DefaultCms2CmsCategory (310)
Piëta (voormalig Ursulinenklooster, Eijsden)
Adres: Breusterstraat 27, 6245 EM Eijsden
Geglazuurd aardewerk
Nietgesigneerd, niet gedateerd
Afmetingen: Beeld: hoogte 90cm, breedte 60cm; Op een houten tafel (hoogte 110cm, breedte 120cm en diepte 75cm
In 1849 vestigden zich drie Ursulinen in Breust-Eijsden en stichtte een klein klooster onder de naam La Sainte Crèche. Onderwijs aan arme kinderen werd hun levensdoel. Na een armoedig begin ondernam de kloostergemeenschap veel bouwactiviteiten. De kapel, in neogotische stijl, dateert uit 1892. Het hoofdgebouw kreeg in 1899 zijn monumentale voorgevel in neorenaissance stijl. In 1977 verliet de laatste zuster het klooster. De gemeente kocht het gehele complex. De meest waardevolle gedeelten van het klooster bleven behouden en zijn na een grondige restauratie en verbouwing als gemeentehuis ingericht. De kapel is nu de raadszaal. Achtereenvolgens waren de architecten Jorna, Kayser en Satin bij de bouw betrokken.
Voor het klooster ligt het Ursulinenpark met aan de rechterkant een ommuurd oud kerkhof (ongeveer 120 graven) voor de Ursulinen uit het nabijgelegen klooster.
Bij het kerkhof behoort een bakstenen kapel met zadeldak. Bovenaan staat op een bakstenen uitstulping een stenen kruis. De ingang is afgesloten met een ijzeren hek. Boven de toegangsdeur bevindt zich een vlak in cementpleisterwerk met daarin de tekst "pro peccatis suae gentis, vidit Jesum in tormentis" (voor de zonden van zijn volk, zag hij Jezus in kwellingen). .
De beeltenis vertoont grote gelijkenis met de Piëta die Michelangelo maakte in de jaren 1498-1500. Dit beeld bevindt zich in de St. Pieter te Rome.
Maria zit met op haar schoot haar overleden zoon. Zij ondersteunt het lichaam met haar rechterarm. Haar linkerarm houdt ze gespreid zijwaarts. Haar blik is op haar zoon gericht. Zij draagt een zeer geplooid kleed. Haar zoon is uitgemergeld en draagt slechts een lendendoek.
Begin april 2017 is het kerkhof en de kapel met de piëta van Charles Vos bij het Ursulinenklooster opgeknapt. De grafkruisen en hekken zijn geschuurd en in de grondverf gezet en voorzien van een laklaag. De piëta en het H. Hart beeld in het park zijn gereinigd en schaden werd gerestaureerd en de beelden werden voorzien van een nieuwe ademende grondlaag en een beschermende toplaag. De werkzaamheden zijn uitgevoerd in opdracht van de gemeente Eijsden-Margraten door de Kunstwacht. De kruisen krijgen binnenkort nieuwe naamplaatjes. [1]
situatie april 2017 (foto W.Gillissen)
[1] Email Willy Gillissen, 13 april 2017
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Buste van Schaepkens van Riempst
Huidige locatie: bureau LGOG, Brusselstraat 10d, 6211 PE Maastricht. In april/mei 2023 is het LGOG verhuisd naar de Steegstraat 5 in Roermond.
Gips bronskleur geverfd
Gesigneerd CH.Vos, gedateerd 1934
Afmetingen: hoogte 49,5cm, breedte 29cm en diepte 28cm
Tekst rechterzijkant:
JULES
M.J. SCHAEPKENS
VAN RIEMST
Tekst linkerzijkant: CH. VOS 1934
Schaepkens van Riempst is afgebeeld op de leeftijd van ongeveer 65 jaar. Rond kaal hoofd, zijn blik is naar voren gericht zonder de toeschouwer aan te kijken. Hij draagt een overhemd met stropdas, over zijn gilet heeft hij een colbertjasje.
Jules Schaepkens van Riempst (1875-1946)
Na zijn studie aan de Gemeentelijke HBS werd hij expediteur-koopman. Daarnaast was hij politiek actief in gemeente en provincie. Ook was hij een amateur-historicus (o.a. voorzitter van het LGOG). Als voorzitter van de Kamer van Koophandel zette hij zich in voor de belangen van de middenstand. [1]
Op zaterdag 21 maart 1942 heeft de heer Schaepkens van Riempst afscheid genomen als voorzitter van de Kamer van Koophandel. Hij hield tijdens de voltallige vergadering een afscheidsrede die hij afsloot met “VIVAT TREECH” en “LEVE LIMBURG”. Daarna werd hij toegesproken door de heer H. Gelissen. Deze overhandigde hem een buste die door Charles Vos in steen zal worden uitgevoerd. Er volgde nog een aantal sprekers. De dag werd afgesloten met een druk bezochte receptie.[2]
De buste werd geëxposeerd in de Kunstzaal de Gulden Roos ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van Charles Vos, 10 september 1938. [3]
Uit bovenstaande bronnen kan opgemaakt worden dat er sprake moet zijn van een tweetal busten. Het bovengeschreven gipsen beeld zal waarschijnlijk het ontwerp zijn. Of het beeld ook nog in gesteen in gekapt, is onbekend.
De in 1942 aangeboden buste bevindt zich in de collectie van het Bonnefantenmuseum (Inv. nr. 1105)
Het Bonnefantenmuseum heeft ook nog een gebronsd gipsen beeld in de collectie gehad. Hoogte 49,5cm. Gemerkt en gedateerd op de linkerzijde: "Ch. Vos, 1934"; op de rechterzijde het opschrift "Jules M.J. Schaepkens van Riempst". Inv. nr. 1104 [4]
Dit beeld is in de collectie geweest maar afgevoerd als object en het is onbekend wat er met het beeld is gebeurd.[5]
Dit beeld is terecht gekomen in de collectie van het LGOG en bevindt zich nu in het bureau van het LGOG.
[1] Ubachs en Evers, Historische Encyclopedie Maastricht, Zutphen 2005
[2] Limburger Koerier 23 maart 1942
[3]Eeretentoonstelling Charles Vos, Het Vaderland, staats- en letterkundig nieuwsblad, 21 september 1938 (146)
[4] Dejong, Catalogus van schilderijen en beeldhouwwerken, Maastricht 1958
[5] Email M. van Lanschot (Bonnefantenmuseum) 19 januari 2014
Published in
DefaultCms2CmsCategory
zaterdag, 17 september 2016 07:54
Oorlogsmonument (nabij de kleine St. Janskerk, Hoensbroek)
Johan PietsOORLOGSMONUMENT (Nabij de kleine St. Janskerk, Hoensbroek)
Adres: nabij kleine St. Janskerk, Markt, 6431 LK Hoensbroek (Heerlen)
Oorlogsmonument
Beeld: Franse peronsteen; Voetstuk: kolenzandsteen met een bakstenen kern; In het voetstuk is een plaquette van witte natuursteen ingemetseld
Niet gesigneerd, niet gedateerd (geplaatst op 3 mei 1953)
Afmetingen: Beeld: hoogte 220cm en breedte 70cm; Voetstuk: hoogte 150cm en breedte 70cm
Het oorlogsmonument in Hoensbroek (gemeente Heerlen) stelt een biddende vrouwenfiguur met aan haar voeten een jongetje voor. Het beeld is geplaatst op een voetstuk met een bakstenen kern. De tekst op de plaquette luidt:
"1940 - 1945
DANK AAN HEN
DIE VIELEN VOOR
HET VADERLAND".
Het beeld symboliseert het onvolledige gezin. De weduwe van een gevallen strijder bidt met opgeheven hoofd en gevouwen handen tot God om haar kinderen bij te staan, opdat het zware offer niet tevergeefs gebracht zal zijn. Aan de voet van deze figuur strooit een geknield kind bloemen op een graf om de gedachtenis aan de dierbaren levend te houden.
Over deze voorstelling heeft beeldhouwer Charles Vos het volgende gezegd: "Laat ons vooral hulde brengen aan de vrouwen, en aan de moeders in het bijzonder. Zij hebben zich het moedigst door de moeilijke jaren heen geslagen. Zij hebben het meest te lijden gehad, zowel materieel als geestelijk. Een lichamelijke wonde kan genezen... maar een gewond moederhart is ongeneeslijk. En vele moederharten zijn gewond! De vrouwen zijn het die de zwaarste slagen hebben opgevangen en de kaarsvlam van het in memoriam steeds brandende zullen houden."
Het oorlogsmonument is opgericht ter nagedachtenis aan alle medeburgers die in de Tweede Wereldoorlog en tijdens de strijd in het voormalige Nederlands-Indië door oorlogshandelingen zijn omgekomen. [1]
Een aantal oorlogsslachtoffers worden hieronder vermeld: [2]
Stephanus Stienstra, Mijnwerker, Lid verzet, overleden 23-01-1945 in Nijmegen, 24 jaar.
Hendrikus Stienstra, Korp. Bew. Troepen Mijnstreek Gew. Limburg, overleden in Heerlen, 23-11-1944, 27 jaar.
Hendricus J.M. Beijers, Student, overleden in Heerlen, 23-11-1944, 27 jaar.
Heinrich Thomas Janssen, Soldaat 1-ll-13 R.I., overleden in München-Gladbach, 11-04-1945, 32 jaar.
Wilhelmus J.T. Leblanc, Lid N.B.S., overleden in Sittard, 10-04-1945, 29 jaar.
Servatius H. Toussaint, Afgestudeerd mijnscholier, Lid verzet, gefusilleerd in Maastricht, 02-05-1943, 28 jaar.
Hendrikus Stienstra, Korp. Bew. Troepen Mijnstreek Gew. Limburg, overleden in Heerlen, 23-11-1944, 27 jaar.
Hendricus J.M. Beijers, Student, overleden in Heerlen, 23-11-1944, 27 jaar.
Heinrich Thomas Janssen, Soldaat 1-ll-13 R.I., overleden in München-Gladbach, 11-04-1945, 32 jaar.
Wilhelmus J.T. Leblanc, Lid N.B.S., overleden in Sittard, 10-04-1945, 29 jaar.
Servatius H. Toussaint, Afgestudeerd mijnscholier, Lid verzet, gefusilleerd in Maastricht, 02-05-1943, 28 jaar.
Het monument werd op 3 mei 1953 onthuld door twee dochtertjes van slachtoffers van de oorlog, in aanwezigheid van veel militaire, geestelijke en wereldlijke autoriteiten. Op 4 mei bij de jaarlijkse dodenherdenking trok men in stille optocht naar het monument en werd er door de burgemeester een krans gelegd.[3]
De organisatie van Dodenherdenking Hoensbroek was in handen van de vier stichtingen Buurtgericht Werken in Hoensbroek (Nieuw Lotbroek, Centrum de Dem, Maria Gewanden en Mariarade). Scouting St. Christoffel, het Breuker Mannenkoor en Fanfare St. Hubertus verleenden hun medewerking aan de plechtigheid. De herdenking startte met een stille tocht van het Gemeenschapshuis Mariarade naar het monument alwaar de plechtige herdenking plaats von.
Om 19.45uur opende het Breuker Mannenkoor de plechtigheid met enkele korte bijdragen. Om 20.00uur was er 2 minuten stilte terwijl de klokken van de Kleine Kerk van Sint Jan luiden, gevolgd door de Last Post. Vervolgens legden de genodigden de kransen en bloemstukken neer. Daarna konden ook de burgers hun bloemstukken aan de voet van het standbeeld neerleggen. Na een overdenking door de Pastoor en een korte toespraak door het gemeentebestuur werden ter afsluiting het Wilhelmus en het Limburgs Volkslied gezongen onder leiding van de leden van het Breuker Mannenkoor.
Om 19.45uur opende het Breuker Mannenkoor de plechtigheid met enkele korte bijdragen. Om 20.00uur was er 2 minuten stilte terwijl de klokken van de Kleine Kerk van Sint Jan luiden, gevolgd door de Last Post. Vervolgens legden de genodigden de kransen en bloemstukken neer. Daarna konden ook de burgers hun bloemstukken aan de voet van het standbeeld neerleggen. Na een overdenking door de Pastoor en een korte toespraak door het gemeentebestuur werden ter afsluiting het Wilhelmus en het Limburgs Volkslied gezongen onder leiding van de leden van het Breuker Mannenkoor.
Na afloop stond er voor alle bezoekers een kopje koffie klaar in Amicitia. [4]
foto: beeldbank Heerlen collectie 566a, nr. 9578
[1] www.heerlen-in-beeld.nl, april 2008; www.4en5mei.nl, april 2008 en Grothues B., Openbaar kunstbezit in Hoensbroek (3) :Het oorlogsmonument van Charles Vos in Oos gebrook, heemkundevereniging Hoensbroek, jaargang 4 nummer 2 (juli 2011), blz. 22-24
[3] Krüll Jos, Oorlogsmonumenten in Heerlen en Hoensbroek, in het Land van Herle afl 03/04 1994 blz 117-118
[4] De tekst over de plechtigheid is ontleend aan: https://heerlen.nieuws.nl/nieuws/9980/dodenherdenking-in-hoensbroek/
Published in
DefaultCms2CmsCategory
(VOORMALIG) DAMIANENKLOOSTER (Simpelveld)
Adres: Pater Damiaanstraat 36-38, 6369 SV Simpelveld
Houtplastieken op het hoofdaltaar en in de beide zijkapellen [1]
In 1893 vestigden zich de Paters van de Heilige Harten in Simpelveld. Gedwongen door de “Kultuurkampf” in Duitsland hadden zij hun vaderland verlaten en zich gevestigd in België. Vanuit België kwamen zij zich vestigen in Simpelveld.
Van 1893 tot 1897 woonden de Paters in het pand Meens.
In 1896 kochten zij van landbouwer Dremmen de boerderij “Op de Plaar” en na overeenstemming gevonden te hebben met de eigenaren van omliggende landerijen werd gestart met de bouw van een klooster naast de boerderij.
In 1897 kwam het eerste deel van het klooster (architect Van Hoof uit Tilburg) gereed. Het klooster werd vernoemd naar Damiaan de Veuster, nl. het Damianeum.
In 1903 was het tweede deel van het kloostergebouw gereed. In 1907 volgde het derde deel en in 1913 werd de kloosterkerk aan het gebouw toegevoegd. Op grootse wijze werd in dat jaar ook de inwijding van klooster en kerk gevierd.
Het klooster heeft vele functies gehad: kleinsemenarie, kloosterdrukkerij, toevluchtoord in de Tweede Wereldoorlog, gezellenhuis voor de Staatsmijnen.
Aan her einde van de jaren vijftig onderging de kloosterkapel een ware metamorfose. Het ruimtelijke effect dat de kapel toen onderging was te danken aan broeder Eberhart, die de wanden van de kapel in lichte kleuren liet schilderen. Tijdens de oorlog als was de kapel verrijkt met waardevolle kunstvoorwerpen, zoals de houtplastieken van Charles Vos op het hoofdaltaar en in de beide zijkapellen. En verder de prachtige kruisweg in opaline van kunstschilder Frans Giesenbrock uit Vaals. De nieuwe ramen achter het hoofdaltaar, in warme kleuren uitgevoerd, waren eveneens van Giesenbrock. [2]
In 1991 verlieten de Paters het klooster. Het werd ingericht als verblijfsaccommodatie met kantoren, restaurant, feest- en trainingszaal. In 2014 ging het bedrijf failliet en werd de inventaris geveild.
foto: uit Oad Zumpelveld
De werken van Charles Vos hebben een relatie met de congregatie van de Heilige Harten van Jezus en Maria.
Margaretha-Maria Alacoque (1647-1690) leed in haar kinderjaren aan kinderverlamming en genas daarvan op wonderbaarlijke wijze. Zij had toen al visioenen.
In 1671 trad zij toe tot de Orde van Maria Visitatie. Ze had nog steeds visioenen. Bij een ervan verscheen Jezus zelf die haar de opdracht gaf de devotie tot het Heilig Hart te verspreiden. Op de vrijdag na Sacramentsdag moest een feestdag ter ere van het Heilig Hart worden ingesteld. Dit zorgde voor veel opschudding, onenigheid en ruzie in het klooster. Margaretha-Maria stelde haar leven in dienst aan de verering van het Heilig Hart.
De verschijning van het Heilig Hart aan Margaretha-Maria Alacoque
Op een wolk staande voor een houten kruis (links voor de toeschouwer) verschijnt het Heilig Hart aan Margaretha-Maria Alacoque. Hij draagt een ruim plooiend kleed. De stagmata aan voeten en handen zijn duidelijk zichtbaar. Met zijn linkerhand maakt hij zegenend gebaar. Zijn rechterhand ligt op zijn Heilig Hart waar een verbredende straal naar beneden gaat in de richting van Margaretha-Maria Alacoque die aan zijn linkerzijde zit, naar de toeschouwer kijkend. Haar rechterhand richt zij omhoog op de van achter komende straal. De straal gaat over haar schouder voor haar langs. Haar linkerhand wijst in de richting waar naar de straal gaat. Ze is gekleed in een mooi gedrapeerd kleed.
Maria met Kind en kinderen
Het tafereel is weergegeven op een wolk die vanuit een hoger centraal gedeelte naar beide zijden afdaalt. Op het centrale deel is een zetelende Maria met Kind afgebeeld. Zij draagt een gedrapeerd kleed. Haar Zoon, staande op haar schoot, maakt zegenende gebaren met beide handen en wordt door zijn Moeder met haar linkerarm vastgehouden. Haar blik is gericht op een van de kinderen aan de zijkant, zij wijst de jongen op haar Zoon met haar rechterhand. Dit jongetje zit een kind op het lager gedeelte van de wolk, opkijkend naar Moeder en Zoon en richt zijn linkerarm naar hen.
Aan de andere zijde op het lagere deel van de wolk zit een meisje dat belangstellend naar Maria en Jezus kijkt. Waarschijnlijk heeft de dochter van Charles Vos model gestaan voor dit meisje.
De verrijzing
Centraal in de afbeelding is Jezus (met nimbus), die herrijst, afgebeeld. Met gespreide armen en gebogen knieën toornt hij boven de toeschouwers uit. Zijn open gespreide mantel bedekt de hele achterzijde van het tafereel. Rechts naast Jezus staat Petrus (met nimbus) met zijn blik gericht op de Heer. In zijn hand heeft hij de sleutel vast. Daarnaast is Maria (of Maria Magdelena) geknield afgebeeld. Haar blik is ook naar de Heer gericht, beide armen reiken naar hem. Aan de andere zijde is waarschijnlijk Johannes de Doper afgebeeld. Zijn rechterarm wijst naar boven. In zijn linkerhand heeft hij een voorwerp (een weegschaal?) vast. De onderrand is versierd met bloemenmotieven. [3]
Jezus ontmoet zijn Moeder
Op een golvende onderplaat is de vierde statie van de Kruisweg weergegeven, nl. Jezus ontmoet zijn Moeder.
Jezus komt van de rechterzijde aangelopen, gebukt onder de zwaarte van het kruis, dat hij mee torst. Zijn Moeder is hem tegemoet gelopen. Moeder en Zoon pakken elkaar vast. Jezus kijkt zijn Moeder meewarig aan. Zijn Moeder met haar hoofd iets naar boven gericht, kijkt uiterst droevig.
Op de achtergrond zijn de stralen van de Heilige Geest, die de aarde bereiken, weergegeven.
Drie-eenheid
Het beeld heeft de vorm van een driehoek. Bovenaan staan twee hartjes. Van boven uit komen de stralen van de Heilige Geest. Jezus neemt zijn moeder (Maria) bij de hand. Maria draagt een voor Vos typerend geplooid kleed en mantel. Beiden hebben hun blik naar boven gericht. Het lijkt dat Jezus de bliksem met zijn linkerhand probeert af te slaan. Achter Jezus en Maria is een staand kruis afgebeeld met daarvoor een kelk met beven een hostie.
Rechtsonder staat de tekst: “PARC DOMINE PARCE POPULO TUO” (Heer spaar het volk).
Wat op de banier staat is niet leesbaar.
De betekenis van het beeld is niet helemaal duidelijk. [4]
[1] Wersch van H.,Het land van Herle, Tijdschrift en contactorgaan voor vrienden en beoefenaars van de historie van oostelijk Zuid-Limburg, jg. 34, afl. 2, blz. 50, 1984
[2] De bovenstaande tekst is gebaseerd op: Wersch van H.,Het land van Herle, Tijdschrift en contactorgaan voor vrienden en beoefenaars van de historie van oostelijk Zuid-Limburg, jg. 34, afl. 2, blz. 47-51, 1984
[3] Deken E. Smeets van Venray heeft geholpen bij het achterhalen van de betekenis van het beeld. Mail 9 januari 2023.
[4] Deken E. Smeets van Venray heeft geholpen bij het achterhalen van de betekenis van het beeld. Mail 9 januari 2023.
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Gedeeltelijke stamboom van de familie Vos (versie 3)
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Heilig Hart (Oud Geleen) [1]
Adres: bij de parochiekerk HH Marcellinius en Petrus, Leursstraat 1, 6166 CL Geleen
Het beeld is van Brauvilleurs natuursteen, de originele grote sokkel met de lampen is van gefijnd graniet
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1930]
Afmetingen: breedte 248cm en diepte 68cm
In de parochie werd een H. Hartcommissie opgericht die tot doel had de voorbereidende werkzaamheden voor een H. Hartbeeldmonument op zich te nemen alsmede de benodigde gelden daarvoor bij elkaar te krijgen. Er werd een bedrag van fl. 5000,- ingezameld. [2]De uiteindelijke kosten bedroegen volgens de nota fl.5.600,- (ongeveer €2.500,-)
Hoogstwaarschijnlijk werd Charles Vos benaderd om een ontwerp te maken. De uitvoering zou door de firma Ramakers ter hand worden genomen.
Deze veronderstelling wordt gebaseerd op een aantal argumenten.
Er is een kwitantie (afb. zie beneden) van fl. 150 in het handschrift van Charles Vos en door hem ondertekend en gericht is aan pastoor Bakhuis (of Bakhuys[3]) met de omschrijving “voor ’t maken van een ontwerp voor het H Hart monument”.
Bij de intronisatie hield de pastoor een toespraak.[4] Hij bedankte “den ontwerper en den vervaardiger”. Daar kan uit opgemaakt worden dat de vervaardiger niet de ontwerper is. Voor het vervaardigen van het beeld staat vast dat dit de firma Ramakers uit Geleen was.
Charles Vos heeft meerdere malen samengewerkt met de firma Ramakers. Het is goed mogelijk dat er bij dit project ook sprake was van een samenwerkingsverband (Vos ontwerper, Ramakers vervaardiger).
De stijl van het beeld heeft duidelijke kenmerken van de stijl van Vos. Het Heilig Hartbeeld heeft een betrekkelijk traditionele gotische uitstraling zoals meerdere Heilig Hartbeelden van Vos in de jaren 1920-1930. De houding van de vrouw en de uitwerking van het kinderhoofdje verraden de hand van Vos. Er bestaan ook overeenkomsten tussen de naast het H. Hart geknielde mijnwerker en de mijnwerker in Heksenberg (1933).
Het originele monument zag er anders uit dan het huidige. Vroeger was de beeldengroep geplaatst op een altaar met aan beide buitenzijden een soort verlichting. (afb. zie beneden)
Het beeld is gerestaureerd in 1980 en 2009. [5] Bij een van deze restauraties is het altaar afgebroken en een vervangen een rechthoekige basis van gemetselde keien waarop de beeldengroep geplaatst is.
Centraal in beeldengroep is Christus (met het Heilig Hart) frontaal staande afgebeeld. Hij sterkt uitnodigend zijn armen uit naar (links van hem) een geknielde mijnwerker en (rechts van hem (de vrouw en kind van de mijnwerker).
De mijnwerker zit geknield op zijn rechterbeen en brengt zijn linkerhand naar zijn hart. Als attributen zijn afgebeeld de mijnhelm,de mijnlamp en de mijnbikkel. Zijn vrouw zit eveneens geknield. Aan haar linkerzijde is haar staande zoontje afgebeeld. De vrouw kijkt op naar Christus.
De intronisatie vond plaats op 26 oktober 1930 omgegeven met veel luister en praal. De lokale kranten beschreven de intronisatie uitgebreid. [6]
De tekst uit de Limburger Koerier is hieronder weergegeven.
"NIEUWS UIT DE PROVINCIE. GELEEN PLECHTIGE INTRONISATIE VAN HET H. HARTMONUMENT.
Zoo heeft Geleen dan Zondag op meer dan schitterende wijze zijn H. Hartmonument
geintroniseerd. Met honderden, ja met duizenden zijn ze opgekomen en het dreigende gure herfstweer heeft niemand kunnen weerhouden zijn openlijke hulde en aanhankelijkheid aan den Christus Koning te brengen. In langen stoet trok heel katholiek Geleen op, met zijn schetterende harmonietonen, zijn witte bruidjes, zijn vele en veelkleurige vaandels, maar vooral met zijn frischkleurige bloemenruikers, manden en kransen, zijn diepe geloofsovertuiging, openspreidend voor heel de wereld en ronddragend langs pleinen en straten. De stoet opende met bereden politie, waarop volgden de Jongensschool, meisjesschool, bruidjes met bloemen van particulieren, R.K.V.V. Quick, R.K.V.V. "Victoria", R.K. Gymnastiekvereeniging K.D O., fanfare Lindenheuvel, R.K. Ver. v. Spoor- en Tramwegpersoneel "St. Raphaël", R. K. Middenstandsvereeniging "St Joseph", R.K.W.V. "St. Egilus", R. K. Mijnwerkersbond, Zangvereeniging "Zanglust", Mannenkoor "Mignon"', Zangkoor der Eerw. Paters Carmelieten, Leden der 3de Orde van O.L .Vrouw van den Berg Camel, fanfare "St. Augustinus" Lutterade, Kruisverband, Congregatie der Jongedochters, Congregatie der Jongelingen, Mavereeniging, Annavereeniging, afd. van .den Bond van R. K. Administratieve Mijnbeambten, Land- en Tuinbouwbouwbond, Boerenleenbank, Kon. Harmonie „St. Cecilia en Tooneelvereen. Zangkoor der Parochiekerk, Burgemeester met gemeenteraad, Feestcommissie, Heeren Kerkmeesters, Eerw. Paters Carmelieten en Geestelijkheid, Burgerwacht, Schutterij "St. Antonius" en ten slotte weer politie.
Toen deze stoet bij het H. Hartmonument was aangekomen, werd door de kinderen der Jongens en Meisjesschool met begeleiding der Harmonie het H. Hartlied gezongen, waarna door pastoor Backhuys de plechtige wijding van het H. Hartbeeld geschiedde.
Alsdan hield prof. dr.Féronvan het Groot Seminarie te Roermond de feestrede. Wijd uit droeg de krachtvolle en heldere stem naar de groote, in aandachtige stilte luisterende schare van toehoorders, die vast aaneen gehaagd stond op plein en in aangrenzende straten. Met groote vreugde was de gewijde spreker naar Geleen, zijn geboorteplaats, gekomen. Bij het aanschouwen van het beeld was hij getroffen geweest door de kunstvolle en symboliseerende uitbeelding. Daar knielt onder de zegenende handen van den Christus Koning de stoere mijnwerker en ter andere zijde zoekt een moeder met haar kind schutse bij haar Goddelijken Meester. Nog pas hebben we in onze dichte nabijheid een vreeselijke mijnramp beleefd en thans stroomen opnieuw berichten binnen van een andere ramp. Het is vooral in deze gemeente de mijnwerker, die aanhoudend in gevaar verkeert en vooral hij heeft den zegen van het Goddelijk Hart zoo dringend noodig en al zal hij dan ook diep in de donkere mijngangen werken, ook daar zal de Christus Koning zijn beschermende handen uitstrekken over degenen, die zich aan Hem toewijden. Maar zou God in zijn Alwijsheid hem treffen, dat hij dan nederkniele gelijk deze mijnwerker, in nederige gelatenheid, hij knielt dan in den hemel. O, het Goddelijk Hart klaagt over onbegrepen liefde, over zoovele zielen, die dreigen ten onder te gaan. Vooral de tegenwoordigen tijd met zijn genotzucht en moderne mentaliteiten heeft groote behoefte aan zijn bescherming en liefde. Laten we telkens bij het passeeren van dit beeld, hetzij we naar de mijn, naar huis, naar ons werk gaan, den Goddelijken Meester groeten en ons in zijn liefde aanbevelen. Maar laten we vooral door onze daden die liefde waardig maken. Laten we Hem smeeken ook Zijn liefdegaven uit te deelen aan de (???)geloovigen, aan onze tegenstanders, dat ook hun hart door een lichtstraal des geloofs getroffen mogen worden. Dit beeld zal hier staan tot in lengte van dagen, het zal misschien minder frisch gaan uitzien, maar de taal van geloof, die er uit zal spreken, blijft eeuwig jong. En als het tegenwoordige geslacht daar in de schaduw der kerk zal rusten, zal een nieuwe generatie voor dit beeld voorbijgaan. Geve het Goddelijk Hart dat ook dan nog het geloof in de harten heerscht. Laten we daarvoor bidden en werken, want zoo lang er nog één ziel blijft te redden, hebben we een taak te vervullen. Laten we de vreemdelingen, die naar deze gemeente komen, met liefde ontvangen. De ziel van velen hunner is erger ondermijnd door de zonde, dan deze grond ondermijnd is door de mijnen. Ook over hen strekt het Goddelijk Hart zijn beschermende handen uit en wij hebben den duren plicht voor die arme menschen Zijn zegen en gunsten af te smeeken. Na deze diepaangrijpende rede voerde het zangkoor der parochiekerk een Cantate uit, waarna de Zeereerw. Heer Pastoor het podium besteeg. Hij gevoelde zich gedrongen de vele gevoelens van vreugde, die zijn hart vandaag bestormden, te vertolken. Dank bracht hij aan allen die hadden meegewerkt om dit gróotsche monument te kunnen oprichten, dank zoowel voor het penningske der weduwe als voor de ruime giften der gegoeden en der vele vereenigingen, dank ook aan den ontwerper en den vervaardiger, dank aan allen, die hebben medegewerkt om dit feest zoo luisterrijk mogelijk te maken; dank ook aan burgemeester en gemeentebestuur, die naast da stoffelijke ook de geestelijke belangen weten te behartigen. Ten slotte wijdde hij in aangrijpende bewoordingen geheel zijn parochie toe aan het H. Hart en smeekte den zegen af over allen, daar aanwezig of afwezig. Daarna had de bloemenhulde plaats. Tientallen bloemstukken zoowel van vereenigingen als van particulieren, vormden een zwijgende, maar veelkleurige hulde. Vervolgens werd door allen het lied „Aan U, o Koning der eeuwen" gezongen, waarna in de Kerk een kort Lof werd gehouden."
De ramp waar Mgr. Ferron het over had waren de ontploffing bij Aken de woensdag ervoor en ontploffing van mijngas bij Saarbrücken de dag ervoor (totaal rond 350 dodelijke slachtoffers)
Ossendrecht
In 1934 heeft het atelier Ramakers nog een Heilig Hartbeeld vervaardigd voor plaatsing in de Kerkstraat te Ossendrecht. Het monument is identiek aan dat van Geleen met uitzondering van de mijnwerker. Hij is nu gekleed, heeft een schop in zijn hand en de mijnwerkershelm ligt naast hem. (afb. zie beneden)
Ook dit monument is gerestaureerd in dezelfde stijl als dat in Geleen. (afb. zie beneden)
Het beeld is een geschenk van de parochie voor het 100-jarig bestaan van de parochie en het zilveren priesterfeest van pastoor A. Vermunt.[7]
Diverse kranten besteedden aandacht aan het beeld.[8]
Het beeld is gesigneerd: 1934 F Ramakers
beeldh Geleen (L)
aug 1934
Hoogstwaarschijnlijk heeft het atelier van Ramakers gebruikt gemaakt van het ontwerp van Charles Vos, weliswaar met enkele kleine aanpassingen.
kwitantie
foto: Joep Janssen
Heilig Hartmonument 1930
bron: Geleen in oude ansichten
Heilig Hartmonument 1934 Ossendrecht
bron: Eindhovensch Dagblad 25 augustus 1934
Ossendrecht 2015
Bron: www.kroghtweb.nl
[1] Dank aan de heer Joep Janssen Goiânia-Brazilië . Hij attendeerde mij op een kwitantie geschreven door Charles Vos, alsmede verstrekte hij gegevens over het monument. Ook was hij in het bezit van een kopie van de nota
[2] Egelie G., beeld van het Heilig Hart, Zwolle 2004, blz. 30
[3] Schrijfwijze in Limburger Koerier 28-10-1930
[4] Limburger Koerier 28-10-1930
Ook Egelie G., Beeld van het Heilig Hart, Zwolle 2004, blz. 30 zegt "het is niet helemaal uit te sluiten dat het ontwerp van iemand anders is".
[5] https://nl.wikipedia.org/wiki/Heilig_Hartbeeld_(Oud-Geleen), augustus 2016
[6] Limburger Koerier 28-10-1930, Limburgsch Dagblad 28-10-1930
[7] De Tijd, 23-02-1934
[8] Eindhovensch Dagblad 25-08-1934, De Grondwet 27-08-1934 en Nieuwe Tilburgsche Courant 25-08-1934
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Franciscus en Clarakerk
Adres: Raamstraat 76, 2613 SE Delft
Archtitect: Jacobus van Gils
Kunstenaars: Charles Vos
In 1880 werd in Delft besloten een (katholieke) bijkerk te bouwen in het stadsdeel Westerkwartier. De hoofdkerk was de Sint Jozefkerk (thans de Maria van Jessekerk).
Het ontwerp voor deze bijkerk werd toevertrouwd aan Jacobus van Gils.
Op 6 juni 1910 zegende de bisschop van Haarlem de kerk plechtig in.
Door het oprichten in 1922 van een nieuwe parochie (HH Nicolaas en Gezellen) werd de bijkerk een zelfstandige parochiekerk. De bediening werd door de Franciscanen verzorgd. In de pastorie vestigden zij een communiteit. Slechts een deel van deze communiteit werd belast met het parochiewerk.
In 1972 volgde een grondige renovatie.
In 2007 fuseerden de HH Nicolaas en Gezellen met Pastoor van Arsparochie, onder de nieuwe naam Franciscus en Clarakerk.
De kerk is in Delft ook bekend onder de naam Raamstraatkerk. [1]
Werken van Charles Vos:
Maria met Kind [2]
Eikenhouten beeld
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1910]
Afmetingen: hoogte 120cm
De Communiteit der Franciscanen Raamstraat gaven het beeld van Maria met Kind in bruikleen aan de HH. Nicolaas en Gezellenkerk. [3]
In 1988 heeft de architect J.P.M. Goudeau een speciaal Mariahoekje ontworpen waar het beeld nu nog steeds staat. [4]
Op een console is ten voeten uit staande Maria in een S-houding afgebeeld. Over haar kleed draagt zij een geplooide, openvallende mantel die zij met haar linkerhand vasthoudt. Zij heeft in haar opgeheven rechterhand een bloempotje vast met daarin een bloeiende lelie, het symbool van haar zuiverheid die naar haar maagdelijk moederschap verwijst. Op haar rechterarm draagt zij haar Zoon, die "en profil" zittend naar links is weergegeven. Het Kind houdt met zijn linkerhand mede het bloempotje vast. De blije blik van de Moeder is op haar Zoon gericht.
Waarschijnlijk bestaat van dit beeld een voorstudie in gips.
foto SKED - R. van Soldt
[1] Bronnen voor de geschiedenis van de kerk:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Raamstraatkerk
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
[2] Stg Kerkelijk Erfgoed Delft (SKED) inv. Nr CFR 43
[3] Mail 27 juni 2016 David de Haan
[4] Mail 28 juni 2016 Monique Bolder en Gemma Dijkgraaf-Schrier
Published in
DefaultCms2CmsCategory
Heilige Catharinakerk
Adres: Kapelweg 1, 5809 AJ, Leunen (Venray)
Architect: Swinkels, Anton
Kunstenaars: Eyck, Charles
Vos, Charles
Wilschut, Daan
De kerk kent een lange geschiedenis. Het eerste gebouw dateert uit de vijftiende eeuw. Recentere uitbreidingen vonden plaats voor en direct na de Tweede Wereldoorlog.
De moderne kerk (1966) is gebouwd tegen de zuidgevel van de aloude parochiekerk. De kerk ligt met de in de jaren dertig van de 20ste eeuw gebouwde pastorie op een eiland waar de Kapelweg omheen loopt. [1]
Werken van Charles Vos:
St. Jozef
Op een console met aan de voorkant afgeronde hoeken en de tekst “Gaat tot Joseph” en aan de achterzijde een bredere wand naar beide kanten, is Jozef, met nimbus, staande voor drie kwart weergegeven. Hij draagt een ruim zittend kleed met om zijn middel een touw. Hij is zegenend afgebeeld met beide armen, met open handen, naar beneden gericht. Achter zijn hoofd aan beide zijden klimmende lelies. De lelie is het symbool van reinheid, maagdelijkheid. Zowel mannelijke als vrouwelijke maagden worden in de Christelijke kunst afgebeeld met een lelie. Jozef wordt vaker afgebeeld met een lelie. Hij heeft Maria's maagdelijkheid gerespecteerd en behoed door zelf maagdelijk te blijven.
Aan zijn rechterzijde is het heilige Huisgezin uitgebeeld. De Moeder is frontaal staande met haar hoofd naar beneden gericht op de Jozef, afgebeeld. Op haar linkerarm draagt zij haar Kind (schuin zittend) dat zijn Moeder met zijn rechterhand op haar schouder vast pakt. Een kwart slag gedraaid staat de Vader schuin achter haar; zijn rechterarm ondersteunt het hoofdje van zijn Zoon, zijn andere arm rust op de linkerschouder van zijn vrouw. Zijn blik is gericht op zijn Kind. Onderaan over de arm van Jozef een banderole met de tekst “Beschermer van het huisgezin”.
Aan de andere zijde van Jozef is de St. Pieterskerk in Rome afgebeeld met op de top de Heilige Geest in de gedaante van een duif. De banderole aan deze zijde heeft de tekst “Patroon der H. Kerk”. Paul Pius IX heeft Jozef in 1870 in een decreet uitgeroepen tot beschermer van de kerk.
Vos heeft in dit beeld Jozef als beschermer van het huisgezin en de kerk uitgebeeld.
In het Weekblad voor Venray en omgeving verscheen onderstaand artikel:
“Door een milden gever werd onze kerk verrijkt met een reliëf beeld van den H. Jozef, uitgehouwen in eikenhout.
Dit kunstwerk werd vervaardigd door den bekenden Maastrichtschen beeldhouwer den heer heer Ch. Vos.
De H. Jozef, welks gelaat spreekt van mede-zorgen en dat tevens vertrouwen wekt In Zijn machtige voorspraak, wordt voorgesteld als de beschermer van het huisgezin en als patroon der H. Kerk, naar het gebed: „Gelijk Gij eertijds het Kind Jezus uit het grootste levensgevaar hebt gered, zoo verdedig ook Gij thans Gods H. Kerk."
Zeer schoon zijn ook de nevenfiguren: het H. Huisgezin v. Nazareth vluchtend uit hun woning en aan den anderen kant het geestelijk gebouw der Kerk, voorgesteld door den koepel van St. Pieter, overschaduwd door den H. Geest, in de gedaante eener duif.
Achter het geheel is uitgehouwen een gestileerde lelie, voorstelling van bet zuiver leven van den H. Jozef, om ons aan te sporen "naar Zijn voorbeeld, en door Zijne hulpe gesteund heilig te leven."
Deze beeltenis zal niet nalaten bij den aandachtigen beschouwer een diepen indruk na te laten." [2]
foto's pastoor van de kerk
[2] Weekblad voor Venray en omgeving 16 maart 1940, dit artikel verscheen later in: Limburger Koerier 11 april 1940
Published in
DefaultCms2CmsCategory
APOLLONIA (Calvariestraat)
Gevelsteen Heilige Apolonia hoekpand Calvariestraat/Hertogsingel
Boven de ingang Calvariestraat 21, 6211 NH Maastricht
Steen
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1939] [1]
Jef Heydendael (geboren op 27 april 1915) volgde een opleiding tot tandarts. Na afronding van zijn studie nam hij, samen met zijn vrouw Quirina, zijn intrek in de nieuwgebouwde woning bestaande uit het pand aan de Hertogsingel 57 met een praktijkingang aan de Calvariestraat 21. Boven de ingang aan de Calvariestraat kwam een gevelsteen van de Heilige Apollonia.
In de oorlog hield Heydendael een dagboek bij. [2]
De gewonden van de eerste dagen van de Tweede wereldoorlog werden opgevangen in het ziekenhuis Calvariënberg, waar een gebrek aan apparatuur was. Röntgenoloog Van der Plaat vroeg Heydendael, die als tandarts beschikte over een fonkelnieuw röntgenapparaat, te komen assisteren. Hij maakte veel goede grote röntgenfoto’s. [3]
In zijn woning verbleven Albert van Dalsum en zijn vrouw Do (van Joodse afkomst) gedurende korte tijd. Na hun vertrek nam de familie de Joodse pianist Walther Kaufmann als onderduiker op. [4]
Na de oorlog was hij mede-oprichter van de carnavalsvereniging De Tempeleers. [6]
In vrije tijd besteedde hij veel tijd aan het toneel. Hij schreef meerdere toneelstukken en werkte samen met regionale acteurs zoals Gabriel Beckers. [7]
Hij overleed op 2 februari 1999.
In het hoekpand is heden nog steeds een tandartsenpraktijk gevestigd.
De Heilige Apollonia
Zij was een bejaarde diakones en leefde als maagd omwille van Christus in Alexandrië. Ten tijde van de christenvervolgingen onder keizer Decius (249-251) werd zij gearresteerd en gemaand terug te keren tot de aloude Romeinse goden. Toen ze standvastig bleef in haar geloof onderwierp men haar aan allerlei folteringen; zo werden haar alle tanden uit de mond geslagen. Toen de beulen voor haar een brandstapel klaarmaakten, sprong ze eigener beweging in het vuur, "terwijl het vuur van de Heilige Geest haar hart in vlam zette", aldus het oude martelarenboek. [7]
De heilige Apollonia is de patroonheilige van de tandartsen.
De gevelsteen
Vos beeldde centraal de Heilige Apollonia uit, frontaal staande met in haar handen een nijptang om tanden te trekken. Rechts en links beneden zijn scènes uit het leven van de Heilige weergegeven.
[1] Bronzwaer, Vier jaren zwijgen, Vierkant Maastricht, Maastricht 1994, blz. 16 “Jef Heydendaal had zich tien maanden voor het uitbreken van de oorlog in Nederland als tandarts gevestigd aan de Hertogsongel te Maastricht” en email Arthur Heydendael 4 november 2015 “hij had zijn nieuw gebouwde woning aan de Hertogsingel met de praktijkingang op de Calvariestraat.”.
[2] Heydendaal, Mijn oorlog (collectie Bronzwaer)
[3] Heydendaal, Mijn oorlog (collectie Bronzwaer), blz. 23
[4] Heydendaal, Mijn oorlog (collectie Bronzwaer), blz. 18/19 en 29/30
[6] email Arthur Heydendael 4 november 2015
[7] http://www.heiligen.net/heiligen/02/09/02-09-0249-apollonia-alexandrie.php
Published in
DefaultCms2CmsCategory
STADSENGEL VAN MAASTRICHT (New York)
Plaquette
The Netherlands Club of New York [1]
Adres: het Rockefeller Plaza gebouw "Nederland Building" (adres in 1958) [2]
Huidig adres: 3 West 51st Street, New York, NY 10019, USA
Op een foto in het tijdschrift "Het Zuiden" van 20 april 1953 staat het nieuw ontworpen stadswapen dat bestemd was voor de Nederlandse club in New York.
Links naast het beeld M. Kamps, rechts burgemeester Michiels van Kessenich, A. Scheffer (directeur van de Middelbare Kunstnijverheidsschool) en Charles Vos. Wie de twee andere personen zijn, is onbekend.
foto: jaarboek Maastricht 1958
foto RHCL
[1] Jaarboek Maastricht 1958, blz. 15, Maastricht 1958
[2] Email Addy Onstwedder van 14 september 2015
Published in
DefaultCms2CmsCategory
More...
De studenten van de beeldhouwklas aan de Academie te Maastricht stelden als dank aan hun docent, Charles Vos, een herinneringsboekje samen.
Bekijk hier het boekje
Published in
DefaultCms2CmsCategory
UNDER CONSTRUCTION
Published in
DefaultCms2CmsCategory
dinsdag, 19 mei 2015 00:00
Plaquette omgekomen studenten van de Hogeschool Tilburg tijdens de Tweede Wereldoorlog (Tilburg)
Johan PietsPLAQUETTE OMGEKOMEN STUDENTEN VAN DE HOGESCHOOL TIJDENS DE TWEEDE WERELDOORLOG (Tilburg)
Adres: aula Cobbenhagen Centre i.o. op de campus van University Tilburg,Warandelaan 2 5037 AB Tilburg.
Houten plaquette
Niet gesigneerd en niet gedateerd [1946]
De studenten van de Hogeschool Tilburg (nu Tilburg University) wilde in het gebouw een gedenkteken laten aanbrengen voor hun gesneuvelde medestudent Henk Koehorst, die tijdens de eerste dagen van de Tweede Wereldoorlog het leven op de Grebbeberg verloor. De opdracht voor het maken van het reliëf werd gegeven door de oprichter van RK Handelshoogeschool (nu University Tilburg) Martinus Cobbenhagen. Vos en Cobbenhagen kenden elkaar van Rolduc, waar beiden student waren. Op 4 juli 1941 ontving een bedrag van fl. 742,59 (ca. € 350) voor het middenpaneel. [1]
Het gedenkteken werd uitgevoerd naar een ontwerp van Charles Vos. [1a]
Het zou tot 1946 duren alvorens het gedenkplaat er zou komen. Dit monument, Pro Hæreditate Patrum (voor de nalatenschap der vaderen) voor Henk Koehorst met aan weerszijden van de plaat de namen ingegrift van hen die hun levensoffer voor het vaderland brachten, werd op 2 juli 1946 door professor Cobbenhagen onthuld.
De panelen hingen oorspronkelijk in de Aula van het oude gebouw van de (destijds) Hogeschool aan de Tivolilaan, kregen na de verhuizing een plaats nabij de Portrettenzaal in het huidige Cobbenhagen Gebouw op de campus van Tilburg University en zijn toen bij een verbouwing verwijderd. Na de afronding daarvan, zo'n twee jaar geleden, waren ze nog niet teruggeplaatst maar dat lag wel steeds in de bedoeling. Op 11 mei 2015 werden de gedenkplaten plechtig onthuld. De bijeenkomst werd bijgewoond door diverse nabestaanden. [2]
De houten plaquette bestaat uit een drietal delen:
Op het linkergedeelte (voor de toeschouwer) en het rechtergedeelte de namen van negen gesneuvelde studenten, centraal de plaquette voor Henk Koehorst.
Linkse plaquette:
Boven is een banderole met de tekst "DEN VADERLANT GHETROUWE".
Onderaan centraal het Nederlandse wapenschild: een getongde, genagelde rechtopstaande leeuw met in zijn rechter voorklauw een zwaard en in de linker voorklauw een bundel van zeven pijlen. Ter dekking van het schild is de Koninklijke Kroon.
Aan de linkerzijde van onder naar boven: palmtakken (symbool van de overwinning op de dood).
Aan rechterzijde van onder naar boven: eikenblaadjes (symbool van onsterfelijkheid en eeuwig leven)
In het midden negen namen van gesneuvelde studenten.
Frits Coerwinkel †21 nov. '43
Charles Nijst †18 jan. '44
Piet Haanebrink †14 aug. '44
Hans Schoon † 6 oct. '44
Geert Peters †15 oct. '44
Adriaan Brekelmans † 4 dec. '44
Nico van Kerkoere † 9 jan. '45
Frans van Gulick † febr. '45
Jan Heynen †20 febr. '45
Rechtse plaquette:
Boven is een banderole met de tekst "BLYF TOT IN DEN DOOD".
Aan de linkerzijde van onder naar boven: eikenblaadjes (symbool van onsterfelijkheid en eeuwig leven)
Aan rechterzijde van onder naar boven: palmtakken (symbool van de overwinning op de dood).
Onderaan is een banderole aangebracht met de tekst Justitiam ad Pacem [3]. Centraal boven de banderole een schild dat ook de middelste plaquette aan de linkerzijde voorkomt.
In het midden negen namen van gesneuvelde studenten.
Hans Mooren †20 febr. '45
Jacques Ruygers †20 febr. '45
Wim van Kempen † mrt. '45
Frans van Spaendonck† 4 mrt. '45
Gerard van de Ven † 8 apr. '45
Theo Vogels † 2 mei '45
Guus Born † 12 febr. '46
Rene Norenburg † mrt. '46
Nico Wolf † dec. '42
Centrale plaquette:
Tussen bloemversiering aan de buitenzijden is de Heilige Joris, frontaal ten voeten uit staande, afgebeeld. Zijn rechterarm heeft hij ten hemel geheven, met de staf in zijn linkerhand vermorzeld hij de aan zijn voeten liggende draak. Deze scene staat symbool voor de overwinning van het goede op het kwade.
In het midden de tekst
PRO
HæREDIDATE PATRUM
†
HENK KOEHORST
14 MEI 1940
Onderaan staan een drietal schilden naast elkaar, gescheiden door een stang waarlangs omhoog twee slangen kronkelen. Op het linkerschild staat een schip met een tweeal zeilen met in de mast een vlag. Op het middenschild staat een schip met een mast en een vlag ten top, bovenaan een stralende zon. De zeilboot, teken van de handel, werd als symbolische verwijzing als insigne van het Tilbugsch Studenten Corps Sint Olof gekozen.[4] Op het rechterschild staat in verticale richting de tekst TAEK.De afgestudeerden van de Katholieke Economische Hogeschool werden samengebracht in de Tilburgse Academische Economische Kring (TAEK). [5]
De omgekomen studenten:
Het studiejaar 1942-1943 werd gekenmerkt door een toenemende dreiging van Arbeidseinsatz (verplichte tewerkstelling in Duitsland dwingend opgelegd door de bezetter). Op 8 december 1942 eiste Seyss-Inquart dat zes- tot achtduizend studenten op transport moesten naar Duitsland. Die boodschap werd niet misverstaan: In heel Nederland vertoonden docenten en studenten zich niet langer op de universiteit. De kerstvakantie werd vervroegd. Deze ontwikkelingen noopten de Duitsers tot het, zoals later zou blijken, tijdelijk terugschroeven van hun dwangeis. Na de vakantie keerden de studenten weer naar Tilburg terug. De achterdocht was nog niet helemaal verdwenen, want weinigen durfden de gang naar de studiebanken te maken. Niet zonder reden zoals op 6 februari bleek. Zeshonderd studenten uit Amsterdam, Delft, Utrecht en Wageningen werden die dag in de collegezalen opgepakt en belandden in het concentratiekamp te Vught.
De "loyaliteitsverklaring" die de Duitsers van de docenten en studenten eiste, werd nauwelijks ondertekend waardoor de Tilburgse Hogeschool tot het einde van de oorlog werd gesloten.
De studenten kregen het advies onder te duiken. Uiteindelijk meldden zich 140 van de 400 Tilburgse studenten voor dwangarbeid in de Duitse oorlogsindustrie.
Deze zogenaamde "Ommengangers" kwamen terecht in weinig benijdenswaardige omstandigheden, opeengepakt in vuile barakken, werkend voor de vijand en in voortdurende angst verkerend als boven hun hoofden de bombardementen losbarstten, die de Duitse industrie lam moest leggen.
Een van hen was Frits Coerwinkel, met vele anderen op 6 mei 1943 vertrokken uit Tilburg om tenslotte tewerkgesteld te worden in de fabrieken rondom Berlijn. Toen op 21 november een eskader bommenwerpers de stad bestookte, sloegen enkele voltreffers in nabij het barakkenkamp. Bij het puinruimen ontdekte men onder de vele slachtoffers het lichaam van Frits Coerwinkel. De luchtaanval had hem het leven gekost.
Andere Tilburgse studenten overleden als gevolg van uitputting, ontbering en slechte hygiënische omstandigheden. Hans Mooren en Adriaan Brekelmans stierven beiden door ziekte; de eerste op 2 februari 1945, de tweede op 4 december 1944.
Een van hen was Frits Coerwinkel, met vele anderen op 6 mei 1943 vertrokken uit Tilburg om tenslotte tewerkgesteld te worden in de fabrieken rondom Berlijn. Toen op 21 november een eskader bommenwerpers de stad bestookte, sloegen enkele voltreffers in nabij het barakkenkamp. Bij het puinruimen ontdekte men onder de vele slachtoffers het lichaam van Frits Coerwinkel. De luchtaanval had hem het leven gekost.
Andere Tilburgse studenten overleden als gevolg van uitputting, ontbering en slechte hygiënische omstandigheden. Hans Mooren en Adriaan Brekelmans stierven beiden door ziekte; de eerste op 2 februari 1945, de tweede op 4 december 1944.
Er waren echter ook studenten die zich aansloten bij het ondergronds verzet.
Jacq. Ruygers, Frans van Spaendonck en Wim van Kempen waren actieve leden van het ondergrondse blad "Christofoor". alle drie werden ze gearresteerd. Van Spaendonck overleed op 4 maart 1945 te Buchenwald. Van Kempen werd op 12 augustus 1944 opgepakt en naar de strafgevangenis in Arnhem getransporteerd. Drie weken bracht hij daar door in een cel samen met Jac. Ruygers. Op 4 september werden zij naar Vught gevoerd en vervolgens naar kamp Sachsenhausen bij Oraniënburg. In maart 1945 werd Wim van Kempen door een mede-gevangene voor het laatst gezien. Daarna belandde hij in Bergen-Belsen. Hij overleed er omstreeks 25 maart. Ook Jacques Reygers vond zijn einde in Bergen-Belsen begin 1945.
Een andere student Gérard van de Ven vluchtte uit Tilburg via België naar Zuid-Frankrijk. Daar werd hij ongelukkiger wijze gearresteerd. Na een maand gevangenschap in Toulouse en een verblijf van enige weken in het concentratiekamp van Compiègne werd hij op transport gesteld naar Buchenwald. Vandaar ging hij naar kamp Dora in het Harz-gebergte. Toen bij het naderen van de geallieerde legers het kamp in allerijl ontruimd moest worden, verzette Van de Ven zich tegen zijn SS-bewakers. Twee schoten benamen hem het leven. Het was acht april 1945.
Een van de reeds afgestudeerde Tilburgse studenten, Jan Heynen, kwam na zijn doctoraal als ambtenaar in Den Haag terecht. Onder de bescherming die zijn functie hem bood, leverde hij een grote bijdrage aan het verzet. Hij regelde radio-uitzendingen, fotokopiering, het terugbrengen van geallieerde piloten naar Engeland en onderduikwerk. In juni 1942 ontsnapte hij op het nippertje aan arrestatie. Een valse oproep voor een bijeenkomst in Den Haag bracht velen van zijn medewerkers in handen van de Gestapo. Door een toeval was hij die dag verhinderd, hetgeen zijn overtuiging staafde dat hij "wel tien engelbewaarders" had.
Tien bleken echter te weinig: hij was een te belangrijke schakel in het verzet. De Gestapo zette een felle jacht op hem in. Twee weken na zij toevallige ontkoming sloeg het noodlot toe. In bezit van bezwarend materiaal werd hij opgepakt en in september 1944 samen met Jacq. Ruygers naar Duitsland gedeporteerd. Omstreeks 20 februari overleed hij in Neuengamme.
De Tilburger René Norenburg in de illegaliteit bekend als "Bart" begon zijn ondergrondse werk met het verschaffen van valse persoonsbewijzen en distributiebonnen aan onderduikers. Samen met zijn medeverzetsstrijders pleegde hij de overval op het gemeentehuis te Haaren, waar hij het bevolkingsregister verduisterde. Op 23 februari kreeg hij zijn volgende opdracht. Het zou zijn laatste worden. Met een vrachtwagen gevuld met munitie, die verborgen was onder stapels brandhout, reed hij naar Den Bosch. De volgende dag wachtten zijn contactpersonen uit het verzet op zijn terugkeer. Noch Norenburg, noch de vrachtauto keerden op de afgesproken plaats terug. Na twee dagen vernam men dat Norenburg op het station van Den Bosch was gearresteerd. Vandaar uit werd hij naar het Oranjehotel in Scheveningen gebracht. Optimistisch gestemd, omdat hij wist dat de Duitsers weinig bewijzen tegen hem konden inbrengen, schreef hij naar huis dat hij spoedig vrij zou komen. Het zou echter anders lopen. Door het verraad van een SS-er kwam Norenburg in een bunker te Vught terecht. Op 6 september, na de landing in Normandië, werd hij getransporteerd naar Sachsenhausen bij Oraniënburg. Tenslotte werd hij tewerkgesteld als dwangarbeider in de fabrieken van Heinkel en Siemens. Zijn laatste wintermaanden putten hem zodanig uit, dat hij ernstig lichamelijk verzwakt terugkeerde naar Sachsenhausen. Mondelinge mededelingen maakten duidelijk, dat hij in de laatste dagen van het Duitse Rijk nog naar Bergen-Belsen werd vervoerd. Pas in januari 1950 kon het Nederlandse Rode Kruis vaststellen dat hij tussen 5 april en 31 mei was overleden.
Nico van Kerkoerle,Theo Vogels, Charles Nijst en vele andere Tilburgse studenten verruilden hun zorgeloze studentikoze bestaan voor een riskante rol in het verzet; een rol die eindigde tegen het macabere decor van de Duitse vernietigingskampen. [6]
Een andere student Gérard van de Ven vluchtte uit Tilburg via België naar Zuid-Frankrijk. Daar werd hij ongelukkiger wijze gearresteerd. Na een maand gevangenschap in Toulouse en een verblijf van enige weken in het concentratiekamp van Compiègne werd hij op transport gesteld naar Buchenwald. Vandaar ging hij naar kamp Dora in het Harz-gebergte. Toen bij het naderen van de geallieerde legers het kamp in allerijl ontruimd moest worden, verzette Van de Ven zich tegen zijn SS-bewakers. Twee schoten benamen hem het leven. Het was acht april 1945.
Een van de reeds afgestudeerde Tilburgse studenten, Jan Heynen, kwam na zijn doctoraal als ambtenaar in Den Haag terecht. Onder de bescherming die zijn functie hem bood, leverde hij een grote bijdrage aan het verzet. Hij regelde radio-uitzendingen, fotokopiering, het terugbrengen van geallieerde piloten naar Engeland en onderduikwerk. In juni 1942 ontsnapte hij op het nippertje aan arrestatie. Een valse oproep voor een bijeenkomst in Den Haag bracht velen van zijn medewerkers in handen van de Gestapo. Door een toeval was hij die dag verhinderd, hetgeen zijn overtuiging staafde dat hij "wel tien engelbewaarders" had.
Tien bleken echter te weinig: hij was een te belangrijke schakel in het verzet. De Gestapo zette een felle jacht op hem in. Twee weken na zij toevallige ontkoming sloeg het noodlot toe. In bezit van bezwarend materiaal werd hij opgepakt en in september 1944 samen met Jacq. Ruygers naar Duitsland gedeporteerd. Omstreeks 20 februari overleed hij in Neuengamme.
De Tilburger René Norenburg in de illegaliteit bekend als "Bart" begon zijn ondergrondse werk met het verschaffen van valse persoonsbewijzen en distributiebonnen aan onderduikers. Samen met zijn medeverzetsstrijders pleegde hij de overval op het gemeentehuis te Haaren, waar hij het bevolkingsregister verduisterde. Op 23 februari kreeg hij zijn volgende opdracht. Het zou zijn laatste worden. Met een vrachtwagen gevuld met munitie, die verborgen was onder stapels brandhout, reed hij naar Den Bosch. De volgende dag wachtten zijn contactpersonen uit het verzet op zijn terugkeer. Noch Norenburg, noch de vrachtauto keerden op de afgesproken plaats terug. Na twee dagen vernam men dat Norenburg op het station van Den Bosch was gearresteerd. Vandaar uit werd hij naar het Oranjehotel in Scheveningen gebracht. Optimistisch gestemd, omdat hij wist dat de Duitsers weinig bewijzen tegen hem konden inbrengen, schreef hij naar huis dat hij spoedig vrij zou komen. Het zou echter anders lopen. Door het verraad van een SS-er kwam Norenburg in een bunker te Vught terecht. Op 6 september, na de landing in Normandië, werd hij getransporteerd naar Sachsenhausen bij Oraniënburg. Tenslotte werd hij tewerkgesteld als dwangarbeider in de fabrieken van Heinkel en Siemens. Zijn laatste wintermaanden putten hem zodanig uit, dat hij ernstig lichamelijk verzwakt terugkeerde naar Sachsenhausen. Mondelinge mededelingen maakten duidelijk, dat hij in de laatste dagen van het Duitse Rijk nog naar Bergen-Belsen werd vervoerd. Pas in januari 1950 kon het Nederlandse Rode Kruis vaststellen dat hij tussen 5 april en 31 mei was overleden.
Nico van Kerkoerle,Theo Vogels, Charles Nijst en vele andere Tilburgse studenten verruilden hun zorgeloze studentikoze bestaan voor een riskante rol in het verzet; een rol die eindigde tegen het macabere decor van de Duitse vernietigingskampen. [6]
Piet Haanebrink werkte voor het verzet. Toen de bevrijders oprukten naar Parijs werd hij geveld door een ziektebacil die zich naar zijn hersenen vrat en na opname in het ziekenhuis in Eindhoven stierf hij binnen een week. [7]
Hans Schoon ging bij naderende bevrijding van Nijmegen gevraagd als tolk bij de 82e Amerikaanse luchtlandingsdivisie. Op 6 oktober 1944 bevond hij zich in de Betuwe en werd omringd door Duitsers en is waarschijnlijk door een salvo om het leven gekomen. Pas later heeft men hem in een graf terug gevonden. [8]
Geert Peters werd naar Duitsland gevoerd, maar kon vrij snel terugkeren. Hij stelde zich ten doel zijn vrienden in Duitsland te bevrijden. In de slag om de brug bij Venlo is hij in een schuilkelder, die instortte, overleden. [9]
Guus Born was ook lid van de studentenvereniging Olof. Hij kwam in Indië toen hij met de Engelsen mee vocht.
Maria van den Bergh (overleden 2010) was hoofd van de uitgifte van voedselbonnen bij de gemeente Oss. Samen met haar verloofde Frans van Gulick was zij ook actief in het verzet. Gulick werd samen met de gemeentesecretaris Gerard Konig vlak voor de bevrijding door de Duitsers opgepakt. Hij stierf kort erna in het concentratiekamp Bergen Belsen. [10]
Nico Wolf was een joodse student uit Veghel. Waarschijnlijk is hij door de Duitsers op transport gesteld en is ergens in Midden Europa overleden.
Henk Koehorst was student en werd onder de wapenen geroepen. Bij het uitbreken van de oorlog vocht op de Grebbenberg, waarbij hij in de strijd om het leven kwam. [11]
foto; University Tilburg
foto's D.Spierings
de onthulling: foto dr.Jan Jans
de onthulling: foto dr. Jan Jans
[1] Boogard, Jac van den (redactie) ; Charles Vos beeldhouwer 1888-1954; Maastricht 2023, blz. 116
[1a] Nieuwe Tilburgsche Courant 21 mei 1941
[2] Bronnen:
Email B. Hermkens 12 mei 2015
Brabant Dagblad 11 mei 2015 (digitale versie)
Pennartz Peter, Tilburgse studenten in oorlogstijd, Tilburgs Hogeschoolblad jg. 19, nr. 29, 30 april 1982
Tilburg University, persmap "Vrijheid doorgeven", Tilburg 2015
In Memoriam Fratrum (speciaal herdenkingsnummer tijdschrift Viking van Studentenvereniging Olof)
[4] http://www.thuisinbrabant.nl/personen/c/cobbenhage,-jos
[5] http://www.thuisinbrabant.nl/personen/c/cobbenhage,-jos
[6] Pennartz Peter, Tilburgse studenten in oorlogstijd, Tilburgs Hogeschoolblad jg. 19, nr. 29, 30 april 1982
[7] In Memoriam Fratrum (speciaal herdenkingsnummer tijdschrift Viking van Studentenvereniging Olof)
[8] In Memoriam Fratrum (speciaal herdenkingsnummer tijdschrift Viking van Studentenvereniging Olof)
[9] In Memoriam Fratrum (speciaal herdenkingsnummer tijdschrift Viking van Studentenvereniging Olof)
[10] Verzetsheld [Maria van den Bergh]in Canada overleden, in weekkrant De Sleutel van 9 maart 2010
[11] Pennartz Peter, Tilburgse studenten in oorlogstijd, Tilburgs Hogeschoolblad jg. 19, nr. 29, 30 april 1982
Published in
DefaultCms2CmsCategory
St. Margaritakerk (Margraten)
Adres: Pastoor Brouwersstraat 21, 6269 BP Margraten
Architect: Boosten
Kunstenaars: Schoonbrood Henri
Vos, Charles
Werken Charles Vos:
Vrouwelijke Heilige
Huidige locatie: onbekend
Bronzen beeldje
Niet gesigneerd, niet gedateerd [rond 1920] [1]
Op foto's van de kerkinventaris van Margraten komt het beeld niet voor. Het is dus de vraag of dit beeld ooit in deze kerk heeft gestaan [2]
Op een console staat ten voeten uit een vrouwelijke Heilige. Haar gezicht is afgewend naar links. Ze draagt over haar kleed een driekwarts jasje dat aan de bovenzijde versierd is; daarover heen een openvallende mantel. Ze houdt haar armen gekruist op de borst.
__________________________
[1] Nederlandsche Ambachts & Nijverheidskunst 1925-1926, blz 64 en afbeelding 42
[2] email Stefan Loo Heemkunde Vereniging Margraten 25 mei 2014
Published in
DefaultCms2CmsCategory