www.charlesvos.nl

zaterdag, 18 juli 2009 00:00

Maria-geloftebeeld (Raadhuisplantsoen, Tegelen)

MARIA-GELOFTEBEELD (Raadhuisplantsoen, Tegelen)
Adres: Raadhuisplantsoen/ Raadhuislaan, 5931 NR Tegelen
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1948]
 
Het bij het gemeentehuis in het Raadhuisplantsoen geplaatste beeld heeft, inclusief het voetstuk, een totale hoogte van 4,25m, beeld 210cm en sokkel 215cm. Het werd door de Maastrichtse beeldhouwer Charles Vos vervaardigd uit Engelse Portland-kalksteen. Op het voetstuk staan aan de voorzijde de woorden gebeiteld, ontleend aan het boek Judith: ''Door u heeft Hij onze vijanden vernietigd 1940 - 1945''.
Op Tweede Kerstdag 1944 werd in de noodkapel van het ziekenhuis, voor het uitgestelde Sacrament, bij monde van pastoor E. Keuller samen met drie personen uit de burgerij, een drievoudige gelofte afgelegd. Deze gelofte hield in, dat Tegelen "zo wij gespaard blijven van de evacuatie, van hongersnood en verdere oorlogsrampen"
1. gedurende 25 jaar geen carnaval zal worden gevierd, behoudens goedkeuring van hen, die als vertegenwoordigers van het volk gelden;
2. een bedevaart zal ondernemen naar een genade-oord van O.L.Vrouw;
3. een beeld van O.L.Vrouw in de gemeente zal plaatsen.

In mei 1947 zijn duizenden Tegelenaren in de kapel en in het processiepark van O.L.Vrouw  In 't Zand hun dankbaarheid gaan betuigen.
Een jaar later op Moederdag 1948 (9 mei) volgde de inlossing van een ander gedeelte van de gelofte. Vanuit de (toen nog) drie parochiekerken trokken grote stoeten naar het plein van het gemeentehuis, waar een podium was opgesteld met een altaar, waaraan door drie parochieherders een plechtig Lof werd gecelebreerd. Vicaris-generaal van het bisdom Prof. Dr. Fr. Féron hield een toespraak, waarin hij herinnerde aan de voor Tegelen kritieke laatste maanden van de oorlog en de gedane gelofte, waaraan wederom voor een gedeelte, door de plaatsing van een Mariabeeld, gevolg werd gegeven.
In zijn toespraak noemde prof. Féron het monument ''niet alleen een herinnering, maar ook een uiting van dankbaarheid''. Hij schetste het als ''een beeld van een maagdelijke schoonheid en gave grootsheid''.
Het beeld drukt uit, dat O.L.Vrouw met het Kind Jezus de burgers van Tegelen te hulp wil snellen. De houding van de ranke Maria-figuur, de naar achteren gestrekte rechtervoet, de wapperende hoofddoek en de golvende lijn van de kleding, versterken de indruk van de opvatting van de kunstenaar. Het Kind Jezus drukt Tegelen (voorgesteld door het wapen van Tegelen) aan zijn hart om aan te duiden, dat Tegelen hem aan het hart ligt.
Het gebed was in die dagen een soort tegenfront, een geestelijk offensief tegen de machten, die ons overheersten. Op bijzonder treffende wijze heeft Charles Vos dat gebed uitgebeeld in twee reliëfs, die zich op de zijkanten van het voetstuk bevinden. Het zijn, behalve suggestieve voorstellingen van in nood verkerende, biddende mensen, ook treffende staaltjes van kunstenaarschap.
Een anekdotische bijzonderheid is wel, dat Charles Vos, zonder dat de Tegelse opdrachtgevers daarvan op de hoogte waren, in de laatste fase van de afronding van zijn opdracht nog iets toevoegde aan zijn oorspronkelijke ontwerp. Dat "iets" bestond uit twee groepen biddende mensen op de zijvlakken van het voetstuk. Vos voelde zich in zijn kunstenaarschap sterk aangetrokken door de achtergronden van zijn opdracht. Aan die opdracht heeft hij meer tijd besteed dan normaal: enerzijds vanwege de vele opdrachten, die hij had aangenomen (in de eerste jaren na de oorlog voelde men in breed verband de behoefte aan herdenkingsmonumenten, hetgeen voor kunstenaars een overvloed aan werk met zich meebracht); anderzijds omdat hij zich van zijn "Tegelse" opdracht niet met haastwerk wilde afmaken. Hij wilde een idee, dat bij hem was opgekomen, de tijd van rijpen gunnen.
De verwondering die zijn Tegelse opdrachtgevers toonden, nadat zij het beeld in zijn eindfase voor het eerst zaken, beantwoordde hij - ongewoon uitvoerig voor zijn doen, zwijgzaam als hij meestal was - met: "ik meende, dat ik u wat extra's verschuldigd was vanwege het lange wachten. Bovendien: ik was door het gegeven van de opdracht sterk onder de indruk; vooral de waarde van het gebed maakte op mij een diepe indruk". Aan de achterzijde van het voetstuk beeldde Charles Vos een speels kinderfiguurtje uit als een artistiek tegenwicht tegen de ernst van het in het monument tot uitdrukking gebrachte gegeven. Het kind speurt in zijn argeloosheid al iets van een verhoring van het gebed. [1]

 

orml04a orml04b orml04c

orml04d

orml04e orml04g

 

orml04f

 

orml04 23234h

                                                    oude afbeelding van het beeld                          onthulling van het monument op moederdag 1948 (11 mei)

 

 

Voorstudie Maria met Kind
Collectie: Bonnefantenmuseum
Chamotte klei
Niet gesigneerd, niet gedateerd [1948]
Afmetingen: hoogte 23cm, breedte 6cm en diepte 5cm
Voorstudie Maria-geloftebeeld dat geplaatst werd op Raadhuisplein te Tegelen.
De voorstudie is zeer schetsmatig uitgewerkt.
 
 
Wellicht dat een tekening uit een schetsblok van Charles Vos een ontwerp is voor het beeld. De tekening vertoont qua opbouw duidelijke overeenkomsten met het beeld; alleen het onderste deel werd kleiner. Op het middelvlak is een aanzet tot een reliëf ingetekend, op het monument komt dit reliëf ook voor. Op de volgende bladzijde in de schetsblok staat een ontwerp van het wapen van Tegelen, bij het monument heeft dit geen plaats gekregen. 
 

 525229l


[1]  www.kunstinderegio.nl (auteur Oehlen 1993), 2008

Read 2971 times Last modified on maandag, 01 januari 2024 10:21