Johan Piets - Charlesvos.nl

zondag, 19 juli 2009 00:00

Joannes Philippus Roothaan (Ned Inst voor Jezuïeten, Amsterdam)

JOANNES PHILIPPUS ROOTHAAN (Ned. Inst. voor Jezuïten, Amsterdam)

Adres: Nederlands Instituut voor Jezuieten Studie, Singel 448, 1017 AV Amsterdam

Ontwerptekening gevelbeeld Joannes Philippus Roothaan en

Gipsen beeld

Niet gesigneerd, niet gedateerd [1951-1952]

Afmetingen: hoogte ca 30cm hoog

Het beeld bevindt zich in de bibliotheek.

Joannes Philippus Roothaan (Amsterdam 23 november 1785 - Rome 8 mei 1853) is geboren in de Laurierstraat in de Jordaan. Zijn vader, een arts, was, nadat hij vanuit Frankfurt aan de Main (D) naar Amsterdam was verhuisd, rooms-katholiek geworden. Roothaan was tijdens zijn jonge jaren misdienaar in de Krijtberg. Hij sloot zijn studie aan het Amsterdamse Athenaeum Illustre af met de verdediging van een dissertatie en trok vervolgens in mei 1804 naar Wit-Rusland om zich in de daar nog gedeeltelijk bestaande Sociëteit van Jezus te laten opnemen. In 1812 ontving hij er de priesterwijding. Toen de jezuïeten in 1820 ook uit Rusland werden verbannen, werkte hij onder meer als rector van een college in Turijn. Voordat hij in 1829 tot de 21e jezuïetengeneraal werd gekozen, bezocht hij nog driemaal de Krijtberg (1821, 1822 en 1823). Door zijn verkiezing tot algemeen overste van de Sociëteit van Jezus werd de Amsterdammer, na Ignatius van Loyola, wel de tweede stichter van de orde genoemd.
Onder zijn bestuur vond er een snelle groei van de orde plaats: nieuwe leden en tien nieuwe provincies, waaronder Nederland, werden gesticht. Hij logeerde nog een enkele maal in de Krijtberg (in de pastorie van 28-30 juli 1849). Zijn bezoek toentertijd aan de Nederlandse jezuïetenhuizen zal zeker hebben bijgedragen aan de oprichting van de zelfstandige Nederlandse provincie in 1850.
Hij bracht de naastenliefde in de praktijk en trok bijvoorbeeld tijdens de cholera-epidemie in Rome in 1837 langs de hospitalen om er eigenhandig zieken te verplegen. Zijn lijfspreuk was "fortiter et suaviter" (krachtig en zacht). Daarnaast was hij in intellectueel opzicht actief en traceerde hij de autograaf van Ignatius' handschrift "Geestelijke oefeningen". Hij maakte een nieuwe Latijnse vertaling aan de hand van de Spaanse oertekst, die de geest van Ignatius beter tot uiting liet komen.
In het revolutiejaar 1848 werd Roothaan tot april 1850 uit Rome verdreven. Hij bezocht in die periode onder meer Nederland (in 1849). Enkele jaren na zijn terugkeer werd hij ziek en na een "met een voorbeeldig geduld gedragen lijden" overleed hij in 1853 te Rome. Hij werd in de speciale grafkelder voor jezuïetengeneraals in de Gesù begraven. [1]

In 1950 werd door het Pater Rothaangenootschap besloten een beeld van Rothaan te laten vervaardigen. Cor Ligthart nam contact op met Charles Vos, die hij uit zijn Maastrichtse periode kende en hij zou de juristen van Bisdom Haarlem vragen of zo'n beeld geoorloofd was of niet. Het Bisdom gaf toestemming om het beeld in de voorgevel van de Krijtberg (kerk van de H. Franciscus Xaverius, Singel 446 te Amsterdam) , tussen de twee grote ingangsdeuren, te plaatsen.

Het ontwerp van Vos was pas medio 1951 gereed. Het bleek bovendien teleurstellend: behalve dat de kleding historisch onjuist was, vonden sommige heren van het Genootschap het gelaat te ouwelijk en de houding té gewoon, té rustig. Ligthart begreep wel de bedoeling van Vos: een innerlijk krachtige persoonlijkheid neerzetten die ver vooruitziet, wereldwijd.

Ook pater Provinciaal Klofschoten was ook huiverig voor plaatsing van een beeld in de gevel. Pastoor Bos sprak tenslotte zijn veto uit. In november 1952 zou definitief het doel vallen. [2]

ormlk09a

foto: Nederlands Instituur voor Jezuïeten Studies Amsterdam

[1] www.meertens.knwa.nl, mei 2008

[2] Lindeijer Marc sj, Pater Ligthart en de zaak Roothaan. Streven naar heiligheid in het utopische tijdperk 1914-1968, Hilversum 2010, blz 326-328 en E-mail van pater M. Lindeijer sj (conservator van de Nederlandse Jezuïeten), 16 mei 2008

Published in DefaultCms2CmsCategory

Tagged under

zondag, 19 juli 2009 00:00

Plaquette Canisius (Nijmegen)

PETRUS CANISIUS (Canisiuscollege, Njimegen)

Adres: Akkerlaan 19, 6533 BK Nijmegen

Plaquette Canisius

De plaquette is van geglazuurd aardewerk

Niet gesigeerd, niet gedateerd [1950]

Of het werk nog op genoemde locatie aanwezig is, is niet bekend.

In de hal van het Canisiuscollege is een plaquette geplaatst waarop Canisius is afgebeeld als opvoeder van kinderen.

Canisius werd geboren in 1521 als Peter Kanis. Hij was de zoon van burgemeester Jacob Derickszn Kanis en Jelis van Houweningen. Zijn moeder overleed op zijn vijfde en zijn vader op zijn drieëntwintigste. Na zijn Latijnse school in Nijmegen, studeerde hij filosofie en theologie te Keulen en behaalde daarin de doctorsgraad. Hij studeerde ook korte tijd kerkelijk recht in Leuven. In 1543 trad hij, na een ontmoeting met de Jezuïet Pierre Lefèbre als eerste Nederlander in bij de toen net opgerichte orde der Jezuïeten. Hij doceerde in zijn leven op verschillende plaatsen in Duitsland. Ook nam hij deel aan twee sessies van het Concilie van Trente. Petrus Canisius speelde een voorname rol in de Contrareformatie. Onder andere door het schrijven van verschillende catechismussen bestreed hij de reformatie en de onwetendheid op geloofsgebied onder de katholieken. Zijn beroemdste catechismus is de Summa Doctrina Christianae van 1555 in vraag-antwoord-vorm die in vele talen werd vertaald en ontelbare uitgaven kent. Zijn catechismus beleefde meer dan duizend herdrukken in 26 talen en is daarmee een van de meest herdrukte boeken in de Nederlandse geschiedenis. Canisius overleed te Fribourg in Zwitserland op 21 december 1597 met zijn catechismus in zijn handen. Op 21 mei 1925 is hij op grond van aan hem toegeschreven genezingswonderen heilig verklaard door paus Pius XI, die hem tevens de eretitel van kerkleraar schonk. [1]

Canisius houdt een boek in zijn omhooggeheven linkerhand. Zijn rechterhand is opgeheven. Hij is omringd door een viertal kinderen die naar hem opkijken. Boven- en onderaan zijn de jaartallen "MCM-MCML" en "ANNO SANCTO MCML" aangebracht. Onder de afbeelding staat de tekst "Aureo S. Petri Canisii Collegio praeceptores laici". Hieruit blijkt dat de plaquette geschonken is door de lekenleraren bij gelegenheid van het vijftigjarige bestaan het college. [2]

ormlk08

foto I.Paulussen

[1] Wikipedia, mei 2008

[2] E-mail van pater M. Lindeijer sj (conservator van de Nederlandse Jezuïeten), 16 mei 2008

Published in DefaultCms2CmsCategory

Tagged under

zondag, 19 juli 2009 00:00

Mariabeeld (Berchmanianum, Nijmegen)

MARIA (Berchmanianum, Nijmegen)

Adres: huiskapel van het Berchmanianum, Houtstraat 4, 6525 XZ Nijmegen

Maria

Eikenhout

Niet gesigneerd, niet gedateerd [1945]

Afmetingen: hoogte120cm, breedte 38cm en diepte van 28cm[1]

Het Berchmanianum is geopend in 1929 en was tot 1967 een studiehuis van de orde van de Jezuieten. Sinds die tijd heeft het naast de functie van woonhuis ook een functie ten behoeve van de zorg voor verpleeg- en verzorgingsbehoevende religieuzen. Het klooster is door de overheid erkend als klooster-verzorgingstehuis met verpleegafdeling. [2]

De grote huiskapel bevindt zich op de eerste verdieping. Tegenover de hoofdingang is een Mariabeeld geplaatst.

Na de grote verbouwing (2018) is het beeld niet herplaatst op de oude locatie. [3]

Het is een staande Maria met Onbevlekt Hart op de borst. Met haar linkerhand wijst zij naar het hart. Haar rechterhand is geheven en haar ogen zijn gesloten. [4] Over haar lang plooiend kleed draagt ze een lange sluier.

23307z1 23307z2

foto's Radboud Universiteit, Joeri Borst

[1] E-mail van pater M. Lindeijer sj (conservator van de Nederlandse Jezuïeten), 16 mei 2008

[2] www.berchamanianum.nl , mei 2008

[3] E-mail Dick van Aalst, Radboud Universiteit, 20 mei 2019

[4] E-mail van pater M. Lindeijer sj (conservator van de Nederlandse Jezuïeten), 16 mei 2008

Published in DefaultCms2CmsCategory

Tagged under

zondag, 19 juli 2009 00:00

Kapel Huize Voorburg (Psych inst landgoed Voorburg, Vught)

KAPEL HUIZE VOORURG (Psych inst landgoed Voorburg, Vught)

Adres: Kapel Huize Voorburg (nu Psychiatrisch instituut, landgoed Voorburg), Boxtelseweg 48, 5261 N BVught.

De kapel is in 1995 afgebroken.

Beelden Charles Vos:

Jozef met Kind

Vincentius à Paolo

O.L.V. van Lourdes

De huidige locatie van de beelden is onbekend.

In het tijdschrift Opgang uit 1933 schets M. het ontstaan van de kapel en beschrijft de beelden die Charles Vos voor de kapel maakte: [1]

"Sinds enkele jaren werkt in Den Bosch de jonge architect Jan van Dillen, aan wie de zorg voor kerken en godshuizen werd toevertrouwd. Zijn arbeid vergt een zuiver gevoel voor de traditie in den goeden zin van het woord en niet slechts daar waar het restauraties geldt, of onmiddellijk aan oude gebouwen aansluitende nieuwbouw, maar zeker ook bij werken die weliswaar een zelfstandig geheel vormen, maar niettemin in een bestaand complex of stadsbeeld moeten passen. Het gevaar in conventioneele vormen te vervallen is daarbij niet denkbeeldig, het verheugt daarom te meer, indien werk tot stand komt dat het bekoorlijke heeft van frissche, gezonde arbeid. Wij beelden hier een kapel af welke hij bouwde voor de Eerwaarde broeders der congregatie van O.L. Vrouw V. Lourdes, behoorende bij het huis dier orde, liggende te Voorburg in de omgeving van Den Bosch. Het is een eenvoudig, rustig bouwwerkje, simpel van vormgeving, maar niet dor of doodsch, het pannen dak geeft er een vriendelijk, landelijk karakter aan. Inwendig werd een heldere, rustige ruimte geschapen, daar verrassen ons de beelden van Charles Vos, voorstellende: Sint Jozef met het Goddelijk Kind, Sint Vincentius à Paulo en O.L. Vrouw v. Lourdes. Het laatste beeld moet het minst geslaagd heeten, de Mariafiguur mist dat sterke en veerkrachtige dat het werk van dezen uitstekenden beeldhouwer juist kenmerkt. Deze eigenschappen vinden wij wel in de beide andere beelden, krachtige plastieken, sterk en boeiend, een vormgeving die getuigt van mannelijke bewogenheid."

Psychiatrisch ziekenhuis Voorburg bestaat vanaf 1885, nadat de Godshuizen, een "koepel", die in 's-Hertogenbosch meerdere instellingen op het terrein van de gezondheidszorg bestuurde een gesticht lieten bouwen. In 1990 zijn psychiatrisch ziekenhuis Voorburg en psychiatrisch ziekenhuis Reinier van Arkel in 's-Hertogenbosch gefuseerd tot één ziekenhuis met een eigen bestuur. De naam Voorburg verdween uit het straatbeeld, maar niet uit de volksmond. De nieuwe naam van Voorburg werd Reinier van Arkel en in 1998 werd de naam nogmaals veranderd in GGZ 's-Hertogenbosch e.o.

Tot 1998 bestond de tweedelijns geestelijke gezondheidszorg in de regio 's-Hertogenbosch hoofdzakelijk uit het psychiatrisch ziekenhuis Reinier van Arkel, Riagg 's-Hertogenbosch en RIBW 's-Hertogenbosch. In dat jaar gingen de drie instellingen op in GGZ 's-Hertogenbosch. Vanaf 1 januari 2006 luidt de nieuwe naam van de organisatie Reinier van Arkel Groep. [2]

H. Jozef met Kind

Op een console is staande ten voeten uit de H. Jozef afgebeeld. Jozef, met baard, kijkt devoot naar beneden. Met zijn rechterhand maakt hij een zegenend gebaar. Zijn andere hand steunt op de linkerschouder van zijn zoon, die staande voor hem is afgebeeld. Het Kind omklemt met beide handen een duif. Ook zijn blik naar beneden gericht.

H. Vincentius à Paolo

Op een console is staande ten voeten uit de H. Vincentius à Paolo afgebeeld.

OLV van Lourdes

Maria is staande op een console, ten voeten uit, afgebeeld. Op borsthoogte houdt zij devoot haar handen biddend tegen elkaar. In de linkerhoek onder is een knielend persoon afgebeeld die op smekend (de handen gevouwen) opkijkt naar Maria.

overzichtsfoto kapel. Flankerend uitgang: Petrus en Vincentuis, in de kapel OLV van Lourdes

foto: Opgang, jrg. 13, nr. 623, 25 maart 1933, blz. 177-180

waarschijnlijk op nieuwe locatie na afbraak kapel

foto I. Paulussen

[1] M. (waarschijnlijk Clemens Meuleman), Hedendaagsche kunst in ’t zuiden in Opgang, tijdschrift op christelijken grondslag ter beoefening van de Nederlandsche letteren en kunst, jrg. 13 (12), no. 632, 25 maart 1933, blz. 177-180.

[2] Wikipedia, maart 2009

Published in DefaultCms2CmsCategory

Tagged under

zondag, 19 juli 2009 00:00

Maria met Kind (Bergmansstraat, Tilburg)

MARIA MET KIND (Bergmansstraat, Tilburg)

Bergmansstraat 4, 5017 JH Tilburg

Gebakken klei en geglazuurd

Niet gesigneerd, niet gedateerd

Afmetingen: hoogte 120cm, breedte 67cm en diepte 48cm *1

In de tuin (indertijd het huis van J. van Loon- De Graaf) staat een Mariabeeld dat op 24 augustus 1941 werd opgesteld om de wijk te beschermen tegen oorlogsgeweld. De opdracht werd gegeven door de Herencongregatie, die het na de inzegening, overdroeg aan het kerkbestuur van de parochie van het Allerheiligst Sacrament. Er bestaat een hele reeks van Mariamonumentjes, die tijdens de oorlogsjaren in de stad werden opgericht. Het zijn bescheiden beeldjes, waarmee groepen wijkbewoners hun woonomgeving onder de bescherming van Maria stelden; meestal gebeurde dat in parochieverband. Het Mariabeeld van Charles Vos is één van de fraaiste voorbeelden uit deze reeks. [1]

De tuin van nummer 4 is afgezet met een muur van bakstenen. De tussenliggende verhogingen (ca 107cm hoog) zijn verbonden met geverfde stangen. Op ongeveer 1m van de hoek zijn de verhogingen slechts 2 stenen breed. Verticaal hierop is een muur van 60cm diep gemetseld. In de uitgespaarde ruimte is een halfronde betonnen plantenbak van 60cm hoog op een vloertje geplaatst. Achter deze plantenbak, in de uitgespaarde ruimte tussen de twee verticale muurtjes, is een vierkante, wit geschilderde bakstenen muur opgemetseld die vanaf ongeveer 1,25m overgaat in een halfcirkelvormige nis (hoogte 150cm en rechts en links ca 30cm) van baksteen (eveneens wit geschilderd) met een spits toelopende top van geglazuurd aardewerk. Het beeld is ongeveer 120cm hoog en is geglazuurd.

Op de sokkel staat Maria frontaal ten voeten uit afgebeeld met haar hoofd licht naar links gebogen. Over haar gewaad, dat tot op haar voeten reikt, is een naar achteren vallende blauwe mantel gedrapeerd, waar Maria's lange sluier overheen valt. In haar rechterhand houdt zij een bloeiende lelie vast, als symbool van de zuiverheid, die verwijst naar haar maagdelijk moederschap. Het kindje Jezus, in een min of meer zittende houding met gekruiste beentjes, draagt Maria op haar linkerarm. Het hoofd van het kindje is gebogen naar rechts en steunt op de schouder van zijn moeder. Met zijn opgeheven rechterhand maakt hij een zegenend gebaar.

Het beeld is in 2007 gerestaureerd door Charles Vergouwen. De beide duimen van het kindje alsmede de steel van de lelie waren in de loop van de tijd verdwenen. Het beeld is weer onderdeel geworden van de geheel in de oude staat teruggebrachte muur.[2]

ormlk05b

ormlk05c ormlk05e

ormlk05f

[1] www.members.home.nl/r-holleman, april 2008 en www.artindex.nl, mei 2008

[2] email van de heer M. van de Sanden (bewoner van het pand op nummer 4) van 8 juni 2008. www.charlesvergouwen.nl

*1 Paulussen Charles Vos 1888-1954, tentoonstelling 13-11-1994 tot en met 29-01-1995, Gemeentemuseum voor Religieuze Kunst Jacob van Horne, Weert 1994

Published in DefaultCms2CmsCategory

Tagged under

zondag, 19 juli 2009 00:00

Michael (plein voor De Paterskerk, Roosendaal)

MICHAEL (Plein voor de Paterskerk, Roosendaal)

Adres: plein voor De Paterskerk (Onze Lieve Vrouwekerk), Kade 21, Roosendaal

St.Michael

Bronzen beeld, sokkel tufsteen

Niet gesigneerd, niet gedateerd [1948]

Afmetingen: beeld 160cm x 63cm x 48cm, sokkel 60cm x 62cm x 53cm, plateau 23cm x 195cm x 193cm

Roosendaal binnenkomend op weg naar het Kadegebied ontwaart men al spoedig twee torens, die de weg wijzen naar de Paterskerk. Daar aangekomen ziet men een rustig voorplein met een strak aangelegde sierbestrating van rode klinkers en grijze tegels. Het ontwerp is van architect C. van Moorsel uit Voorburg. Het plein is gedeeltelijk omzoomd met bomen en roept een intieme sfeer op. Midden op dit plein staat het bronzen beeld van de aartsengel Michaël op een bakstenen sokkel (een vloertje 3-steens hoog met daarop de sokkel van 17-steens hoog) met een natuurstenen bovenstuk (boven aan afgekant). Het ontwerp is van Charles Vos uit Maastricht; het is gegoten bij A. Binder in Overveen (op de achterzijde van het beeld ingekrast "brons-gieterij A.Binder"). Tijdens de oorlog beloofde de rector een beeld te zullen schenken als kerk en klooster de oorlog goed doorstonden. Michaël symboliseert de strijd tegen het kwaad (van het nazisme). Aan de voorzijde van het natuurstenen bovenstuk staat 'St. Michael verdedig ons in de strijd' en aan de achterzijde "in dank voor uw bescherming 1940-1945".

Gewoonlijk wordt deze engel afgebeeld met het zwaard in ene en een weegschaal in de andere hand. Dit laatste symbool is niet zo gebruikelijk. Het is ontleend aan de uitvaartliturgie waar gezongen wordt: "moge de aanvoerder (vaandeldrager) Michaël hen binnenleiden in het eeuwige licht". Dit is een verwijzing naar de taak die de volksvroomheid aan Michaël toekent: het wegen van de gestorvenen om te kijken of ze waardig zijn voor het eeuwige licht. [1]

Michael, met lange naar achter vallende haren, is staande ten voeten uit afgebeeld, met licht gebogen benen. Over zijn kleed draagt hij een openvallende mantel die voor onder de kin met een gesp sluit. In zijn rechterhand houdt hij het staande zwaard vast. Voor zijn borst heeft hij een weegschaal in zijn linkerhand vast.

ormlk04a ormlk04b

ormlk04d ormlk04e

[1] www.roosendaal.nl, april 2008

Published in DefaultCms2CmsCategory

Tagged under

zondag, 19 juli 2009 00:00

Heilig Hart (naast parochiekerk, Hapert)

Heilig Hart (naast parochiekerk, Hapert)

Adres: Sniederslaan 48, 5531 EL Bladel (Hapert); naast de pastorie van de R.K. parochiekerk

In de jaren dertig van de vorige eeuw was in toenemende mate belangstelling voor de devotie van het Heilige Hart. Zo ook in de parochie van St. Petrus Banden te Bladel. Twee parochianen, mejuffrouw Loos Ceelen en de weduwe Dirks- De Beijer, deden ieder een schenking van fl. 1.000 ( € 450).

Het kerkbestuur besloot in 1936 om aan Charles Vos de opdracht te verstrekken het Heilig Hartbeeld te ontwerpen. Dit beeld zou een plaats krijgen de oostzijde van de pastorie, het zogenaamde "kippenweitje". Aannemer Van Gils uit Bladel maakte de fundering voor een bedrag van fl. 300 (€ 135).

In oktober 1936 werd het monument plechtig geïntroniseerd door pastoor Simkens. Jaarlijks werd op de feestdag van het H. Hart door de schoolkinderen een bloemenhulde gebracht. Aan dit gebruik kwam in 1965 een einde. [1]

Het beeld is geplaatst in een open kapelletje. Het kapelletje is opgetrokken in bakstenen met een houten dakconstructie dat met rode dakpannen is bedekt. In de kapel is een bakstenen muur tussen de zijkanten opgetrokken, eindigend in een drietal treden. De twee buitenste treden zijn op gelijke hoogte en zijn bedekt met een betonnen plaat waarop een bloemenbak geplaatst is. De middelste tree ligt zeven stenen hoger en is eveneens afgedekt met een betonnen plaat. Op deze trede is het beeld van het Heilig Hart op een console geplaatst. In de achterwand van de kapel is door terugvallende stenen een nis (aan de bovenzijde een halve cirkel) gecreëerd voor de plaatsen van het beeld.

Christus, met baard en half lang haar, staat frontaal ten voeten uit afgebeeld. Zijn rechtervoet is over de rand van de console geplaatst. Hij draagt een lang kleed met daaroverheen een open vallende, plooiende mantel met een sluiting ter hoogte van de hals. Met zijn open rechterhand maakt hij een zegenend gebaar. Zijn linkerhand ligt op zijn Heilige Hart. Zijn hoofd is licht naar beneden gericht.

ormlk03a

foto: parochie

[1] www.hapert.biz, april 2008 en Memoriale par. 1936

Published in DefaultCms2CmsCategory

Tagged under

zondag, 19 juli 2009 00:00

OLV van Binderen (Binderen, Helmond)

OLV VAN BINDEREN (Binderen, Helmond)

Adres: Kapel op terrein van de voormalige Cisterciënzerabdij Sancta Maria de Valle Imperatricis; Binderen, zonder nummer, 5702 NT Helmond

Beeld O.L.Vrouw van Binderen

Volgens een legende is de Mariadevotie in Binderen verbonden met de kloosterstichting. Volgens deze legende raakte Maria van Leuven tijdens een jachtpartij haar gezelschap kwijt en kwam in een moeras terecht. Terwijl zij wegzonk in het natte veen, riep ze "God, wees mij genadig, verlos mij uit deze nood. O God 'k binder in!" Toen niemand haar leek te horen, beloofde zij Maria op deze plek een klooster te zullen bouwen "voor reine maagden uit adellijk geslacht" als zij zou worden gered. Plotseling werd de aarde weer vast en kon zij met haar page verder. Al spoedig bleek de moerassige grond niet geschikt voor de bouw van een klooster. Maria besloot daarom aan de Maagd Maria te vragen wat de beste plek was. Op een avond keek zij, biddend tot Maria, vanuit het raam van haar kasteel neer op een hoog veld bij de rivier de Aa, dat bijna geheel door de rivier werd omsloten. Ineens zag ze op die plaats 24 cisterciënzer nonnen in wit habijt die met zes jonkvrouwen langzaam om de hoogte heen liepen. Zo had Maria zelf de plaats aangegeven, waar het klooster gebouwd moest worden. Toen het gereed was, noemde Maria het, naar haar angstig avontuur, Binder-in, Binderen.

Op het terrein van het voormalig klooster lag een oude schaapskooi. Deze schaapskooi is in 1941 heringericht en is later nog enigszins verbouwd tot de huidige kapel voor O.L. Vrouw.

Geïnspireerd door het oude zegel van de abdij, waarop O.L. Vrouw met kind was afgebeeld, staande op een weiland, met de halve maan onder haar voeten en omgeven door twee opschietende rozenstengels met doornen, vervaardigde de Maastrichtse beeldhouwer Charles Vos een nieuw Mariabeeld dat op 12 oktober 1941 werd overgebracht naar de nieuwe kapel. Het beeld bestaat uit een staande Maria met in haar rechterhand een wereldbol en op haar linkerarm het kind Jezus. Onder haar voeten ligt de halve maan en tegen haar voeten aanleunend, een schaap. Het schaap werd door Vos toegevoegd als een verwijzing naar de vroegere bestemming van de kapel als schaapskooi. Een andere afwijking van de beeltenis op het oude zegel is, dat Vos het kindje Jezus zijn rechterhand op de wereldbol liet leggen, terwijl dat op het zegel de linkerhand is. De naam van het cultusbeeld, O.L. Vrouw van Binderen, Lelie onder de Doornen, is ontleend aan de oude voorstelling van Maria tussen de rozenstengels, gemodelleerd naar een versregel uit het Hooglied (2,2) waarin de bruidegom zegt: "Ja, als een lelie onder doornen, zo is mijn vriendin onder de meisjes". Het beeld wordt in de kapel omlijst door twee omhoogschietende lelies met doornen. [1]

Maria is staande ten voeten uit - in een bijna dansende beweging - en "en face" afgebeeld, hoewel haar hoofd en bovenlichaam ietwat naar links zijn gewend. Zij draagt in haar linkerarm het blij lachende Christuskind, dat met opgetrokken rechterbeentje in de holte van haar arm rechtop zit en, "en face" afgebeeld, tevens tegen haar linkerzijde aanleunt. Zijn hoofdje houdt hij schuin naar rechts gewend, terwijl hij neerwaarts blikt naar het naar hem omhoog kijkende lammetje, dat tegen Maria's mantel "en profil" naar rechts is weergegeven. Zijn gebogen rechter voorpootje trekt hij omhoog, terwijl zijn linker voorpootje op de maansikkel staat, welke ook onder Maria's voeten is afgebeeld. Het Christuskind houdt beide armpjes en tevens zijn open linkerhandje uitgestrekt. Zijn rechterhandje rust op de wereldbol, welke is afgebeeld tussen dit handje en de rechterhand van Maria, die haar gebogen arm vóór zich houdt. Onder haar sluier draagt Maria lang golvend haar, dat aan weerskanten van haar gezicht - met een serieuze blik - naar voren op haar kleed valt. Daaroverheen is haar mantel met zwierig vallende plooien sierlijk gedrapeerd. Maria, staande op de maansikkel - met het Christuskind op de arm en het lammetje naast zich aan haar linkervoet - is geplaatst op een rechthoekige sokkel. [2]

ormlk02a

foto: kapel van Binderen

ormlk02b

foto: kapel van Binderen

ormlk02c 23302ormlk02b2

foto: kapel van Binderen

In 1941 was het beeld klaar en op 12 oktober, werd het in plechtige processie overgebracht van de Leonarduskerk naar de Mariakapel op Binderen. Een gebeurtenis als het overbrengen van het Mariabeeld was in 1941 een feest voor de hele stad. Op die zonnige zondagmiddag kwamen heel veel mensen naar het Leonardusplein. Om drie uur begon het lof, maar de belangstelling was zo groot dat honderden mensen buiten moesten blijven. Op het kerkhof naast de kerk was een luidspreker opgesteld, zodat de mensen buiten het lof ook konden horen. De plechtigheid in de kerk werd opgeluisterd door meerstemmig gezang van de St. Jozefzangertjes. Na het gezang en een preek werd het Mariabeeld, dat op het priesterkoor was opgesteld, gezegend door deken Van der Hagen. Na de zegening plaatste men het beeld op een versierde praalwagen en trok men door de straten naar het kapelletje op Binderen. Voor de wagen reden een aantal pages. Rondom de wagen liepen bruidjes, terwijl de kar gevolgd werd door wereldlijke priesters en paters Capucijnen met daarachter de gelovigen. De gelovigen in de stoet en die langs de kant van de straten zongen en baden de hele weg Marialiederen en het rozenhoedje. Aangekomen in het kapelletje werd het beeld op zijn plaats gezet. Ook hier zongen de St. Jozefzangertjes. Vanaf de kapel trokken de gelovigen weer terug naar de Leonarduskerk, waar het lof werd afgesloten. [2a]

Stichting Onze Lieve Vrouw van Binderen

Replica OLV van Binderen

Eikenhout

Niet gesigneerd, niet gedateerd *1

Afmetingen: hoogte 27cm, breedte 12cm, diepte 6,3cm *1

Dit is een kleinere uitvoering en werd in gips afgegoten voor de verkoop, met de opbrengst werd het grote eikenhouten beeld gefinancierd. *1

Er bestaan meerdere miniatuur-replica's van het beeld gemaakt door verschillende kunstenaars.[3] In 2005 werd door een Delfts bedrijf een digitale, 3D scan van het beeld gemaakt. De Stichting Onze Lieve Vrouw van Binderen vond een bedrijf in Helmond (SKM) dat van zo'n computerbestand een echt beeld kon maken. Dit digitale beeldhouwen (een proces van tien uur) leverde een 100% identiek beeld op. Van dit werk is weer een mal gemaakt waaruit zestig exemplaren van het beeld zijn gegoten. Ze kennen de kleurvarianten steen, hout of brons, al zijn ze allemaal van kunststof. [4]

Deze 3D scan is vervaardigd om slijtage aan het originele beeld bij het maken van afgietsel te voorkomen, als extra brandverzekering maar bovenal omdat de miniatuur-replica's nimmer identiek waren en qua kunstzinnigheid het aflegden tegen het oorspronkelijke beeld.[5]

foto: kapel van Binderen

Voorstudie OLV van Binderen

In particulier bezit (familie Backerra, Maastricht en Peters Smeets)

Gips, lichtbruin gepatineerd

Niet gesigneerd, niet gedateerd

Afmetingen: hoogte 20cm, breedte 11cm en diepte 8cm

Er zijn geen verschillen tussen het ontwerp en het beeld in de kapel.

collectie Backerra collectie Peters Smeets

Plaquette en beeld Onze Lieve Vrouw van Binderen

Het Comité Binderen (nu Stg. Onze Lieve Vrouwe van Binderen) wilde een kapel stichten waarin een beeld van Maria, gemaakt door Charles Vos, zou komen te staan. De toenmalige voorzitter van het Comité had een tweetal werken van de OLV van Binderen in zijn bezit. Een beeld en een plaquette.

Plaquette

Particulier bezit

Gips

Niet gedateerd, niet gesigneerd [6]

Afmetingen: hoogte 50cm, breedte 23cm en diepte 4cm

De plaquette zal wellicht een eerste ontwerp van Charles Vos zijn geweest. De weergave op de plaquette komt volledig overeen met het later gemaakte eikenhouten beeld. Onderaan de plaquette is een banderol met de tekst “O.L.Vr. van Binderen”. Deze banderol ontbreekt bij het eikenhouten beeld.

foto's eigenaar

Beeld

Particulier bezit

Gips, bruin gepatineerd

Niet gesigneerd, niet gedateerd

Afmetingen: hoogte 42cm, breedte 17,5cm en diepte 10cm

De status van het beeld is niet geheel duidelijk. Is dit een voorstudie? Of heeft Charles Vos op verzoek van zijn opdrachtgever een gipsen beeld van OLV van Binderen gemaakt?

Ik neig naar de tweede optie, gezien de maten afwijkend zijn van de voorstudies die zich in Maastricht bevinden. Het werk is met zekerheid door Vos gemaakt.

foto eigenaar

OLV van Binderen

Particulier bezit (collectie Peters Smeets)

Geglazuurde klei

Niet gesigneerd, niet gedateerd

Afmetingen: hoogte 34cm, breedte 19cm en diepte 13cm

Tekst voorzijde console: O.L.Vrouwke v. Binderen B.V.O.

Op een drietal wijken deze ontwerpen af: hoofd Maria, linkerhand van het Kindje Jezus, het vasthouden van de wereldbol.

foto Peters Smeets foto eigenaar

[1] Paulussen, brief aan Noortje Janssen Backerra, 18 september 2006

www.mariakapellen.nl/helmond.htm, april 2008

www/meertens.knaw.nl

[2] Beschrijving van I. Paulussen (18-09-2006) gericht aan mevrouw N. Backerra

[2a] Archief Stichting Onze Lieve Vrouw van Binderen

[3] Stichting Onze Lieve Vrouw van Binderen, email T. van Krieken 23 september 2013

[4] www.helmond.allesvan.nl, 1 oktober 2008, de beelden zijn voor € 50 te koop bij boekhandel De Ganzeveer.

[5] Stichting Onze Lieve Vrouw van Binderen, email T. van Krieken 23 september 2013

[6] Op de achterzijde staat de tekst

CHARLES VOS

(origineel,

ontwerp)

1944

Het handschrift is niet dat van Charles Vos. Waarschijnlijk is de tekst geschreven door de toenmalige voorzitter van het Comité Binderen, de heer Jan Snackers

*1 Paulussen Charles Vos 1888-1954, tentoonstelling 13-11-1994 tot en met 29-01-1995, Gemeentemuseum voor Religieuze Kunst Jacob van Horne, Weert 1994

Published in DefaultCms2CmsCategory

Tagged under

woensdag, 29 juli 2009 00:00

Nederland (excl. Limburg)

U kunt in de linkerkolom kiezen uit de verschillende werken

St Michael Roosendaal

Published in DefaultCms2CmsCategory

Tagged under

zondag, 19 juli 2009 00:00

Augustijnenklooster Mariënhage, Eindhoven

(VOORMALIG) AUGUSTIJNENKLOOSTER MARIËNHAGE (EINDHOVEN)

Adres: Augustijnendreef 15, 5611 CS Eindhoven

Het klooster werd gesticht in 1419 door de orde van de Augustijnen onder de naam “Ons Lieve Vrouwe op die Haghe”. De naam Mariënhage is een samentrekking van “Maria ten Hage”. De Augustijnen bleven tot in deze eeuw bewoners van het klooster. Door de afname van het aantal kloosterlingen en hun hoge leeftijd besloten ze het klooster te gaan verkopen. [1]

DELA kocht de gebouwen 2014 van de orde en de gemeente Eindhoven. De uitvaartcoöperatie wil de Paterskerk en Kapel transformeren tot ceremoniehuis. In de andere gebouwen komt horeca, een hotel en congresruimte. [2]

De opening was op 13 november 2019. Deze dag is een verwijzing naar de datum in het jaar 354, de geboortedag van de Heilige Augustinus.Boutique Hotel Mariënhage is onderdeel van DOMUSDELA, een monumentaal complex met Brasserie Rita, meetings en event ruimtes, waarvan twee ceremoniehuizen De Kapel en De Paterskerk, met faciliteiten tot 2500 personen. [3]

Een reliëf H. Augustinus

Geglazuurd terracotta

Niet gesigneerd, niet gedateerd

De heilige is in monnikspij ten voeten uit afgebeeld, met banderole en schrijfveer in de linker- respectievelijk rechterhand. Een boek, waartegen een mijter staat en waarvan linten sierlijk over het boek vallen, is rechts onderaan weergegeven. Mogelijk de draagt heilige op zijn borst een doorboord hart. [4]

23301a

afb. Kunststichting Eindhoven (257113)

Ontwerp Augustinus

Particulier bezit. [5]

Gips, bruin gepatineerd

Niet gesigneerd, niet gedateerd [jaren '30]

Afmetingen: hoogte 35cm, breedte 14cm en diepte 10cm[6]

Maria met Kind (plaquette aan zijgevel van het klooster) [7]

De plaquette is eigendom van Nederlandse Provincie van de Paters Augustijnen

Geglazuurd aardewerk

Niet gesigneerd, niet gedateerd [1936]

Afmetingen: hoogte 145cm, breedte 100cm en diepte 15cm

Opschrift: Mariënhage

Maria, schuin gezeten, is afgebeeld onder een afdak.

Over haar wit kleed draagt zij een opengeslagen blauwe mantel. Het naast haar staande Kindje Jezus houdt zij met rechterarm vast. Het Kind maakt met rechterarm een zegenend gebaar. In zijn linkerhand, naast zijn lichaam, houdt hij een lelie vast. Beiden hebben het hoofd naar buiten afgewend en glimlachen.

ormlk01a ormlk01b

[1] https://nl.wikipedia.org/wiki/Klooster_Mari%C3%ABnhage, 4 april 2018

[2] https://www.eindhovenfotos.nl/marienhage.htm, 4 april 2018

[3] http://www.dearchitect.nl/architectuur/nieuws/2018/02/herbestemming-klooster-marienhage-eindhoven-van-start-101188297, 4 april 2018 en

https://www.entreemagazine.nl/openingen-design/mari%C3%ABnhage, 20 november 2019

[4] Paulussen Charles Vos 1888-1954, tentoonstelling 13-11-1994 tot en met 29-01-1995, Gemeentemuseum voor Religieuze Kunst Jacob van Horne, Weert 1994

[5] Collectie fam. Drielsma Serpentie, Maastricht; Paulussen Charles Vos 1888-1954, tentoonstelling 13-11-1994 tot en met 29-01-1995, Gemeentemuseum voor Religieuze Kunst Jacob van Horne, Weert 1994

[6] Paulussen Charles Vos 1888-1954, tentoonstelling 13-11-1994 tot en met 29-01-1995, Gemeentemuseum voor Religieuze Kunst Jacob van Horne, Weert 1994

[7] Lambert, Thoben Beeldenboek Eindhoven, Gemeente Eindhoven 2001 blz. 79 en http:/standbeelden.vanderkrogt.net, juli 2012

Published in DefaultCms2CmsCategory

Tagged under