in Maastricht opdracht tot onmiddellijke executie. De SD'ers Ströbl, Nitsch en Conrad reden vervolgens met Van Assen in een auto naar de Schadijkse bossen in Horst en schoten hem daar op 14 september 1943 dood.
Toen de Sicherheitspolizei in Den Haag Van Assen met zijn omvangrijke verzetsactiviteiten via infiltranten binnen de verzetsorganisatie op het spoor kwam, werd hij op 24 juli 1943 door de Haagse Sipo gearresteerd. Dit tot woede van de Sicherheitsdienst in Maastricht, omdat op deze wijze de plannen van Richard Nitsch werden gedwarsboomd. Hij had Van Assen al een tijd laten schaduwen om zo het illegale netwerk waarbinnen de verzetsman zich bewoog, te kunnen ontrafelen. Nadat Van Assen (zonder resultaat) aan een zwaar verhoor werd onderworpen, werd hij opgesloten in het Huis van Bewaring te Maastricht. Al spoedig werd door zijn verzetsmakkers een plan beraamd om hem te bevrijden. Via gevangenisarts Castermans werd Van Assen besmet met paratyfus, zodat een ziekenhuisopname noodzakelijk zou worden. Uit een hospitaal zou Van Assen minder moeilijk te bevrijden zijn. Het plan werd echter doorzien doordat de Sicherheitsdienst in Den Haag via de infiltranten werd ingelicht. Brigadeführer Schöngarth gaf de afdeling in Maastricht opdracht tot onmiddellijke executie. De SD'ers Ströbl, Nitsch en Conrad reden vervolgens met Van Assen in een auto naar de Schadijkse bossen in Horst en schoten hem daar op 14 september 1943 dood.
H. Th. Lemson (Henk) [5]
Hij werd te Maastricht geboren op 15 april 1924. Hij was schrijver directe belastingen.
Hij behoorde tot een KP in Friesland [6]
Op zaterdag morgen 7 april 1945 deed de Sicherheitsdienst uit Sneek en Groningen in samenwerking met de Landwacht een grootscheeps opgezette aanval op de Marechausseekazerne in Makkum. Zij waren in de veronderstelling dat dit het hoofdkwartier van de verzetsbeweging was. Er werd echter niets gevonden. Vervolgens werd een razzia uitgevoerd in de plaatselijke conservenfabriek van Van den Berg. De bezetter had een lijst met namen die door een verrader was samengesteld. In de fabriek en in het dorp werden verscheidene arrestaties verricht, terwijl in de fabriek ook wapens werden gevonden. Nadat uit Schraard de veehouder Fetze Elgersma en zijn onderduikers Jan Emmens uit Zuidbroek en Hermanus Falkena uit Hilversum waren opgehaald, werden zes mannen, na zwaar te zijn mishandeld, om vier uur achter de inmiddels in brand gestoken kazerne doodgeschoten: Hobbes Dijkstra, Hendrik Lemson, Sjoerd Adema, Jacobus Keller, Fetze Elgersma en Hermanus Falkena.
Het reliëf is opgebouwd uit een drietal delen. Boven een afbeelding, het middelstuk is een tekstvlak en onderaan het Nederlandse wapen.
Boven:
Centraal op een vierkante console is een vrouwenfiguur met afgewend gezicht naar links (wellicht Irene, de Godin van de Vrede) staande afgebeeld. Zij draagt een lang kleed met korte mouwen. Haar beide armen zijn uitgestrekt. In haar rechterhand houdt ze een lauwerkrans met lint vast. Onder deze arm staat een tweetal mannen frontaal weergegeven. De rechter man (voor de toeschouwer) heeft de ander bij zijn rechterschouder vast; zijn andere hand ligt voor op de linker bovenarm van zijn kameraad. De tweede man houdt zijn armen omlaag ietwat gespreid, wanhoop uitstralend. Dit zijn de beide mannen die door de Duitsers zijn gefusilleerd.
Onder de linkerarm van de vrouw zijn een drietal uitgemergelde mannen uitgebeeld. De middelste staat nog recht op met afgewend gezicht naar links en houdt de man aan zijn rechterzijde met beide armen vast; deze man met afgewend gezicht dreigt in elkaar te zakken. De buitenste man zit in elkaar gezonken op de grond. De drie mannen zien de dood in de ogen. Dit zijn de drie verzetsstrijders die in het concentratiekamp het leven hebben gelaten.
Boven de linkerhand van de vrouw een vredesduif met een palmtak.
Onder de twee bij elkaar staande mannen de tekst: 1940-1945
Midden een tekstvlak:
Tekst:
gefusilleerd
Derk van Assen 14 sept. 1943
Henk Th. Lemson 7 april 1945
overleden in een concentratiekamp
Dirk I Hage 5 april 1943
Douwe Verhagen 18 jan. 1943
Egbert Wolf 4 dec. 1942
Onder:
Onderaan is het wapen van het Koninkrijk der Nederlanden afgebeeld. Het wapen is in drie versies. Vos heeft het rijkswapen genomen; deze versie wordt door de regering, de rijksoverheid en daaraan verbonden instellingen gebruikt.
Het schild met daarop afgebeeld een rechtopstaande, gekroonde, getongde en genagelde leeuw met in zijn rechter voorklauw een in schuinlinkse stand gehouden zwaard en in de linker voorklauw een bundel van zeven pijlen.
Het schild wordt vastgehouden door twee "en profil" staande getongde en genagelde leeuwen. Op het schild is een kroon. Onderaan een banderole met de tekst: Je maintiendrai.
Vos heeft geen kleuren gebruikt bij het wapen. De schilddragende leeuwen zijn niet rechtopstaand afgebeeld. Zij zijn normaal staande afgebeeld waarbij zij met beide voorpoten het schild vasthouden.
[1] www.art-maastrichtuniversity.nl/nl/gebouwen, november 2013
[2] Cammaert, Het verborgen front- een geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog deel 1 en 2 , Maaslandse Monografieën, Leeuwarden 1994; blz 85-86,94-117
Aernsbergen van A., Onze gevallenen: herinneringen aan het verzet in limburg in de tweede wereldoorlog, Maastricht 1964; bijlage onze gevallenen blz. 167, 158, 159, 161 en 165, voorts blz 24-25
[3] De geboortedata van alle verzetsstrijders komen www.erelijst.nl, november 2013
[4] Cammaert, Het verborgen front- een geschiedenis van de georganiseerde illegaliteit in de provincie Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog deel 1 en 2 , Maaslandse Monografieën, Leeuwarden 1994, blz.278-283, 283, 315, 337, 340, 350, 402, 411, 640-643; www.4en5mei.nl, november 2013; www.hallohorstaandemaas.nl/Memoriekruis-Meterik, november 2013
[5] www.spanvis.nl/Verzetsstrijders1 , november 2013; www.4en5mei.nl, november 2013
[6] Hoe hij in Friesland terecht is gekomen, heb ik niet kunnen achterhalen. Wellicht dat hij eerst in het verzet in Maastricht actief is geweest en gevlucht is naar Makkum waar hij ondergedoken heeft gezeten.
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Kerk: OLV Ten Hemelopneming
Adres: Dr. Nassaulaan 3, 9401 JH Assen
Architect: Dongen van J. jr. (1896 - 1973) in samenwerking met Göbel J.
Kunstenaars: Collette Joanes
Horn ten Jan
Vos, Charles
Al in de negentiende eeuw was er een simpel kerkje aan de Vaart in Assen. In de jaren dertig van de vorige eeuw was dit kerkje aan vervanging toe (in slechte staat en te klein).
In 1933, bij het honderdjarig bestaan van de parochie, kreeg pastoor J. Mets een perceel grond met een woonhuis, dat als pastorie kon dienen, ter beschikking. Architect Van Dongen jr. werd benaderd voor een ontwerp en in hetzelfde jaar vond de aanbesteding plaats. In 1934 vond de consecratie door de Aartsbisschop plaats.[1]
Het in de stijl van het aan de Delftse School verwante traditionalisme gebouwde kerkgebouw is van het type zaalkerk, staat op een fundering van gewapend beton en heeft een nog vrijwel gaaf interieur. De kerk gaat aan rechterzijde vergezeld van een parochiehuis dat in 1934 eveneens is ontworpen door Van Dongen jr., in een sobere stijl die aansluit op die van de kerk. Aan linkerzijde is de kerk verbonden met een negentiende eeuws huis dat in 1934 de functie van pastorie kreeg. Kerk, parochiehuis en pastorie vormen een bijzonder ensemble binnen het beschermd stadsgezicht Assen.[2]
Voor de Mariakapel had Charles Vos een beeld van Theresia van Liseux gemaakt. In 2008, bij het 175-jarig bestaan van de parochie, is de Mariakapel opnieuw ingericht. Het beeld is verplaatst en staat nu in de pastorietuin tegen de muur van de sacristie. [3]
Werk van Charles Vos:
Theresia van Liseux
Stenen beeld
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1934]
Afmetingen: hoogte 167cm
Theresia van Lisieux, doopnaam: Thérèse Martin, kloosternaam: Thérèse de l'Enfant-Jésus et de la Sainte-Face (2 januari 1873 - 30 september 1897) is een Franse heilige. Haar feestdag valt op 1 oktober.
Ze werd als Thérèse Martin geboren in Alençon. Op haar tiende werd ze ernstig ziek totdat het Mariabeeld op 13 mei boven haar bed naar haar glimlachte, waarna ze volledig genas. Al op jonge leeftijd voelde ze dat het haar roeping was God te dienen. Ze was uitzonderlijk vroom, maar stond ook bekend om haar gevoel voor humor. Ze besloot in te treden bij de orde van de Ongeschoeide Karmelietessen in Lisieux (Normandië) waar twee zussen van haar, waaronder haar lievelingszus Pauline, al eerder waren ingetreden (een derde zus zou in 1894 ook volgen). Op haar vijftiende trad zij met speciale toestemming van paus Leo XIII daadwerkelijk in bij de orde. In 1890 deed zij haar professie en in 1893 kreeg zij de zorg over de novicen toebedeeld. Zelf wilde ze geen non worden maar altijd novice blijven. Op aanwijzingen van haar zus, die op dat moment tevens overste was, begint zij in 1895 met het opschrijven van haar levensverhaal. In 1896 werd tuberculose bij haar geconstateerd. Ze stierf op 24-jarige leeftijd aan de ziekte. [4]
Ze werd als Thérèse Martin geboren in Alençon. Op haar tiende werd ze ernstig ziek totdat het Mariabeeld op 13 mei boven haar bed naar haar glimlachte, waarna ze volledig genas. Al op jonge leeftijd voelde ze dat het haar roeping was God te dienen. Ze was uitzonderlijk vroom, maar stond ook bekend om haar gevoel voor humor. Ze besloot in te treden bij de orde van de Ongeschoeide Karmelietessen in Lisieux (Normandië) waar twee zussen van haar, waaronder haar lievelingszus Pauline, al eerder waren ingetreden (een derde zus zou in 1894 ook volgen). Op haar vijftiende trad zij met speciale toestemming van paus Leo XIII daadwerkelijk in bij de orde. In 1890 deed zij haar professie en in 1893 kreeg zij de zorg over de novicen toebedeeld. Zelf wilde ze geen non worden maar altijd novice blijven. Op aanwijzingen van haar zus, die op dat moment tevens overste was, begint zij in 1895 met het opschrijven van haar levensverhaal. In 1896 werd tuberculose bij haar geconstateerd. Ze stierf op 24-jarige leeftijd aan de ziekte. [4]
Op een gemetseld vierkant van bakstenen staat het beeld. Theresia is staande op een console ten voeten uit afgebeeld als zuster van de Ongeschoeide Karmelitessen (bruin habijt, bruin scapulier, witte halssluier, zwarte bovensluier en witte mantel). Vos heeft geen kleuren bij het beeld gebruikt. Aan haar rechterzijde hangt een rozenkrans. Op haar geopende rechterhand, op borsthoogte, rust het kruis dat zij met haar andere hand tegen haar lichaam aangedrukt houdt. Haar gezicht, met gesloten ogen, is schuin naar rechts afgewend. Achter haar hoofd is een nimbus, bestaande uit rozen, aangebracht. De rozen zijn symbool van haar dienstbaarheid aan de mensen, ook na haar dood.
foto's J.J.L. Tolboom
ter bescherming tegenn weersinvloeden is in 2014 een afdakje gemaakt
foto Sietse Kooistra
Charles poserend voor het beeld
archief Paulussen
[1] Dongen van J., in Het RK Bouwblad jg. 6, nr.15 van 21 februari 1935, blz. 225-229
[2] http://reliwiki.nl/index.php?title=Assen,_Doctor_Nassaulaan_3_-_Onze_Lieve_Vrouw_ten_Hemelopneming, november 2013
[3] Email van pastoor J.J.G. Tolboom, 7 en 9 november 2013
[4] Wikipedia, juli 2008
Published in
DefaultCms2CmsCategory
More...
dinsdag, 24 september 2013 00:00
Angela Merici met aan elke zijde een drietal reliëfs (Grote Gracht)
Johan PietsANGELA MERICI MET AAN ELKE ZIJDE EEN DRIETAL TEGELRELIËFS (Grote Gracht)
Adres: Grote Gracht 74, 6211 SZ Maastricht (tegen buitenmuur van een gang die richting kloosterkapel loopt)
Angela de Merici
Keramiek
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1950] [1]
Ontworpen ter gelegenheid van het eeuwfeest
Angela Mercini werd geboren op 21 maart 1474 in Desenzano del Garda, een kleine stad aan het Gardameer. Op ongeveer 10-jarige leeftijd werd zij wees. Toen haar oom, die de kinderen had opgenomen, en haar zus stierven, was Angela pas twintig jaar. Zij trad toe tot de Derde Orde van Sint Franciscus. Angela geloofde dat beter christelijke onderwijs nodig was voor jonge meisjes en ging vervolgens haar tijd wijden aan het geven van onderwijs aan meisjes.
Op 25 november 1535 stichtte zij te Brescia de 'Compagnia di S. Orsola', een genootschap met St. Ursula van Keulen als beschermster.
Zij legde zich toe op het geven van christelijk onderwijs aan jonge meisjes. De Compagnie bestond uit een groep vrouwen die thuis bleven wonen en van daaruit werkten, maar wel een religieuze leefregel onderhielden. Samen gingen ze steeds meer kinderen verzorgen en les geven, vooral aan kleine meisjes. Toen kwam Angela op de gedachte naast catechese, ook koken, naaien, wassen en ziekenverzorging te gaan onderwijzen. In 1540 stierf Angela.
Vanuit de Compagnie van de H. Angela kwamen de orden en congregaties der Ursulinen voort. De Ursulinen richten zich voornamelijk op het geven van onderwijs en opvoeding aan jonge meisjes.
De orde van de Ursulinen werd genoemd naar de heilige Ursula, een Britse koningsdochter uit de 3e eeuw. Toen ze, tegen haar wil, door haar vader ten huwelijk werd gegeven aan een heidense koning, vluchtte ze met 11 andere maagden (volgens anderen waren het er zelfs 11.000!) de Noordzee over. Ze kwamen in een riviermonding in Nederland terecht en voeren door naar Keulen. Daar werden ze doodgemarteld door de Hunnen die de stad belegerden.
In april 1818 stichtte pastoor Johannes Lambertz (1792-1869), een schooltje in het Belgische Thildonck. De school was begonnen met de hulp van drie dames. Dit groepje groeide snel uit tot een zustergemeenschap, en in 1830 vormde pastoor Lambertz de gemeenschap om in een Ursulinen Congregatie. Vanuit dit Belgische Ursulinenklooster kwamen, op verzoek van Mgr. Rutten, de eerste Ursulinen naar Maastricht om leiding te geven aan een bewaarschool in de Jodenstraat in Maastricht.
In mei 1851 trad Adèle Claereboets in, in 1855 gevolgd door haar jongere zus Pauline Claereboets. Zij waren dochters van Andrè Claereboets, een gefortuneerde fabrikant in behangselpapier.
In 1862 werd het 18de eeuwse herenhuis Bonhomme gekocht, gelegen aan de Grote Gracht 74. Hier werd met financiële steun van Claereboets klooster en kapel (naar ontwerp van architect Johannes Kayser) voor de Ursulinen gebouwd.
De zusters breidden het onderwijs steeds verder. Op de Grote Gracht 76 en de Capucijnenstraat 112 kwamen onderwijsinstellingen (meisjes kweekschool, meisjes HBS, MMS, lagere school).
In 2000 beëindigden de zusters hun onderwijsactiviteiten. Het klooster werd in 2005 opgeheven. [2]
Werk van Charles Vos:
Angela Merici met aan elke zijde een drietal tegelreliëfs.
Tegen de buitenmuur is een rechthoekige nis gecreëerd door een band van dwars op de muur gemetselde stenen.
Boven over de gehele breedte de tekst:
ter herinnering aan ons eeuwfeest
1850 8 april 1950
Het middelgedeelte bestaat uit een zevental reliëfs. Centraal een afbeelding van de heilige Angela Merici met links en rechts ervan een drietal reliëfs waarvan de middelste groter van maat is.
Onderaan over de hele breedte de tekst:
stichteres van de
orde der H. VRSVLA
Beschrijving van de reliëfs:
Centraal:
De Heilige Angela is ten voeten uit staande in ordekledij afgebeeld. Zij heeft haar hoofd licht naar links gebogen. Om haar middel heeft zij een rozenkrans die aan haar rechterzijde afhangt. In haar rechterhand, op borsthoogte, houdt een kruis, dat tegen haar lichaam aan rust, vast. In de andere hand, eveneens op borsthoogte, heeft zij een boek vast.
Links boven:
Aan de linkerzijde staat Angela "en profil", gekleed in een blauw kleed en een wit schouderstuk. Haar blik is naar boven gericht. Haar armen houdt ze in een hoek van negentig graden omhoog en wijst met een vinger naar Maria die aan de rechterzijde hoger is afgebeeld. Maria draagt een wit kleed met een blauwe openvallende mantel die aan de boven aan de voorzijde met een speld is dicht gemaakt. Zij maakt een zegenend gebaar.
Links midden:
Angela, in ordekledij, zit "en profil". Gehurkt aan de linkerzijde. Haar blik en haar armen zijn omhoog gericht. Zij kijkt naar Maria omgeven door engelen. Maria is staande op een trap (aan de rechterzijde) weergegeven en maakt een zegenend gebaar. Zij is omringd door een groep van muziekspelende engelen.
Links onder:
Aan de linkerzijde staat Angela "en profil". In haar handen voor zich heeft ze een open boek vast waar haar blik op gericht is. Voor haar een schoolbank met een drietal meisjes die aandachtig naar hun lerares luisteren.
Rechts boven:
Aan de linkerzijde is een geknielde Angela, in ordekledij, "en profil" weergegeven. Zij houdt haar handen gevouwen tegen haar lichaam en haar blik is naar boven gericht waar een gekroonde Maria "en face" met haar blik naar Angela op een wolk staande staat afgebeeld. Maria houdt in haar linkerhand een staf met vaan vast. Met de andere hand maakt zij een zegenend gebaar. Onder rechts ligt een lelie.
Rechts midden:
Onder een afdak is een zetelende Angela "en face" weergegeven. Op haar staat ligt een opengeslagen boek dat zij met beide handen vasthoudt. Voor haar, links en rechts, zit "en profil" een leerling in ordekledij. Rondom Angela zijn een vijftal leerlingen, in ordekledij, weergegeven. Alle leerlingen tonen een grote belangstelling voor het verhaal dat hun lerares hen verteld.
Rechts onder:
De overleden Angela wordt door haar medezusters in de doodskist gelegd. Aan het uiteinde van de kist zit een zuster geknield in een biddende houding met haar blik op de hemel gericht.
Achter de zijkant staat een tweetal zusters die hun blik op Angela gericht hebben; de ene maakt een zegenend gebaar, de andere heeft haar handen gevouwen voor zich. Aan het hoofdeind staat een voorover gebogen zuster die de overledene omarmd. Op de voorgrond zit "en profil" een zuster op een stoel achter een lessenaar waarop een opengeslagen boek ligt. Zij spreekt gebeden uit voor Angela.
In 2019 is het werk van Charles Vos gerestaureerd.
De restauratie van het werk is tot stand gekomen op initiatief van Stichting Vrienden van De Merici in samenwerking met museum Sjoen Limburg en mede door een subsidie van Stichting Bonhomme Tielens Maastricht en een waarderingsbijdrage van Prins Bernhard Cultuurfonds.
foto's Wiel Soudant
[1] Minis, Gebeiteld & Verguld, gevelstenen in Maastricht, Vierkant Maastricht nr 18, Maastricht 1991
[2] Bovenstaande tekst is gebaseerd op: www.heiligen.net september 2013; www.reliwiki.nl september 2013; wikipedia 2008; lezing de heer Soudant (Vrienden van de Merici) op 15 september 2013; Ursulinen, Bij een eeuwfeest 1850-1950, Maastricht 1950; Ubachs en Evers, Historische encyclopedie Maastricht, Zutphen 2005
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Kruiswegstaties inleiding [1]
De Kruisweg (Via Crucis of Via Dolorosa in het Latijn) is een onderdeel van de totale traditie van het Christelijke Paasfeest. Het is een nabootsing van de lijdensweg van Christus vanaf het gerechtsgebouw (het paleis van de Romeinse procurator Pontius Pilatus) tot op de heuvel Golgotha, de plaats van zijn terechtstelling.
Het woord statie is afgeleid van het Latijnse woord statio, dat het staan of stilstaan betekent.
In de Rooms-Katholieke traditie is het sinds de vijftiende eeuw ook een godsdienstoefening, die onder andere op Goede Vrijdag plaatsvindt. Tijdens de Kruisweg gaan de gelovigen biddend en herdenkend langs veertien zogenaamde kruiswegstaties. Een kruiswegstatie is een schilderij of reliëf dat een scène uit de lijdensweg van Jezus en zijn stervensproces uitbeeldt. De godsdienstoefening wordt door auteurs aan verschillende bronnen toegeschreven. Zo zou de kruiswegoefening teruggaan op de H. Maagd Maria die in Jeruzalem de plaatsen van de Via Dolorosa bezocht. Algemeen wordt echter vooral de werkzaamheid van de H. Franciscus van Assisi verantwoordelijk geacht voor de verspreiding van de gebeden Kruisweg.
1 Jezus wordt ter dood veroordeeld
2 Jezus neemt het kruis op zijn schouders
3 Jezus valt voor de eerste maal onder het kruis
4 Jezus ontmoet zijn Heilige Moeder
5 Simon van Cyrene helpt Jezus het kruis te dragen
6 Veronica droogt het aangezicht van Jezus af
7 Jezus valt voor de tweede maal
8 Jezus troost de wenende vrouwen
9 Jezus valt voor de derde maal
10 Jezus wordt van zijn kleding beroofd
11 Jezus wordt aan het kruis genageld
12 Jezus sterft aan het kruis
13 Jezus wordt van het kruis afgenomen
14 Jezus wordt in het graf gelegd
Op een aantal plaatsen is er later nog een statie aan toegevoegd, de zogenaamde paasstatie, die uitbeeldt hoe Jezus Christus verrijst uit de doden, nadat Hij door het kruisoffer de mensen verlost heeft.
In 1741 werd de kruisweg verplicht in alle Rooms-katholieke kerken.
Toelichting bij de veertien staties:[2]
De Romeinse stadhouder Pontius Pilatus veroordeelt Jezus ter dood omdat hij zich zou uitgeven voor 'Koning der Joden'. Volgens de evangelies hadden joodse priesters sterk aangedrongen op die veroordeling. In de bijbel geeft Pilatus aan zich daarom niet verantwoordelijk te voelen: hij waste zijn handen, 'in onschuld'. (1)
Volgens de evangelies werd Jezus na zijn veroordeling eerst gegeseld, alvorens hij de doornenkroon op kreeg en bespot werd. Vervolgens lag buiten het kruis op hem te wachten. (2)
Verzwakt door het bloedverlies ten gevolge van de geseling en de doornenkroon, valt Jezus. (3)
Jezus ontmoet zijn Moeder. (4)
Simon van Cyrene was een toevallige passant, komende van zijn akker, die opgedragen werd het kruis van Jezus over te nemen. Wellicht vreesden de Romeinen dat Jezus anders niet tot aan Golgotha zou komen. (5)
De overlevering wil dat in de doek waarmee ene Veronica Jezus verfriste, een afdruk van zijn gezicht achterbleef. In de bijbel komt de naam Veronica niet voor. Meestal wordt Lukas 23:27 genoemd als bron voor de legende, omdat daar sprake is van een grote menigte van volk en van vrouwen, die ook weenden en Hem beklaagden. De naam Veronica is afgeleid van de Latijnse woorden vera icon: ware afbeelding. (6)
Jezus valt voor de tweede keer. In de bijbel staat niets over vallen, bezwijken of struikelen. Het valt niet uit te sluiten dat dit bedacht is om de zwaarte van de relatief korte tocht te onderstrepen. Het zou de enorme last illustreren van de zonden van alle mensen, die Jezus immers op zich had genomen. (7)
Lukas 23:28-31: Gij dochters van Jeruzalem! weent niet over Mij, maar weent over uzelven, en over uw kinderen. [..]. Dit wordt wel gezien als een aankondiging van de verwoesting van de tempel (in 70 n.C.); met andere woorden "treur niet nu, straks wordt het pas ernst". De achtste statie geeft de wenende vrouwen weer. (8)
Jezus valt voor de derde keer en staat weer op. Ondanks zijn goddelijke aard is Jezus vastbesloten te sterven als een mens. (9)
Johannes 19:23-24: De krijgsknechten dan [..] namen zijn klederen. Een deel ervan verloten ze onder elkaar. (10)
Jezus wordt aan het kruis genageld. (11)
Bovenop het kruis werd een bordje met de letters I N R I bevestigd: Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum, Latijn voor Jezus van Nazareth, Koning der Joden. Vlak voor hij sterft, spreekt hij: Vader, vergeef het hun; want zij weten niet, wat zij doen (Lukas 23:34). (12)
Kruisiging was in die tijd geen ongewone straf. Meestal lieten de Romeinen de gestorvenen hangen, ten prooi aan aaseters. Een zekere Jozef van Arimathea krijgt van Pilatus toestemming om het lichaam te begraven. Deze Jozef was volgens Johannes in het geheim een volgeling van Jezus, Johannes 19:38: [..] die een discipel van Jezus was, maar bedekt om de vreze der Joden [..]. (13)
Hij wikkelt het lichaam in doeken, en legt het in een uit de rotsen gehouwen graf. Johannes schrijft dat hij daarbij geholpen werd door Nicodemus. Het graf had Jozef voor zichzelf laten maken. Ook over deze Jozef ontstonden buiten de bijbel legendes: hij zou bloed van Christus in een kelk hebben opgevangen, de zgn. Heilige Graal. Later zou hij met die graal naar Engeland zijn vertrokken. (14)
[1] Wikipedia 2008, kruiswegstaties
[2] www.statenvertaling.net (april 2008)
Published in
DefaultCms2CmsCategory
woensdag, 04 september 2013 00:00
Kruisbeeld centrale gedenkplaats Kapucijnen Nederland (Velp bij Grave)
Johan Piets
KRUISBEELD CENTRALE GEDENKPLAATS KAPUCIJNEN NEDERLAND (Velp bij Grave)
Kruisbeeld
Tot 2013 heeft dit beeld gestaan op het Bredase kloosterkerkhof dat vanwege de sluiting van het klooster geruimd zal worden. In het in 1998 verschenen gedenkboek, ter gelegenheid van het 100-jarige bestaan van het Bredase Kapucijnenklooster, werd Charles Eijck als maker van het kruisbeeld vermeld. Later werd vastgesteld dat niet hij maar Charles Vos de maker van het beeld was. [1]
De Kapucijnenen Nederland hebben het architectenbureau Snijders en Van Stekelenberg te Boxtel benaderd voor het ontwerpen voor een gedenkplaats om de gedachte aan alle Nederlandse Kapucijnen levend te houden. Deze plaats komt in Velp bij Grave.
Het kruisbeeld krijgt aldaar een centrale plaats.
Tussen augustus 2013 en februari 2014 is het kruisbeeld in restauratie-atelier Restaura in Haelen onder leiding van restaurateur Jo Kempkens gerestaureerd. Het oude, deel verrotte kruis is door een nieuwe eikenhouten kruis vervangen. Het Christusbeeld is gereinigd en kleine beschadigingen zijn hersteld.
In mei 2014 is de gedenkplaats officieel geopend met centraal het tegen een muur geplaatste kruisbeeld van Charles Vos. [2]
Isabelle Paulussen wijst de toekenning aan Vos op basis van stijlkenmerken af en houdt Charles Eijck als maker aan. Op een houten kruis hangt het uitgemeergelde lichaam van Christus. Zijn armen, schuin omhoog, zijn aan het kruis vastgenageld. Zijn bovenlichaam is rechts gewend en hij is
iets door zijn knieën gezakt. Zijn hoofd, voorzien van een doornenkroon en nimbus, kijkt naar boven. Hij draagt een lendedoek die naar links afhangt. Zijn voeten zijn naast elkaar steunend op een console aan het kruis vastgenageld.
foto: P. van Asseldonk (begraafplaats klooster Breda)
foto: P. van Asseldonk (begraafplaats klooster Breda)
Restauratie-atelier (foto P. van Asseldonk)
gedenkplaats Velp (foto P. van Asseldonk)
gedenkplaats Velp (foto P. van Assldonk)
[1] Isabelle Paulussen wijst de toekenning aan Vos op basis van stijlkenmerken af en houdt Charles Eijck als maker aan.
[2] dit artikel is gebaseerd op:
Asseldonk, Piet van; in Kapkoord 53e jg nr 3 augustus 2013 blz. 6 en 7.
Asseldonk, Piet van; Kruisbeeld met een verhaal in Kapkoord 54e nr 2 mei 2014 blz. 10
emails met P. van Asseldonk in februari en maart 2014
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Continium Discoverycenter Kerkrade
Museumplein 2, 6961 MA Kerkrade
De basis van de collectie van Discovery Center Continium wordt gevormd door de collectie van het voormalige Mijnmuseum Rolduc. De collectie van het Mijnmuseum werd tussen 1970 en 1974 bijeengebracht in opdracht van de Staatsmijnen.
Vanaf 1994 werd de mijnbouwcollectie aangevuld met objecten die door de nieuwe stichting Industrion actief werden verzameld. De oorspronkelijke missie van Industrion - de wisselwerking tussen industrie en samenleving in Limburg gedurende de laatste anderhalve eeuw - leverde door de jaren heen een versnipperde collectie op. Het verzamelbeleid werd onder de loep genomen en bijgesteld. Vanaf juni 2009 is de "nieuwe" collectie van Continium Discovery Center Kerkrade, bestaande uit een vijftal deelcollecties, grotendeels te bewonderen in de Hall of Fame.[1]
Buste Raymond Pierre
Gips, gepatineerd
Gesigneerd Ch.Vos Maastricht 1924 (op de achterzijde), gedateerd 1924. (aanwezig in de Hall of Fame)
Afmetingen: hoogte 62cm, breedte 32cm en diepte 38cm
Paul Hubert Raymond (roepnaam Raymond) Pierre werd te Maastricht geboren op 16 juli 1857. Hij doorliep de Gemeente HBS in zijn geboortestad. Vervolgens ging hij studeren aan de Technisch Hochschule in Aken waar hij in 1883 zijn studie tot ingenieur mijnbouwkunde en hoogovens met goed gevolg afsloot. Zijn eerste ervaringen als mijningenieur deed hij op in het Ruhrgebied om in 1892 te vertrekken naar Nederlands Indië (Sumatra) waar hij benoemd was tot directeur van de Nederlandse staatsmijn Ombilin.
Toen in geboorteprovincie Limburg op 26 juni 1899 de Sociéte des Charbonnages Réunies Laura et Vereeniging SA werd opgericht, solliciteerde hij naar de directeursfunctie. Op 1 januari 1900 startte hij in zijn nieuwe functie. In Eygelshoven werd onder zijn leiding gestart met de aanleg van de mijn Laura. In respectievelijk 1910 en 1920 werd de hoofddirectie uitgebouwd met commercieel diecteur Schweitzer gevolgd door een technisch directeur Gadoit.
In januari 1925 werd het zilveren jubileum van Pierre gevierd met het personeel van de mijn en de inwoners van Eygelshoven. In juni van dat jaar nam hij op 68-jarige leeftijd ontslag en trad toe tot de Raad van Beheer, een functie die hij bekleedde tot aan zijn dood op 12 januari 1938 te Aken. [2]
Waarschijnlijk heeft Charles Vos dit beeld vervaardigd ter gelegenheid van het zilveren dienstjubileum van Raymond Pierre op 1 januari 1925. Of het gipsenbeeld als voorstudie (ontwerp) was bedoeld om later in brons of steen te worden vervaardigd is niet duidelijk. Op een console is het hoofd van Pierre "en face" afgebeeld. Typerend zijn de gekrulde snor en de lange baard van de jubilaris.
Op de voorzijde op de console de tekst:
R. PIERRE
DIRECTEUR GENERAAL
1900 (logo in cirkel) 1925
afbeelding: www.demijnen.nl
[1] www.continium.nl , juni 2013
[2] Gebaseerd op artikel van S. Langeweg "Buste Raymond Pierre door Charles Vos (1924)", www.demijnen.nl , juni 2013; Limburgs Dagblad van 30 december 1924, 3 en 5 januari 1925
Published in
DefaultCms2CmsCategory