www.charlesvos.nl

zondag, 19 juli 2009 00:00

Joannes Philippus Roothaan (Ned Inst voor Jezuïeten, Amsterdam)

JOANNES PHILIPPUS ROOTHAAN (Ned. Inst. voor Jezuïten, Amsterdam) 
Adres: Nederlands Instituut voor Jezuieten Studie, Singel 448, 1017 AV Amsterdam
Ontwerptekening gevelbeeld Joannes Philippus Roothaan en
Gipsen beeld
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1951-1952]
Afmetingen: hoogte ca 30cm hoog 
Het beeld bevindt zich in de bibliotheek.
 
Joannes Philippus Roothaan (Amsterdam 23 november 1785 - Rome 8 mei 1853) is geboren in de Laurierstraat in de Jordaan. Zijn vader, een arts, was, nadat hij vanuit Frankfurt aan de Main (D) naar Amsterdam was verhuisd, rooms-katholiek geworden. Roothaan was tijdens zijn jonge jaren misdienaar in de Krijtberg. Hij sloot zijn studie aan het Amsterdamse Athenaeum Illustre af met de verdediging van een dissertatie en trok vervolgens in mei 1804 naar Wit-Rusland om zich in de daar nog gedeeltelijk bestaande Sociëteit van Jezus te laten opnemen. In 1812 ontving hij er de priesterwijding. Toen de jezuïeten in 1820 ook uit Rusland werden verbannen, werkte hij onder meer als rector van een college in Turijn. Voordat hij in 1829 tot de 21e jezuïetengeneraal werd gekozen, bezocht hij nog driemaal de Krijtberg (1821, 1822 en 1823). Door zijn verkiezing tot algemeen overste van de Sociëteit van Jezus werd de Amsterdammer, na Ignatius van Loyola, wel de tweede stichter van de orde genoemd.
Onder zijn bestuur vond er een snelle groei van de orde plaats: nieuwe leden en tien nieuwe provincies, waaronder Nederland, werden gesticht. Hij logeerde nog een enkele maal in de Krijtberg (in de pastorie van 28-30 juli 1849). Zijn bezoek toentertijd aan de Nederlandse jezuïetenhuizen zal zeker hebben bijgedragen aan de oprichting van de zelfstandige Nederlandse provincie in 1850.
Hij bracht de naastenliefde in de praktijk en trok bijvoorbeeld tijdens de cholera-epidemie in Rome in 1837 langs de hospitalen om er eigenhandig zieken te verplegen. Zijn lijfspreuk was "fortiter et suaviter" (krachtig en zacht). Daarnaast was hij in intellectueel opzicht actief en traceerde hij de autograaf van Ignatius' handschrift "Geestelijke oefeningen". Hij maakte een nieuwe Latijnse vertaling aan de hand van de Spaanse oertekst, die de geest van Ignatius beter tot uiting liet komen.
In het revolutiejaar 1848 werd Roothaan tot april 1850 uit Rome verdreven. Hij bezocht in die periode onder meer Nederland (in 1849). Enkele jaren na zijn terugkeer werd hij ziek en na een "met een voorbeeldig geduld gedragen lijden" overleed hij in 1853 te Rome. Hij werd in de speciale grafkelder voor jezuïetengeneraals in de Gesù begraven. [1]
In 1950 werd door het Pater Rothaangenootschap besloten een beeld van Rothaan te laten vervaardigen. Cor Ligthart nam contact op met Charles Vos, die hij uit zijn Maastrichtse periode kende en hij zou de juristen van Bisdom Haarlem vragen of zo'n beeld geoorloofd was of niet. Het Bisdom gaf toestemming om het beeld in de voorgevel van de Krijtberg (kerk van de H. Franciscus Xaverius, Singel 446 te Amsterdam) , tussen de twee grote ingangsdeuren, te plaatsen.
 
Het ontwerp van Vos was pas medio 1951 gereed. Het bleek bovendien teleurstellend: behalve dat de kleding historisch onjuist was, vonden sommige heren van het Genootschap het gelaat te ouwelijk en de houding té gewoon, té rustig. Ligthart begreep wel de bedoeling van Vos: een innerlijk krachtige persoonlijkheid neerzetten die ver vooruitziet, wereldwijd.
Ook pater Provinciaal Klofschoten was ook huiverig voor plaatsing van een beeld in de gevel. Pastoor Bos sprak tenslotte zijn veto uit. In november 1952 zou definitief het doel vallen. [2]

ormlk09a

foto: Nederlands Instituur voor Jezuïeten Studies Amsterdam


[1] www.meertens.knwa.nl, mei 2008
[2] Lindeijer Marc sj, Pater Ligthart en de zaak Roothaan. Streven naar heiligheid in het utopische tijdperk 1914-1968, Hilversum 2010, blz 326-328 en  E-mail van pater M. Lindeijer sj (conservator van de Nederlandse Jezuïeten), 16 mei 2008
Read 2843 times Last modified on maandag, 09 januari 2023 14:29